دکتر سیاوش ملکی‌فر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان که سال ۱۳۸۹ به تصویب مجلس رسید، به ایجاد صندوقی با سرمایه ۳ هزار میلیارد تومان برای تأمین مالی شرکتهای دانش‌بنیان تاکید شده است.
وی با بیان اینکه در این قانون ذکر شده که این مبلغ طی ۳ سال به صندوق تزریق شود، گفت: همچنین مقرر شد پس از سال سوم نیز، هر سال معادل نیم‌درصد بودجه عمومی دولت به عنوان سرمایه به این صندوق تخصیص پیدا کند. در زمان نگارش این قانون، دلار حدود هزار تومان بود و معماران قانون دانش‌بنیان یک صندوق ۳ میلیارد دلاری را پایه‌گذاری کردند.
معاون نوآوری صندوق نوآوری اضافه کرد: اما در زمان تزریق سرمایه به صندوق، دلار به حدود ۳ هزار تومان رسید و سرمایه صندوق حدود یک میلیارد دلار بود. حتی آن زمان، وضعیت صندوق از لحاظ سرمایه اولیه مناسب بود، چون در بسیاری از کشورهای دنیا هنوز یک صندوق دولتی یا عمومی در این ابعاد برای تأمین مالی کسب‌وکارهای فناور و نوآور وجود نداشت.
به گفته معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی، اختصاص معادل یک میلیارد دلار سرمایه به تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها در آن سال‌ها، گامی بلند و آینده‌نگرانه بود، زیرا معماران قانون دانش‌بنیان باور داشتند که در آینده، شرکتهای دانش‌بنیان باید به یک بازیگر مهم اقتصاد کشور بدل شوند.
ملکی‌فر خاطرنشان کرد: در عمل از سال ۹۳ تا ۹۶ و ظرف ۴ سال ۲۶۲۲ میلیارد تومان سرمایه در اختیار صندوق نوآوری قرار گرفت.
ضرورت رشد سرمایه صندوق نوآوری با رشد دانش بنیانها
وی با تاکید بر اینکه باید صندوق نوآوری و شکوفایی همپای دانش‌بنیان‌ها رشد می‌کرد، گفت: مطابق قانون باید سالانه نیم‌درصد بودجه عمومی به صندوق تخصیص پیدا می‌کرد که متأسفانه این اتفاق نیفتاد. ضمن آنکه همان سرمایه اولیه ۳ هزار میلیارد تومانی هم به صورت کامل در اختیار صندوق قرار نگرفت.
به گفته ملکی‌فر، در طول سال‌هایی که از تصویب قانون دانش‌بنیان می‌گذرد، دانش‌بنیان‌ها یک لحظه از رشد نایستادند و پیوسته از نظر کمی و کیفی رشد کردند، به طوری که اکنون بیش از ۸ هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور فعالند و مجموع فروش آن‌ها در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
وی در ادامه گفت: برآورد ما برای فروش شرکتهای دانش‌بنیان در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۳۰۰ و ۴۳۰ هزار میلیارد تومان است.
یک صندوق ۲۶۰۰ میلیارد تومانی نمی‌تواند جثه ۴۳۰ هزار میلیارد تومانی شرکتهای دانش‌بنیان را به دوش بکشد
وی با بیان اینکه یکی از سنجه‌های تأمین مالی شرکتهای نسبتاً بالغ، فروش آن‌ها است، گفت: آشکار است که یک صندوق ۲۶۰۰ میلیارد تومانی نمی‌تواند جثه ۴۳۰ هزار میلیارد تومانی شرکتهای دانش‌بنیان را به دوش بکشد.
وی با اشاره به اینکه شرکتهای دانش‌بنیان رشد کرده‌اند، اما سرمایه صندوق رشدی نداشته است، گفت: دست کم ۳ سال است که سرمایه صندوق نوآوری از رشد شرکتهای دانش‌بنیان عقب افتاده است و این عقب‌افتادگی باید جبران شود.
به گفته ملکی‌فر، سال گذشته مقام معظم رهبری در دیدار سالانه خود با نخبگان اشاره کردند که سهم شرکتهای دانش‌بنیان از اقتصاد کشور به حدود یک درصد رسیده است و این عدد باید طی ۵ سال آینده به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی برسد.
وی ادامه داد: تولید ناخالص داخلی و اقتصاد کشور در حال رشد است و اگر قرار باشد سهم یک درصدی دانش‌بنیان‌ها از آن ظرف به ۵ درصد افزایش یابد، حتماً باید بنیه مالی آن‌ها نیز تقویت شود.
وی تاکید کرد: اگر اقتصاد کشور با نرخی که در برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شده رشد کند، شرکتهای دانش‌بنیان باید در سال ۱۴۰۶، حدود ۱,۴۰۰ میلیارد تومان فروش داشته باشند تا بتوانیم بگوییم ۵ درصد در تولید ناخالص داخلی تأثیر دارند.
ملکی‌فر خاطرنشان کرد: معمولاً شرکت‌ها به منظور تأمین سرمایه در گردش، تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری‌های جدید خود تا ۳۰ درصد فروش‌شان نیاز به منابع مالی جدید دارند. اگر فرض کنیم صندوق نوآوری و شکوفایی ۳۰ درصد از بار تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها در آن سال را بر دوش خواهد داشت، با در نظر گرفتن ضریب اهرمی خدمات مالی صندوق، آنگاه سرمایه صندوق در سال ۱۴۰۶ باید ۱۰۰ هزار میلیارد تومان باشد تا بتواند توسعه شرکتهای دانش‌بنیان را پشتیبانی کند.
وی افزود: خوشبختانه با موافقت رئیس‌جمهور و تصویب هیأت امنای صندوق مقرر شد سرمایه صندوق تا سال ۱۴۰۶ به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش یابد.
معاون صندوق نوآوری و شکوفایی در خصوص منابع این افزایش سرمایه اضافه کرد: یکی از منابع این افزایش سرمایه، همان سهم نیم‌درصدی صندوق از بودجه عمومی دولت است که در قانون دانش‌بنیان (مصوب ۱۳۸۹) بر آن تاکید شده است. با توجه به بودجه عمومی سال ۱۴۰۲، این عدد در سال آینده به بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
وی ادامه داد: اگر این میزان به صندوق اختصاص یابد، گشایشی جدی در تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها ایجاد خواهد کرد.
ملکی فر خاطر نشان کرد: همچنین در مواد ۳ و ۱۱ قانون جهش تولید دانش‌بنیان که امسال به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، دو منبع مهم برای افزایش سرمایه صندوق نوآوری پیش‌بینی شده است؛ نخست حقوق ورودی ماشین‌آلات و تجهیزات خدمات تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی و دوم اخذ مالیات از صادرات کالاهای واسطه‌ای نیمه‌خام.
معاون نوآوری صندوق نوآوری و شکوفایی اشاره کرد: تبدیل‌شدن ایران به یک اقتصاد دانش‌بنیان به معنای سهم معنادار توسعه و تجاری‌سازی فناوری در اقتصاد کشور است و قطعاً شرکتهای دانش‌بنیان در این عرصه نقش جدی دارند.
وی با بیان اینکه رقابت برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان چند سالی است که به منطقه ما و همسایگان ما نیز تسری یافته است و شاهد سرمایه‌گذاری‌های جدی کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس در حوزه فناوری و نوآوری هستیم گفت: این روزها که بودجه سال ۱۴۰۲ در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار دارد، امیدواریم نمایندگان مجلس با افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، زمینه پشتیبانی بهتر صندوق از رشد شرکتهای دانش‌بنیان را فراهم سازند.
ملکی‌فر افزود: در سال‌های اخیر صندوق به رغم محدودیت سرمایه تلاش کرده است با جلب مشارکت سایر نهادهای تأمین مالی و به ویژه بانک‌ها، گام‌های مؤثری در زمینه تأمین مالی شرکتهای دانش‌بنیان بردارد.