خبرگزاری مهر-گروه بین الملل: داعش که از ۱۷ خرداد ماه سال ۱۳۹۳ به عراق حمله و مدت اندکی توانسته بود حدود ۴۵ درصد خاک این کشور را تصرف کند در آبان ۱۳۹۶ شکست خورد؛ اما از همان زمان هسته‌های خفته این گروه تروریستی همچنان در عراق و سوریه فعال است و هر از گاه اقدام به تحرکات تروریستی می‌کنند.
داعشی‌ها به این منظور در وهله نخست سعی دارند تا اوضاع را در مناطق مورد نظر خود متشنج و ناآرام نگه دارند و حملاتی که هرازگاهی این عناصر به صورت انفرادی انجام می‌دهند به همین منظور است تا بتوانند مجدداً اوضاع خود را ساماندهی کنند. داعش جنگ فرسایشی را در پیش گرفته است تا از طریق آن بتواند بیشترین تلفات ممکن را به نیروهای امنیتی عراق و نیز بیشتری خسارات را به زیرساختهای عراق وارد کند.
مناطق فعالیت داعش در عراق کجاست؟
داعش فرصت تثبیت مواضع خود در برخی نقاط به ویژه در کرکوک، دیالی، نینوا، صلاح الدین، مناطق مرزی عراق با سوریه و کوه‌های حمرین را پیدا کرد تا در فرصت مناسب دست به یورش علیه نیروهای عراقی بزنند و این مناطق در حال حاضر فعال‌ترین مراکز داعش در عراق محسوب می‌شود.اخیراً تکفیریها سلسله حملاتی را به مناطقی از کرکوک، نینوا، حومه دیالی و جلولاء و شرق صلاح الدین داشته اند. برخی منابع امنیتی از وجود مراکز آموزشی داعش در صحرای الانبار در غرب عراق و نوار مرزی با سوریه خبر دادند.
در حال حاضر داعش در سه منطقه فعال است؛
۱- جزیره الانبار از واید حوران تا صحرای الرطبه.
۲- تپه‌های حمرین تا مناطق حویجه و جنوب کرکوک.
۳- سلسله جبال قراجوغ واقع در مخمور در شرق نینوا
آمریکا حامی اصلی داعش
نظامیان آمریکایی در عراق مسئول هستند زیرا در رصد تحرکات داعش کاری نکردند. واشنگتن طرح طولانی مدتی را در ایجاد هرج و مرج هدفمند با هدف تضمین منافع اقتصادی و سیاسی آمریکا در منطقه دنبال می‌کند. مهمترین کانون تجمع و محل آموزش‌های نظامی و سازماندهی نیروهای فعال شده داعش در مرزهای عراق و سوریه و در حوزه نفوذ نظامیان آمریکایی است.
عدی عبدالهادی» یکی از رهبران ائتلاف الفتح عراق تاکید کرد که آمریکا تمایلی به ریشه کن شدن داعش در این کشور ندارد.
وی افزود: سرویس اطلاعات آمریکا بنیان تشکیلات تندروی بین المللی از جمله القاعده و داعش و دیگر گروه‌ها را بنا نهاده و این مسأله برای همگان آشکار شده است. آمریکا نمی‌خواهد داعش به پایان کار خود در عراق برسد و تمایل دارد بخشی از این تشکیلات تروریستی باقی بماند. این کشور از هزاران تن از عناصر تروریست با تابعیت‌های مختلف در اردوگاه الهول سوریه حمایت می‌کند تا در نهایت از آنها به عنوان ابزاری برای تحقق منافع خود در راستای بی ثبات کردن منطقه و عراق استفاده کند.
وی گفت: آمریکا از داعش از طریق ۳ مسیر حمایت می‌کند؛ حمایت مالی از این تشکیلات تروریستی، حمایت اطلاعاتی از آن و فراری دادن عناصر داعش از سوریه به سمت عراق. بالگردهای شینوک آمریکا بر فراز عراق در پرواز هستند و میان سوریه و عراق در حرکتند؛ آنهم بدون اینکه کوچک‌ترین نظارتی بر آنها انجام شود.
تحرکات این بالگردها، علامت‌های سوال بزرگی را ایجاد می‌کند به ویژه که در مسیرهایی هستند که هسته‌های داعشی حضور دارند. بعید نیست که این بالگردها رابطه مستقیمی با تحرکات داعش در دیالی و دیگر استان‌ها داشته باشند به ویژه تحرکات مشکوک آنها در مناطق زیادی رصد شده است.
«کریم علیوی» عضو کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق به صراحت گفت که آمریکا از طریق داعش قصد دارد به بهانه مبارزه با تروریسم وانمود کند که نظامیان آمریکایی ضامن امنیت عراق بودند و در غیبت آنها تحرکات داعش اوج خواهد گرفت.
«موید العلی» یک کارشناس برجسته امنیتی عراقی در این ارتباط گفت: رخنه‌های امنیتی زیر نظر مستقیم آمریکا در عراق انجام می‌شود. حتی اطلاعات مربوط به محل‌های استقرار و حرکت نیروهای حشد شعبی از طریق پهپادهای آمریکایی دراختیار داعش قرار می‌گیرد.
«جبار عوده» یکی از رهبران «چارچوب هماهنگی» هم تاکید کرد که نظامیان آمریکایی هزاران تن از داعشی های بازداشت شده را از زندان‌های منطقه الحسکه سوریه به مکان‌های دیگر منتقل کرده‌اند.
فاضل رغیف» کارشناس امور امنیتی عراقی هم اعلام کرد: داعش توان انجام عملیات تروریستی بزرگ مانند بمبگذاری و حملات انتحاری را ندارد اما حملاتی را در فاصله‌های زمانی دور برای به دست آوردن منابع مالی از طریق سرقت یا سلاح انجام می‌دهد. اینکه داعشی‌ها از تحرکات خود فیلمی به بیرون نداده‌اند دلیلش عدم اقدام خاصی بوده است. آنها حتی توان ارتباط درونی هم ندارند زیرا مناطقی که در آن هستند بسیار صعب العبور است. مخفیگاه‌های آنها در مناطق واقع میان کرکوک و سلیمانیه است.
«عماد علو» سرتیپ بازنشسته ارتش عراق هم گفت: داعش عملاً تمام شده است و تأثیری ندارد اما بدان مفهوم نیست که خطر آن به عنوان سازمان تروریستی از بین رفته باشد. داعش همچنان عراقی‌ها را تهدید می‌کند وبرخی عناصر آن به افراد کم و سن سال روی آورده‌اند. اما در عین حال داعش توان حمله و کنترل منطقه‌ای را ندارد.تقویت تلاش‌های اطلاعاتی از سوی عراق ضروری است و باید موانع امنیتی در مرز عراق و سوریه قرار داده شود.
«عماد علو» کارشناس امور امنیتی و سرتیپ بازنشسته ارتش عراق هم گفت: عناصر داعش در میان کوه‌ها پراکنده هستند و منطقه «حمرین» برای داعشی‌ها به مثابه کانونی امن است. داعشی‌ها در مناطق نزدیک به منظور دسترسی به نیازهای خود به حرکت درمی‌آیند.
وی تاکید کرد: آنها یا با زور و تهدید به مواد منفجره و نیازهای لجستیک خود می‌رسند یا از طریق همدستانی به هدف خود می‌رسند که اندک هستند. روی آوردن داعش به استفاده از مواد منفجره نشانه خطرناکی است که باید مورد کنکاش قرار گیرد. بهترین راه برای قطع امداد رسانی به داعش، گزارش ساکنان از هرگونه تحرک مشکوک است. همچنین باید حملات پهپادی به مراکز داعش فعال شود به ویژه مناطقی که نیروها توان رسیدن به آن را ندارند، اما آنچه در حال حاضر مهم است تعامل و همکاری با ساکنان مناطق و عشایر به ویژه در مناطق دیالی و کرکوک است که تحرکات داعش در آن انجام می‌شود.
منابع تأمین کننده سلاح داعش
سلسله کمین‌ها و بازگشت به شیوه کارگذاشتن مین و مواد منفجره از سوی عناصر داعش ضد نیروهای عراق در مناطق مختلف به ویژه شمالی و کرکوک، سوالاتی درباره منابع تأمین کننده سلاح و اقلام لجستیک، عناصر داعش در مناطق مشخص و در مقابل چشمان مقامات عراقی، به وجود آورده است.
داعش منابع مالی به دست می‌آورد؛ اما از طریق تهدید اهالی یا کشاورزان و تجار.
برخی امیدوار به کاهش فعالیت‌های داعش هستند؛ اما این نگاه درستی نیست زیرا بیشتر داعشی‌ها امید به زندگی را از دست داده‌اند و طرح‌های مرگبار در سر دارند و به همین علت خشونت آنها افزایش پیدا کرده است.
اینکه عناصر داعشی به خطوط امداد و تأمین احتیاجات خود دسترسی پیدا کرده‌اند بدان مفهوم است که حملات تروریستی آنها علیه شهروندان در شهرهای آزاد شده از لوث داعش و نیز علیه نیروهای امنیتی و حشد شعبی افزایش خواهد یافت.
به کارگیری تی ان تی طی هفته‌های اخیر برای انجام عملیات به کشته شدن شماری از نظامیان عراقی منجر شد. کارشناسان و ناظران امور بر این باورند که عناصر داعشی در تونل‌هایی جابجا می‌شوند که دسترسی به آنها سخت است و از این رو باید برای ممانعت از دست یابی آنها به کمک، طرح و برنامه امنیتی جدید نیاز استکارشناسان و ناظران امور بر این باورند که عناصر داعشی در تونل‌هایی جابجا می‌شوند که دسترسی به آنها سخت است و از این رو باید برای ممانعت از دست یابی آنها به کمک، طرح و برنامه امنیتی جدید نیاز است.
به کارگیری «تی ان تی» از سوی داعش به مفهوم این است که خطوط امداد جدیدی به دست آورده‌اند. مقامات امنیتی تحقیقات جدیدی درباره اطلاع از کسانی شروع کرده‌اند که با داعش همکاری می‌کنند به ویژه اینکه چگونه این مواد میان شهرهای عراق جابجا می‌شود.
منابع مذکور تاکید کردند: داعش طی ماههای گذشته موفق به رخنه در برخی شهرهایی شده است که از لوث داعش آزاد شده‌اند تا مواد اولیه را به دست آورد. همچنین احتمال وجود داشتن مناطق عبوری میان عراق و سوریه هست که هنوز نیروهای عراق به آن نرسیده‌اند.
عناصر داعشی در مخفیگاه‌هایی به سر می‌برند که برای نیروهای امنیتی عراق شناخته شده هستند، اما برخی مناطق صعب العبور است و رسیدن به آنها سخت است. نیروی هوایی عراق این مناطق صعب العبور و مخفیگاه‌های داعشی را به طور مرتب هدف قرار می‌دهد و این مخفیگاه‌ها تحت نظر هستند. داعش با اینکه افول کرده است، اما هرگاه فرصتی می‌یابد برای تحقق «پیروزی‌های توهمی» شماری از نظامیان عراقی را هدف قرار می‌دهد.
بیشتر مناطق صعب العبور و مخفیگاه‌هایی که داعش از آن استفاده می‌کند در مرز با اقلیم کردستان و برخی دیگر در دیالی هستند و زیر آتش نیروی هوایی هستند. خروج عناصر داعشی از این مخفیگاه‌ها سخت است زیرا آنها می‌دانند که خروج به منزله مرگ است.
مهماتی که عناصر داعشی دارند طبق اعترافاتی که از بازداشت شدگان به دست آمده، جدید است. نیروهای امنیتی به طور مرتب در حال به روزرسانی اطلاعات خود هستند. حملات تروریستی اخیر گواهی دهنده این است که داعش به دنبال خروج از مخفیگاه و برهم زدن اوضاع است. هدف داعش این است که نشان دهد همچنان قوی است و توان رویارویی دارد.
آنچه در پایان می‌توان گفت این است که به رغم تحرکاتی که داعش در کشور همسایه یعنی عراق دارد اما واقعیت این است که تکفیریها قدرت حملات گسترده را ندارند و دست به یورش‌های غافلگیرکننده می‌زنند و به عبارت دیگر اصل غافلگیری را در پیش گرفته اند. داعش برای ادامه تحرکات خود به بستر مردمی نیاز دارد و دولت سودانی می‌تواند با اقدامات مؤثر مانع از جذب افراد کم بضاعت از سوی داعش و دیگر گروههای تروریستی در عراق شود. داعش در حال حاضر با وجود حملات غافلگیرکننده، رو به قهقراست زیرا توان جذب منابع مالی و عناصر انسانی به ویژه در رده بالای این گروه را ندارد.