خبرگزاری مهر، گروه استانها: طی روزهای گذشته بازار ارز کشور لحظات پرتلاطمی را سپری کرده و افزایش نرخ چشم‌گیری را ثبت کرد؛ به نحوی که حتی رسانه‌های خارجی هم تمرکزشان را بر بازار ارز ایران گذاشته و لحظه به لحظه آن را رصد می‌کردند.
وضعیت بازار ارز تا بوده همین بوده؛ پر از فراز و نشیب، پر از پستی و بلندی. این روزها هم ایامی‌ست که با اوضاع نا به سامانش کام همه را تلخ کرده است. این تلخ‌کامی البته در بازارهای غیررسمی بیشتر خودش را نشان می‌دهد تا بازارهای رسمی.
اما آنچه مهم است نحوه مقابله و مدیریت دولت‌ها در این بازه‌های پرفراز و نشیب است. باید دید راه برون‌رفت از این مسئله چیست.
تلاطم ارز به علت سوداگری‌ها است
به همین بهانه سراغ یکی از دانشجویان رشته اقتصاد رفتیم و با او به گفت‌وگو نشستیم. حسین اکبری، دانشجوی دانشگاه دولتی بجنورد در مقطع کارشناسی ارشد رشته اقتصاد در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح عوامل بنیادی تغییر نرخ ارز پرداخت و اظهار داشت: نخستین عامل مؤثر بر افزایش قیمت ارز، نقدینگی است که این عدد طی عمر دولت سیزدهم از ۴۲/۸ درصد به ۳۴/۳ درصد رسیده است لذا حداقل نقدینگی نمی‌تواند عامل اصلی تغییر نرخ ارز باشد.
وی میزان ذخایر ارزی کشور را دیگر عامل عنوان کرد و افزود: در فاصله ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۰ تا ۶ ماهه نخست سال جاری، میزان صادرات ایران از حدود ۹۰۰ میلیون دلار به ۲ میلیارد دلار رسیده است؛ با این اوصاف، میزان ذخایر خارجی هم تأثیر منفی بر روی افزایش قیمت ارز می‌گذارد.
اکبری بیان داشت: رشد اقتصادی که دیگر عامل مهم بر نرخ ارز است، در اواخر دولت دوازدهم عددی منفی را به خود دیده بود اما در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ در بخش صنعت عدد ۸/۷ درصد را از آن خود کرده و در حالت کلی مثبت شده است.
این فعال دانشجویی گفت: اما انتظارات تورمی عاملی است که در کشور مهار نشده و به دلایل مختلف از جمله اغتشاشات و یا آینده مبهم مذاکرات، مردم انتظار دارند در آینده تورم در کشور افزایش یابد لذا به سوی بازارهای ارزی و خودرو می‌روند.
وی دو راهکار برای حل این مشکل عنوان کرد و افزود: بانک مرکزی می‌تواند با خالی‌کردن ذخایر ارزی خود و ارزپاشی، تعادل تعداد واحدهای دلار و ریال موجود در بازار را به هم بزند و موجب شکسته‌شدن قیمت ارز شود؛ البته این راهکار، نمی‌تواند گزینه مطلوب و پایداری برای حل مسئله باشد.
وی افزود: در این بین تنها راه، تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه است تا دست سوداگران و دلالان از بازارهای غیر مولد کوتاه شود.
اکبری با اشاره به اینکه طرح مالیات بر عایدی سرمایه مدت‌هاست در مجلس آماده شده ولی هربار از دستور رسیدگی خارج شده است، افزود: هیاهوی سوداگران پرپول و پرنفوذی که تصویب این طرح سودهای سرشارشان را به چالش خواهد کشید، نباید موجب شود که مجلس نشینان از تصویب آن دوری کنند.
مالیات بر عایدی سرمایه تنها یک درصد جامعه را مشمول می‌شود
ابوالفضل بروکی، فارغ التحصیل رشته اقتصاد نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ممکن است برخی در تفکیک دو مقوله ارزش افزوده و مالیات بر عایدی سرمایه دچار خطا شوند؛ هنگامی که شما محصول تولیدی خود را به طریقی بهبود می‌بخشید و قیمت آن را افزایش می‌دهید، سودی که به دست می‌آورید به علت ایجاد تغییر در محصول است که به آن مالیات بر ارزش افزوده گفته می‌شود.
وی افزود: اما زمانی را در نظر بگیرید که شما زمینی می‌خرید و بعد از مدتی، بدون اینکه تغییری در آن به وجود آورده باشید، با قیمت بالاتر می‌فروشید؛ اینجا سودی نصیب شما می‌شود که از مسیر غیر مولد بدست آمده و باید از این سود، مالیات گرفت که همان مالیات بر عایدی سرمایه نامیده می‌شود.
بروکی ادامه داد: البته این‌طور نیست که تصور کنیم بخش زیادی از جامعه مشمول این قانون می‌شوند؛ با فیلترهایی که تعیین شده، این قانون تنها ۱ درصد از جامعه را شامل می‌شود.
این فعال دانشجویی بیان داشت: از این فیلترها می‌توان به در نظر گرفتن تعداد فرزندان تحت تکفل سرپرست خانوار اشاره کرد.
بروکی افزود: طرحCGT در صورت تصویب بر بازارهایی همچون بازار ملک، سرقفلی‌ها، وسایل نقلیه، بازار سکه، سهام، ارز که بازارهای غیر مولد نامیده می‌شوند، اعمال خواهد شد.
وی تصریح کرد: این طرح برای اولین بار در آمریکا اجرا شد و هم‌اکنون حدود ۱۸۰ کشور آن را به تصویب رسانده‌اند؛ در کشور ما نیز چندسالی است به مجلس ارائه شده ولی هر بار به بهانه‌ای از دستور رسیدگی خارج شده است.
واکنش توئیتری گسترده دانشجویان
اما فعالان دانشجویی خراسان شمالی برای مطالبه از نمایندگان مجلس با انتشار مطالبی در فضای مجازی خواهان تصویب این طرح در مجلس شدند.
مصطفی محمدی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه بجنورد در توئیتی نوشت: مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) راهکاری آزموده‌شده جهت تنظیم‌گری، کنترل مؤثر تورم و حذف سوداگری دلالان، تا به امروز در بیش از ۱۸۰ کشور (غیر از ایران) در حال اجراست! چرا ایران نه؟! در ضمن طرح فردا در صحن علنی مجلس می‌باشد؛ به امید تصویب.
مهدی شمس، مسئول بسیج دانشجویی پیام نور خراسان شمالی نیز بیان داشت: مطمئناً تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه اقدامی اثرگذار در قطع ید سوداگرانی است که جز منافع خود نمی‌خواهند؛ با تصویب این طرح شاهد گامی بلند در اصلاح قوانین مالیاتی و اوضاع اقتصادی کشور در ۴ بازار مهم طلا، ارز، خودرو و مسکن خواهیم بود.
مسئول بسیج دانشجویی خراسان شمالی نیز در تویئتی عنوان کرد: تا وقتی بساط سودهای سرشار بازارهای غیر مولدی مثل خودرو، مسکن و زمین، طلا و سکه و نیز ارز با ابزار مالیاتی مثل مالیات بر عایدی سرمایه جمع نشود، اقتصاد مردم سامان نمی‌یابد.
کاربر مهدی نوذری نیز در مطلبی عنوان کرد: مجلس محترم اگر طرح مالیات بر عایدی سرمایه را تصویب می‌کرد و این‌قدر تعلل بی‌جا نمی‌کرد، الان حداقل قیمت دلار بالا نمی‌رفت. چه معنی دارد برای یک درصد از جامعه بخواهید این‌قدر این طرح را معطل نگه دارید. به خودتان بیایید.
امید است نمایندگان انقلابی با تصویب این طرح، وضعیت اقتصاد کشور را از اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت این طرح بهره‌مند سازند و مردم نیز شاهد تغییرات مثبتی در اوضاع معیشت خود باشند.