خبرگزاری مهر - گروه استانها- نسرین آذرکیش: استان اردبیل به لحاظ موقعیت جغرافیایی و طبیعی خود از نقاط سیاحتی و طبیعی بکر با چشم اندازهای زیبا و دل انگیز برخوردار بوده و سالانه میزبان خیل عظیمی از مسافران از اقصی نقاط کشور است.
وجود و شناسایی بیش از ۱۰۰ منطقه طبیعی بکر و زیبا از جمله جنگل، پارک، چشمه، آبشار، رود، دریاچه، تالاب استان اردبیل را به منطقه بکر و منحصر به فرد گردشگری و طبیعت‌گردی تبدیل کرده است با این حال بسیاری از این مناطق گردشگری طبیعی همچنان ناشناخته بوده و نیازمند معرفی است.
اردبیل آمیزه و گنجینه‌ای از جلوه‌ها و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی است و این ویژگی باعث شده سفر به این استان برای هر گردشگری دلپذیر شده و کمتر کسی است که پس از دیدار از این استان خاطره‌هایی شیرین و به یادماندنی برایش رقم نخورد.
در این گزارش به معرفی برخی از جاذبه‌های طبیعی و دیدنی استان اردبیل برای آشنایی گردشگران و مسافران می‌پردازیم تا در سایه‌سار درختان و طبیعت زیبای بهاری روز طبیعت خود را سپری کنند.
«حیران»؛ دامنه سرسبز با درختان جنگلی
«گردنه حیران» با دامنه‌های سرسبز و پوششی از درختان جنگلی با جذابیت‌های طبیعی قابلیتی بسیار ممتاز برای توسعه در صنعت «اکوتوریسم» دارد و در جاده اردبیل به سمت آستارا واقع شده است که به دلیل آب و هوای کوهستانی و منظره بسیار خوب این منطقه باعث جلب توجه ویژه مردم ایران به این روستا شده است.
این گردنه بسیار زیبا که استان گیلان را از استان اردبیل جدا می‌کند در کنار کوهی سرسبز و دره‌ای زیبا واقع شده که در اکثر اوقات پوشیده از مه است که از یک سو مشرف به کوه‌هایی پوشیده از جنگل‌های انبوه است و از سویی مشرف به دره‌ای نه چندان عمیق که از میان آن رود ارس عبور می‌کند، این رود تعیین کننده مرز ایران و آذربایجان است.
در سال‌های اخیر با گسترش امکانات در این منطقه و ساخت تله کابین، گردنه حیران و روستای حیران بیشتر مورد توجه مردم قرار گرفته و در فصل‌های گرم سال پذیرای جمعیت زیادی از سراسر ایران است.
«فندقلو»؛ بهشت استان اردبیل
فندقلو در ۳۰ کیلومتری شهر اردبیل و ۱۰ کیلومتری جنوب شهرستان نمین، یکی از سرسبزترین و منحصر به فردترین مناطق گردشگری واقع شده است و می‌توان گفت از جمله جنگل‌هایی که فرصت مناسبی برای گردشگری استان فراهم آورده که مملو از درختان فندق است.
حداقل ارتفاع منطقه فندقلو از سطح دریاهای آزاد یک هزار و ۵۰۰ متر و حداکثر ارتفاع نیز یک هزار و ۸۵۰ متر می‌باشد که از شمال به راه قدیم اردبیل – آستارا و آبادی‌های «آرپاتپه»، «خانقاه علیا و سفلی» از جنوب به کوه معروف «خان بلاغی» و آبادی‌های «نیارق» و از غرب به «ننه کران»، «مهدی پستی»، «آبی‌بیگلو»، «کریم کندی»، «دگرماندرق» و از شرق به حیران محدود می‌شود.
در داخل جنگل یک استخر آبگرم به نام «مشه سویی» وجود دارد که آب آن خاصیت درمانی دارد و همچنین پیست اسکی روی چمن که برای برپایی اردوهای تیم ملی اسکی روی چمن از آن استفاده می‌شود، از جمله قابلیت‌های این منطقه برای جذب توریست در کلیه فصول سال می‌باشد، همچنین دشت‌های وسیع بابونه آن در فصل بهار شهرت فراوانی دارد و هر سال در ۲۴ و ۲۵ خرداد جشنواره گل‌های بابونه در این منطقه برگزار می‌شود.
«شورابیل»؛ دریاچه‌ای در دل شهر اردبیل
برای دیدار از تنها دریاچه طبیعی داخل شهر باید به جنوب شهر اردبیل سفر کنید، جالب است بدانید که قدمت این دریاچه قدیمی تر از دریاچه ارومیه می‌باشد. کناره‌های دریاچه از جمله مراکز عمده جذب گردشگران بوده است.
همچنین فرود ده‌ها هزار پرنده مهاجر در روزهای نیمه دوم آبان ماه هر سال، زیبایی این دریاچه طبیعی را دو چندان می‌کند.
شورابیل دارای امکانات تفریحی، ورزشی و فرهنگی بسیاری است که از آن جمله می‌توان به امکانات قایق رانی، پیست دو و میدانی، پیست دوچرخه سواری، باغ وحش، تعدادی هتل، یک شهر بازی و رستورانی در وسط دریاچه اشاره کرد.
این دریاچه از مناطق شکار ممنوع استان اردبیل می‌باشد که علت نامگذاری این دریاچه به دلیل شور بودن آب آن در گذشته بوده است؛ ولی امروزه با اضافه کردن مقداری آب شیرین از شوری آن کم شده به طوری که در حال حاضر نوعی ماهی قزل آلای رنگین کمان در آن پرورش داده می‌شود.
آبشار گورگور؛ طبیعت چشم نواز آلوارس
چشمه گورگور از جمله چشمه‌های مشهور منطقه سبلان بوده و در دره آلوارس یا قزل گول لر که یکی از عریض‌ترین و باصفاترین دره‌های سبلان می‌باشد، در ارتفاع ۲۴۲۰ متری از سطح دریا واقع شده است، آب‌دهی این چشمه بسیار بالا بوده و آب از خلل و فرج دیواره صخره‌ای مشرف به دره با فشار بیرون می‌آید.
با توجه به شیب تند مسیر تا رسیدن به رودخانه بستر آبشار مانندی را طی می‌کند و با توجه به موقعیت تفریحی و تفرجی و ورزشی دره قزل گول لر و احداث پیست اسکی روی برف آلوارس در آن چشمه و آبشار گور گور نیز با دارا بودن آب و چشم انداز فضای سبز جالب از نظر گردشگری را دارد.
آبشار گورگور خیاوچای؛ منظره‌ای زیبا و دیدنی در میان کوه‌ها
این آبشار در مسیر رودخانه «خیاو مشگین شهر» با بلندی حدود ۱۰- ۱۲ متر و از نظر حجم جریان قابل توجه است. بنا به گذشت زمان و ریزش آب حوضچه‌ای دایره‌ای شکل در محل ریزش آب ایجاد شده که زیبایی خاصی به طبیعت آبشار بخشیده است.
آبشار گورگور به علت منظره جالب طبیعی و وجود ماهی قزل آلای قرمز در رودخانه و حوضچه و برخورداری از موهبت آبگرم معدنی ملک سوئی و چشم اندازی از کوهستان سبلان ارتفاعات دلی آلی، آیتار، هرم و کسری جذاب و دیدنی است.
سردابه؛ منطقه‌ای سرسبز و دنج برای طبیعت گردی
سردابه در دامنه‌های شرقی کوه سبلان یکی از زیبایی‌های دامنه این کوه محسوب می‌شود، شهرت این محل بیشتر به دلیل وجود آبگرم معروفی است که اثرات شفا بخشی دارد، آبگرم سردابه یا ساری داوا برای بیماری‌های یرقان و زردی خاصیت درمانی دارد و وجود این آبگرم به همراه آبشار زیبای آن هرساله پذیرای سیل مسافران به این منطقه است.
این آبشار و آبگرم، در ۲۵ کیلومتری غرب شهرستان اردبیل و در انتهای مسیر زیبای خشکه رود، خودنمایی می‌کنند، حدود صد متر بالاتر آبگرم سردابه، آبشار زیبای سردابه با سخاوت و وقار، آبی زلال را به مسافران هدیه می‌دهد.
در مسیر دسترسی به آبشار تپه‌های سرسبز با مناظری بدیع از گل‌های رنگارنگ و دیمزارهای گندم شما را همراهی می‌کنند.
«دریاچه نئور»؛ منطقه حفاظت شده زیست محیطی
«دریاچه نئور» در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به طرف خلخال قرار دارد، وسعت دریاچه بیش از ۲۲۰ هکتار و مشتمل بر دو دریاچه کوچک و بزرگ است که در فصل پر آب به هم می‌پیوندند و دریاچه‌ای واحد را به وجود می‌آورند. بیشترین عمق دریاچه ۵.۵ متر و میانگین ژرفای آن سه متر است.
دریاچه نئور اردبیل با آب شیرین به عنوان یک منطقه حفاظت شده زیست محیطی تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. با بهره گیری از آب این دریاچه، تعدادی استخر پرورش ماهی نیز در پیرامون اردبیل درست شده است.
دوستداران ماهیگیری علاوه بر بهره‌مندی از طبیعت دست نخورده و کوهستانی منطقه در فصول صید ماهی می‌توانند با اخذ مجوز از دریاچه نئور و شورابیل به صید ماهی بپردازند.
آبشار چالاچوخور گرمی، آبشاری در میان کوه‌ها
آبشار چالاچوخور یکی از آبشارهای بکر و زیبای شهرستان گرمی است که در مسیر رودخانه دومولی واقع شده با پرتگاه‌ها و دره‌های عمیق کناری‌اش معروف شده است.
پوشش درختان جنگلی و خودرو در مسیر دسترسی به آبشار بر جذابیت آن افزوده است. این آبشار در ارتفاع ۱۱۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
«افچه»؛ روستایی سرسبز در نقطه صفر مرزی گرمی
بهشت گمشده و روستای توریستی «افچه» که این روزها به لطف دولت خدمت گذار در حال نقش آفرینی در پلان آخر روزگار وقت می‌گذارند ولی هنوز جذابیت گردشگری خود را از دست نداده و طرفداران و مسافران خاص خودش را دارد.
این روستای کوچک در نقطه صفر مرزی با جمهوری آذربایجان قرار دارد، از نظر پوشش گیاهی وضعیت نیمه جنگلی دارد و مکانی مناسب برای گردشگری می‌باشد و در قسمت شرق افچه در فضای سبز چسبیده به روستا؛ درخت کهنسال گردو به قدمت ۲۰۰ سال خودنمایی می‌کند که مردم برای رسیدن به این درخت مسافتی را کوهپیمایی می‌کنند.
روستای افچه به علت برخورداری از راه آسفالت به راحتی قابل دسترسی به عموم کسانی است که می‌خواهند در دامن طبیعت زیبا و سحرآمیز این روستا ساعاتی را به استراحت بپردازند.
«منطقه کپز»؛ طبیعت مسحور کننده مشگین شهر
«کپز» در ۱۶ کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر و در نزدیکی روستای کوربولاغ قرار دارد، از ویژگی‌های بارز این منطقه می‌توان به وجود صخره‌های عظیم، سر به فلک کشیده و تراشیده شده آن اشاره کرد که کاملاً طبیعی بوده و انسان در به وجود آوردن آن هیچ نقشی نداشته است و سنگ‌های آبگیر بالای تپه کپز یکی از بهترین چشم اندازهای این منطقه، بخصوص در فصول بارانی سال، است.
«پارک جنگلی مشگین شهر»؛ پارکی طبیعی و دلنواز
پارک جنگلی شهرستان مشگین شهر یا همان خیاوچای به خاطر طبیعت دل انگیز دره بسیار طولانی و خوش منظرش که چشم هر بیننده و مسافری رو نوازش می‌کند و روزانه پذیرای مسافران زیادی است.
این پارک زیبا و دل انگیز، در دره دلربای خیاوچای با وسعت ۳۰۰ هکتار در کناره غربی رودخانه خیاوچایی و به موازات آن در بالا دست رودخانه قرار دارد که میوه‌های متنوع، صدای نهرها، جریان سیل‌آسای خیاوچای و طبیعت بکر پارک گردشگران زیادی را در فصول مختلف به خود می‌کشد.
پارک خرم و نشاط انگیز مشکین شهر به لحاظ داشتن ده‌ها هزار اصله درخت محل باطراوت و دل گشایی برای تفرج و گذران اوقات فراغت اهالی شهر و هزاران مسافر طبیعت دوست فراهم کرده است.
«شیروان دره»؛ دره‌ای مملو از آبشارهای گوناگون در مشگین شهر
«شیروان دره» در جنوب شرقی مشگین شهر در لاهرود قرار دارد، این دره مملو از آبشارهای مرتفع و بلندی است که یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری این شهرستان به شمار می‌رود.
دره‌ای است عمیق و عریض در جنوب شرقی مشگین شهر که ابتدای آن از ارتفاعات شهر لاهرود شروع شده و تا مجتمع آبدرمانی شابیل در دامنه سبلان امتداد یافته است.
«حاتم مشه سی»؛ انفجاری از رنگ و فرهنگ در طبیعت مشگین شهر
طبیعت بکر و دست نخورده «حاتم مشه سی» در اولین نگاه چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌سازد به طوری که گردش در بین درختان انبوه و متراکم، همراه با صدای پرندگان و شرشر آب رودخانه موجود در دره این منطقه برای هر فردی آرامش و تجدد روح به ارمغان می‌آورد.
«حاتم مشه سی» در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی مشگین شهر قرار دارد که یک منطقه سرسبز جنگلی در نزدیکی مشکین شهر بوده که علاوه بر اینکه محل مناسبی برای چرای حیوانات اهلی می‌باشد، یکی از زیستگاه‌های مهم حیات وحش کشور نیز هست و طبیعت بی بدیل و آب و هوای بسیار خوب این منطقه آن را به یکی از مناطق مهم گردشگری مشگین شهر تبدیل کرده است.
به طوری که با وجود خاکی و ناهموار بودن مسیر ماشین رو اما در فصول گرم سال، این منطقه میزبان سیل عظیمی از علاقمندان و گردشگران از سراسر منطقه و حتی کشور است.
«ژئوپارک دومولی»، شاخص جاذبه‌ی گردشگری کشور
روستای دومولی از جمله معدود روستاهایی است که بافت تاریخی سنتی و باستانی خود را حفظ کرده و می‌توان گفت هنوز مدرنیته بر آن غالب نشده است.
دومولی روستایی در شهرستان انگوت، در ۱۷۰ کیلومتری شمال اردبیل واقع شده است و به عنوان یکی از جاذبه‌های شاخص طبیعت گردی کشور که با آبشارها و مناطق طبیعی خود از جمله «آبشار چالاچوخور»، «آبشار دومولی» و «کند قالاسی» بیشتر شناخته شده است.
در این محدوده انواع جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، پوشش گیاهی، جانوری و مردم شناسی وجود دارد.
«پل معلق مشگین شهر»؛ بهترین مکان‌های دیدنی اردبیل
یکی از بزرگترین پل‌های معلق در جهان، پل معلق مشگین شهر است که در ارتفاع ۸۰ متری رودخانه خیاوچایی بر روی یک پارک جنگلی مشگین شهر نیز واقع شده است.
سازه این پل توسط کارشناسان داخلی و مهندسان منطقه اجرا شده است و دانش ساخت آن کاملاً بومی بوده است.
این پل یکی از هیجان انگیزترین جاهای دیدنی اردبیل است، اگر ترس از ارتفاع ندارید رفتن به سمت آن به شدت پیشنهاد می‌شود.
«غار یخگان»؛ بازدید از یک جاذبه‌ی هیجان انگیز در اردبیل
در ۷۷ کیلومتری شهر خلخال در ضلع غربی رشته کوه‌های ماسوله داغ (تالش) غاری به نام یخگان در ارتفاعات ۲۴۰۰ متری قرار دارد.
این مساحتی برابر با ۱۱۰۰ متر دارد و دارای دو دهانه با اختلاف حدود ۲۵ کیلومتر است و قطر دهانه ورودی اصلی آن حدود نیم متر است.
لازم به ذکر هست که بگوییم حوضچه آبی به عمق ۲۰ سانتی‌متر و در ارتفاع ۱/۵ متری در کف غار تشکیل شده است.
کوه سنگر «حور»؛ مرتفع‌ترین کوه ویلکیج
کوه‌سنگر با ارتفاع ۲۱۲۰ متر مرتفع‌ترین کوه منطقه ویلکیج است که در بالا دست روستای «حور» قرار گرفته و با موقعیت استثنایی که دارد، می‌توانند از لحاظ گردشگری مورد توجه قرار بگیرید.
روستای «حور» چشمه‌های همچون «قره داغلی بلاغی»، چشمه «گوزه لر»، «مازان بلاغی» در جاده کوه‌سنگر، «حورا چشمه» و آب‌های معدنی متعددی دارد که می‌توان از صنعت گردشگری برای توسعه این منطقه استفاده برد.
وجود باغ‌های قدیمی، درختانی با قدمت بالا و باغات گیلاس و آلبالو که روستای «حور» را علاوه بر روستای رنگین کمان به روستای باغات گیلاس و آلبالو معروف کرده است.
«سوها»؛ بهشتی ناشناخته در ویلکیج
روستای «سوها» از توابع شهرستان نمین در بخش ویلکیج قرار دارد که از سمت شمال به جنگل فندقلو و از طرف جنوب به روستای «حور» و از سمت جنوب غربی به روستای «سقزچی» رسیده و از سمت شرق به کوه‌های تالش متصل می‌شود.
از جمله مناطق گردشگری روستا می‌توان به «سوها گلی» یا «داغ گلی»، معروف به سد «سوها» اشاره کرد و از دیگر مناطق گردشگری می‌توان به «آت بلاغی»، «جنگل‌های اطراف نایب دوشن»، «دلیکلی داش»، «آئی داشی»، «دوه یونی داشی»، «باغچه دره سی»، «آدام چیمان»، «گلین داشی»، «آت بلاغی»، «محمد قوروغی» و تله یئری که در گذشته خان‌های منطقه برای شکار به اینجا می‌آمدند، اشاره کرد.
کوه‌هایی از جمله کوه «بیوک داغ»، «چوگوریورد»، «دوزداغ»، «گوگیر»، «کوه یئدی قئزلر» که روستا در دامنه این کوه قرار دارد و باغات «گلابی»، «آلبالو» و «به» که زیبایی این روستا را چندین برابر کرده است.
«سقزچی»؛ مکانی خوش آب و هوا برای گذراندن روز طبیعت
این سد مهمترین طرح عمرانی اجرا شده در روستای «سقزچی» است که عملیات اجرایی آن در سال ۱۳۸۷ شروع و در سال ۱۳۸۰ به بهره‌برداری رسید.
این سد از نوع خاکی غیر همگن با ارتفاع ۲/۲۱ متر از پی و ۱/۱۹ متر از بستر رودخانه، طول تاج ۵۳۰ مترو عرض ۷ متر و حجم مفید ۴/۳ میلیون متر مکعب است که با هدف آبیاری اراضی کشاورزی «سقزچی» و روستاهای پایین‌دست احداث شده است و هم اکنون از دریاچه این سد برای پرورش ماهی‌های سردابی استفاده می‌شود.
استان اردبیل با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بی مثال و سرزمین دشت‌های سرسبز، دریاچه‌ها و آب‌های گرم و گردنه حیران از مقاصد اصلی مسافران و گردشگران نوروزی بوده است.