خبرگزاری مهر - گروه استانها: شترداری فرصت و ظرفیت خوبی در مناطق کویری کشور، به ویژه در استان سیستان و بلوچستان به منظور تولید گوشت، شیر و فرآوری اجزایی مثل پوست شتر، با ارزش افزوده بسیار بالا است.
براساس اطلاعات موجود، استان سیستان و بلوچستان ظرفیت‌های فراوانی در بخش‌های مختلفی مثل دریا، مرز، کشاورزی، معدن و غیره دارد که بخش‌هایی از آنها در حال بهره برداری و بخش‌هایی نیز مغفول مانده است که یکی از ظرفیت‌های مغفول، شتر داری است.
با آنکه شتر داری به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می‌شود اما براساس شواهد در سیستان و بلوچستان، روش سنتی بر بخش صنعتی غلبه دارد با وجود آنکه اقدامات خوبی در سال‌های اخیر در حوزه شتر داری صنعتی در این خطه پهناور انجام شده، اما روش سنتی همچنان پر رنگ است.
سیستان و بلوچستان، استانی با اقلیم گرم و خشک است و از سوی دیگر خشکسالی‌های دو دهه اخیر هم معضلات زیادی برای مردم منطقه ایجاد کرده و در این خصوص برای استفاده بهینه از منابع موجود باید بهترین برنامه ریزی انجام شود که پرورش شتر یکی از بهترین راهکارها برای تأمین بخشی از نیازهای گوشت و شیر محسوب می‌شود.
اما این صنعت نیازمند حمایت از سوی مسئولان برای پرورش و ایجاد و راه اندازی صنایع تبدیلی است که در حال حاضر و بر اساس گفته شتر داران، آنگونه که راضی کننده باشد، نیست.
تأمین علوفه و صنایع فرآوری در دستور کار مسئولان باشد
یکی از فعالان حوزه شتر داری سیستان و بلوچستان در شهر نصرت آباد، گفت: برای حوزه شتر داری، باید تأمین علوفه و صنایع فرآوری در دستور کار مسئولان باشد.
محمد ناروئی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: خانواده ام همه در حوزه شترداری سنتی در حال فعالیت هستند، این حوزه با توجه به زاد و ولد و تولید شیر، گوشت، پوست، فضولات و غیره شتر درآمد خوبی دارد اما این درآمد در صورتی که حمایتی از سوی مسئولان نباشد، با توجه به گرانی کنسانتره و علوفه معنایی ندارد.
وی با بیان اینکه جهاد کشاورزی استان حمایت لازم را در حد توان، انجام داده، تاکید کرد: با توجه به فاصله سیستان و بلوچستان از مرکز کشور، باید به صورت ویژه این خطه از کشور دیده شود.
وی خواستار راه اندازی مراکز فرآوری مربوط با شتر در سطح استان شد و گفت: با راه اندازی مراکز فرآوری و حمایت لازم از شتر داران، شاهد افزایش اشتغال و رونق اقتصادی در سیستان و بلوچستان خواهیم بود.
زیست بیش از ۵۰ درصد شترهای موجود کشور در سیستان و بلوچستان
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، گفت: براساس آمار و اطلاعات موجود، بیش از ۵۰ درصد از شترهای موجود کشور در این خطه پهناور زیست دارند.
سید حسین حسینی جنگجو در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: تقریباً بیش از نیمی از شتر موجود در کشور را در استان داریم به طوری که در کشور ۱۶۲ هزار نفر شتر وجود دارد که از این میزان در استان سیستان و بلوچستان بین ۷۰ تا ۷۵ هزار نفر حضور دارد.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان اشتغال حوزه شتر داری در سیستان و بلوچستان، گفت: میزان اشتغال را نمی‌توانیم دقیق بگوییم، هر مسئول و نهادی یک فرمول خاص برای تعیین اشتغال این حوزه دارد، اما نکته قابل تأمل این است که پیشرفت‌های چند دهه اخیر سبب شده تا پرورش شتر به عنوان یکی از مشاغل سنتی در زندگی مردم استان کمرنگ شود.
وی با اشاره به اینکه شتر در مناطق کم بر خوردار تأمین کننده نیاز روزانه و وسیله‌ای برای کسب درآمد است، افزود: عوامل اجتماعی و فرهنگی و اقلیمی در پرداختن مردم منطقه به پرورش شتر مؤثر است.
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: جهاد کشاورزی استان، یک برنامه ۵ ساله برای افزایش جمعیت شترها عملیاتی کرده که به زودی دستاوردهای این طرح در استان تحقق پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: استقبال دامداران از طرح‌های حوزه شتر داری در استان خوب بوده، ما اعتباراتمان محدود است و بر اساس آن می‌توانیم اقدام به اجرای برنامه کنیم، بیشتر فعالیت‌ها از بودجه و سرمایه خود شترداران انجام می‌شود.
این مسئول در خصوص علوفه مورد نیاز شتر داران، گفت: تخصیص علوفه به شترداران، در اختیار ما در وزارت جهاد کشاورزی نیست، تنها می‌توانیم به شتر داران سبوس بدهیم که این موضوع در حال حاضر در دست اقدام است.
تولید شیر خشک و پودر شیر شتر در سیستان و بلوچستان
حسینی جنگجو اظهار کرد: یکی از گله داران که شتر بیشتری در سطح استان دارد و نژاد اصلاح شده شتر را که مقدار تولید شیر بالاتری به نسبت به دیگر شترها داشته و در حال پرورش آنها است، در راستای راه اندازی کارگاه فرآوری تشویق کردیم و هم اکنون وی شیر خشک و پودر شیر شتر را تولید می‌کند و در بازار نیز این محصولات عرضه شده و بخشی را نیز به صورت کیفی در راستای پیدا کردن مشتری و بازاریابی به کشورهای همسایه ارسال کرده‌ایم ولی به دلیل هزینه‌ها و مشکلاتی که مدتی در بخش تعرفه صادرات به وجود آمد دچار مشکلاتی شدیم.
وی گفت: در حال حاضر با اقداماتی که انجام شده، دوغ و شیر شتر در مراکز تحت پوشش جهاد کشاورزی استان در زاهدان با برچسب و بسته بندی استاندارد و بهداشتی در حال عرضه به مردم است.
وی تصریح کرد: در راستای جمع آوری شیر، ده واحد جمع آوری و فرآوری در استان در دست اجرا قرار دارد که دو مرکز از این تعداد، در زاهدان در نظر گرفته شده است.
وی ضمن تاکید بر حمایت از فعالان حوزه صنایع تبدیلی و فرآوری در حوزه شتر در استان، ادامه داد: در صورتی که واحدهای چرم و پوست در منطقه ایجاد شود می‌توان موی شتر را از پرورش دهندگان خریداری و از آن، رو انداز تولید و همچنین از پوست آن کیف، کفش، زین و کمربند تولید کرد.
شتر داران بیمه شترها را جدی بگیرند
این مسئول گفت: شتر داران می‌توانند شترهای خود را بیمه کنند، بخش هویت دار کردن شترها در استان را انجام داده‌ایم و همچنان این اقدام در حال انجام است.
وی افزود: همه شتر داران می‌توانند گله خود را هویت دار کنند و براساس پلاک گوش و مشخصات ثبت شده برای بیمه دام خود اقدام کنند، البته اکثر گله داران استان پلاک کوبی را انجام داده‌اند، یک تعداد بیمه کرده و تعدادی نسبت به بیمه دام‌های خود اقدام نکرده‌اند.
یک بخش مهم در حوزه دامپروری، سلامت دام است در این زمینه نیز با مدیر کل دام پزشکی سیستان و بلوچستان گفتگویی انجام داده‌ایم.
فعالیت ۷۶ واحد قرنطینه دام سنگین در سیستان و بلوچستان
مدیر کل دامپزشکی سیستان و بلوچستان گفت: در حال حاضر ۷۶ واحد قرنطینه دام سنگین در استان فعالیت دارد و تمامی دام‌های سنگین از جمله گاو و شتر در آنها قرنطینه می‌شوند.
دکتر غلامرضا سرگزی در گفتگو با خبرنگار مهر، ظرفیت این مراکز قرنطینه را ۴۷ هزار رأس دام سنگین عنوان کرد و افزود: در سطح استان سیستان و بلوچستان ۱۱ واحد کشتارگاه صنعتی و چهار واحد کشتارگاه سنتی دام سنگین وجود دارد.
وی در خصوص واکسیناسیون شترها نیز گفت: شتر با توجه به ماهیت گونه شتری و خصوصیت نژادی که در استان دارد و برنامه مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور، مشمول عملیات واکسیناسیون دامی نیست چرا که از گونه نژاد مقاوم بوده و زیاد دچار بیماری نمی‌شود، بنابراین نیاز به واکسیناسیون و مراقبت خاصی ندارد.
وی تاکید کرد: در زمان واردات دام از کشورهای همسایه، شتر از نظر بیماری تب مالت و زمانی که در کشور برنامه جابجایی وجود داشته باشد وضعیت انگل‌های خارجی و عملیات سم پاشی بیماری مرس (کرونای مربوط به شتر که ماهیت انسانی ندارد) شترها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
خوشبختانه در سال‌های اخیر به موضوع پرورش شتر و شتر داری در سیستان و بلوچستان توجه بیشتری شده اما همچنان ظرفیت‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد که در صورت معرفی درست و اصولی می‌تواند سرمایه گذاران را برای سرمایه گذاری در این صنعت منحصر به فرد و آینده دار ترغیب کند.
حال با توجه به خواص گوشت و شیر شتر و قابلیت‌های اقتصادی شتر لزوم حمایت، توسعه، آموزش در بخش شتر داری بیش از گذشته در استان احساس می‌شود و باید منتظر ماند و دید مسئولان امر چه برنامه‌ای در این زمینه دارند.