جعفر قناد باشی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اهمیت ایجاد روابط با قاره آفریقا، اظهار داشت: کشورهای آفریقایی ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری فوق العاده‌ای دارند که به واسطه همین ظرفیت‌ها، بسیاری از کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی جهان به دنبال برقراری روابط با آنها هستند.
وی ادامه داد: این قابلیت‌ها تنها مربوط به عرصه تجارت کالا نیست بلکه مربوط به دیگر ظرفیت‌ها از جمله استفاده از آبزیان، معادن، صدور خدمات فنی مهندسی و …است.
کارشناس مسائل آفریقا بیان کرد: تجارت با آفریقا به علت وسعت آن و مشکلات زیرساختی در حمل‌ونقل و همین‌طور فقدان شناخت کافی از بازار کشورهای آفریقایی آن‌طور که باید توسعه نیافته است. متأسفانه نگاه ما به همه ۵۵ کشور آفریقایی یکسان است و همه این کشورها را آفریقا می‌دانیم؛ درصورتی‌که هر کشور این قاره فرهنگ خاص خود را دارد و برای شناخت این فرهنگ نیاز به مطالعه میدانی داریم؛ اتفاقی که تاکنون به سبب مشکلات موجود تاکنون رخ نداده است.
قناد باشی خاطرنشان کرد: استفاده از همه ظرفیت‌های آفریقا برای همه کشورها مناسب نیست به عنوان مثال نفت آفریقا برای ما اهمیتی ندارد چرا که ما خود کشور نفت خیز هستیم اما برای کشورهای مصرف کننده سوخت‌های فسیلی طبیعتاً قابل اهمیت است.
تبادلات مالی با آفریقا کمتر از عراق است
وی با بیان اینکه آفریقا ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد که متأسفانه ما استفاده حداقلی از آنها می‌کنیم، افزود: سطح تبادلات تجاری ما با عراق حدود ۱۰ میلیارد دلار است در حالی که با کل کشورهای آفریقایی حدود یک میلیارد دلار تبادلات مالی داریم.
کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به اقدامات انجام شده در رابطه با تغییر نگاه بخش خصوصی نسبت به آفریقا، افزود: متأسفانه نگاه به آفریقا واقعی نیست و تصویر بسیار ضعیفی نسبت به این کشور وجود دارد در حالی که کشوری بسیار ثروتمند هستند.
نگاه جدید دولت به تجارت با آفریقا
قناد باشی ادامه داد: نوع نگاه ما به تجارت با آفریقا در گذشته سبب شده بود تا آفریقا را فقط به‌عنوان مقصدی برای صادرات ببینیم؛ درحالی‌که نیمی از هزارو ۱۰۰ میلیارد دلار حجم مبادلات جهان با کشورهای آفریقایی انجام می‌شود. این نگاه در دوره جدید در حال بازنگری است و ما باید میزان صادرات و واردات خود با این کشورها را متوازن کنیم. البته این نکته نیز حائز اهمیت است که بدانیم کشورهای آفریقایی، کشورهای ثروتمند اما فقیر از نظر منابع مالی و پولی هستند؛ بنابراین تجارت با این کشورها یک تجارت خاص محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: طی ۴ دهه گذشته ما فقط کارهای سیاسی و فرهنگی در این کشور انجام داده ایم و کار اقتصادی در این کشور در حداقل ترین میزان بوده و یا اگر هم وجود داشته دائمی نبوده؛ که این بزرگترین ضربه به رابطه ما با آفریقاست.
کارشناس مسائل آفریقا گفت: بنابراین اولویت‌مان در برقراری روابط با آفریقا باید اقتصادی باشد و مسائل سیاسی و فرهنگی در کنار آن انجام شود.
قناد باشی در مورد ورود بخش خصوصی برای تجارت با آفریقا، افزود: بخش خصوصی ابزاری برای فعالیت در کشورها دارد از جمله برگزاری نمایشگاه‌های متقابل، ایجاد زمینه سفر و گردشگری برای تجاری که قابلیت سرمایه گذاری دارند. از طرفی باید قراردادهای بانکی هم برای ورود بخش خصوصی وجود داشته باشد تا راه فعالیت برای آنها هموار شود.
تجار ایرانی شناخت خوبی از آفریقا ندارند
وی با بیان اینکه یکی از موانع اصلی ما در جریان کار با آفریقا عدم شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این قاره است، تصریح کرد: متأسفانه تجار ایرانی، شناخت خوبی از آفریقا ندارند و آفریقایی‌ها نیز ایران را خوب نمی‌شناسند. چنانکه تعداد زیادی از مقامات و تجار آفریقایی از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های ایران آگاه نیستند و وقتی به ایران سفر می‌کنند در جریان دیدار با مقامات کشورمان به این موضوع اذعان می‌کنند که آنچه که در ایران مشاهده کردند با آنچه که پیش از این تصور داشتند بسیار متفاوت است.
کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به ایده تشکیل بانک مشترک میان ایران و آفریقا، عنوان کرد: اگر هر دو کشور اراده‌ای داشته باشند چنین بانکی می‌تواند ایجاد شود چرا که از ضروریات برای دو کشور در جهت انجام تبادلات تجاری است.
توافقی که بین ایران و عربستان صورت گرفت حتماً بر گسترش روابط ما با کشورهای آفریقایی تأثیرگذار خواهد بود
وی با اشاره به توافق ایران و عربستان و تأثیر این توافق بر از سرگیری کشورهای آفریقایی با ایران، گفت: عربستان در یک سیاست خصمانه و غیر معقول و نامطلوبی شروع به تشویق کشورهای آ فریقایی به قطع روابط با ایران کرد که دو کشور سودان و جیبوتی تسلیم شدند. در دیگر کشورها نیز عربستان یک نوع ایران هراسی ایجاد کرده بود که منجر شده بود برخی کشورهای آفریقایی نسبت به ما بدبین شوند.
قناد باشی عنوان کرد: بنابراین توافقی که بین ایران و عربستان صورت گرفت حتماً بر گسترش روابط ما با کشورهای آفریقایی تأثیرگذار خواهد بود؛ نه فقط کشورهایی که بخاطر عربستان اقدام به قطع روابط با ما کردند حتی کشورهایی که اکنون با آنها ارتباط داریم.
کارشناس مسائل آفریقایی گفت: بنابراین انجام توافق باعث می‌شود موانع بر سر راه ارتباط با کشورهای آفریقایی برداشته شود. توافق صورت گرفته بین تهران و ریاض باعث می‌شود که تحرک جدیدی در روابط ما با کشورهای آفریقایی ایجاد شود و کشورهایی که با ما قطع رابطه کرده‌اند آرام آرام تحرکاتی برای از سرگیری روابط از خود نشان دهند.
زندانی در آفریقا نداریم
وی در مورد زندانیان ایرانی در آفریقا، یادآور شد: در حال حاضر در سومالی دزدان بین المللی هستند که اصلاً ارتباطی به کشورهای آفریقایی ندارند. تاکنون سومالی به ۴ کشور تقسیم شده است. در مقاطعی برخی از ملوانان ما را دستگیر می‌کردند و گروگان می‌کردند و در حال حاضر هم آماری مبنی بر تعداد زندانیان در سومالی نداریم. بنابراین ما زندانی چندانی در آفریقا نداریم بلکه اگر وجود داشته باشد، افرادی هستند که بخاطر ورود غیر قانونی بازداشت شده‌اند.
قنادباشی با اشاره به تعداد مرکز تجاری در آفریقا بیان کرد: در سنگال می‌خواستیم یک نمایشگاهی ایجاد کنیم که متأسفانه زمینه برگزاری آن انجام نشد. در برخی از دولت‌ها روابط با آفریقا فراز و فرودهایی داشته اما این‌طور نبوده که بتوانیم به صورت دائمی تبادل تجاری داشته باشیم.