به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از الجزیره، جنگ روسیه و اوکراین وارد یازدهمین ماه خود می‌شود و همچنان امید چندانی برای توقف آن از طریق راه‌حل‌های دیپلماتیک وجود ندارد و این از اظهارات ضد و نقیض مقامات دو کشور در مورد چشم‌اندازشان برای توقف درگیری پیداست.
با این حال، کارشناسان نظامی در مورد دشواری حل و فصل جنگ از طریق ادامه جنگ اتفاق نظر دارند، و لذا دیپلمات‌ها، ایده‌ها و سناریوهایی که می‌تواند منجر به پایان جنگ شود، را مطرح می‌کنند.
از زمان آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین در ۲۴ فوریه (روسیه آن را یک عملیات نظامی ویژه می نامد)، مسکو اهداف خود را برای محافظت از مردم منطقه دونباس، از بین بردن تهدیدات علیه امنیت روسیه، خلع سلاح اوکراین و حذف گرایش‌های «نازی» تعیین کرده است.
مسکو می‌گوید که غرب راهی جز انجام عملیات جنگی برایش باقی نگذاشته و بدون در نظر گرفتن مدت زمان جنگ، آن را تا انتها تکمیل خواهد کرد. روسیه در عین حال اعلام کرد در صورتی که اوکراین حاضر است شرایط روسیه را بپذیرد و بدون پیش شرط با آن وارد روند مذاکره شود، جنگ را متوقف خواهد کرد.
در عین حال، واشنگتن از آغاز جنگ، سیاست سه جانبه ای را دنبال کرده است که نشان دهنده حمایت نظامی گسترده از اوکراین، اعمال تحریم‌ها علیه روسیه و گسترش حضور نظامی خود در کشورهای همسایه اوکراین، مانند لهستان و رومانی است.
در روزهای اخیر، طرف‌های روسی و اوکراینی سقف خواسته‌های اعلام‌شده خود را برای مذاکره بالا برده‌اند که نشان می‌دهد «اشتها» برای مذاکره غیرواقعی است.
شروط مسکو
شروط روسیه برای توقف جنگ حول محور مقررات اساسی زیر می چرخد: اصلاح قانون اساسی اوکراین به طوری که شامل انصراف از پیوستن به هر بلوک نظامی باشد و توقف عملیات نظامی و به رسمیت شناختن کریمه، دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا به عنوان سرزمین‌های روسیه. و همچنین خلع و از بین‌بردن انواع سلاح‌ها در اوکراین و از بین بردن گرایش‌های «نازیسم، ناسیونالیسم و شوونیسم» در آن.
برخی از ناظران روسی می‌گویند که شروط کرملین دارای مزایایی است که مستقیماً به آنها اشاره نمی‌شود، و این شروط به تیم مذاکره کننده روسیه یک حاشیه اضافی برای مانور می‌دهد.
«یوگنی ایسایف»، متخصص در امور کشورهای مستقل مشترک المنافع، معتقد است که شروط روسیه از طریق تحقق خواسته‌های زیر عملی می‌شود:
- به رسمیت شناختن حاکمیت و استقلال پنج منطقه‌ای که در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۲ به عنوان بخش‌های تشکیل دهنده فدراسیون روسیه به مسکو ملحق شدند، و در نتیجه به رسمیت شناختن مرزهای جدید روسیه و اوکراین توسط کی‌یف.
- انصراف اوکراین از دستیابی و استقرار تسلیحات هسته‌ای و راه‌های دستیابی آن از کشورهای خارجی و خودداری از ایجاد پایگاه‌های خارجی در خاک خود.
- به نیروگاه‌های هسته‌ای یا تأسیسات غیرنظامی که از مواد رادیواکتیو برای مقاصد علمی استفاده می‌کنند شلیک نکنند و از دستیابی به هر نوع سامانه دفاع موشکی خارجی یا هر گونه سامانه مافوق صوت خودداری کنند.
- انحلال تمامی گروه‌ها و تشکل‌های «نئونازی و ناسیونالیست افراطی» در خاک اوکراین و کاهش تعداد نیروهای مسلح اوکراین به ۵۰ هزار نفر.
- محرومیت اوکراین از امکان انجام «تجاوز یا حمله» در مقیاس وسیع به کشورهای همسایه، به عنوان مثال، روسیه و بلاروس.
- اطمینان حاصل شود که طرف اوکراینی از پایان فوریه ۲۰۱۴ به همه شهروندان فدراسیون روسیه، از جمله پنج استان جدید، بابت از دست دادن جان، جراحت، تخریب جزئی یا کامل خانه‌هایشان و همچنین زیرساخت‌های حیاتی غرامت پرداخت می‌کند.
- کی یف تمام بدهی‌ها و وام‌های مالی، تجاری و اقتصادی که از سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از روسیه وام گرفته شده است را پرداخت کند.
شروط واشنگتن
دولت جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده علناً مدعی می‌شود که دیپلماسی تنها راه برای پایان دادن به جنگ است و تا زمانی که رئیس جمهور ولادیمیر پوتین موضع خود را تغییر ندهد، بهترین راه برای بهبود چشم انداز صلح عادلانه و پایدار، ادامه حمایت نظامی و مالی قوی از اوکراین است.
- چند روز پیش، کنگره آمریکا، کمک‌های نظامی و اقتصادی جدید به ارزش ۴۴.۹ میلیارد دلار را به اضافه ۵۰ میلیارد دلاری که ایالات متحده در سال جاری برای کمک به اوکراین ارسال کرده بود، تصویب کرد.
- واشنگتن بر ضرورت عقب نشینی کامل روسیه از تمام سرزمین‌های اوکراین تاکید می‌کند، همانطور که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه در یک کنفرانس مطبوعاتی چند روز پیش گفت: «ما اهداف مشابهی داریم: اوکراین آزاد، مستقل، مرفه و دموکراتیک ضمن پایبندی به اصول منشور سازمان ملل متحد، از جمله در مورد تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال».
با این حال، طولانی شدن جنگ نشان دهنده تغییر و سردرگمی در مواضع دولت بایدن در مورد شروط توقف جنگ و پایان دادن به آن بود.
هفته‌ها پیش ژنرال «مارک میلی»، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که مناقشه روسیه و اوکراین راه‌حل نظامی ندارد و برای پایان دادن به آن نیاز به دیپلماسی است.
موضع رسمی ایالات متحده این است که اوکراین خود باید شرایط صلح را تعریف کند و تصمیم بگیرد که چه زمانی برای گفت و گو آماده است.
در حالی که بایدن فاش کرد که آماده گفت‌وگو با پوتین، رئیس‌جمهور روسیه است، مشروط بر اینکه وی برنامه‌های مشخصی برای پایان دادن به جنگ خود علیه اوکراین داشته باشد، قول داد روسیه را برای «جنایت‌ها و جنایات جنگی» که در اوکراین انجام شده پاسخگو کند.
مقامات ارشد دولت بایدن تکرار می‌کنند که تنها اوکراین می‌تواند در مورد جنگ، صلح و مذاکره تصمیم بگیرد. با این حال، واقعیت پیچیده‌تر است و طرف اوکراینی تقریباً به طور کامل به تجهیزات، سلاح، کمک و اطلاعات اطلاعاتی آمریکایی متکی است.
بایدن از «طرح صلح ۱۰ ماده‌ای» رئیس جمهور اوکراین ولودیمیر زلنسکی، که شامل «خروج کامل نیروهای روسیه از خاک اوکراین و تشکیل دادگاه ویژه برای جنایات جنگی روسیه» است، حمایت کرد، شروطی که روسیه قاطعانه آن را رد کرده است.
به گفته ناظران، مقامات ایالات متحده به طور مخفیانه در حال بررسی شرایط توقف جنگ هستند و با آنچه بایدن گفته که زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین است که باید «تصمیم بگیرد چگونه می‌خواهد جنگ پایان یابد» در تضاد است. گرچه گفته بایدن این واقعیت را نادیده می‌گیرد که بدون حمایت ایالات متحده، ارتش اوکراین نمی‌تواند در خط مقدم جنگ مقاومت کند.