خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: حجت الاسلام شهاب مرادی در سال ۱۳۹۰ برای نخستین بار در برنامه تلویزیونی «پارک ملت» که یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های شبکه یک سیما بود؛ به صورت مبسوط به موضوع تخریب حرم بقیع پرداخت و موضوعات مهم و اثرگذاری را برای اولین بار در زمان خود مطرح کرد که مورد توجه مخاطبان و بینندگان قرار گرفت. بر همین اساس برای واکاوی مساله تخریب قبور ائمه اطهار در بقیع و دلایل راه اندازی کمپین روضه هشتم ماه شوال با حجت الاسلام شهاب مرادی به گفتگو پرداختیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:
*چرا جامعه اسلامی نسبت به این جنایت بی تفاوت هستند؟
تخریب بارگاه مطهر بقیع یک ظلم و موضوع آزار دهنده برای مسلمانان و شیعیان اهل بیت (ع) محسوب می‌شود و متأسفانه جامعه اسلامی این ستم آشکار و مساله تلخ را پذیرفته است. برای مثال وقتی ظلم و ستمی در حق انسانی صورت می‌پذیرد موقع یادآوری فرد مظلوم دچار غم و غصه شده و ذهنش آشفته می‌شود؛ حال تصور کنید بارگاه مطهر امامان معصوم در قبرستان بقیع ویران و تخریب شده و این امر در ابتدا موجب ناراحتی محبان و شیعیان خاندان عصمت و طهارت (ع) شد ولی چون نمی‌توانستند اقدامی علیه این جنایت انجام دهند گویی منفعلانه و یا ناخواسته این مساله را رها کردند و نسل بعدی نیز پذیرفت و تصور کرد که امام حسن (ع)، امام زین العابدین (ع)، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) هیچ وقت مزار و حرمی نداشته اند و بارگاهی در قبرستان بقیع وجود نداشته است. این باور را می‌توان در بسیاری از اشعار شاعران آئینی مشاهده کرد که در مضامین برخی اشعار چنین آمده است «ای حضرت زهرا (س) دو داغ در دل تو باقی ماند نخست اینکه امام حسین (ع) بدون کفن دفن شد و دیگر امام حسن (ع) بارگاه و حرمی ندارد». در حالی که امام حسن (ع) دارای بارگاه بوده و به هیچ عنوان قابل قیاس با بی کفن بودن امام حسین (ع) نیست اما ذهن این مساله را پذیرفته و شاعر نیز بر اساس ذوق و ارادتی که به اهل بیت دارد اقدام به سرودن این نوع اشعار می‌کند.
همین قضیه باعث شد در یک مشاهده میدانی متوجه شوم آن چیزی که بنده می دانم مخاطبان تلویزیونی و مستمعان مجالسم آن را نمی‌دانند از این رو در برنامه‌های تلوزیونی و سخنرانی‌هایم این مساله را متذکر شدم و مکرر تکرار کردم که قبرستان بقیع از ابتدا چنین نبوده و ائمه مظلوم مدفون شده در این قبرستان دارای بارگاه و حرم بودند. در ابتدای امر، نتیجه مطرح کردن این مساله، تعجب و انکار از سوی مخاطبان بود در حالی که سالیان سال و قرن‌ها در قبرستان بقیع بارگاه و حرم وجود داشته است.
در قرن چهارم ابن بطوطه در سفرنامه خویش نوشته است که وقتی به قبرستان بقیع رفتم و بقاع ائمه اطهار مدفون شده در آنجا را زیارت کردم در آنجا چنین دیدم هر کسی که برای حضرت زهرا (س) نذر و هدیه‌ای دارد بر سر مزار امام حسن (ع) می‌رود و هدیه خود را به آستان مقدس این امام معصوم تقدیم می‌کند؛ این نکته در تاریخ ثبت شده اما متأسفانه مخاطبان نسبت به این نکته آگاهی نداشتند.
*چرا واکنش مسلمین نسبت به تخریب بقیع با تخریب حرم سیدالشهدا (ع) در قرن‌های گذشته متفاوت است؟
در طول تاریخ نقش شیعیان ایرانی بسیار مهم بوده است. حضور قابل ملاحظه ایرانیان از دیرباز در شهرهای کربلا و نجف و اکثریت مطلق شیعیان در شهرهای مقدس عراق از جمله کربلا، یکی از تفاوت‌های بین کربلا و مدینه است و مسائل سیاسی تاریخی منطقه که بحث مهم و مفصلی است که باید مورد بحث مفصل قرار گیرد. حرم امام حسین (ع) تخریب شد و مجدد آن حرم مطهر را بازسازی کردند. اما مدینه منوره از کشور ایران فاصله بسیاری دارد و وجود حکومت‌های محلی، نفوذ دیدگاه وهابیت و ناامنی و سختگیری‌هایی که در رفت و آمد زائران صورت می‌گرفت سبب شد شیعیان و محبان اهل بیت (ع) نسبت به تخریب و ساخت قبور بقیع نتوانند واکنش داشته باشند و متأسفانه به تدریج از بازسازی حرم بقیع ناامید شوند.
*آیا قبرستان بقیع تنها یک بار تخریب شد؟
خیر. حرم ائمه مدفون قبرستان بقیع در طول تاریخ دو مرتبه تخریب شده است. تخریب اول سال ۱۱۸۴ شمسی و تخریب دوم سال ۱۳۰۵ شمسی صورت گرفت و دقت بفرمائید هنوز صد سال شمسی از تخریب قبور قبرستان بقیع نمی‌گذرد و اینکه چرا چنین جامعه اسلامی به این ظلم، واکنش درخور و مؤثر ندارد جای تأسف و تعجب است. با اینکه امام حسن مجتبی (ع) جایگاه ویژه ای در اسلام دارند و در نگاه مسلمین از فضائل بسیاری برخوردار هستند و یکی از پنج تن آل عبا می‌باشند برای همین همه شیعیان و مذاهب اسلامی برای ایشان ارادت و احترام خاصی قائل هستند و حتی برخی از اهل سنت، امام حسن علیه السلام را یکی از خلفای راشدین می‌دانند اما مع الاسف این غفلت وجود دارد.
*آیا با تخریب این اماکن مقدس همه ممالک و حکومت‌های اسلامی سکوت کردند؟
با تخریب این اماکن مقدس برخی از ممالک و حکومت‌های اسلامی نسبت به این اقدام خصمانه واکنش نشان دادند برای مثال ترکیه که پس از فروپاشی حکومت عثمانی و سلطان عبدالحمید ثانی در شرایط ضعف قرار داشت؛ در برابر این اقدام سکوت نکرد و ایران که در آن زمان به دلیل تقارن با اتمام سلسله قاجار حکومت ضعیفی داشت؛ پس از رسیدن خبر به مطبوعات ایران که مشهور است رضاخان تلاش داشته خبر تخریب بقیع در ایران پخش نشود، گفته شده رضاخان نماینده‌ای را به عربستان اعزام کرد اما به دلیل نبود امکانات و ابزارهای لازم از جمله فقدان رسانه‌های قوی این اقدام به نتیجه‌ای نرسید البته جهت اطلاع، رضاخان ۴ روز بعد از تخریب بقیع، تاجگذاری کرد. و شاید همین اقدامات و واکنش مسلمین سایر بلاد مانع از تخریب گنبد خضراء و ضریح پیامبر اعظم (ص) شد. حقیقتاً لزوم وحدت مسلمین و حکومت‌های قوی و مردمی و دین مدار حتی به صورت نیم‌بند در حد حکومت عثمانی و حکومت قاجار (اگر قوی بود) مانع از بروز این حوادث و فجایع می‌شد.
*از راه اندازی کمپین هشتم شوال برای ما بگویید؟
علاوه بر منابر و سخنرانی‌هایم، برای اولین بار این مساله را سال ۹۰ در برنامه تلویزیونی «پارک ملت» مطرح کردم و این برنامه بسیار پر بیننده بود و کسی قبل از آن این مساله را به این صورت که بنده بیان کردم را مطرح نکرده بود تا جایی که حتی درباره وهابیت نیز صحبت نشده بود اما در این برنامه درباره ابن تیمیه و دیدگاه‌های طرفدارانش در این برنامه صحبت کردم و سالهای بعد نیز در برنامه «آینه خانه» شبکه دو سیما مجدد این مساله را تکرار و در برنامه‌های مختلف این مساله مهم را بازگو می‌کردم تا اینکه با آمدن شبکه اجتماعی اینستاگرام، سال ۹۳ هشتگ روضه هشتم ماه را به اشتراک گذاشتم تا با این اقدام در روز هشتم هر ماه قمری، روز هشتم ماه شوال و مساله و سالروز تخریب قبور بقیع یادآوری شود مبنی بر اینکه یک ماه دیگر از تخریب قبور ائمه عزیزمان گذشت و نباید این مساله در ذهن‌ها فراموش شود. لازم به تاکید است این هشتگ بسیار مورد توجه کاربران قرار گرفت.
*روضه هشتم ماه چگونه برگزار می‌شد و چطور موجب احیای روضه‌های خانگی شد؟
بله من هم از خیلی از دوستان فرهنگی و هیئتی ام شنیده ام که روضه هشتم ماه باعث شد که روضه‌های خانگی احیا شد هرچند در روضه هشتم ماه که مدلش مجازی بود افراد می‌آمدند و پستی به عنوان روضه در پلتفرم اینستاگرام به اشتراک می‌گذاشتند برای مثال برخی با دعای توسل به امام حسن (ع) و یا جمله‌های ادبی به مظلومیت ائمه اطهار بقیع ابراز ناراحتی کرده و انزجار خودشان را از این اقدام اعلام می‌کردند تا جایی که این ابراز ناراحتی بسیار زیاد و فراگیر شد.
پیش از این حرکت هیئات مذهبی انگشت شماری مراسم هشتم شوال را برگزار می‌کردند اما با برگزاری چند جلسه رسمی در این روز و سخنرانی بنده و چند تن از دوستان و مداحان سرشناس، الحمدلله امروز شاهد فراگیر شدن برگزاری مجالس در سالروز تخریب قبور بقیع هستیم.
*در یک کلیپی که از شما در خصوص بقیع، در فضای مجازی بسیار فراگیر شده می‌گوئید ساخت مجدد بقیع صرفاً نباید یک آرزو باشد بلکه باید یک مطالبه رسمی ما باشد. در اینباره توضیح بیشتری می‌دهید؟
یکی از اهداف در برگزاری روضه‌های خانگی با هشتگ هشتم ماه، اطلاع رسانی از مظلومیت ائمه اطهار و ستمی بود که در حق اولیای الهی در صد سال اخیر صورت گرفت. هدف دیگر به اشتراک گذاشتن این هشتگ این بود که دیدم وقتی منبری و یا مداحی دعا می‌خواند با این مضمون دعا می‌خواند مبنی بر اینکه «ای امام زمان (عج) بیا و قبرستان بقیع را بازسازی کن»؛ این دعا بسیار برای من عجیب بود اینکه چرا باید ساخت مجدد بقیع به جای یک مطالبه، یک آرزوی وابسته به ظهور باشد و چرا توقع از ظهور، بازسازی قبرستان بقیع باشد در حالی که صد سال نیست از تخریب حرم مطهر ائمه اطهار مدفون شده در بقیع می‌گذرد. در حالی که باید در منابر و هیئات گفته شود چرا این بقاع متبرکه تخریب شده در حالی که این اماکن مقدس محل رجوع و زیارت طرفداران اهل بیت (ع) اعم از شیعه و سنی بوده است. بنابراین اگر کسانی آمدند و بر اساس دلایل فرقه‌ای دست به این جنایت زدند باید بیایند عذرخواهی کنند و این اماکن مقدس را بسازند و اگر نمی‌سازند اجازه دهند جامعه اسلامی خودشان حرم آل الله را در قبرستان بقیع بسازند. بنابراین هدف دوم این کمپین تبدیل کردن آرزومندی به مطالبه گری بود.
روضه‌های خانگی در چند دهه اخیر کمرنگ شد اما با رونق گرفتن روضه هشتم ماه و تذکر مکرر و تبیینی که درباره روضه‌های خانگی در رسانه ملی داشتم به صورت قابل توجهی در زیاد شدن روضه‌های خانگی تأثیر داشت.
*دولت مردان در این زمینه چه اقدامی می‌توانند انجام دهند؟
دولت در این زمینه باید برنامه‌های حقوقی و دیپلماتیک را در دستور کار قرار دهد و نه فقط دولت بلکه گروه‌های مردمی و NGO هایی نیز باید به وجود بیاید که به حل این مشکل اهتمام بورزند زیرا اگر در این زمینه وکلایی حرفه‌ای پرونده را دنبال نکنند این مطالبه به نتیجه نمی‌رسد. دولتمردان از لابی‌های بین المللی و هر توانی استفاده کنند تا حکومت عربستان سعودی ملزم به بازسازی حرم مطهر ائمه اطهار در قبرستان بقیع شود. هم اکنون که رابطه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در حال بهبود است بهترین فرصت محسوب می‌شود چرا که آنها نیز خواستار تغییر هستند و ساخت مجدد حرم ائمه مدفون در بقیع، موجب محبوبیت آنها در بین مسلمانان خصوصاً شیعیان و ایرانیان می‌شود.
چندین انتخابات ریاست جمهوری اخیر کشور را در نظر بگیرید. در کدام یک از مناظره‌ها یا گفتگو های تبلیغاتی کاندیدهای ریاست جمهوری آمدند و گفتند که یکی از سیاست‌های خارجی من آن است که تلاش کنم بقیع بازسازی شود و این بازسازی از بیت المال و یا پول مردم نخواهد بود بلکه از هزینه کسانی که داوطلب هستند انجام می‌شود؟ امروزه شیعیان و مسلمانان زیادی از اقصی نقاط عالم اعم از شیعه و سنی به امام حسن (ع) و اولاد حضرت زهرا (س) ارادت دارند و حاضرند مخارج بازسازی بقیع را بدهند.
*بهترین راه برای مطالبه کدام است؟
مسؤولان ایران پشت درهای بسته و به صورت کاملاً دیپلماتیک و بدون رودربایستی با بن سلمان صحبت کنند و موافقت را بگیرند.
*آیا این امر موفق می‌شود؟
احتمال موافقت عربستان بسیار بالا است و امید دارم که یک روزی برویم و زیر قبه ای که آینه کاری شده است قبور اهل بیت را زیارت کنیم. بنابراین این مساله کاملاً شدنی است و در فضای مذاکره می‌شود این مهم را به انجام رساند یعنی اگر این امر در لیست مذاکرات قرار گیرد امکان اجرایی شدن دارد.
*در پایان اگر نکته‌ای هست بفرمائید:
به خبرگزاری مهر پیشنهاد می‌دهم تا خبرنگاران این مجموعه رسانه‌ای همواره از مسئولان درباره این مهم سوال کنند که آنان برای ساخت و بازسازی قبور بقیع چه برنامه‌ای دارند.