به گزارش خبرنگار مهر، آبان ماه سال ۷۹ نخستین عمل IVF در کلینیک حضرت مریم انجام شد که منجر به بارداری و تولد زنده شد . از سال ۱۳۹۴ به همت خیران اقدام به بازسازی و توسعه کلینیک فوق تخصصی باروری و درمان ناباروی حضرت مریم گرفته شد این مرکز تنها مرکز دولتی است که از زمان ارائه ویزیت تا فرزند آوری با مبالغ دولتی به ارائه خدمت پرداخته است و بطور میانگین ماهانه یک هزار نفر ویزیت و مشاوره می‌شوند و در ماه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ عمل ناباروری( IVF و میکرواینجکشن و انتقال جنین) انجام می‌گیرد.
طرح حمایت از زوج‌های نابارور در مراکز دولتی در سال ۹۵ مطرح شد و تا ۸۵ درصد هزینه درمان‌های ناباروری توسط دولت پرداخت شد، درسال ۹۹ تا ۹۰ درصد هزینه‌ها تحت پوشش قرار گرفت و از فروردین امسال ۹۰ درصد هزینه‌ها توسط بیمه‌ها پرداخت میشود.
در ارتباط با جزئیات این کلینیک با مهناز فدایی، مسئول بخش فوق تخصصی باروری و درمان ناباروری کلینیک حضرت مریم (س) به گفت‌وگو نشستیم که به شرح ذیل آمده است.
از زمان تشخیص ناباروری هر فرد در کلینیک حضرت مریم چه اقداماتی برای مراجعان انجام میشود؟
در ابتدا لازم است که تعریف جامعی از ناباروری ارائه شود، به فردی نابارور اطلاق میشود که یکسال برای باروری تلاش کرده اما به نتیجه نرسیده است که این امر برای افراد بالای ۳۵ سال به مدت شش ماه در نظر گرفته شده و در صورت به نتیجه نرسیدن پس از این دوره باید برای دریافت خدمات ناباروری اقدام کنند. با پذیرش سرپایی زوجین و تشخیص ناباروری در درمانگاه برای آنها تشکیل پرونده داده و آزمایشات لازم درخواست میشود.
این آزمایشات شامل (هورمونی، تیروئید، وایرال مارکر، ذخیره تخمدان، کم‌خونی، پاپ اسمیر و گرفتن عکس رنگی از رحم ، لوله رحم ، سونوگرافی رحم و تخمدان‌ها) است. همچنین از زوج یک آزمایش اسپرم گرفته و کیفیت آن مورد بررسی قرار می‌گیرد و میزان شکست DNA را در اسپرم مشخص می‌کند.
با نرمال بودن تمام آزمایشات و عکس رنگی رحم، زوجه روز دوم و سوم پریودی مراجعه و اقدام به انجام سونوگرافی می‌کند که عدم وجود هر گونه کیست و دیگر مشکلات اطمینان حاصل شود که سونوگرافی با فواصل چندروز یکبار انجام می‌گیرد و پس از آن وارد مرحله تخمک گیری و دریافت یکی از روش‌های درمان ناباروری میشود و روش درمانی که بالاترین شانس موفقیت باروری را با توجه به شرایطی که دارند به زوجین پیشنهاد داده میشود.
مراجعه کنندگان به مرکز ناباروری کلینیک حضرت مریم بیشتر از کدام جنس و در چه رنج سنی قرار دارند و چه روش درمانی به آنها پیشنهاد می شود؟
بیشترین مراجعه کنندگان بین سنین ۳۲ تا ۳۵ به بالا هستند که برای باروری اقدام کردند اما به نتیجه نرسیدند زیرا که با افزایش سن، شانس باروری کم میشود نه اینکه به صفر برسد و در سنین زیر ۳۵ سال کمتر ناباروری مشاهد میشود یا افراد تحصیلکرده ای که به خاطر ادامه تحصیل قصد فرزندآوری ندارند و برای پیشگیری از ناباروری اقدام به فریز کردن تخمک و اسپرم و جنین می‌کنند.
با افزایش سن تعداد تخمک آزاد شده کمتر میشود و کیفیت تخمک پایین می‌آید و با ضخیم شدن لایه زونا در زنان، احتمال نفوذ اسپرم به داخل تخمک کمتر میشود. بارداری پس از ۳۵ سال مستلزم بررسی قلب و ریه به علت افزایش شانس ابتلاء به دیابت بارداری و فشارخون در باروری است که باید قبل از اقدام به باروری مورد بررسی قرار بگیرد. پس از انجام آزمایشات زوجین وارد فاز درمان ناباروری می‌شوند.
چند روش درمان ناباروری در کلینیک حضرت مریم وجود دارد و بیشتر کدامیک از روش‌ها منتهی به نتیجه شده است؟
دارو درمانی ،IUI، میکرواینجکشن، IVF، انتقال جنین فریز از این جمله است. در روش IUI اسپرم‌های موجود در مایع منی مرد پس از شستشو و آماده سازی به داخل رحم زن تزریق میشود که این کار، احتمال لقاح اسپرم و تخمک را درون رحم افزایش می‌دهد. در این روش لقاح تخمک و اسپرم از طریق تزریق مستقیم صورت می‌گیرد و همین مسئله شانس باروری را افزایش می‌دهد. معمولاً این روش درمانی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که مشکلی در اسپرم مرد وجود داشته باشد.
پس از شستشوی اسپرم در روش میکرواینجکشن، اسپرم به روش IUI به داخل رحم تزریق میشود؛ در صورت عدم نتیجه در این روش زوجین وارد فاز بعدی به نام (IVF) یا میکرواینجکشن می‌شوند که در این روش پزشک تخمک بالغ را از تخمدان خارج و با اسپرم مرد در محیط آزمایشگاه لقاح می‌دهد.
زوج‌هایی که اسپرم و تخمک با کیفیتی ندارند چه روش درمانی به آنها توصیه میشود؟
در این حالت تخمک اهدایی به آنها توصیه و در این حالت فرزند متولد شده سه والده محسوب میشود، تخمک اهدایی با اسپرم مرد لقاح و داخل رحم مادر انتقال داده میشود و اگر رحم مادر نیز قابلیت باروری نداشته باشد از رحم جایگزین برای درمان باروری می‌توان کمک گرفت. احتمال باروری در اهدای تخمک بالا هست و برای خانم‌های بالای ۴۰ سال این روش بیشتر توصیه میشود؛ در روش تخمک اهدایی پس از عمل لقاح و تشکیل جنین در زمان مشخص جنین به رحم مادر منتقل میشود. در تخمک اهدایی عواملی همچون شرایط رحم مادر، سن و وضعیت و کیفیت جنین تشکیل شده مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این روش احتمال چند قلوزایی زیاد است که جنین‌های اضافه را فریز می‌کنند و شانس باروری را در دفعات بعدی افزایش می‌دهند.
عوامل پایین آمدن کیفیت تخمک و اسپرم در زنان و مردان چیست؟
در سنین باروری نوع تغذیه در کیفیت تخمک بسیار مؤثر است. همچنین عدم استفاده از مشروبات الکلی، دخانیات و سبک زندگی سالم در افزایش کیفیت تخمک نقش دارد. عفونت‌های زنان، هر نوع جراحی روی لگن و شکم از جمله جراحی‌های زیبایی، یائسگی زودهنگام، عوامل محیطی همچون آلودگی‌ها و بیماری صعب العلاج احتمال ناباروری و پایین آوردن کیفیت تخمک را در زنان افزایش می‌دهد. همچنین در مردان عواملی چون چاقی، مصرف دخانیات، استفاده از هورمون‌های بدنسازی و مصرف مشروبات الکلی باعث کاهش کیفیت اسپرم میشود.
فریزتخمک و اسپرم و جنین فریز شده یک روش پیشگیری برای دختران و پسران مجرد و زنان مطلقه که امکان ازدواج برای آنها فراهم نشده و یا در موارد سرطان که نیاز به شیمی درمانی دارند و برای از دست ندادن شانس باروری و همچنین زوجینی که به خاطر ادامه تحصیل باروری را به تأخیر می‌اندازند، پیشنهاد میشود. بهتر است فریز تخمک قبل از ۴۰ سالگی انجام شود.
رحم جایگزین برای چه افرادی توصیه و شانس باروری در این روش درمانی چند درصد است؟
این روش برای مادرانی که رحم خود را به علت بیماری از دست دادند یا قابلیت نگهداری جنین را ندارد (سقط مکرر) توصیه میشود.در این روش جنین تشکیل شده در محیط آزمایشگاهی به رحم جایگزین انتقال داده میشود که شانس باروری در این روش ۵۰ درصد است.
آماری از مراجعین به کلینیک حضرت مریم برای درمان روش‌های ناباروری ارائه کنید؟
طرح حمایت از زوج‌های نابارور در مراکز دولتی در سال ۹۵ مطرح شد و تا ۸۵ درصد هزینه درمان‌های ناباروری توسط دولت پرداخت شد، درسال ۹۹ تا ۹۰ درصد هزینه‌ها تحت پوشش قرار گرفت و از فروردین امسال ۹۰ درصد هزینه‌ها توسط بیمه‌ها پرداخت میشود. در مقایسه شش ماه اول پارسال با امسال تعداد عمل جراحی و مراجعان ۲ برابر شده است.
از کل افرادی که آزمایش بارداری آنها مثبت میشود تنها یک سوم باروری‌ها منجر به تولد نوزاد زنده میشود که درجمعیت عادی نیز اینگونه است و در دو سوم موارد به سقط جنین، زایمان زودرس و تولد نوزاد مرده می‌انجامد.
با توجه به اینکه بارداری با دریافت روش‌های درمانی ناباروری یک بارداری پر خطر باید حساب شود و ریسک عمل جراحی در آنها بیشتر است و نوزاد متولد شده به این روش، نوزاد طلایی محسوب میشود که برای ما بسیار پر ارزش است لازم است که مورد توجه ویژه مسئولان قرار بگیرد.