خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می‌کند.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری‌بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آنها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی که پس از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره‌بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.
در هشتاد و دومین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ یکی از پرطرفدارترین موسیقی تیتراژهای دهه نود سریال‌های تلویزیونی رفتیم که در ایام ماه مبارک رمضان سال ۱۳۹۵، آن زمان که سریال‌های رمضانی تلویزیون یکی از مولفه‌های مهم جذب مخاطب میلیونی در رسانه ملی بود، پیش روی مخاطبان قرار گرفت و به قدری با استقبال آنها مواجه شد که کمی بعدتر و در جریان برگزاری یک مسابقه پیامکی برای انتخاب بهترین موسیقی تیتراژ در تلویزیون به عنوان اثر برتر معرفی شد.
موسیقی تیتراژ سریال «برادر» به آهنگسازی و خوانندگی محمد علیزاده خواننده متخصص برنامه‌های رمضانی تلویزیون که چندی قبل از ساخت این موسیقی با قطعه «شهرباران» ثابت کرد که به درستی نبض مخاطب و بیننده تلویزیون در ماه رمضان را می‌شناسد و می‌تواند کارهای قابل قبولی را پیش روی شنوندگان قرار دهد.
سریال تلویزیونی «برادر» یکی از پرطرفدارترین سریال‌های ویژه ماه رمضان سیما در اواسط دهه نود بود، که در ایام ماه مبارک رمضان سال ۱۳۹۵ به نویسندگی آرش قادری، تهیه کنندگی نعمت چگینی و کارگردانی جواد افشار از شبکه دو سیما پخش شد و تبدیل به یکی از پرمخاطب ترین سریال‌های تلویزیونی سیما حتی تا به امروز شد. سریالی در بستر داستانی یک خانواده ایرانی که به یمن حضور تعدادی از بازیگران توانمند سینما، تئاتر و تلویزیون توانست یکی از مجموعه‌های ارزشمند سیما در حوزه سریال سازی و به تبع آن در تاریخ ثبت و ضبط آثاری در این زمینه به عنوان یک اثر مخاطب معرفی شود.
داستان سریال «برادر» هم از این قرار است که حاج کاظم پهلوان مردی خیر و از تجار سرشناس برنج ایران است که با تأکید بر حمایت از تولید ملی، فقط در زمینه تجارت برنج ایرانی فعالیت می‌کند. او به همراه پسرش مسعود و دخترش مریم که یک روزنامه‌نگار پر جنب و جوش است، بر ضد واردات قاچاق برنج‌های تاریخ گذشته و مسموم به ایران مبارزه می‌کند. این اقدام باعث دشمنی دلالان و قاچاقچیان این تجارت با وی شده است. دشمنان با اغفال ناصر پسر دیگر او، وارد تجارت سالم حاج کاظم شده و همین امر به وقوع ماجراهایی منجر می‌شود.
حسن پورشیرازی، حسین یاری، پوریا پورسرخ، سوگل طهماسبی، سهیلا رضوی، گلاره عباسی، کاظم بلوچی، کاوه خداشناس، رضا توکلی، مجید واشقانی، مژگان بیات، قدرت الله صالحی، محمد رسول صفری، سید مهرداد محمد علیزاده پیش از این هم در قطعه «شهر باران» آن را تجربه کرده بود و حالا ثابت کرد که می‌تواند از پس ساخت یک اثری که بتواند مخاطبان پرشماری را به سمت خود جلب کند، بربیاید. ساختاری که طی سال‌های اخیر آنچنان که باید دیگر ماننده دهه نود مشتمل بر آثار زیادی نیست ت ضیایی، بیوک میرزایی، سید جواد طاهری، فرشید صمدی پور، هادی قمیشی، نسرین نکیسا، گیتی معینی، مهرداد ضیایی، بهنام قربانی، حسین توشه، اصغر نوبخت، علیرضا درویش نژاد، فرج الله گل سفیدی، حسن جوهرچی، علی گلبهاران، زهرا فراهانی فشکی، افسانه تهرانچی، فرید سجادی حسینی، محمد فرزانه، ژاله درستکار، هوشنگ قنواتی زاده بازیگران این سریال تلویزیونی بودند که موسیقی متن آن بر عهده فردین خلعتبری بود.
در گروه موسیقی تیتراژ هم میلاد ترابی و محمد علیزاده به عنوان آهنگساز، مهرزاد امیرخانی ترانه سرا، فرشید ادهمی گیتاریست، آرمین قیطاسی نوازنده کوعنا، آرش پاکزاد میکس و مسترینگ و اشکان موسوی ارکستر زهی، حضور داشتند.
اما همان طور که گفته شد، یکی از مولفه‌های مهمی که توانست در کنار موسیقی متن سریال مورد توجه مخاطبان و بینندگان قرار گیرد، موسیقی تیتراژ سریال بود که به دلیل جنس صدای محمد علیزاده که در آن دوران یکی از طلایه داران موسیقی پاپ معرفی شد، توانست تبدیل به یکی از نقاط عطف این مجموعه داستانی شود.
فرآیندی که محمد علیزاده پیش از این هم در قطعه «شهر باران» آن را تجربه کرده بود و حالا ثابت کرد که می‌تواند از پس ساخت یک اثری که بتواند مخاطبان پرشماری را به سمت خود جلب کند، بربیاید. ساختاری که طی سال‌های اخیر آنچنان که باید دیگر ماننده دهه نود مشتمل بر آثار زیادی نیست و در زمان خود توانست تبدیل به تک آهنگی مگا هیت شود که محمد علیزاده حتی در کنسرت‌هایش نیز از این قطعه استفاده می‌کرد.
محبوبیت تک آهنگ «برادر» به قدری بود که طی همان روزها توانست عنوان نخست برترین موسیقی تیتراژ برنامه‌های تلویزیونی را در یک نظر سنجی پیامکی شبکه نسیم به دست آورد و ثابت کند که علیزاده یکی از خوانندگانی است که به درستی از پس خوانش آثار مناسبی تلویزیون در ایام ماه مبارک رمضان بر می‌آید. چارچوبی که در این سال‌ها کاهش محسوسی داشته و می‌بایست برای بازگشت به این دوران طلایی که خوانندگان بسیاری را به مارکتینگ موسیقی ایران معرفی کرد، چاره‌ای اندیشید.
البته ناگفته نماند که قطعه‌های با کلام سریال «برادر» دو تک آهنگ بود که یکی از آنها در بخش‌های میانی سریال و دیگری در موسیقی تیتراژ سریال مورد استفاده قرار گرفت.
برای شنیدن موسیقی میانی سریال با صدای محمد علیزاده اینجا را کلیک کنید.
این خواننده موسیقی پاپ که در برنامه‌ها و سریال‌های مختلفی از جمله «کوله پشتی»، «سراب»، «ماه عسل»، «مسابقه قرآنی تسنیم»، «جشن رمضان»، «صبحی دیگر»، «خروس»، «برآستان جانان» به عنوان خواننده تیتراژ حضور داشته و چندی پیش بود که در گفتگو با یکی از رسانه‌های موسیقی درباره ماجرای تیتراژ و تیتراژ خوانی و همچنین حضور مستمرش در تیتراژهای مختص ماه رمضان گفته بود: رمضان ماه من است و احساس می‌کنم در این ماه حال و احوالم خیلی بهتر می‌شود و به نوعی در رمضان از خودم راضی می‌شوم. چون این ماه را خیلی دوست دارم می‌خواهم کار موسیقی هم داشته باشم. به همین جهت همیشه از خداوند خواستم که در ماه رمضان کار داشته باشم.
وی درباره نحوه همکاری خود برای خوانش موسیقی تیتراژ سریال «برادر» روایت کرده است: پیشنهاد خوانندگی تیتراژ سریال «برادر» ابتدا از سوی جواد افشار (کارگردان) و نعمت چگینی (تهیه کننده) به من ارائه شد، وقتی هم فیلمنامه سریال برادر را خواندم، از داستان آن بسیار خوشم آمد و تلاش کردم تا با همراهی گروهمان برای ساخت و تولید موسیقی تیتراژ این سریال که ویژه ماه مبارک رمضان ساخته شده بود، نهایت دقت و خلاقیت خودمان را انجام دهیم تا بتوانیم اثر قابل قبولی را پیش روی مخاطبان قرار دهیم. راستش را هم بخواهید در زمان تولید این کار نزدیک به چهار شبانه روز خواب و خوراک نداشتیم تا آن ملودی که مد نظرمان علیزاده: در زمان تولید این کار نزدیک به چهار شبانه روز خواب و خوراک نداشتیم تا آن ملودی که مد نظرمان بود در خروجی کار داشته باشیم بود در خروجی کار داشته باشیم.
وی در بخش دیگری از این گفتگو توضیح داد: وقتی موسیقی تیتراژهای سریال برادر را کار می‌کردیم آن چیزی که بسیار برایم اهمیت داشت این بود که مردم این کارها را از صمیم قلبشان دوست داشته باشند. ضمن اینکه ساخت کار برای ماه مبارک رمضان همیشه برایم نسبت دیگر تولیداتی که داشتم فرق می‌کند. من عاشق ماه رمضان هستم و دوستان من می‌دانند وقتی این ماه فرا می‌رسد، حال دیگری دارم و سعی می‌کنم برای این روزهای خاص برنامه خاصی هم داشته باشم. حتی وقتی در محل کار حضور دارم، سفره افطار را خودم می چینم چون حس و حالی که در وقت سحر و افطار پیدا می‌کنم به قدری برایم جذاب است که همیشه آن را دوست داشتم و خواهم داشت. نمی‌خواهم شعاری حرف بزنم اما وقتی می‌گویند در این ماه شیطان دربند است واقعاً چنین حسی را دارم و احساس می‌کنم روح انسان آزادتر است. حسی که حال خوب آن به دوران کودکی و نوستالژی‌های جذابش باز می‌گردد که ماه رمضان‌های بسیار عجیبی داشت و هیچ وقت هم تکرار نمی‌شود.
این خواننده موسیقی پاپ که قبل از ساخت موسیقی تیتراژ سریال «برادر»، آهنگ مگاهیت «شهرباران» را برای ماه رمضان خوانده بود درباره انگیزه‌های خود برای تولید آثار موسیقایی مرتبط با ماه مبارک رمضان بیان کرد: طبیعتاً یکی از دلایل مهمی که پذیرفتم در موسیقی تیتراژ سریال «برادر» حضور داشته باشم، پخش این مجموعه در ماه رمضان بود. اساساً دوست دارم که همیشه در کارهایی که به مناسبت ماه رمضان تولید می‌شوند حضور موثری داشته باشم. زیرا احساس می‌کنم همه هم وطنانم در این روزهای عزیز به نوعی در تلاشند تا انسان دیگری باشند.
علیزاده در این گفتگو بود که با اشاره بازخورد مثبتی که مخاطبان پس از شنیدن موسیقی تیتراژ سریال «برادر» داشتند، گفت: یادم می‌آید وقتی اولین بار موسیقی تیتراژ سریال پخش شد، مادرم به من زنگ زد و بسیار از آهنگ خوشش آمده بود. حس و حالی که واقعاً برایم ارزشمند بود. شرایطی که بعد از ترانه «شهر باران» دوباره آن را تجربه کردم و بسیار هم راضی ام که توانسته حال مردم عزیزم را خوب کند. من همیشه به این موضوع افتخار می‌کنم چرا که فکر می‌کنم تولید چنین کارهایی برکاتی دارد که اگر بدون معامله با خداوند آن را تولید کنیم و پس از آن حس و حال خوب مردم را در لحظات افطار ببینیم پاسخ خود را گرفته‌ایم. بنابراین اگر در مسابقات پیامکی بهترین تیتراژ هم آخر می‌شدم، برایم فرقی نمی‌کرد. چون حس و حالی را که می‌خواستم دریافت کردم. خدا هم همیشه به من لطف داشته است. شاید چون از خودش چنین خواسته‌ای داشتم این لطف را شامل حال من می‌کند.
جواد افشار هم از جمله کارگردانان شاخص حوزه سریال سازی است که علاقه و حساسیت خاصی روز موسیقی تیتراژ سریال‌هایش دارد، کارگردانی طی ادوار مختلف کارگردانی خود تلاش کرده تا با استفاده از خوانندگان پرطرفدار و صاحب سبک حوزه موسیقی، از ملودی و موسیقی برای معرفی و جذب مخاطب آثارش به شکل ویژه ای استفاده موثری داشته باشد، شرایطی که نتیجه خوبی در مجموعه «برادر» داد و باعث شد تا این سریال در شکل و شمایل گسترده‌تری به مخاطبان معرفی شوند.
این کارگردان هم موسیقی تیتراژ «برادر» را تیتراژی گرم و پراحساسی توصیف کرده و بر این باور است: تیتراژ «برادر» جزو بخش‌های جذاب این مجموعه است
نعمت چگینی تهیه کننده سریال «برادر» نیز چندی پیش بود که در یک گفتگوی رسانه‌ای درباره انتخاب محمد علیزاده برای خوانندگی تیتراژ مجموعه تلویزیونی «برادر» اظهار کرد: ما پیش از این علیرضا قربانی را به عنوان خواننده این مجموعه مناسبتی در نظر گرفته بودیم که به خاطر مشغله کاری این خواننده سنتی و سفرشان به خارج از ایران، قرارداد کنسل شد و پس از آن بلافاصله وارد گفتگو با محمد علیزاده شدیم.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال حضور احسان خواجه امیری برای خوانش موسیقی تیتراژ این مجموعه هم گفت: از همان ابتدا هم انتخابی برای خوانندگی احسان خواجه‌امیری نبود. من و آقای خواجه امیری با هم دوست هستیم و این دوستی دلیل نمی‌شود که این بزرگوار برای ما بخواند.
به هر ترتیب محمد علیزاده و کارنامه فعالیت‌های او در عرصه موسیقی پر از ملودی‌های پرطرفداری است که طی سال‌های گذشته در قالب برنامه‌ها، موسیقی تیتراژها، تک آهنگ‌ها و آثاری از این دست پیش روی مخاطبان قرار گرفته است. چارچوبی که غیر از چند هنرمند انگشت شمار، تاکنون نصیب کمتر هنرمندی شده که بتواند این چنین مستمر در حوزه‌هایی نظیر موسیقی تیتراژ دستاوردهای موفقی داشته باشد. دستاوردهایی که طی سال‌های گذشته می‌بایست روی آن تمرکز بیشتری داشت تا بتوانیم دوباره شاهد تولیدات درخشانی در این عرصه باشیم.