به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم بزرگداشت مقام معنوی خواجه عبدالله انصاری (پیر هرات) توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران برگزار شد.
در این مراسم جمع زیادی از استادان ادبیات فارسی و عرفان اسلامی، اندیشمندان کشورهای عضو «اکو» و نمایندگان فرهنگی کشورهای خارجی در ایران حضور داشتند.
در این رویداد فرهنگی، محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، عبدالله معتمدی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، محمد سرور مولایی استاد دانشگاه تهران، پژوهشگر و مصحح آثار خواجه عبدالله انصاری، بلرام شکلا شاعر پارسی گوی هندی همچنین سید مسعود حسینی و داود عرفان استادان دانشگاه هرات سخنرانی کردند.
اندیشه خواجه عبدالله انصاری نیاز همه جوامع بشری است
محمود شالویی طی سخنانی در این مراسم گفت: شعاع دید و اندیشه چهره‌ای چون خواجه عبدالله انصاری نه فقط برای قرون چهارم و پنجم هجری بلکه در همه قرون و اعصار مورد نیاز همه جوامع بشری است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در ادامه سخنان خود افزود: اندیشه خواجه عبدالله انصاری نیاز جامعه ما و همه جوامع بشری است؛ متن ناب مناجات‌های او ریشه در فطرت همه آدمیان دارد؛ از این رو بر مبنای این مناجات‌ها همه از درون خویش خدای واحد را می‌طلبند و می‌جویند.
وی در ادامه گفت: از نگاه روابط انسانی نیز گفتار و اندیشه‌های این شخصیت بزرگ مورد نیاز و توجه است آنجا که می‌گوید: بدی را بدی کردن خر کاری است، خوبی را خوبی کردن سگساری است، بدی را با خوبی کردن، خواجه کار خواجه عبدالله انصاری است. این که کسی در حق او بدی صورت بگیرد و او هم به دیگری بدی کند، این کار حیوانی است. اگر کسی در حقش خوبی شود و او هم به ازای آن، خوبی روا دارد، کار چندان مهمی انجام نداده است، مهم آن است که انسان به درجه‌ای از ترقی و تعالی برسد که بتواند بدی که در حق او صورت گرفته است را فراموش کند، کظم غیظ نماید و هرگز آن بدی را در اندرون خویش چون کینه‌ای نپروراند.
شالویی افزود: بزرگانی چون خواجه عبدالله انصاری ارتباط خود را با خدای خویش مستحکم کرده بودند؛ آنها فقط خدا را می‌دیدند و چشم خویش را بر غیر او بسته بودند:
مردان خدا پرده پندار دریدند
یعنی همه جا غیر خدا هیچ ندیدند
وقتی آدمی غیر از خدا را نبیند، مسلم و مسجل است که از هر بدی می‌گذرد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تأکید کرد: امروز در زندگی و در مرام و مسلک خویش نیاز مبرمی به اندیشه چهره‌هایی چون خواجه عبدالله انصاری داریم؛ اندیشه تابناکی که ما را به مقصد و مقصود عالی و متعالی راهنمایی وهدایت می‌کند. اگر برای کسی چون خواجه عبدالله انصاری و بزرگانی چون او مراسمی برپا می‌کنیم، باید از شعاع اندیشه و فکر آنها بهره بگیریم و آن مفاهیم و سلوک را در زندگی خویش به کار بندیم.
او در پایان گفت: مفاخر و چهره‌های تابناک عرصه علم، فرهنگ، ادب و حکمت نقشی مهم و مؤثر در زمان حیات خویش، همچنین در دنیای امروز و فردای ما خواهند داشت. نقش و تأثیر آنها از بین رفتنی نیست، بلکه ماندنی است چراکه این اندیشه برای ماندن است.
ورود سبک تازه به ادبیات فارسی با خلق آثار خواجه عبدالله انصاری
عبدالله معتمدی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در این مراسم به ایراد سخن پرداخت و گفت: امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند توجه بیشتر به بحث «هویت» هستیم. یکی از مشکلات امروز جامعه بشری بحث «هویت» است. هویت یابی در نسل جوان ما به به تأخیر افتاده است. قبلاً گفته می‌شد که جوانان وقتی به سن حدود ۲۰ سالگی می‌رسند نقش خود را پیدا می‌کنند. اما امروز در تمامی متون علمی ایرانی و خارجی بیان می‌شود که تأخیر در هویت یابی به سنین ۲۵ و ۲۷ و حتی ۳۰ سال رسیده است. یعنی افراد تا ۳۰ سالگی سردرگم در نقش و هویت خود هستند. یکی از راه‌های کمک به هویت یابی، معرفی مفاخر است. مفاخری که ارزش‌های فرهنگی جوامع به حساب می آیند؛ حال چه ایرانی باشند و چه غیر ایرانی.
وی افزود: کار ارزشمند انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در راستای تجلیل و اکرام از مفاخر بسیار مهم و قابل توجه است. نکته مهم این است که ما بتوانیم مفاخر فرهنگی ایران و دنیا را به زبان و ادبیات نسل جوان نزدیک کنیم و اندیشه آنها را با زبان روان و ساده به این نسل ارائه نمائیم. خوشبختانه انجمن در این عرصه نیز ورود کرده و این اقدام را در قالب فعالیت‌های مختلف عملی کرده است.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: خواجه عبدال له انصاری از مشاهیر عرفان و ادب فارسی و از پیشگامان نثر مسجع در تاریخ ادبیات ایران است. عالمی بزرگ و عارفی برجسته که افکار صوفیانه و اندیشه‌های حکیمانه او همواره مورد توجه بوده است. او در سده پنجم هجری می زیسته، یعنی در اوج فرهنگ، هنر، فلسفه و دانش در تمدن اسلامی با محوریت سرزمین پهناور ایران فرهنگی. در همین زمان است که ده‌ها و بلکه صدها اندیشمند، عالم، حکیم و شاعر نیز زیست می کرده اند. همزمانی این بزرگان در این سده فوق العاده مهم و قابل توجه است.
وی افزود: شهرت خواجه عبدالله بیشتر به دلیل رساله‌ها و آثار او از جمله کنز السالکین، مناجات نامه، طبقات الصوفیه، قلندرنامه، محبت نامه، هفت حصار و … است. اوسبک تازه ای را در ادبیات فارسی وارد کرد که در مسیری میان نثر شاعرانه و شعر حکیمانه در حرکت است. توانایی خواجه در سرایش شعر فارسی و عربی در تلفیق با نثر مرسل و مصنوع، به خلق آثاری ژرف و زیبا ختم شد و او با این شیوه سبک تازه ای را در ادبیات فارسی وارد کرد.
مناجات‌های خواجه عبدالله نجوای های برخاسته از قلب اوست
محمد سرور مولایی استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر و مصحح آثار خواجه عبدالله انصاری طی سخنانی در این رویداد گفت: تجلیل از مفاخر علمی، عرفانی و فرهنگی ما بسیار مهم است چرا که کم باوری نسل جدید به گذشته و بزرگان ما به دلیل عدم معرفی صحیح ما از این چهره‌ها بوده است.
استاد دانشگاه تهران افزود: راه معرفی بیشتر مفاخر به جامعه و نسل جدید بسته نیست و در طول این سال‌ها اقدامات زیادی برای معرفی این چهره‌ها آن هم با زبان ساده و همه فهم صورت گرفته است. از جمله اینکه اخیراً به همت عده‌ای استادان و پژوهشگران، کتاب‌های صوتی از مناجات‌های خواجه عبدالله و برخی از متون مولفین و متفکرین بزرگ پارسی زبان تهیه و در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است. این فعالیت تا حدودی می‌تواند ارتباط گسسته شده نسل جوان با متون و چهره‌های تأثیرگذار گذشته را ترمیم نماید.
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: بنده توفیق یافتم که رساله «طبقات الصوفیه» خواجه را با مقایسه با پنج نسخه معتبر دیگر و با نگارش مقدمه‌ای جامع به چاپ برسانم. همزمان با این کار این سعادت نیز حاصل شد که دیگر آثار خواجه عبدالله را تصحیح و چاپ کنم.
پژوهشگر و مصحح آثار خواجه عبدالله انصاری در ادامه گفت: ذکر این نکته مهم است که برخی از نوشته‌های منسوب به خواجه عبدالله در واقع کار خود او نیست؛ به خصوص برخی از مناجات‌ها در برخی از متون، منسوب به اوست و در واقع ریخته خامه او نیست و مورد تصرف قرار گرفته است.
استاد دانشگاه تهران افزود: مناجات، کلام برخاسته از دل آدمی خطاب به خدواند است. یعنی ندائی است که از دل بر می‌خیزد. بنابراین مناجات‌های خواجه عبدالله انصاری نیز حاصل فهمی است که از خود و جهان پیرامونش دارد و آن را با خداوند خویش نجوا می‌کند.
در ادامه این برنامه نیز بلرام شکلا شاعر پارسی گوی هندی، همچنین سید مسعود حسینی و داود عرفان استادان دانشگاه هرات ضمن قرائت بخش‌هایی از مناجات‌ها و اشعار خواجه عبدالله انصاری درباره جایگاه و اهمیت این حکیم و عارف بزرگ قرن پنجم هجری در شبه قاره و جهان پارسی زبان، به ایراد سخن پرداختند.
در پایان این مراسم نیز از جمعی از استادان و پژوهشگران ادبیات عرفانی و نمایندگان فرهنگی کشورهای خارجی در ایران، با اهدا نشان پیر هرات تجلیل شد.