به گزارش خبرنگار مهر، سومین مدرسه از سلسله مدرسه‌های فصلی فقه نظام، با عنوان «تبیین فقهی و اقتصادی خلق پول در بانکداری و دلالت‌های آن برای طراحی مدل عملیاتی بانکی» با حضور آیت الله اراکی و اساتید حوزوی و دانشگاهی، از سوی پژوهشگاه فقه نظام، دفتر امور نخبگان و استعداد های برتر و مدرسه عالی حوزوی ولی امر «عج» در سالن همایش مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد.
آیت الله محسن اراکی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در سخنرانی خود در این جلسه بیان داشت: مدعیان تفکر آزاد تفکر ناب و صحیح اسلامی را نفی میکنند.در نظام تمدنی غرب چیزی به نام آزادی فکر وجود ندارد و این را از روی تجربه مطرح میکنم. باید روحیه ی طرح مباحث نو را جا بیاندازیم.
عضو مجلس خبرگان رهبری در رابطه با جامعه و مسائل آن ابراز داشت: ما نباید به مسائل جامعه، تک مسئله ای بنگریم، نگاه تک مسئله ای به موضوع های اشتباهی ما را با اشکال روبرو می کند، جامعه یک بافت واحد است و این مسئله را باید خوب فهمید و یکی از نکات مهم قواعد اجتماعی همین است. جامعه به عنوان یک واحد به هم پیوسته نگاه میشود و یک واحد به هم پیوسته علاوه بر شخصیت فردی یک وحدت شخصیه دارد و این نکته ای ظریف است که شخصیت فردی، شخصیت جمعی را سلب نمیکند. روز قیامت که رفتارهای افراد را می سنجند بر اساس همین رفتارهای اجتماعی بررسی میکنند.
این استاد حوزه علمیه در رابطه با پول و مباحث فقهی آن اظهار داشت: پول واسطه ی در مبادله است و اینکه مبادله باید چه ویژگی داشته باشد، فایده ندارد و یکی از انتقاداتی که نسبت به مباحث فقهی پول داریم، همین است. پول یک عنصر از عناصر مبادله است و باید اول مشخص کنید که نقش مبادله چیست؟ مبادله مستقیم یا غیر مستقیم. پول واسطه است، آیا پول طرف مبادله قرار میگیرد؟ پول از پل گرفته شده است و پول فی حد ذاته مقصود در تعامل نیست بلکه دو طرف معامله مهم است و عوضین است و پول، پلی است که بتواند توازن را محقق کند و یکی از مهمترین نکته در آیه زیر همین است. « وَ أَقیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَ لا تُخْسِرُوا الْمیزان» سیاق آیات سوره ی الرحمن در مقام بیان نکات کلی است و نباید آیه را منحصر کرد به مصداق خصوص کفه ی ترازو تفسیر کرد. یعنی باید در معامله باید توازن باشد یعنی دو طرف معامله باید تعادل بین آنها باشد.
وی در ادامه افزود: من یک کالا دارم که شما به او نیاز دارید و شما یک کالایی دارید که من به آن نیاز دارم.چه چیز میتواند معیار این تعادل باشد. نقش پول این است. اینکه نظام سرمایه داری ماهیت پول را به شکل دیگری عوض می کند، اشتباه کرده اند و ما چرا انجام بدهیم. این مطالب را تحت عنوان اقتصاد مدرن به خورد ما می دهند. ما را دسته بندی میکنند که ما جهان سومی یا جهان در حال توسعه هستیم. مهمترین نقش پول همین تعادل است. اگر خود پول به یک کالا تبدیل شود بازار مختل میشود و اگر پول خرید و فروش شود، از نقش واسطه گری خارج میشود. همانطور که بانکها واسطه هستند و این نقش را نباید از دست بدهند و الا بانکها به بنگاه های سرمایه داری خطرناک در نظام اقتصادی تبدیل می شوند.
وی در رابطه با نقش بانک بیان داشت: بانکهایی که غربی ها برای ما آوردند غلط است ولی بانکی که واسطه ی بین سرمایه گذار و نیروی کار باشد بسیار عالی است. باید بانک را طوری طراحی کنند که بانک بتواند این نقش را ایفا کند و باید اصل کار بانک مشخص باشد.بانک اگر تبدیل شود به مکیدن سرمایه و معطل کردن سرمایه! این به نحوی لاتخسروا المیزان میشود.
وی در پایان بیان داشت: یکی از برنامه هایی که رسول اکرم و ائمه هدی اصرار داشتند مسئله مبارزه با عرف های غلط و عادات اجتماعی باطل بود در حالیکه مبنای اجتماعی غرب این است که قدرت بساز و هر آنچه را که با آن قدرت را ساختی مشروع بساز. بله تجمیع پول خوب است اما باید بر یک مبنای عادلانه صورت بگیرد و صرف قدرت ساز بودنش کافی نیست.