خبرگزاری مهر، گروه استانها: استان قزوین مهد زیارتگاه امامزاده‌های واجب‌التعظیم و همچنین مساجد بسیاری است که این استان را به چهارمین حرم اهل بیت در کشور تبدیل کرده است.
وجود بقاع متبرکه ای همچون آستان مقدس امامزاده حسین (ع) و همچنین چهار انبیا و یا مساجد بزرگی همچون مسجدالنبی (ص) و مسجد جامع قزوین را از شهرهای دیگر این کشور مستثنی کرده است.
آستان مقدس امامزاده حسین (ع)
بقعه متبرک شاهزاده حسین فرزند بلافصل امام رضا (ع) از شاخص ترین امامزاده‌های استان قزوین است که در کشور نیز شناخته شده است.
این امامزاده که متوفای ۲۰۱ هجری قمری است در طول تاریخ همواره زیارتگاه مردم بوده و از همان روزگار تاکنون آرامگاه بسیاری از دانشمندان، سخنوران و بزرگان شهر است.
عبد الجلیل قزوینی در قرن ششم از احترام بسیار مردم قزوین به این آرامگاه خبر داده و می‌گوید «اهل قزوین اعم از شیعه و سنی به تقرب به زیارت ابوعبدالله الحسین بن رضا می روند».
بنای شکوهمند این آستان که در سالهای اخیر مرمت و بازسازی شده در طول تاریخ از جمله حمله مغول و کشمکش‌های دوره صفوی آسیب کلی دیده اما بارها بازسازی شده و هم اکنون نیز ضریح نفیس چوبی که در سال ۸۰۶ هجری ساخته شده و از شاهکارهای بی نظیر منبت کاری و گره چینی مجوف محسوب می‌شود باقی مانده است.
بخشی از بنا از آثار شاه طهماسب و شاه صفی و بخشی نیز از آن نیز از زمان ناصرالدین شاه است.
صحن بزرگ امامزاده که با ۵۲ ایوانچه گرداگرد بقعه را فراگرفته نمونه اعلای هنر کاشیکاری و معماری دوره قاجار است و نقوش هندسی، تزئینات کاشی هشتی زیبای ورودی، درهای بلند وشش مناره کوچک بر فراز آن، تشخص ویژه ای به بنا بخشیده است.
طرح خاص سر در ایوان اصلی و نوع کیفیت تزئینات و فضاهای داخلی بخصوص سقف رسمی بندی فضای داخلی گنبد خانه و تزئینات گچ‌بری همراه با آئینه کاری آن، ارتفاع گرفتن پوش بالایی گنبد با تزئینات کاشی به منظور تظاهر بیشتر بنا از فاصله‌های دور، نفاست درها و ضریح و …. از ویژگی‌های مهم بقعه شاهزاده حسین (ع) به شمار می‌رود.
بقعه مقدس چهار انبیا
آستان مقدس چهار انبیا که مدفن چهار تن از پیامبران بنی اسرائیل است در مرکز شهر قزوین همچون نگینی درخشان می‌درخشد.
آستان مقدس این چهار پیامبر به نام‌های «سهولی، سلام، القیا و سلوم» در جوار مدرسه و مسجدی از دوره صفوی قرار دارد. این پیامبران گویا مژده میلاد مسیح را از اورشلیم به سوی شرق آورده‌اند.
بنای این آرامگاه از آثار میرزا مسعود شیخ الاسلام است و حرم در چهار جهت دارای چهار شاه نشین است و طرح آن در داخل به صورت بیست ضلعی است.
در چهار جانب حرم چهار قوس بلند برپا شده که به کمک فیلپوش ها، طاق حرم را نگاه داشته‌اند. از جایی که قوس‌ها آغاز شده، دور تا دور حرم کتیبه‌ای گچ‌بری شده از سوره جمعه با رنگ طلایی روی زمینه لاجوردی به خط نسخ توسط مرحوم شیخ علی سکاکی نوشته شده که از جمله آثار هنری بقعه به شمار می‌رود. علاوه بر چهار پیامبر نامبرده، مقبره امامزاده صالح بن حسن مجتبی (ع) را نیز در همین مکان می‌دانند.
آستان امامزاده اسماعیل (س)
آستان مقدس امامزاده اسماعیل (ع) که از نوادگان امام جعفر صادق (ع) است در ابتدای خیابان شهدای قزوین قرار دارد.
بنای بقعه در دو طبقه، شامل فضای اصلی حرم چهار ایوان متصل در طرفین آن و فضای جنبی ایوان‌ها است. حرم گنبدی دارد که روی آن کاشیکاری و زیر آن کاربندی و گچ‌بری است. مدفن اصلی امامزاده در سرداب بقعه در زیر حرم قرار گرفته است.
آستان مقدس آمنه خاتون
بنای این امامزاده از آثار دوره صفوی و عبارت از کثیرالاضلاعی هشت ضلعی است که در هریک از اضلاع هشتگانه آن طاق‌نمایی با قوس کلیل کار شده است.
پوشش حرم به کمک کاربندی‌های واقع در بین قوس‌های هشتگانه صورت گرفته و سقف گنبد به گونه ستاره هشت پر درآمده است. بقعه مزبور از خارج دارای طرح مدوّر است که بخشی از آن در میان دو تالار مستطیل شکل الحاقی محصور شده است.
قسمت بالای بقعه که از دو تالار فوق مرتفع‌تر است طرح استوانه‌ای بنا را به خوبی نشان می‌دهد و تزئینات این قسمت در پایین توسط آجرهای لعابی با طرح هندسی و در بالای آن دوره‌ای با کاشی هفت رنگ و نقش گیاهی صورت گرفته است.
امامزاده کمال ضیا آباد
بنای امامزاده کمال (ع) فرزند امام موسی کاظم (ع) به شکل شش ضلعی به طول ۹۰ متر است و در حاشیه ضیا اباد شهرستان تاکستان قرار دارد.
بنای بقعه شامل سه بخش است و دو بخش الحاقی آن کاملاً نو ساز و فاقد هر گونه ارزش هنری است.
شکل داخلی بنا نیز شش ضلعی و دارای نازک کاری است گنبد امامزاده از نوع دو پوش رگ است بنا دارای تزئینات آجرکاری در میان طاق نماهای اضلاع خارجی است و در گوشه سازی های داخل آن نقوش گل و بته مشاهده می‌شود.
بنای امامزاده کمال از آثار قرن نهم هجری قمری و طرح آن در منطقه بی نظیر است.
امامزاده علی اصغر زرآباد الموت
امامزاده علی اصغربن موسی الکاظم در ۸۶ کیلومتری شهرقزوین در روستای زرآباد از توابع بخش رودبار الموت قرار دارد که همه ساله عده زیادی در ایام تاسوعا و عاشورا از شهرهای دور و نزدیک و روستاهای منطقه رودبار شهرستان و الموت به زیارت آن می آیند.
درمقابل بنای امامزاده چنار کهنسالی قرار دارد که در منطقه بنام چنار خونبار معروف است و به اعتقاد و شهادت اهالی محل هرساله هنگام اذان صبح عاشورا از شاخه‌های آن مایع قرمز رنگی مانند خون تراوش می‌کند.
مراسم عزاداری که در این منطقه برگزار می‌شود در نوع خود بی نظیر است. این مراسم از صبح روز تاسوعا شروع شده و تا اذان صبح عاشورا ادامه دارد.
در شب عاشورا عزاداران حسینی از شب هنگام تا اذان صبح حلقه وار در حیاط امامزاده به سینه زنی و نوحه سرایی که از سروده‌های مردم محلی است می‌پردازند.
مسجدالنبی (سلطانی)
مسجدالنبی را بدون شک باید یکی از بزرگترین و با شکوه ترین مساجد ایران دانست که با ۱۴ هزار متر مربع مساحت از نظر گستردگی صحن و شبستان‌ها، شیوه معماری و استواری بنا در قزوین و ایران منحصر به فرد به شمار می‌رود.
بر اساس کتیبه‌ها و منابع معتبر، بنیان مسجد را باید به وسیله فتحعلی شاه قاجار بدانیم هر چند بعضی صفوی بودن اساس مسجد را مطرح کرده‌اند. سه در ورودی شمالی، غربی و شرقی با سردرهای رفیع و شکوهمند که با کاشی‌های لاجوردی و خطوط ممتاز نستعلیق و ثلث آراسته‌اند به حیاط وسیعی باز می‌شوند که به شکل مربع مستطیل و از شمال به جنوب گسترده است و حوض سنگی بزرگی در میانه آن، ایوان‌های بلند شمالی و جنوبی را با آسمان مینایی انعکاس می‌دهد.
چهار ایوان که با دو گوشواره در هر طرف به رواق‌های هشتگانه مسجد می‌پیوندند و تزئینات کاشی و کتیبه‌های نفیس را بر پیشانی خود دارند، جلوه‌ای خاص به مسجد بخشیده‌اند. هر یک از رواق‌های شمالی و جنوبی دارای چهار طاقنما و رواق‌های شرقی و غربی دارای نه طاقنما هستند که هر شبستان ۲۸ طاق کوچک دارد که وسعت هر کدام ۱۶ متر مربع است و به فاصله شش متر از همدیگر، روی ۱۸ ستون استوار شده‌اند. حجم هر یک از ستون‌ها ۲/۲۵ متر است. برفراز مقصوره جنوبی، گنبد بزرگ و زیبایی به قطر دهانه ۱۵ متر قرار دارد.
سردر شمالی مسجد بسیار مجلل و رفیع است و سرتاسر آن با کاشی‌های مینایی و اسلوب بدیعی تزئین گردیده و دارای کتیبه‌ای از کاشی لاجوردی به خط نستعلیق ممتاز به تاریخ ۱۲۰۲ ه. ق است و به ایوانی می‌پیوندد که سطح زمین آن به شکل کثیرالاضلاع مخمس به مساحت ۸۲ متر بنا شده و بر بالای آن ماذنه بزرگی ساخته‌اند. این مسجد نیز همانند مسجد جامع دارای شبستانی زیرزمینی است که اینک به عنوان کتابخانه نبویه از آن استفاده می‌شود.
مسجد جامع عتیق
این مسجد یکی از کهن‌ترین و کم نظیر ترین مساجد ایران به شمار می‌رود که شیوه‌های معماری و هنر ادوار مختلف را می‌توان در آن به تماشا نشست.
مقصوره کهن یا طاق هارونی قدیمی‌ترین بخش از بنای جامع عتیق قزوین است که به دهلیز ورودی شرقی آن متصّل بوده و توسط هارون الرشید در سال ۱۹۲ هجری قمری بنا شده است.
می‌گویند شالوده مسجد را بربنیان آتشکده‌ای نهاده‌اند. در چهار جهت حیاط آنکه افزون بر چهار هزار متر مربع است چهار ایوان رفیع قرار دارد که در دو سوی هر یک رواقی طولانی ساخته‌اند.
گنبد آجری دوپوش و شبستان جنوبی مسجد به وسیله امیر خمارتاش عمادی در سالهای ۵۰۰ تا ۵۰۹ هجری بنا شده و دارای پنج کتیبه نفیس گچ‌بری شده به خطوط ثلث، نسخ و کوفی است که از شاهکارهای هنر ایرانی محسوب می‌شود و علیرغم حمله خانمانسوز مغول و وارد شدن آسیب‌های جدی به جامع عتیق قزوین همچنان استوار و پرشکوه باقی مانده است.
در روزگار شاه طهماسب ایوان شمالی و مناره‌های کاشی کاری شده نفیس مسجد ساخته شده و ایوان جنوبی در زمان شاه عباس دوم به مدخل مقصوره خمارتاشی ملحق، ایوان غربی نیز به دستور شاه سلیمان صفوی بنا شده است.
از ویژگی‌های ممتاز این مسجد علاوه بر داشتن هشت شبستان بزرگ در چهار طرف حیاط، یک شبستان زیرزمینی در ضلع جنوب غربی مسجد است که بنای آن توسط سعدالسلطنه در روزگار قاجار پایان یافته است.
مسجد سنجیده
مسجد سنجیده یکی از مساجد کهن شهر است که در محله درب ری به جای آتشکده‌ای در همان محل بنا شده و تاریخ دقیق ساخت آن معلوم نیست ولی با قرائن موجود باید آن را از آثار دوره سلجوقی دانست.
با اینکه مدرسه پیوسته به مسجد کاملاً از بین رفته و بخش زیادی از کتیبه‌های داخل آن فرو ریخته، هنوز از استحکام و شکوه خاصی نشان دارد.
مزار موجود در کهن‌ترین بنای مسجد که در سردابی قرار گرفته ناشناخته مانده و انتساب آن به حسن صباح پذیرفته نیست.
دیار مینودری را باید مهد امامزاده‌ها و مساجد بزرگی دانست که ساعتها می‌توان از آن سخن گفت. امامزاده‌هایی همچون زبیده خاتون، امامزاده اباذر، امامزاده ولی ضیا آباد، زیارتگاه هفت صندوق، امامزاده علی شکرناب، امامزاده عبدالله و فضل الله فارسجین و یا مساجدی همچون پنجه علی و حیدریه نیز گوشه‌های دیگری از اماکن گردشگری مذهبی در این استان است.