به گزارش خبرنگار مهر، یکی از موضوعاتی که در سند تحول در چند بخش مختلف به آن اشاره شده است موضوع لزوم ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانش آموزان و خانواده‌های آنان است.
در حالی که یکی از موضوعاتی که اصلاً در مدارس دیده نمی‌شود و جایش هم به شدت خالی بوده؛ همین خدمات مشاوره‌ای است.
در سند تحول در چند بخش مختلف به لزوم ارائه خدمات مشاوره‌ای اشاره شده است. به عنوان مثال:
در راهکار ۷- ۳ سند با هدف ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی آمده است: ارائه خدمات مشاوره‌ای – تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش سلامت جسمی و روحی دانش آموزان.
در راهکار ۴- ۴ سند با هدف تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده آمده است: افزایش میزان مشارکت خانواده‌ها در فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مدرسه، برگزاری دوره‌های آموزشی اثربخش، ارائه خدمات مشاوره‌ای به خانواده‌های آسیب پذیر و آسیب زا برای همسو سازی اهداف و روش‌های تربیتی خانواده و مدرسه.
یا در راهکار ۳- ۱۶ سند با هدف تنوع بخشی در ارائه خدمات آموزشی و فرصت‌های تربیتی متناسب آمده است: توجه کافی به شرایط روحی دانش آموزان در سنین بلوغ و ارائه مشاوره و آموزش‌های دینی و اخلاقی متناسب با آنها.
همچنین در راهکار ۴- ۲۱ که با هدف بازنگری و باز مهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها تعیین شده است؛ آمده است: استقرار نظام راهنمایی و مشاوره تربیتی مبتنی بر مبانی اسلامی و افزایش نقش معلمان در این زمینه و به کارگیری مشاوران متخصص برای ایفای وظایف تخصصی در تمام پایه‌های تحصیلی.
جذب مشاور با چه موانعی مواجه است
علاوه بر الزامات سند تحول، نظام آموزشی هم به صورت کلی خصوصاً برای امر هدایت تحصیلی و خدمات روانشناسی نیازمند مشاور است. در حالی که یکی از دغدغه‌های دائمی وزارت آموزش و پرورش در سال‌های اخیر به طور کلی موضوع کمبود نیروی انسانی مورد نیاز در پست‌های مختلفی از جمله مشاور تحصیلی، مربی ورزشی یا مراقبین سلامت و بهداشت بوده است.
متأسفانه در سال‌های اخیر علی‌رغم وجود کمبود نیروی انسانی در نظام آموزشی، جذب و استخدام با موانع جدی مواجه بود. از سویی وزارت آموزش و پرورش تلاش کرد حتی الامکان تنها از میان فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان نیازهای خود را برطرف کند (که به دلیل ظرفیت پایین، فارغ التحصیلان این دانشگاه فرهنگیان پاسخگوی کمبود نظام آموزشی نیست) و از سوی دیگر به دلیل ملاحظات بودجه‌ای دولت، سازمان اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه اجازه برگزاری آزمون‌های استخدامی کافی را به وزارت آموزش و پرورش ندادند.
با این وجود وزارت آموزش و پرورش در اولین اقدام فوری برای کاهش کمبودهای خود در موضوع نیروی انسانی، آزمون استخدامی آموزگار ابتدایی و آموزگار دانش آموزان استثنایی را در تاریخ ۸ اردیبهشت برگزار کرد تا ۲۸ هزار نفر به بدنه نظام آموزشی ملحق شوند.
وزارت آموزش و پرورش البته در تلاش است آزمون‌های دیگری را برای جذب آموزگار مقطع متوسطه و مربیان پرورشی برگزار کند اما خبری از جذب مشاور نیست.
با این حال نیاز وزارت آموزش و پرورش به مشاور هم جدی است. ارائه خدمات مشاوره چه مشاوره تحصیلی و چه غیر آن در مدارس ضروری است اما متأسفانه در این زمینه با فقر خدمات مشاوره مواجه هستیم.
جای خالی خدمات مشاوره شغلی و مشاور تحصیلی در مدارس
قرار است در سال‌های آینده فرآیند انتخاب رشته و هدایت تحصیلی از مقطع ابتدایی آغاز شود و در مقطع متوسطه اول به صورت قطعی دانش آموز متوجه شود در چه رشته‌ای دوست دارد تحصیل کند؛ به همین دلیل ارائه خدمات مشاوره تحصیلی دقیق برای دانش آموز مقطع متوسطه اول ضروری است.
محمدمهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال که چه سیاستی برای جذب مشاور تحصیلی دارید؛ گفت: موضوع بحث مشاور در قدم اول باید از سوی معاونت معاونت پرورشی دنبال شود. جذب مشاور از میان افرادی که در رشته مشاوره تحصیل مردند مناسب است با این حال تنها یک رشته در مقطع کارشناسی مرتبط با مشاوره است.
وی با بیان اینکه لازم است ما میان انواع خدمات مشاوره تفکیک و تفاوت قائل شویم، گفت: برنامه‌های مکمل را می‌توانی با توجه به تفکیک مشاوره‌های شغلی، مشاوره تحصیلی و مشاوره اجتماعی داشته باشیم.
این آموزش‌ها جزئی از دوره‌های توان افزایی بوده و در بدو ورود فرد به نظام آموزشی اتفاق می‌افتد. طبیعی است که معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش هم پیشنهاداتی را برای جذب مربی امور تربیتی و مشاور اعلام کرده است که آن هم پس از تأیید و تصویب به سازمان اداری استخدامی و بر اساس ظرفیت اعلام شده افراد می‌توانند در آزمون مربوطه شرکت کنند.
معاون آموزش متوسطه با اشاره به لزوم برنامه ریزی برای امر هدایت تحصیلی گفت: هدایت تحصیلی یک مقوله چند بعدی است که باید چندین دستگاه و نهاد با کمک یکدیگر این امر را صورت دهند. این مساله تنها وظیفه معاونت آموزش متوسطه نیست.
هم معاونت پرورشی، هم معاونت آموزش ابتدایی و هم معاونت منابع انسانی در آن نقش دارند و البته بخش عمده و اصلی این مسئله به بیرون از آموزش و پرورش باز می‌گردد. برای هدایت تحصیلی مناسب باید نظر و حضور همه ذینفعان را داشته باشیم.