به گزارش خبرنگار مهر، مصرف گاز در بخش خانگی ابتدای هفته جاری از ۶۲۰ میلیون متر مکعب عبور کرد و به ۶۳۰ میلیون متر مکعب رسید در حالی که پیش بینی‌ها حاکی از آن است که این میزان مصرف در هفته آینده به ۶۵۰ میلیون متر مکعب در روز برسد.
به همین دلیل گمانه زنی‌هایی بر تعطیلی‌های متمادی ادارات دولتی وجود دارد تا از بار مصرف گاز بکاهد.
درخواست وزیر نفت از مردم برای صرفه‌جویی در مصرف گاز
جواد اوجی وزیر نفت اخیراً گفته است: در هیچ کجای دنیا و هیچ کشوری مصرف بخش خانگی و تجاری و صنایع غیر عمده به ۶۳۰ میلیون مترمکعب نمی‌رسد، ما معتقدیم که یک رقم عظیمی از این ۶۳۰ میلیون متر مکعب اسراف می‌شود، از همه هموطنان خواهشمندیم که ما را یاری کرده تا بتوانیم این نعمت الهی یعنی گاز را به دست تمامی هموطنان برسانیم.
وزیر نفت اضافه کرد: خط قرمز ما به دستور رئیس جمهور محترم بخش خانگی است و به هیچ وجه دچار قطعی نمی‌شود به همین دلیل از بخش‌های دولتی شروع کرده‌ایم و سازمان‌های اداری در هر بخش مصرف غیر متعارف داشته باشند، ابتدا اخطار دریافت می‌کنند و در صورت عدم رعایت گاز را قطع می‌کنیم با تدابیر ما و همکاری مردم هیچ قطعی گاز نخواهیم داشت.
با تمامی این مقولات اما حالا این نگرانی وجود دارد که با این روند مصرف که به گفته کارشناسان امر مصرف گاز مردم ایران با مردم چین که یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد، برابری می‌کند کشوری که دارنده عظیم‌ترین مخازن گازی جهان است تبدیل به واردکننده گاز شود چرا که از سال آتی تولید گاز از پارس جنوبی با افت مواجه خواهد شد.
مصرف گاز ۱۶.۵ برابری ایران در مقایسه با چین
چندی پیش هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت در رابطه با مصرف بی رویه گاز گفته بود: ما به یک منبع بی‌نهایت گاز متصل نیستیم و این ذهنیت باید در مردم اصلاح شود، الان ایرانِ ۸۵ میلیون نفری، معادل چینِ یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری گاز مصرف می‌کند. اینگونه که فلاحتیان گفته است یعنی مصرف گاز در کشور ما ۱۶.۵ برابر چین است. البته با در نظر گرفتن میانگین جهانی مصرف انرژی در ایران حداقل ۲ برابر است.
با دمای ۱۸ تا ۲۱ درجه و صرفه‌جویی ناترازی گاز نخواهیم داشت
به گفته فلاحتیان اگر بتوانیم حداقل ۱۰ درصد از مصرف گاز صرفه‌جویی کنیم تقریباً همه مشکلات ناترازی گاز کشور حل می‌شود. اگر یکی دو درجه دمای خانگی را کمتر تنظیم کنیم و در محدوده دمای رفاه ۱۸ تا ۲۱ درجه قرار دهیم، معادل تولید دو فاز عسلویه، گاز آزاد شده و مشکل کسری گاز کشور مرتفع می‌شود، بدین ترتیب گاز بیشتری نیز به صنایع می‌رسد و تولید ثروت صورت می‌گیرد. اما موضوع به همین جا ختم نمی‌شود و کارشناسان امر معتقدند که نه تنها مردم در صرفه جویی گاز کوشا باشند بلکه کشور ما از لحاظ زیر ساختی هم باید مورد توجه قرار بگیرد. محمد امین نبی سروستانی، کارشناس انرژی در رابطه با این مساله به مهر می‌گوید: کشور ایران با ۳۲.۱ تریلیون متر مکعب دومین دارنده ذخایر متعارف گاز طبیعی جهان است. بنابراین به عنوان یکی از کشورهای دارنده ذخایر عظیم گازی، باید علاوه بر تأمین نیازهای داخل، در تجارت این حامل انرژی ایفای نقش کند و سهم مناسبی از صادرات و تجارت گاز را به خود اختصاص دهد.
وی ادامه داد: در سال ۲۰۲۱ سهم تولید گاز ایران ۶.۴ درصد و سهم مصرف ۶ درصد بوده است و تقریباً همه مقادیر تولیدی به مصرف داخل رسیده است. بر اساس ارزیابی‌ها در سال ۲۰۲۱ سهم صادرات گاز ایران ۱.۴ درصد و سهم تجارت گاز ایران ۰.۷ درصد بوده که این میزان از سهم صادرات و تجارت گاز برای کشوری که دارنده دومین ذخایر گازی جهان است، مناسب نیست.
سروستانی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر با ناترازی گاز مواجه هستیم، اضافه کرد: چند سالی است که با ناترازی روبه‌رو هستیم؛ در کوتاه‌مدت هر چند با ارائه راهکارها و تلاش‌های مضاعف این وضعیت را پشت سر می‌گذاریم و با قطع گاز صنایع یا محدودسازی در ارائه خدمات به آن‌ها از فرصت‌های ارزش‌آفرین اقتصادی صرف نظر می‌کنیم، اما چنان که فکری اساسی نشود و اقدامات مؤثر برای رفع این ناترازی با تأخیر مواجه شود؛ اثرات آن جبران ناپذیر و سنگین‌تر می‌شود. بنابراین نیازمند برنامه‌ریزی و اقدام مؤثر برای بهره‌مندی از مزایای چند بعدی (اقتصادی، امنیتی و سیاسی) گاز هستیم.
نباید از مدیریت مصرف غافل ماند
این کارشناس انرژی اضافه کرد: یکی از راهکارهای مؤثر در پاسخگویی به حل مشکل ناترازی و افزایش سهم صادرات و تجارت، مدیریت مصرف و صرفه‌جویی است، الگوی نادرست مصرف خانگی و صنعتی باعث شده که مصرف بهینه و به اندازه نباشد و همه آنچه را که تولید می‌کنیم به مصرف برسانیم. سرانه مصرف انرژی ما نسبت به کشورهایی نظیر چین و آمریکا بالا است و نباید از مدیریت مصرف و کنترل تقاضا غافل ماند. یارانه زیاد انرژی در کشور و ارزان بودن آن در مقایسه با سایر کشورهای جهان سبب شده تا از بخش‌های خانگی گرفته تا صنایع و نیروگاه‌ها عزمی برای بهینه‌کردن مصرف نداشته باشند.
وی اضافه کرد: همچنین دسترسی آسان به انرژی گاز در کشور موجب شده تا مصرف این سوخت به شکل سرسام‌آوری در سال‌های اخیر افزایش پیدا کند، به طوری که بیش از ۷۵ درصد از سبد انرژی کشور به گاز تعلق دارد و میزان تولید روزانه گاز ۱۰۴۰ میلیون متر مکعب است که با ورود به فصل سرما و افزایش برودت هوا بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب به صورت روزانه در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود. با توجه به سهم زیاد بخش خانگی و تجاری از مصرف گاز، با کنترل مصرف در این بخش می‌توان حجم قابل توجهی از مصرف گاز را کاهش داد.
راهکارهایی برون رفت از ناترازی گاز
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه راه حل های آسان و کم هزینه‌ای برای بهینه سازی مصرف گاز وجود دارد، اضافه کرد: با راه کارهایی ساده می‌توان در مصرف گاز صرفه جویی کرد که نیازمند تصمیمات جدی از سوی دولت و همراه مردم است، به عنوان مثال دو جداره و عایق کردن درها و پنجره‌ها، بررسی وضعیت سلامت دودکش‌ها و برطرف کردن معایب، استفاده از پرده‌های ضخیم، رعایت دمای ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد، استفاده از لباس‌های گرم و مناسب در منزل، بستن کانال‌های کولر با پوشش‌های ضخیم و مناسب، بررسی وضعیت سلامت موتورخانه‌ها و انجام تعمیرات و سرویس‌های دوره‌ای، انتخاب سیستم گرمایشی با مصرف بهینه، استفاده از سیستم ترموستاتیک جهت تنظیم هوشمندانه دمای خانه و.... از جمله راهکارهای کاهش هدر رفت انرژی است.
وی در خاتمه اضافه کرد: بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف به سرمایه‌گذاری نیاز دارد، پروژه‌های بهینه‌سازی در صورتی محقق می‌شوند که ظرفیت‌های صادراتی گاز طبیعی گسترش پیدا کنند و مازاد گاز تولید شده به بازار کشورهای منطقه صادر شود. با توجه به موقعیت ژئوپلتیک ایران و بهره‌مندی از ذخایر عظیم گازی و وجود بازار تجارت گاز در کشورهای منطقه نیاز است تا اهمیت این فرصت را درک و به بهترین شکل از آن استفاده کرد که آورده‌های اقتصادی حاصل از صادرات گاز این انگیزه را ایجاد می‌کند که صرفه‌جویی و مصرف صحیح صورت بگیرد و به عنوان منبعی برای تأمین مالی پروژه‌های بهینه‌سازی در نظر گرفته شود.
خبرنگار مهر در انتها اضافه می‌کند اگر چه برای برون رفت از وضعیت فعلی راه حل های متفاوتی مانند افزایش تعرفه‌های خانگی و جریمه‌های نجومی وجود دارد، اما به نظر می‌رسد بهترین راه حل صرفه جویی در مصرف گاز و استفاده بهینه از آن است. چرا که اگر چنین رویه‌ای ادامه دار شود ممکن است ایران با وجود ذخایر عظیم گازی مجبور به واردات گاز شود.