خبرگزاری مهر – گروه استانها- مهتاب خیری: شهرستان شهرضا از جمله شهرهای قدیمی منطقه اصفهان است که بر شاهراه ارتباطی ۵ استان کشور، فارس، اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و یزد قرار گرفته است. شهرضا از شهرهای کهن و با اصالت استان اصفهان است که صنایع دستی آن نیز هم چون تاریخ آن قدمت و اصالت زیادی داشته و از دیرباز دارای اهمیت فراوان است. سفالینه‌ها و ظروف و مجسمه‌های سرامیکی زیبایش شما را مبهوت خود می‌کند. این شهرستان با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و آب و هوایی کوهستانی و کویری همچنین در برخی از مناطق این شهرستان وجود چشمه سارها و اماکن تاریخی هزارساله، هر بیننده‌ای را در فصل بهار و تابستان مجذوب خود می‌کند. در این نوشته از ره بال آسمان قصد داریم به شهرضا و جاهای دیدنی آن بپردازیم.
امامزاده شاهرضا
از جمله آثار دیدنی این شهر امامزاده شاهرضا است. گفته می‌شود شاهرضا در زمان امام رضا از دست مأموران حکومت وقت گریخت و به کوه این شهر پناه برده است. مأموران او را در غاری در آن کوه کشتند و سرش را برای حاکم اصفهان بردند. این بقعه از آثار دوران صفویه بوده و ساختمان اولیه آن متعلق به عهد شاه اسماعیل اول مؤسس سلسله صفویه (۹۵۰–۹۳۰ هجری قمری) است.
مسجد جامع شهرضا
مسجد جامع شهرضا یکی از زیباترین آثار تاریخی این شهرستان واقع در مرکز شهر و ورودی بازار قدیمی است. این مسجد مربوط به دوره سلجوقی، گنبدی با ارتفاع ۱۰ متر و مناره‌ای با ارتفاع ۱۵ متر دارد و سبک معماری این بنا از نوع ضربی است که در ساخت آن از آجر ساده استفاده شده است. این بنا با شبستانی بزرگ، محرابی نقاشی شده و منبری سنگی در ابتدای بازار بزرگ سر پوشیده شهرضا قرار گرفته است. تاریخ بنای این اثر گران‌بها بر اساس لوحی که در سال ۷۳۹ نگاشته شده به قرن هشتم هجری می‌رسد. در دالان این مسجد بر یک سنگ وقف نامه‌ای موجود است که مقداری از آب ملک «صحرای موقان» شهرضا را وقف مسجد کرده تا از منافع حاصله سهمی را با سادات فقیر و سهم دیگری را صرف تعمیر و فرش و روشنایی کنند. به مرور زمان بافت قدیمی مسجد دستخوش تغییراتی شده که می‌توان به مواردی نظیر خراب کردن حوض آب وسط حیاط و جابجایی سنگ آب آن به کاروانسرای جعفرخان اشاره کرد.
مسجد نو شهرضا با پیشینه ۷۰۰ سال
مسجد نو شهرضا با پیشینه ۷۰۰ سال یکی از آثار تاریخی ملی این شهرستان شهرضا به شمار می‌رود، این مسجد حدود هزار متر مربع مساحت دارد و به شیوه معماری دوره صفویه با سقف ضربی ساخته شده و دارای دو شبستان است. شبستان اصلی مسجد ۹ ستون سنگی دارد که پایه آنها برای استحکام بیشتر از ساج بنا شده است، در بخش شرقی مسجد حیاطی با ایوان آجری ساخته و محراب مسجد هم با مقرنس کاری تزئین شده است. هشت ناودان سنگی و سنگ آبی متعلق به سال ۱۱۳۰ هجری قمری از دیگر دیدنی‌های مسجد نو شهرضا است، مسجد نو در سال ۷۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
کاروانسرای ملک
کاروانسرای ملک از بناهای تاریخی دوره صفویه در شمال شهرستان شهرضا در جوار امامزاده شاهرضا در مسیر اصفهان به شیراز بنا گردیده است. این کاروانسرا همانند دیگر بناهای عصر عباسی در زمین مستطیل شکل و به صورت چهار ایوانه ساخته شده و در وسط آن حوض آب بزرگی وجود داشته که آب آن به مصرف کاروانیان و زائران حاضر در کاروانسرا می‌رسیده است. این آب از زاویه جنوب شرقی کاروانسرا با معابر تنگ و طولانی با پیچ و خم به کاروانسرا وارد می‌شده است و از سمت شمالی کاروانسرا خارج می‌گردیده است. محل تأمین آب از چشمه‌ای بوده که از کوه مجاور امامزاده جاری بوده که هم اکنون علاوه بر خشک شدن، حوض وسط نیز تخریب شده است.
کاروانسرای امین آباد
کاروانسرای امین‌آباد یکی از آثار ملی ثبت شده است که در شهرضا قرار دارد. ساخت این بنا به دوره صفوی بازمی‌گردد. کاروانسرای امین‌آباد دارای بنایی هشت‌ضلعی است که همین موضوع یکی از ویژگی‌های معماری آن است. وجود مسجد، حمام و آب‌انبار اهمیت این کاروانسرا را در گذشته نشان می‌دهد. بنای کاروانسرا از جنس سنگ و آجر است و با سقف‌های گنبدی‌شکل نمایی تحسین برانگیز دارد.
کبوترخانه شهرضا
با ورود به شهر «شهرضا» و پرسه زدن در مناطق قدیمی تر آن گاهی ساختمان‌های بلند و استوانه‌ای شکلی را می‌توان دید که با معماری جالبی ساخته شده اند. این بناها به کبوترخانه معروف هستند. کبوتر خانه‌ها محلی برای تجمع پرندگان و جمع‌آوری و استفاده از کود آنها برای کشاورزی و دیگر مصارف می‌باشد. از زیباترین کبوترخانه‌ها را در این شهر می‌توان دید.
آسیابان شهرضا
عصارخانه‌های زیادی در شهر وجود داشته که به علت مسائل مالی عصارخانه‌ها را خراب می‌کردند. تنها عصارخانه‌ای که در شهرستان شهرضا سالم باقی مانده و هنوز مشغول به کار است. این عصارخانه حدود صدسال سابقه دارد و درآنجا روغن منداب وروغن‌های دیگر می‌گرفتند.
مسجد خان
همان‌طور که اشاره شد شهر «شهرضا» مجموعه‌ای از مساجد و امامزاده‌ها را در خود جای داده است. یکی دیگر از مساجد این شهر مسجد «خان» است که با گنبد و گلدسته‌ای زیبا از زمان «زندیه» برجای مانده است. از ویژگی‌های این مسجد زیبا قرار گرفتن آن بر روی ستون‌های سنگی و همچنین آجری بودن بنا می‌باشد.
بازار بزرگ و چهار سوق شهرضا
این بازار که از جمله بازارهای قدیمی کشور محسوب می‌شود به شکل زیبایی در دل بافت قدیمی شهر طی قرون گذشته گسترش یافته است. این بازار دارای کاروانسراها و اماکن قدیمی است. در مرکز بازار چهار سوقی قرار دارد که گنبدی آجری بر فراز آن ایجاد گردیده که از جمله آثار تاریخی این شهر محسوب می‌شود.