خبرگزاری مهر، گروه جامعه: هر چند طی روزهای اخیر همزمان با وزش باد از میزان ذرات معلق در هوای تهران کاسته شده، ولی به طور کلی پایتخت و بسیاری از کلانشهرها امسال روزهای آلوده بیشتری داشت و مدارس روزهای متوالی به همین علت تعطیل شد. تعطیلی‌هایی که حتی صدای دانش آموزان و والدین آنها را درآورد و وزیر آموزش و پرورش هم بارها از تعطیلی‌ها انتقاد کرد.
محمد جواد علی اکبریان کارشناس ارشد تعلیم و تربیت معتقد است؛ تعطیلی مدارس هیچ سودی ندارد و فضای مجازی میدان مین برای کودکان است.
نمی‌توانیم لیوان را از فردی بگیریم و بگوییم با چنگال آب بخورد
این کارشناس ارشد تعلیم و تربیت با بیان اینکه اتمسفر کلاس و حضور دانش آموزان در کنار همدیگر و ایجاد ارتباط رو در رو با مربی بسیار تأثیر گذار است؛ گفت: این اتفاق و این اثر واقعاً در فضای مجازی قابل رخ دادن نیست؛ نمی‌توانیم لیوان را از فردی بگیریم و از وی انتظار داشته باشیم با چنگال آب بخورد.
مدرسه قلب تپنده جامعه است
شورای هماهنگی تشکل‌های فرهنگیان کشور هم با صدور بیانیه‌ای با اشاره به اینکه مدرسه قلب تپنده جامعه است و نباید با دلایل متعدد آن را از حرکت بازداشت، از تمامی دست اندرکاران و تصمیم گیران اعلام خواست تا «تعطیلی مدارس را تعطیل کنند
یوسف نوری مدتی، وزیر آموزش و پرورش هم مدتی پیش گفت: من شاخص‌های آلودگی هوا در دنیا را دیدم و کاری هم در این زمینه، بچه‌های المپیادی انجام دادند. در دنیا مدارس را با شاخص ۱۵۰ آلودگی هوا تعطیل نمی‌کنند. البته سلامت دانش آموز اولویت و اصل اول ما است اما نه اینکه با شاخص آلودگی ۱۵۰ تعطیل کنیم.
مدارس در ۴ ماه اخیر حدود یک و ماه نیم باز بودند و به دلایل مختلف از جمله برف و کولاک، آلودگی هوا و … بارها تعطیل شد. این در حالی است که دانش‌آموزان دو سال به دلیل کرونا از دریافت حداقل‌های آموزش حضوری محروم بوده‌اند و این موضوع آنها را با چالش‌های مختلفی همراه کرد.
اکنون با توجه به چالش‌های آموزشی، به نظر می‌رسد طرحی در حال کلید خوردن است تا شاخص آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس تغییر کند. تغییری که موافقان و مخالفانی دارد.
تعطیلی مدارس به خاطر رفع آلودگی نیست / قصد داریم کمی استانداردها را تغییر دهیم
سوم بهمن امسال بود که احمد وحیدی در حاشیه نشست استانداران در پاسخ به سوالی درباره تعطیلی مدارس به جهت آلودگی هوا، اظهار کرد: تعطیلی مدارس به خاطر رفع آلودگی نیست، بلکه بخاطر سلامتی فرزندان‌مان است. مصوبه‌ای وجود دارد که در آن مشخص کرده در چه شاخصی از آلودگی، مدارس باید تعطیل باشند. گروه‌های اضطراری استان‌ها براساس همین مصوبه ناچارند تصمیم به تعطیلی بگیرند.
وی اضافه کرد: در هرحال این موضوع موجب شد تا با کمک سازمان محیط زیست پیشنهاد جدیدی را برای دولت تعیین کنیم تا این استانداردها را کمی تغییر دهیم تا لازم نباشد در این شرایط مدارس مان را تعطیل کنیم.
پیشنهاد دهنده طرح وزارت آموزش و پرورش بوده است
اما علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این طرح اظهار کرد: به هیچ عنوان این طرح و هیچ پیشنهادی درباره بحث آلایندگی‌ها از سوی سازمان محیط زیست مطرح نشده است. ما تنها در حال انجام و پیگیری اقدامات علمی این موضوع هستیم.
وی افزود: تعطیلی مدارس به یکی از دغدغه‌های کشور تبدیل شده است چراکه از ابتدای مهرماه دانش‌آموزان کمتر از ۵۰ روز به‌صورت حضوری به مدارس رفته‌اند. این موضوع به بحث آموزش و زیرساخت‌های کشور ضربه اساسی می‌زند. دانش‌آموزان در فضای مجازی علاوه بر تأثیرات مخرب آن، به لحاظ علمی نیز نکات لازم را یاد نمی‌گیرند. بدین جهت وزارت آموزش و پرورش بانی این کار شد و این موضوع را پیشنهاد و مطرح کرد.
تعطیلی مدارس به محیط زیست هیچ ربطی ندارد / هیئت وزیران باید تصمیم بگیرد
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید و خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت و درمان، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان هواشناسی شاخص‌های خاص خود را دارند. تعطیلی مدارس به محیط زیست هیچ ربطی ندارد و هیئت وزیران در هیئت دولت باید تصمیمات لازم را بگیرند.
وی ادامه داد: هیأت وزیران سال ۹۷ برای شاخص‌های آلایندگی و تعطیلی برمبنا آنها تصمیمات لازم را اتخاذ کرد. اکنون نیز می‌تواند به تغییر آن اقدام کنند.
محیط زیست موافق طرح است
سلاجقه ضمن موافقت با این طرح توضیح داد: در بسیاری از کشورها با رسیدن شاخص به ۲۰۰ تا ۳۰۰ نیز کشور را تعطیل نمی‌کنند. بدین جهت شاخص‌ها باید به نحوی باشد که تعطیلی مهدکودک‌ها، دبستان، سنین بالاتر و حتی برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص به طور متفاوت از یکدیگر مشخص شود. طیف و محدوده فعلی باید تغییر پیدا کند به طوری‌که با رسیدن شاخص به ۱۵۰ کشور تعطیل نشود. طیف شاخص‌های آلودگی هوا باید انعطاف‌پذیر باشد.
تعطیلی مدارس باید آخرین گزینه باشد
سلاجقه افزود: راهی که رفته‌ایم خطا بوده است و دیگر وقت آزمون و خطا نیست. محیط زیست دیگر تاب تحمل ندارد و با تعطیلی مدارس، آموزش و زیرساخت‌های کشور در حال از بین رفتن است بنابراین آخرین گزینه باید تعطیلی باشد در حالی که اکنون نخستین گزینه تعطیلی است.
بررسی تغییر شاخص آلودگی هوا در جلسه هیأت دولت
اما یوسف نوری وزیرآموزش و پرورش بر این موضوع اهتمام دارد و در هفته‌ای که گذشت اعلام کرد: تغییر شاخص آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس احتمالاً یکشنبه ۱۶ بهمن در جلسه هیأت دولت بررسی خواهد.
هر نوع تغییر در دستورالعمل‌ها طبق نظر وزارت بهداشت انجام می‌گیرد
زهره عبادتی معاون نظارت و پایش سازمان حفاظت محیط زیست استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره ماجرای تغییر استانداردهای شاخص آلودگی هوا اظهار داشت: قطعاً هر نوع تغییری در ضوابط و دستورالعمل‌ها طبق نظر وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست انجام می‌گیرد و اولویت با حفظ سلامت مردم است.
ما خودمان هم فرزند دانش آموز داریم
وی با اشاره به اینکه خانواده‌ها به هیچ عنوان نگران نباشند و ما خودمان هم فرزند دانش آموز داریم گفت: مصوبات کمیته اضطرار از دو جنبه بررسی می‌شود، یکی مبحث سلامتی و دیگری موضوع انتشار منابع ساکن و متحرک که در موضوع سلامتی قطعاً نظر وزارت بهداشت و در مورد منابع ساکن و متحرک آلاینده نظر محیط زیست لحاظ می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که وزیر آموزش و پرورش اخیراً اعلام کرده در برخی از کشورها حتی با شاخص آلودگی ۳۰۰ دانش آموزان به مدرسه می‌روند، گفت: مبنای ما در کمیته اضطرار مقایسه کشور با سایر کشورها نیست به هر حال ایشان در مباحث آموزشی نگران دانش آموزان هستند و طبیعی است ولی دستگاه‌های متولی در زمینه آلودگی هوا و کمیته اضطرار اگر قرار باشد مصوبات را تغییر دهند با در نظر گرفتن سلامت عموم مردم به ویژه گروه‌های حساس و دانش آموزان و با نگاه کاهش منابع ساکن و متحرک است.
نمی‌توان استانداردها را تغییر داد
سحر تاج‌بخش رئیس سازمان هواشناسی کشور در این زمینه بیان داشت: نمی‌توان استانداردها را تغییر داد چراکه در تمام دنیا شاخص‌ها و تعاریف آنها به همین شکل است و تنها می‌توان نحوه برخورد و واکنش نسبت به آن را تغییر داد.
وی افزود: به طور مثال اگر در حال حاضر در شاخص ۱۵۰ مدارس تعطیل می‌شوند از شاخص ۲۰۰ به بعد مدارس تعطیل شوند. نکته مهم این است که این تغییرات در سلامت مردم تأثیرات منفی دارد. چراکه آلاینده‌ها در ضریب هوش و تنفس آنها تأثیرگذار است. اما دائماً هم نمی‌توان مدارس و ادارات را تعطیل کرد چراکه با تعطیلی‌های پی در پی در امور کشور مشکل ایجاد می‌شود بنابراین اقدام مناسب کنترل آلاینده‌ها است.
پاسخ وزارت کشور به همه شائبه‌ها
در پاسخ به همه شائبه همای پیش آمده مرکز اطلاع رسانی وزارت کشور درباره طرح احتمالی اصلاح شاخص‌های آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس اعلام کرده است:
آموزش و پرورش پس از این انتقادها و تماس‌های مکرر و فراوان خانواده‌ها که از این تعطیلی‌ها ناراحت بودند، ایده تعریف استاندارد شاخص‌های آلودگی برای تعطیلی مدارس را مطرح کرد و سپس وزیر کشور هم در یک گفت و گوی مطبوعاتی از وجود چنین طرحی خبر داد.
استدلال وزارتخانه‌های کشور و آموزش و پرورش بر این مبناست که تعطیلی مدارس به خاطر آلودگی هوا ضربه جدی به تعلیم و تربیت دانش آموزان و افت تحصیلی معنادار آنها می‌انجامد.
تعطیلی مدارس باعث افزایش آسیب‌ها به دانش آموزان شده است / از افت تحصیلی تا افسردگی
براساس گزارش‌های تحقیقی صورت گرفته، موافقان تغییر استاندارد آلودگی هوا معتقدند تعطیلی مدارس باعث افزایش آسیب‌هایی نظیر چاقی دانش آموزان، کم تحرکی، افت تحصیلی شدید و تنبلی در یادگیری شده است.
در کنار این امر دانش آموز به خاطر فقدان ارتباط اجتماعی در مدارس زمینه افسردگی و انزوا طلبی بیشتری می‌گیرد. در برابر مخالفان با استناد به آمار عوارض آلودگی و نیز تحقیقات معتبر داخلی و بین المللی در خصوص عوارض آلودگی هوا بویژه در کودکان، با این ایده مخالفت کرده اند.
باید توجه داشت که تعطیلی مدارس در گام نخست با هدف حراست از سلامت دانش آموزان است و این موضوع به صورت مستقیم ارتباطی با کاهش آلودگی هوا ندارد.
نگاهی به تجربه سایر کشورها همچون هند هم گویای این واقعیت است که مدارس ابتدایی در اولویت نخست تعطیلی در شرایط اضطرار آلودگی هوا هستند. اگرچه موضوع آلودگی هوا یک چالش مهم جهانی است و کشورهای توسعه یافته جهان نظیر هند و چین هم درگیر این چالش هستند، اما هر کشوری متناسب با شرایط خود، استاندارد و سیاستگذاری‌های مختلفی را برای حل این چالش اعم از تعطیلی مدارس و مشاغل برای افراد و گروه‌های حساس جامعه در پیش می‌گیرند و یک راه حل جهانی برای آن وجود ندارد.
برای نمونه مالزی در صورت رسیدن شاخص آلایندگی به عدد ۲۰۰ میکرون، به تعطیلی مدارس اقدام می‌کند و در پکن و چین هم این عدد بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ تعریف شده است. این مساله در هند هم هنگامی که شاخص به ۳۰۰ رسید، منجر به دستور مقامات برای تعطیلی مدارس شد.
همچنین وزارت کشور در این اطلاعیه اعلام کرد: با توجه به تأثیرگذاری معنادار آموزش حضوری، سیاستگذاری‌ها باید معطوف به حضور مداوم دانش آموزان در کلاس‌های درس باشد. باید توجه داشت که تلاش برای تغییر استاندارد آلودگی هوا به مفهوم بی توجهی به اجرای قانون هوای پاک نیست. مصوبات این قانون به صورت مستمر و ماهیانه با حضور دستگاه‌های ذی ربط با راهبری وزارت کشور در حال پیگیری است.
تعطیلی مدارس برای کاهش آلودگی هوا نیست، اما این اقدام بر اساس یک مصوبه انجام می‌شده است. وزیر کشور هم متناظر به این مساله اظهار کرد احتمال وجود دارد که پیشنهاد جدیدی با کمک سازمان حفاظت محیط زیست به دولت ارائه شود.
اجرای طرح احتمالی که اکنون قطعی شده است
وزارت کشور هفته گذشته اعلام کرد این مساله تنها یک احتمال بوده است و باید در شوراهای مربوطه و با حضور اعضا مورد بحث و ارزیابی قرار گیرد اما اکنون به نظر می‌رسد موضوع طرح تغییر شاخص‌های آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس جدی تر شده و ارزیابی‌ها صورت گرفته چراکه قرار است این موضوع فردا یکشنبه ۱۶ بهمن در هیأت دولت بررسی و در مورد آن تصمیم گیری شود. حالا باید منتظر ماند و دید تغییر شاخص‌های آلودگی هوا برای تعطیلی مدارس چگونه خواهد بود و آیا تعطیلی مدارس جهت حمایت ارتقای علمی و تحصیلی دانش آموزان برای همیشه تعطیل می‌شود.