خبرگزاری مهر -گروه استانها: غریب منوچهری کارگردان هنرهای نمایشی اردبیل با بیش از ۲ دهه فعالیت‌های هنری و فرهنگی حالا توانست با کارگردانی نمایش شاخص و تاریخی «شاه اسماعیل» نام اردبیل را در چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر پرنور کند که در ادامه گفتگوی مهر با این هنرمند حول موضوع نمایش شاه اسماعیل را می‌خوانید.
*نمایش «شاه اسماعیل» در بخش بزرگ صحنه‌ای، جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ایران روی صحنه رفت؛ واکنش مخاطبان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مخاطبینی که این نمایش را در جشنواره فجر دیدند همگی متأثر بودند و لطف داشتند به بنده و گروه اجرایی. چندین درخواست اجرای عمومی از سوی سالن‌ها و افراد مختلف داشتیم که در صورت تحقق شرایط و امکان اجرا حتماً استقبال خواهیم کرد. چهره‌های برجسته هنری نظیر آتش تقی پور، سیروس همتی، فرهاد قائمیان، ایوب آقاخانی، نصراله قادری، اتابک نادری، توحید معصومی، سعید نجفیان، سلجوق شهبازی، مریم ندائی، سعید مغانلو، کارشناسان نمایش حوزه هنری و تعدادی مهمان خارجی از عراق و جمعی از هنرمندان شرکت کننده در جشنواره فجر نمایش را به تماشا نشستند و ابراز لطف شان در پایان اجرا موجب دلگرمی گروه بود.
محدودیت تعداد اجرا در جشنواره موجب محدودیت تماشاگران بود و بسیاری از عزیزان به دلیل مطلع نبودن یا امکان نداشتن تماشا در جشنواره گلایه‌هایی از ما می‌کردند و مشتاقانه پیگیر اجرای شهری نمایش در تهران هستند.
*از دیدگاه بررسی متن نمایشنامه، چه قدر به متن اصلی «تاریخ عصر صفوی»، وفادار بوده‌اید که چنین اجرایی را تولید کردید؟
نمایشنامه نوشته آقای علی حسن زاده بود که در سال ۹۶ به سفارش حوزه هنری اردبیل نوشته شده بود و چندین بار در مسیر تولید، متن برای بهتر شدن و دراماتیزه شدن تغییراتی داشت. نسخه اولیه نمایشنامه بیشتر به زندگینامه شاه اسماعیل و معرفی او می‌پرداخت که در زمره متون پرتره محور موفق بود. اما در جریان تولید با همکاری و همراهی بسیار خوب نویسنده با بنده و گروه جهت بهبود داستانک هایی برای شخصیت‌های نمایش و بهتر شدن کشمکش‌ها به متن اضافه شد.
*عوامل هنری و فنی نمایش جز گروه ثابت شما هستند یا تنها برای این نمایش برگزیده شده‌اند؟
کار در گروه مغان هنر پارس آباد تولید شد البته گروه ما در کارهای دیگر هم از حضور سایر هنرمندان بهره می‌برد. در تولید این اثر هم میهمانانی از هنرمندان برجسته دیگر شهرها از جمله اردبیل حضور داشتند. چرا که ما به عنوان نماینده استان در این رویداد مهم شرکت داشتیم و بهره مندی از تجربه دوستان به تقویت کار کمک می‌کرد. از همراهی و همکاری این عزیزان سپاسگزارم.
*آیا نمایش «شاه اسماعیل» شما در کشورها یا جشنواره‌های دیگری نیز به روی صحنه رفته است؟
نمایش شاه اسماعیل اخیراً در جشنواره‌های رضوی و صاحبدلان هم اجرا داشته است و البته نسخه اجرا شده در فجر تکمیل تر و بهتر از اجراهای قبلی بوده و تلاش داریم در صورت تحقق شرایط علاوه بر اجرای نمایش در تهران، برای اجرا در چندین کشور هم در حال رایزنی هستیم.
*چه طور به این نگاه تاریخی رسیدید و هدف شما از کارگردانی این نمایشنامه چه بود؟
تاریخ همیشه بستر مناسبی برای تئاتر بوده و خواهد بود. زندگی پرفراز و نشیب شاه اسماعیل اول دارای ظرفیت‌های نمایشی خوبی بوده و آنچه در این تولیدی به آن پرداخت شده بود شبی پر از تردید و تشویش برای اسماعیل بود که باید تصمیم می‌گرفت که بجنگد یا شمشیر بر زمین بگذارد.
*با توجه به اینکه در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر امسال حضور داشتید، اجرای خود را چه طور ارزیابی می‌کنید؟ و نظر شما درباره این جشنواره چیست؟
اجرا در جشنواره تئاتر فجر برای گروه فرصت مناسبی بود اما در مسیر آماده سازی نمایش به خاطر مشکلات عدیده و عدم همراهی و گاهاً سنگ اندازی مسئولینی که باید حمایت می‌کردند که نکردند و حتی گروه را از سالن تمرین بیرون کردند دچار سختی و چالش بزرگی بود و با توجه به اینکه گروه پرتعداد بود و بازیگران از چند شهر بودند مشکلات زیادی کشیدیم که به روی صحنه برود. الحمدالله به یاری خداوند و صبر و همراهی اعضای گروه اجرای نسبتاً خوبی در جشنواره داشتیم و جواب این سختی کشیدن‌ها رو هم گرفتیم. اما ظرفیت کار و گروه بهتر و بیشتر از اینها بود.
*روال برگزاری جشنواره فجر را پس از گذشت سال‌ها چگونه می‌بینید و جشنواره تئاتر فجر در هنر کشور دارای چه جایگاهی است؟
با توجه به برقراری مجدد جشنواره منطقه‌ای تا حدودی تعامل گروه‌ها و عدالت در انتخاب بهتر شده بود. دوستان در ستاد و مرکز تلاش داشتند تا رویداد را بهتر کنند. اما حق گروه‌ها و هنرمندان شرکت کننده در جشنواره عادلانه ادا نمی‌شود.
گروه‌ها از طرف استانها و شهرستان‌ها خوب پشتیبانی نمی‌شوند ورودیه پرداختی جشنواره خرج آمد و شد و دکور و… گروه می‌شود و هنرمند شرکت کننده با جیب خالی به خانه‌ای باز می‌گردد که از او انتظار دارند در قبال شش ماه کار کردن چیزی عاید خانواده اش بشود.
در خود جشنواره هم بیش از نصف هزینه صرف اسکان و پذیرایی و داوران و ایاب و ذهاب و تشریفات و … می‌شود و آنچه به هنرمند داده می‌شود مبلغ بسیار ناچیزی است که در مقابل انبوه گرانی‌ها و تورم تقریباً هیچ است.
جشنواره و ستاد برگزاری در این چهل سال می‌بایست به این بعد از جشنواره هم توجه می‌کرد. باید اجراها بیشتر و درآمدزا شوند و بخش قابل توجه از این درآمدها به سمت گروه‌های شرکت کننده برود. باید اسپانسرهای بسیار قوی ملی و فراملی به اعتبار جشنواره صف می‌کشیدند.
*اگر صحبتی فراخور این دوره از جشنواره فیلم فجر هست، بفرمائید.
استان اردبیل امسال با ۴ اثر که یک اثر در بخش رادیویی و ۳ اثر در بخش صحنه‌ای در جشنواره فجر حضور داشت که ۲ اثر با حمایت حوزه هنری اردبیل تولید شده بود و بعد از سال‌ها توانست خوش بدرخشد، نامزدی در بیش از ۸ عنوان بهترین کارنامه برای استان اردبیل بود که در این دوره رقم خورد.
دریافت ۲ تندیس و یک مقام سومی و یک‌تقدیر کارنامه عالی است که رخ داد. اما همه اینها تنها و تنها به همت گروه‌های نمایشی و هنرمندان رقم خود و مسئولین در این موفقیت کمترین نقش را داشتند چرا که وظیفه اول مسئولین استانی و کشوری تأمین زیر ساخت لازم هست که به جرأت می‌توانم بگویم اردبیل تنها مرکز استان است که فاقد سالن تئاتر و انجمن هنرهای نمایشی است.
البته شاید همین سختی‌ها باعث شده گروه‌ها با تمرین در خانه و دفتر کار و داخل ماشین و پارک‌ها به این موفقیت‌ها نائل شوند و احتمالاً می‌تواند الگویی برای سایر استانها با محدودیت‌های مشابه باشد.
از حوزه هنری اردبیل سپاسگزاریم و از تمامی اعضای گروه مغان هنر بویژه بازیگران و عوامل که ما را یاری کردند تا کار روی صحنه برود نهایت تقدیر و تشکر را داریم.
غریب منوچهری از سال ۷۳ تا به اکنون بیش از ۳۰ نمایش هنری را کارگردانی کرده است که تعدادی از آنها در جشنواره‌های معتبر داخلی و خارجی شرکت داشته اند. از جمله جشنواره تئاتر فجر، سراسری ماه، آئینی سنتی، رضوی و… همچنین در این جشنواره‌ها و جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای عناوین مختلفی را کسب کرده است.
این هنرمند همچنین جشنواره‌های خارج از کشور تئاتر بدون مرز جمهوری آذربایجان ۲۰۱۷ و روسیه ۲۰۲۲ و چندین اجرا در شهرها و کشورهای مختلف را در کارنامه هنری خود داشته که اجرا در سه شهر باکو سومقاییت و لنکران آذربایجان و کازان روسیه از آن جمله است.