به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری مهر، افزایش نرخ ارز در هفته‌های گذشته و به‌خصوص روزهای اخیر، موجی از نگرانی را میان مردم ایجاد کرده است. در شرایطی که نوسانات نرخ ارز افزایش می‌یابد و بازارها به سرعت از آن تبعیت می‌کنند، عموم جامعه به دنبال راهکاری برای حفظ سرمایه خود هستند. در این شرایط سوداگران با هدایت افکار به سمت بازار ارز در جهت کسب سود بیشتر، مردم را تشویق به خرید ارز می‌کنند.
اما بررسی بازارها براساس مؤلفه‌های سیاسی و اقتصادی کشور حکایت از هیجانات مقطعی نرخ ارز بر اساس اتفاقات سیاسی دارد و این مسئله، ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارز را افزایش می‌دهد. زیرا اگر رشد هر بازاری منطق اقتصادی نداشته باشد، به دلیل عدم پشتیبانی اقتصاد از آن، دوام نخواهد داشت.
افزایش ۶۰ درصدی درآمدهای دولت نسبت به سال گذشته
گواه این ادعا اعداد و ارقام اعلام شده در خصوص بهبود منابع ارزی، افزایش فروش نفت و توسعه تجارت خارجی با کشورهای همسایه نسبت به سال گذشته است. براساس گزارش‌ها، عملکرد ۱۱ ماهه بودجه عمومی دولت نشان می‌دهد ۱,۱۴۷ هزار میلیارد تومان مجموع درآمد واریز به خزانه دولت است که ۹۰ درصد رقم مصوب بودجه ۱۴۰۱ بوده و در مقایسه با پارسال ۶۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
همچنین احسان خاندوزی وزیر اقتصاد با اشاره به عادی بودن روال منابع و مصارف ارزی کشور گفته است؛ بر اساس گزارش خزانه داری مانده بدهی دولت به بانک مرکزی در ۱۱ ماهه ۱۴۰۱ بابت تنخواه گردان عدد صفر است که در مقایسه با پارسال که ۴۵ هزار میلیارد تومان بوده نشان می‌دهد که دولت انضباط بودجه‌ای را به شکل بی‌سابقه‌ای رعایت کرده است.
افزایش ۳۰ درصدی صادرات به ۱۵ کشور همسایه
از طرفی بررسی آمار و ارقام تجارت خارجی ایران با ۱۵ کشور همسایه حکایت از افزایش ۳۰ درصدی صادرات به این کشورها دارد.
| کشور |
صادرات ۱۰ ماهه ۱۴۰۰ (دلار) |
صادرات ۱۰ ماهه ۱۴۰۱ (دلار) |
| امارات متحده عربی |
۳,۵۷۶,۹۴۵,۷۱۱ |
۴,۸۲۲,۶۳۰,۶۶۳ |
| افغانستان |
۱,۵۳۶,۹۹۰,۴۶۲ |
۱,۳۳۳,۵۷۸,۳۳۸ |
| ارمنستان |
۲۵۷,۴۹۸,۴۷۷ |
۳۹۰,۹۹۱,۳۱۹ |
| جمهوری آذربایجان |
۳۱۶,۴۰۶,۲۰۷ |
۵۵۴,۳۴۰,۴۵۳ |
| بحرین |
۷,۱۷۰,۵۷۱ |
۷,۲۸۶,۸۷۹ |
| عراق |
۷,۲۸۱,۰۸۱,۸۹۲ |
۸,۹۲۷,۰۱۳,۶۴۴ |
| کویت |
۱۲۶,۰۴۵,۴۴۸ |
۱۷۱,۰۵۸,۵۵۵ |
| قزاقستان |
۱۴۹,۴۴۴,۵۳۷ |
۱۵۲,۳۳۶,۹۷۵ |
| عمان |
۵۶۳,۴۴۶,۴۸۳ |
۹۱۶,۵۱۶,۳۳۴ |
| پاکستان |
۱,۰۱۷,۷۱۹,۶۲۵ |
۱,۱۴۶,۵۱۴,۹۷۴ |
| قطر |
۱۱۷,۱۲۹,۸۳۶ |
۱۰۹,۰۰۴,۶۷۶ |
| فدراسیون روسیه |
۴۸۴,۵۴۵,۳۵۴ |
۵۹۷,۲۴۸,۵۱۹ |
| عربستان سعودی |
۴۱,۰۱۸ |
۱۴,۷۱۰,۳۳۱ |
| ترکمنستان |
۲۶۶,۸۵۵,۴۱۰ |
۳۶۸,۶۳۱,۵۲۹ |
| ترکیه |
۴,۵۲۹,۰۰۹,۲۶۸ |
۶,۶۱۱,۸۳۱,۱۱۵ |
| مجموعه ۱۵ کشور |
۲۰,۲۳۰,۳۳۰,۲۹۹ |
۲۶,۱۲۳,۶۹۴,۳۰۴ |
| هند |
۱,۴۸۲,۰۹۳,۶۸۲ |
۱,۶۰۶,۴۸۹,۶۶۰ |
| چین |
۱۱,۴۷۹,۷۲۴,۲۳۹ |
۱۲,۶۰۸,۲۶۸,۹۹۱ |
همچنین صادرات ایران در ۱۰ ماهه سال جاری نسبت به سال گذشته به هند و چین به ترتیب ۸.۵ و ۹ درصد افزایش یافته است.
بیش از ۶۳ میلیارد دلار تأمین ارز برای واردات
علاوه‌براین، براساس اعلام مسئولان وزارت نفت و آمارهای بین‌المللی، صادرات نفت ایران نیز نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. در حال حاضر فروش نفت ایران به بیش از ۱.۳ میلیون بشکه در روز رسیده است و در وضعیت مطلوب اسکناس ارز قرار داریم. درآمدهای ارز حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی کشور در حال حاضر مطلوب است.
تأمین ارز برای واردات امروز در واقع به بیش از ۶۳ میلیارد دلار رسیده است و تخصیص ارز هم ۸۲.۵ میلیارد دلار بوده است؛ در واقع تأمین ارز نسبت به سال گذشته ۳۵ درصد رشد داشته است که وضعیت ارزی مطلوب دولت را نشان می‌دهد. براین‌اساس مجموع درآمدهای حاصل از صادرات و فروش نفت، تراز تجاری کشور را مثبت کرده است.
ریشه سیاسی و بین‌المللی التهابات بازار ارز
باتوجه‌به مطالب گفته شده، به‌نظر می‌رسد، شرایط اقتصادی کشور در ماه‌های گذشته نسبتاً ثابت بوده و حتی حرکت رو به جلوی آرامی دارد. اما پس دلیل التهابات بازار ارز در چند ماه گذشته چه بوده است؟
به اعتقاد کارشناسان، از شهریور ماه سال جاری و شکل‌گیری ناآرامی‌ها در نقاط مختلف کشور و انتشار اخبار منفی از روند مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵، ریشه التهابات بازار ارز در هفته‌های اخیر است.
سردرگمی بانک مرکزی در مدیریت نرخ ارز
ناگفته نماند در این میان نقش بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار ارزی و مداخله‌کننده در جهت کنترل و مدیریت بازار ارز بسیار مهم است؛ اما بررسی عملکرد بانک مرکزی در ماه‌های اخیر حکایت از یک سردرگمی در سیاست‌های این نهاد تأثیرگذار دارد.
عملکرد بانک مرکزی در التهابات گذشته در دولت سیزدهم، موفق‌تر بوده، به طوری که شاید نتوانسته باشد روند نرخ دلار را کاهشی کند، اما از شتاب صعودی آن جلوگیری کرده است. اما به نظر می‌رسد، راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا و اعمال سیاست‌های جذاب برای صادرکنندگان به جهت وارد کردن ارز ناشی صادرات خود به این مرکز می‌تواند، نتایج مطلوبی به همراه داشته باشد.
بازار سرمایه محلی برای حفظ سرمایه مردم
همان‌طورکه گفته شد، در شرایط نابسامانی بازار و افزایش هزینه‌ها و آب رفتن سرمایه مردم، علی‌رغم توصیه کارشناسان اقتصادی مبنی بر عدم سرمایه‌گذاری در بازارهای هیجانی مانند دلار، مردم به دلیل نگرانی‌هایی که برای حفظ سرمایه خود دارند، ممکن است گرفتار سوداگران بازار شده و متحمل ضرر و زیان اقتصادی شوند. اما در این شرایط کدام بازارها برای حفظ سرمایه مناسب است؟
بررسی تکنیکال و اقتصادی روند بازار سرمایه در ماه‌های گذشته به خصوص از زمان عرضه خودرو در بورس کالا، نشان می‌دهد، این بازار حداقل تا چند ماه آینده روندی رو به رشد را داشته باشد، و در کوتاه مدت و شرایط فعلی اقتصاد می‌تواند محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری، حفظ ثروت و حتی افزایش آن باشد.
از طرفی مؤلفه‌های اقتصادی نشان می‌دهد؛ احتمال بروز اتفاقات تلخ مرداد ۹۹ برای سرمایه‌گذاران بورس بسیار پایین بوده، زیرا رشد بازار در هفته‌های اخیر در مسیر منطق اقتصاد رخ داده است.