به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «فیزیک و فلسفه؛ در زمینه تاریخی قرن نوزدهم» نوشته علیرضا منصوری، به‌تازگی با شمارگان ۷۰۰ نسخه، ۱۸۸ صفحه و بهای ۸۵ هزار تومان توسط نشر کرگدن منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب هفتمین مجلد از مجموعه «مطالعات علم و فناوری» است که با دبیری و سرویراستاری حسین شیخ رضایی در نشر کرگدن منتشر می‌شود.
علیرضا منصوری که عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است؛ این پژوهش را در هفت فصل به ترتیب با این عناوین سامان داده است: «ملاحظات تاریخنگارانه»، «اهمیت و نقش متافیزیک برای علم»، «تاثیر فلسفه مکانیکی بر فیزیک قرن نوزدهم»، «رد سیالات سنجش ناپذیر و پیدایش مفهوم انرژی»، «نظریه جنبشی گازها و ترمودینامیک»، «نظریه‌های میدان» و «زوال نگرش مکانیکی».
در توضیح محتوای کتاب باید گفت که قرن نوزدهم مرحله‌ای مهم در سیر تکامل نظریه‌های فیزیک است. تحولات این دوره بین دو نقطه عطف در تاریخ فیزیک قرار دارند: از یک سو، در قرن هجدهم شاهد شکوفایی فیزیک کلاسیک و تبیین‌های مکانیکی هستیم و از سوی دیگر، در اوایل قرن بیستم شاهد پیدایش دو انقلاب بزرگ کوانتومی و نسبیتی.
در این کتاب، خواننده با تحولات اساسی فیزیک قرن نوزدهم آشنا می‌شود، اما نقطه تأکید توجه به بنیان‌های هستی شناختی و فلسفی این علم و نحوه تعامل آن با متافیزیک است. کتاب تلاشی است برای توصیف و صورت‌بندی نحوە تعامل فیزیک و فلسفه در زمینه تاریخی قرن نوزدهم. پس از ذکر نکاتی دربارە تاریخ‌نگاری علم، نویسنده چهارچوبی نظری برای بررسی تعامل فیزیک و متافیزیک عرضه می‌کند، آنگاه به بررسی تأثیر مکانیک‌گرایی در وحدت بخشی به حوزه‌های مختلف فیزیک در قرن نوزدهم، تحول در هستی‌شناسی نظریه‌های فیزیکی پس از مطرح شدن مفهوم «انرژی»، تلاش برای تبیین قوانین پدیدارشناسانە ترمودینامیک در چهارچوب نگرش مکانیکی، مطرح شدن نظریه «میدان» و آغاز زوال نگرش مکانیکی و سرانجام مهیا شدن فضای فکری برای کنار گذاشتن «اتر» و پیدایش نظریه‌های نسبیت و مکانیک کوانتومی می‌پردازد.
نویسنده در مقدمه خود بر کتاب گفته که این پژوهش حاصل مطالعات و درس‌ها و سخنرانی‌هایی است که در سال‌های مختلف در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مؤسسه حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه‌های صنعتی شریف و امیرکبیر انجام داده یا ارائه کرده است.