خبرگزاری مهر -گروه استانها؛ عادله جوادزاده: آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در شهریورماه سال ۱۳۵۹ که تنها ۱۸ ماه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذشت به اذعان تمام کارشناسان و عالمان جهانی اقدامی ناجوانمردانه و برخلاف مقررات سازمان‌های جهانی بود.
عراق تا بن دندان مسلح به پشتوانه بلوک شرق و غرب آمده بود تا تهران را در عرض یک نیم روز محاصره کند و صدام که در آغازین ساعات جنگ در بغداد مصاحبه می‌کرد گفتگوی خود با خبرنگاران را نیمه کاره رها کرد و اذعان داشت: «باقی مصاحبه را در تهران با شما انجام خواهم داد.»
نیم روز تصور واهی محاصره تهران توسط صدام حسین ۸ سال به طول انجامید و دفاع مقدسی را شکل داد که هنوز هم بعد از چهار دهه جهان به حقانیت ایران و تجاوز عراق به پشتیبانی کشورهای متجاوز اذعان دارند.
هشت سال دفاع مقدس در جبهه‌های شرق، غرب و جنوب ایران شاهد انجام عملیات‌های سنگینی بود و در مجموع ۴۸ عملیان توسط غیورمردان جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت. تعداد شهدا در این عملیات‌ها ۲۱۳ هزار و ۲۵۵ تن بود که از این تعداد ۷ هزار و ۵۴ نفر آنها زیر ۱۴ سال بودند.
عراق در جبهه جنوبی زمینگیر شد
از بین تمام عملیات‌هایی که لشکریان اسلام در آن حضور داشتند و اجازه نداند حتی وجبی از خاک ایران عزیز به دست نامحرمان بیفتد و همچون ناموس خود از آن دفاع کردند عملیات‌های شاخص و بزرگی نیز وجود داشت که آوازه و نام این عملیات‌ها پشت دشمن را به لرزه درمی آورد.
عملیات بیت‌المقدس یکی از این عملیات‌های بزرگ و گسترده زمینی ایران علیه رژیم بعث بود که از ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز و تا ۳ خرداد ۱۳۶۱ ادامه داشت.
هدف از این عملیات که در خرمشهر- دشت آزادگان با رمز یا «علی‌ابن‌ابیطالب علیه‌السّلام» و «بسم الله القاسم الجبارین» با حضور ارتش و سپاه انجام شد آزادسازی خرمشهر و منطقه هویزه و پادگان حمید بود.
انهدام ۲۰٪ از ارتش عراق، آزادسازی ۵۰۳۸ کیلومترمربع از مناطق اشغال شده، عقب‌نشینی گسترده نیروهای عراق از استان خوزستان و موضعگیری آنها در اطراف شهر بصره برای مقابله با حمله احتمالی نیروهای ایرانی شاخص ترین ویژگی و نتایج این عملیات بزرگ است.
در حالی که اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرین و مهم‌ترین برگ برنده این کشور برای وادار ساختن ایران به شرکت در هر گونه مذاکرات صلح تلقی می‌شد، آزاد سازی این شهر می‌توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی بر متجاوز و اثبات برتری نظامی اش باشد.
بر همین اساس، با توجه به اینکه منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که همچنان در اشغال عراق قرار داشت از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای انجام عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتح المبین قطعی و مسجل می‌پنداشت با در نظر گرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت حفظ این منطقه معتقد بود.
از این رو بلافاصله پس از اتمام عملیات فتح المبین در حالی که قوای ارتش عراق در منطقه عمومی خرمشهر تقویت می‌شد، به تمام یگان‌های تحت امر قرارگاه مرکزی کربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازی و تجدید قوا، به شناسایی و طراحی عملیات بپردازند.
منطقه عمومی عملیات بیت المقدس در میان چهار مانع طبیعی محصور است که از شمال به رودخانه کرخه کور، از جنوب به رودخانه اروند، از شرق به رودخانه کارون و از غرب به هور الهویزه منتهی می‌شود.
منطقه مزبور به جز جاده نسبتاً مرتفع اهواز – خرمشهر فاقد هرگونه عارضه مهم برای پدافند است. همین امر موجب شد تا زمین منطقه – به دلیل مسطح بودن – برای مانور زرهی مناسب، و برای حرکت نیروهای پیاده – به دلیل در دید و تیر قرار داشتن – نامناسب باشد. نقاط حساس و استراتژیک منطقه شامل بندر و شهر خرمشهر، پادگان حمید، جفیر، جاده آسفالت اهواز – خرمشهر، شهر هویزه و رودخانه‌های کارون، کرخه کور و اروند بود.
تا قبل از آغاز عملیات بیت المقدس، استعداد نیروهای دشمن شامل لشکر ۶ زرهی از جنوب رودخانه کرخه تا هویزه، لشکر ۵ مکانیزه از غرب اهواز تا روستای سید عبود، لشکر ۱۱ پیاده از سید عبود تا خرمشهر – تیپ‌های ۲۲، ۴۸، ۴۴ مأمور حفاظت از خرمشهر بودند، می‌شد.
همچنین لشکر ۳ زرهی در شمال خرمشهر این عملیات را از درون خاک عراق پشتیبانی می‌کرد و دشمن با تمام قوا و استعداد وارد عملیات شده بود.
با شروع عملیات نیز یگان‌های دیگری از ارتش عراق به منطقه اعزام شدند که در مجموع تمامی یگان‌هایی که در منطقه درگیری حضور یافتند، لشکر ۵ مکانیزه شامل تیپ‌های ۲۶ و ۵۵ زرهی و تیپ‌های ۱۵ و ۲۰ مکانیزه، لشکر ۶ زرهی شامل تیپ‌های ۱۶ و ۳۰ زرهی و تیپ ۲۵ مکانیزه، لشکر ۳ زرهی شامل تیپ‌های ۶،۱۲ و ۵۳ زرهی و تیپ ۸ مکانیزه، لشکر ۹ زرهی شامل تیپ‌های ۳۵ و ۴۳ زرهی و تیپ ۱۴ مکانیزهف لشکر ۱۰ زرهی شامل تیپ‌های ۱۷ زرهی و ۲۴ مکانیزه، لشکر ۱۱ پیاده شامل سه تیپ سازمان ۴۴، ۴۸ و ۴۹ پیاده و سه تیپ تحت امر ۴۵، ۱۱۳ و ۲۲ پیاده و … بودند.
تعداد ۳۰ گروهان کماندو، تعداد ۱۰ قاطع جیش الشعبی هر قاطع ۴۵۰ نفر، گردان تانک مستقل سیف سعد، گردان‌های شناسایی حطین، صلاح الدین، حنین و توپخانه دشمن نیز از ۵۳۰ قبضه توپ در انواع مختلف تشکیل شده بود که به طور تقریبی عبارت بود از ۳۰ گردان که می‌خواستند آتش را به روی جبهه اسلام بگشایند.
بسم الله القاسم الجبارین
سرانجام عملیات بیت المقدس در ۳۰ دقیقه بامداد روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با قرائت رمز عملیات «بسم الله الرحمن الرحیم»، «بسم الله القاسم الجبارین»، «یا علی ابن ابی طالب» از سوی فرماندهی آغاز شد.
شهید آیت الله صدوقی و آیت الله مشکینی نیز که در کنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه کربلا حضور داشتند، هر یک به طور جداگانه، پیام‌هایی را به وسیله بی سیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت کردند.
عملیات بیت المقدس در چهار مرحله و ۲۴ روز به طول انجامید که در این عملیات بزرگ ایران سرداران و دلیرمردان بسیاری را در راه آزادی خرمشهر فدا کرد.
به اذعان فرماندهان جنگ در این عملیات بزرگ که از تمام نقاط کشور رزمندگان برای یاری پاره تن ایران به جنوب گسیل شده بودند قریب به ۶ هزار و ۲۴۳ نفر شهید و ۱۶ هزار و ۷۱۰ نفر جانباز شدند که از جمله شهدای شاخص این عملیات سردار «سیدمحمدعلی جهان آرا» بود.
عملیات بیت‌المقدس با حضور ۱۰۰ هزار رزمنده ارتش، سپاه و جهاد سازندگی و بسیج مردمی در چهار مرحله نبرد و طی ۲۵ شبانه‌روز در گرمای خوزستان انجام شد.
عملیات بیت المقدس در نگاه رسانه‌های جهان
نگاهی به اخبار و گزارش‌های منعکس شده از خبرگزاری‌ها، شبکه‌های مختلف تلویزیونی و مطبوعات معتبر جهان درباره عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر نشان می‌دهد با وجود نگاه جانبدارانه و جهت دار در ارسال اخبار و اطلاعات یومیه در این باره جملگی این رسانه‌ها زبان اعتراف گشوده و با بهت و حیرت به شکست نیروهای عراقی در این عملیات اذعان کرده اند مطلب ذیل که با تلاش روابط عمومی سازمان حفظ نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس سپاه پاسداران تهیه شده نگاهی به اخبار و مواضع رسانه‌های جهان پس از آزادسازی خرمشهر دارد.
عملیات پیروز بیت المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر پس از ۵۷۵ روز شد، ضربه اساسی و تعیین کننده‌ای بر پیکر دشمن وارد ساخت و تمامی معادلات، و ذهنیت‌هایی را که در مورد توانایی و قابلیت‌های نظامی ایران وجود داشت، تغییر داد.
بسیاری از کارشناسان نظامی تحلیل گران رسانه‌های خارجی، در برابر سرعت عمل و ویژگی‌های عملیاتی نیروهای ایرانی به هنگام فتح خرمشهر، غافلگیر، مبهوت و شگفت زده شدند.
رادیو دولتی انگلیس که در شامگاه نهم اردیبهشت ۱۳۶۱ اعلام می‌کرد: «چنانچه ایرانیان درصدد باز پس گرفتن خرمشهر برآیند، سخت‌ترین گردو را برای شکستن برگزیده اند» سرانجام ناچار شد سکوت خود را بکشند و طی گفتاری در روز پنجم خرداد ماه سال ۶۱ یعنی دو روز پس از آزادسازی خرمشهر توسط رزمندگان اسلام حیرت زده اعلام کند: «از زمانی که خبرنگاران غربی از نیروهای عراقی در خرمشهر دیدن کرده و از روحیه خوب آنها گزارش داده اند، بیش از سه یا چهار روز نمی‌گذرد که ناگهان همه شهر از دست عراقی‌ها بیرون کشیده شد.»
در ساعت ۱۰:۵۵ دقیقه بامداد چهارشنبه، چهارم خرداد ۶۱ خبرگزاری‌های بین المللی، در گزارش‌هایی که با عنوان «بسیار مهم» از بغداد به سراسر جهان مخابره کرد برای نخستین بار ضمن استناد به بیانیه نظامی بغداد اعلام داشتند که عراق «تلویحا به شکست خود اعتراف کرده است. به نوشته وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری رسمی عراق _ آی. ان. ۱ _ طی یک اطلاعیه کوتاه ضمن آنکه از خرمشهر با عنوان «بندر خرمشهر» نام برد، اعلام کرد؛ سخنگوی ارتش عراق اعلام کرده است بندر خرمشهر را ترک کرده و تا مرزهای بین المللی عقب نشینی کرده اند. این خبرگزاری افزود که عقب نشینی نیروهای عراقی، از روز یکشنبه اول خرداد ۱۳۶۱ آغاز شده است.»
این دعاوی درست در شرایطی از رادیوی دولتی بغداد پخش می‌شد که خبرگزاری آمریکایی «یونایتدپرس» در ساعت بیست و چهار و بیست و دو دقیقه همان روز، در گزارش ارسالی خود از بیروت، سربازان عراقی را در حال فرار توصیف کرده و نوشت: «سربازان در حال فرار عراق، سرگرم گریختن از خرمشهر و مناطق اشغالی هستند.»
پس از پخش گزارش‌های مستند و خبری و تصاویر تهیه شده از جبهه خرمشهر توسط رسانه‌های ایران و خارجی که در آنها شکست نیروهای عراقی در قالب صفوف هزاران نفره اسرا و انبوه ادوات و تجهیزات منهدم شده یا به غنیمت درآمده دشمن، به گویاترین وجهی به نمایش درآمد، دیگر حتی کشورهای جنوب خلیج فارس نیز که همواره از صدام حمایت می‌کردند، اکنون به واهی بودن دعاوی حکام بغداد اذعان داشتند.
از طرف دیگر رژیم عراق برای فریب افکار عمومی و سرپوش گذاشتن بر شکست‌های بیت المقدس، اقدام به اعطای مدال شجاعت، نشان لیاقت و نشان رافدین به تعدادی از فرماندهان خود کرد.
رادیو دولتی صدای آمریکا پس از پنج شبانه روز سکوت و امتناع از انعکاس خبر فتح خرمشهر توسط نیروهای ایران، سرانجام در گزارش ویژه هشتم خرداد ماه سال ۱۳۶۱ خود می‌گوید: «با وجود مشکلات تدارکاتی، ناآرامی‌های ناشی از انقلاب و کاهش تدریجی قدرت عملیات نیروهای هوایی ایران، ماشین نظامی ایران به گونه‌ای اعجاب آور عمل کرد.»
روزنامه گاردین چاپ انگلستان درباره سقوط فتح خرمشهر می‌نویسد: «سقوط خرمشهر یعنی سقوط آخرین و مهم‌ترین افتخار جنگی عراق که ایرانی‌ها با بازپس گرفتن آن، این برگ برنده را که به وسیله آن عراق می‌کوشید ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، از دست بغداد ربودند.»
عملیات الی بیت‌المقدس موجب شد تا کشورهای عرب منطقه به تقویت مالی و نظامی عراق مبادرت ورزند. طی این عملیات حدود ۱۹ هزار نفر از نیروهای ارتش عراق به اسارت ایرانیان درآمدند و بالغ بر ۱۶ هزار نفر از عراقی‌ها نیز کشته یا زخمی شدند.
اردبیل پرچمدار غیرت ایران
با آغاز جنگ تحمیلی و تمام عیار رژیم بعثی علیه نهال نوپای انقلاب اسلامی ایران تمام ملت در جای جای میهن پهناور اسلامی مان بسیج شدند تا برابر این تجاوز ایستاده و از سرزمین خود دفاع کنند.
مردم غیور اردبیل در همان روزهای اول وارد عرصه نبرد شده و خالصانه و بی ادعا دوشادوش سایر رزمندگان به دفاع از مرزهای کشور پرداخت؛ امروز یکی از افتخارات اردبیل تقدیم ۸۷ کبوتر خونین بال در عملیات بیت المقدس و در راه دفاع از اعتبار و شرف جمهوری اسلامی است.
در عملیات بیت المقدس از تمام شهرستان‌های استان اردبیل رزمندگان عازم جنوب کشور شدند به طوری که اردبیل با ۵۲ شهید، بیله سوار با یک شهید، پارس آباد با ۶ شهید، خلخال با ۵ شهید، کوثر با ۶ شهید، گرمی با ۶ شهید، مشکین شهر با ۸ شهید، نمین دو شهید و نیر هم با یک شهید دین خود را در این عملیات ادا کرده و در آزادسازی خرمشهر نقش اساسی را ایفا کردند.
سردار شهید شاپور برزگر در جستجوی پیکرهای به جا مانده در عملیات منطقه عملیاتی تلاش فراوانی کرد و پیکر بسیاری از شهدا در بحبوحه عملیات با حماسه ایشان و همرزمانش پشت خط انتقال یافت.
در سال ۸۳ تعداد دیگری از پیکره‌های باقیمانده در تفحص پیدا شد و به آغوش وطن برگشت اما هنوز هشت شهید بزرگوار به اسامی شهید اکبر ایرانی، شهید ناصر بخشی کیوی، شهید ناصر چهره برقی، شهید جعفر خوشروزی، شهید غلامحسین رمضانی، شهید براتعلی رنجبر، شهید محبوب قادری نمین و شهید عزیزالله وطنخواه فاقد مزار هستند.
سردار برزگر در عملیات والفجر ۴ به درجه رفیع شهادت نائل گشت اما تا لحظه شهادتش بزرگترین دغدغه اش پیکرهای به جا مانده در عملیات بیت المقدس بود.
حضور غیورمردان اردبیل از ابتدای جنگ از شمالی‌ترین نقطه ایران در خرمشهر نشانه میهن دوستی و پشتیبانی مردم غیر آذربایجان از ارزش‌های اسلامی و انقلابی است.
خرمشهر با اخلاص رزمندگان پیروز شد
فرمانده قرارگاه حضرت زینب (س) در سپاه قدس با اشاره به اینکه در خرمشهر نه توپ و تفنگ و نه قوای نظامی ما پیروز بود، خاطرنشان کرد: تنها اخلاص، ایمان، شجاعت، شهامت و حق طلبی رزمندگان ما بود که توانست بر خیل دشمن فایق آمده و خرمشهر را پیرروز کند.
سردار رحیم نوعی اقدم با اشاره به جانفشانی‌های رزمندگان اسلام در ۲۵ روز عملیات بیت المقدس خاطرنشان کرد: اینکه امام خمینی در دیدار با شهید صیاد شیرازی و محسن رضایی فرمودند؛ «خرمشهر را خدا آزاد کرد» یک واقعیت بود و رزمندگان بعد از ۲۵ روز رشادت، خرمشهر را محاصره کردند و ما بدون شلیک تیری خرمشهر را فتح کردیم و تمام نیروی دشمن در برابر یک گردان تسلیم شد.
وی به پیام‌های فتح خرمشهر در سوم خرداد اشاره کرد و گفت: این فتح عظیم که با امداد غیبی خداوند صورت گرفت مزد اخلاص، توکل، توسل، شهامت، شجاعت، اطاعت، تأمل شبانه روزی در صحنه، هجوم کردن، هجرت کردن و جهاد کردن در راه خدا بود و خدا این چنین پاداش عظیم خود را ارزانی انسان‌های پاک کرد و پیروزی خرمشهر رقم خورد.
فرمانده قرارگاه حضرت زینب (س) در سپاه قدس با بیان اینکه جوانان و نوجوانان ما باید امروز قدر این اردوگاه‌های بسیج را بدانند، تصریح کرد: این اردوگاه را قدر بدانید چرا که این اردوگاه زمینه ساز ظهور و اردوگاه رزمندگان و سربازان امام زمان است.
نوعی اقدم اصلاح امور بین خود و خدا را از بارزترین نکات در دست یافتن به پیروزی‌های مکرر اعلام کرد و افزود: مقام معظم رهبری در خرداد سال ۷۲ در جمع فرماندهان دفاع مقدس گفتند؛ «من هیچ نگرانی ندارم و تنها نگرانی من از شماست؛ اگر می‌خواهید امروز مانند هشت سال دفاع مقدس بابی از ابواب پیروزی به روی شما باز شود بروید میان خود و خدا را اصلاح کنید؛ بروید از خودتان شروع کنید و از خانواده‌ها و بسیج شروع کنید.»
وی مکتب شهید باکری را مکتب الهی و اخلاص در برابر خدا یاد کرد و گفت: من از شهید باکری یاد گرفتم هر کار غیرممکن و نشدنی با اخلاص و توکل به خدا حل شدنی است و هرجا گره‌ی در کاری افتاد اگر اخلاص و توسل و توجه باشد حتماً آن گره گشوده می‌شود.
فرمانده قرارگاه حضرت زینب (س) در سپاه قدس تصریح کرد: امروز اگر می‌خواهیم نسل خرمشهر باشیم و در آینده خرمشهرها تکرار شود و عزت و اقتداری که شهدا جاودانه کرده اند پایدار باشد باید میان خود و خدا را اصلاح کنیم.
نوعی اقدم با بیان اینکه عزت ایران و شهدا همگی از اهل بیت است، اظهار کرد: جبهه مقاومت جز با عنایت حضرت زینب (س) پیروز نمی‌شد و امروز نیز معتقدیم همه کاره این جهان هستی ائمه و انبیا هستند چرا که بنده این را به عینه در جریان جنگ سوریه و عراق مشاهده کردم.
وی با بیان اینکه شاگردان فراوانی در مکتب دفاع مقدس پرورش یافته و به نظام اسلامی تقدیم شدند، خاطرنشان کرد: اینکه رهبر انقلاب از سردار سلیمانی به عنوان یک مکتب یاد می‌کنند به این دلیل است که او معتقد بود باید تا آخرین نفس و آخرین فشنگ با دشمن جنگید و از قدرت و همینه او هراسی به دل راه نداد و حاج قاسم زیر خمپاره‌های دشمن ذره‌ای دلهره نداشت.
سردار نوعی‌اقدم خاطرنشان کرد: آمریکا در سوریه در هیچ منطقه‌ای نمی‌توانست مقابل نیروهای ایرانی مقاومت کند و خودشان گفته بودند که ایرانی‌ها خارج از چارچوب قواعد جنگی دنیا مبارزه می‌کنند و البته درک نمی‌کردند که ما با توکل به الله و توسل به اهل بیت کارها را پیش می بریم.
وی گفت: امروز هیچ بن بستی در کشور وجود ندارد و اگر به خداوند ایمان و اعتقاد و باور قلبی داشته باشیم خداوند همه موانع را از سر راه بر می‌دارد.
فرمانده قرارگاه حضرت زینب (س) در سپاه قدس حساسیت به بیت المال را یکی از شاخصه‌های شهید باکری دانست و گفت: در مکتب شهید باکری فقط خدا مؤثر بود و سردار سلیمانی نیز چنین خصلت و خصوصیت را داشت و اخلاق الهی و دینی سردار سلیمانی موجب شده بود که از همه ادیان، اقوام، مذاهب و گروه‌ها و … در لشکر سردار سلیمانی جمع شوند و در مکتب سردار سلیمانی اخراج معنا نداشت و همه در کنار هم برای یک هدف مشترک می‌جنگیدند.
ناهار ناتمام صدام از تهران تا سیاه چاه‌های عراق
صدام حسین در روز ابتدایی جنگ هشت ساله تحمیلی علیه ایران اذعان کرده بود «صبحانه را در بغداد صرف می‌کنم ناهار را در تهران!.»
۴۳ سال از شروع جنگ تحمیلی و ۳۶ سال از پایان آن می‌گذرد نه تنها ناهار بلکه لیوانی آب نیز جان برکفان ایران اجازه نداند از خاک پاک ایران نصیب صدام حسین شود و تنها چیزی که قسمت وی شد سیاه چاهی بود که با خفت وارد آن شد و با ذلت خارج شد.
آیه به آیه قرآن کریم و شریف در ۸ سال دفاع مقدس تفسیر شد و هشت سال روزهای پرتب و تاب ایران از شهریور سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۷ تفسیر «جاءالحق و ذهق الباطل / ان الباطل کان ذهوقا» بود و امروز نیز ذیل عنایات حضرت بقیه الله الاعظم و هدایت ولی فقیه هرگونه تعرض به خاک پاک ایران با پاسخی دندان شکن روبرو خواهد شد.