خبرگزاری مهر، گروه استانها: مردم استان سمنان همزمان با نخستین روز از بهار طبیعت، فرا رسیدن سال نو را جشن گرفتند. بامداد امروز همزمان با لحظه تحویل سال و در ابتکاری جالب، در برخی شهرهای استان سمنان مانند شاهرود و سمنان، آتش بازی مراکز شهرها برپا شد و توانست صحنه‌های زیبایی را خلق کند.
مردم همچنین همزمان با لحظه ساعت تحویل مراسم معنوی را در گلزار شهدای شهرها و روستاهای استان سمنان برگزار کردند در شاهرود این مراسم با ذکر نام شهدای مدافع امنیت به خصوص آرمان علی وردی که نخستین نوروز است که در بین ما نیست، مزین شد.
حضور در گلزار شهدا
خواندن دعای تحویل سال، روشن کردن شمع برای آرزوهای سال جدید و توسل به شهدا برای سالی پر از موفقیت در کنار خواندن دعای تحویل سال و همچنین سوره والعصر به صورت همخوانی و به شکل سنتی که رزمندگان در دوران دفاع مقدس می‌خواندند، از بخش‌های قابل توجه این مراسم معنوی بود که تا یک ساعت بعد از ساعت تحویل سال هم ادامه داشت.
امروز صبح هم برخی از مردم استان سمنان با حضور در گلزار شهدا و همچنین مزار رفتگان، یاد همه درگذشتگان و به خصوص پدران و مادران و پدربزرگان و مادر بزرگان که در جمع ما نیستند را گرامی داشتند. صبح امروز و در رسمی دیرینه و البته زیبا، مساجد استان سمنان نیز میزبان «عید اول» درگذشتگان بود.
عید اول درگذشتگان
حجت الاسلام محمد حسین پور، کارشناس مسائل دینی درباره این رسم استان سمنان به خبرنگار مهر، اظهار داشت: هر کسی که عزیزی را از دست می‌دهد در نخستین عید پس از درگذشت او که معمولاً از هفتم او حساب می‌شود، در خانه و یا مسجد مراسم کوچکی برگزار می‌کند و خانواده، آشنایان، دوستان و نزدیکان برای عرض تسلیت به نزد او می آیند.
حسین پور با بیان اینکه این اتفاق معمولاً صبح روز اول فروردین ماه می‌افتد و دو ساعتی هم بیشتر به طول نمی‌انجامد، ابراز کرد: فلسفه این مراسم در واقع این است که مردم به خانواده مرحوم بگویند که در این عید که همه شادمان هستند بدانید که دل‌های ما همراه با شما است.
وی با بیان اینکه این مراسم اوج مواسات و همدلی مردم استان سمنان را می‌رساند، عنوان کرد: در سال‌های اخیر شاهد هستیم که چند خانواده که عید نخست درگذشتگان‌شان است در یک مسجد جمع می‌شوند و مراسم مشترکی می‌گیرند از سوی دیگر بسیاری از مردم استان سمنان حتی بدون اینکه بدانند مراسم عید اول چه کسی است، راهی مسجد می‌شوند زیرا اعتقاد دارند که سال نو باید پشت یکدیگر بود و در نتیجه در آن مسجد ابتدا سوال می‌کنند که عید اول چه کسی است تا شاید خانواده مرحوم را بشناسند چرا که برای آنها اصل کار اهمیت دارد نه خانواده وی؛
دید و بازدید نوروزی
البته درباره عید اول باید گفت که این مراسم تنها برای نوروز، قربان و غدیر رخ می‌دهد. مردم استان سمنان امروز اما به رسم همیشه به دیدار بزرگان می‌روند پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها و پدران و مادران امروز میزبان بچه‌ها و نوه‌ها هستند تا نخستین روز نوروز را گرامی بدارند از مراسم نخستین روز نوروز در استان سمنان طبخ غذاهای محلی است.
یک کارشناس میراث فرهنگی درباره این موضوع به مهر گفت: به واسطه اینکه ما در استان سمنان از دریا دور هستیم قاعدتاً باید چیزی را جایگزین سبزی پلو ماهی می‌کردیم لذا در سمنان رشته پلو و سبزی پلو رشته با گوشت تازه گوسفند که عمدتاً هم گوشت سردست است، طبخ می‌شود و بسیار لذیذ است سمنانی‌ها همچنین گولاچ و نان شیرمال نیز برای نوروز می‌پزند و در یک کلام، نوروزی بسیار خوشمزه را برگزار می‌کنند.
رسید محمدرضا رضویان با بیان اینکه در دامغان نیز شاهد طبخ رشته برشته از شیرینی‌های بسیار سنتی و خوشمزه ویژه عید نوروز هستیم، تاکید کرد: پخت این شیرینی اندکی دشوار است و در شکل قدری شبیه رشته خوشکار گیلانی‌ها است اما با آن تفاوت اساسی دارد رشته برشته از دور شبیه تور ریز بافت دیده می‌شود اما نزدیک که می‌شوید متوجه خواهید شد که این یک دسته توری نیست بلکه شیرینی خوراکی و خوشمزه است.
وی افزود: در شاهرود و میامی علاوه بر ته چین شاهرودی که از صبح عید به صورت سبزی پلو با گوشت خام لای برنج طبخ می‌شود غذای دیگری هم در روز عید نوروز پخته می‌شود که نامش ته چین اسفناج نام دارد. این غذای بسیار لذیذ با اسفناج و گوشت بره و برنج پخته می‌شود و یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای استان سمنان است. مردم در میامی همچنین نان پیچو هم ویژه اول فروردین ماه درست می‌کند که شبیه کروسان آلمانی‌ها است اما به مراتب خوشمزه‌تر؛
پاگشای نوعروسان
از مراسمی که در روز اول عید در استان سمنان برگزار می‌شود پاگشا است. معمولاً زن و شوهری که عقد کرده‌اند در نخستین روز عید نوروز که مهمان بزرگان خانواده مثل پدر بزرگ و مادر بزرگ می‌شود، ناهار را نیز می‌مانند و خانواده‌ها نیز برایشان هدیه‌ای تهیه می‌کنند. این هدیه آنطور که محمد رضا رضویان می‌گوید: در گذشته عمدتاً پارچه، قواره چادری یا پیراهنی بوده اما به مرور شکل آن عوض شده و حالا همه چیز تقریباً کادو می‌دهند.
یکی از ویژگی‌های خوب این مراسم آن است که در واقع پای عروس و یا داماد گشوده شده و به نوعی خجالت آن ریخته می‌شود حتی در قدیم و پس از ناهار معمولاً عروس برای اینکه غریبی نکند توسط اقوام شوهر به آشپزخانه خوانده می‌شد و حتی یک کار مثلاً خشک کردن ظروف هم به او داده می‌شد تا آنجا را خانه خودش بداند.
درباره روز اول فروردین اما یک نکته دیگر را هم باید گفت و آن هم سمنو است؛ سمنو در استان سمنان بسیار اهمیت دارد و در انواع مختلف طبخ می‌شود در گذشته تاکید بر این بود که سمنو در خانه‌ها پخته شود و از آنجا که این محصول بسیار دشوار پخته می‌شود، کار بزرگی محسوب می‌شد. با ورود و مهاجرت انارکی ها به استان سمنان، سمنوی انارکی نیز که تفاوت‌هایی با سمنو دارد که عمده آنها در به کار رفتن سیاه دانه و کنجد در آن است، وارد سفره مردم استان به خصوص در شرق استان سمنان شد.
نوروز خوانی در استان سمنان
یک پژوهشگر فرهنگ عامه همچنین در گفتگو با مهر اظهار داشت: مراسم سنتی ویژه استان سمنان در نوروز را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد مراسمی که عام تر بودند یعنی با حضور مردم در مراکز شهرها و روستاها برگزار می‌شدند و مراسمی که جنبه خانوادگی دارد که از جمله آن می‌توان به همین دید و بازدید اشاره کرد.
هادی میر شفیعی با بیان اینکه در مراسمی که بیشتر جنبه عمومی دارد باید به نوروز خوانی اشاره کرد که همین حالا هم به صورت نمادین در سمنان و شاهرود برگزار می‌شود، ابراز داشت: در این مراسم گروهی نوروز خوان در کوی و برزن راه می‌افتادند و آمدن عید را شادباش می‌گفتند همچنین نوعی پایکوبی برای گرامی داشت یاد سیاوش که جوانی زیبا رو بوده نیز در استان سمنان برگزار می‌شد که آئینی بسیار زیبا همراه با رقص چوب است و در بین مردم بسیار طرفدار داشت که البته امروز چندان اثری از آن باقی نمانده است.
وی با بیان اینکه در کنار نوروز خوانی شالی نو مالی نوی بسطام است که آن هم شبیه همین نوروز خوانی با حضور گروه نوروز خوانان در مقابل منزل مردم و شادباش عید همراه است، بیان داشت: مراسم مختلفی همچنین در روستاهای دامغان نیز برگزار می‌شود و گروهی از جوانان عید را شادباش می‌گفتند.
در نهایت رسوم مختلفی همزمان با نخستین روز از نوروز در استان سمنان برگزار می‌شود مراسمی که هر کدامشان رنگ و بوی زیبای خاص خودشان را دارند.