به گزارش خبرنگار مهر، جامعه پزشکی کشور در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب و هشت سال دفاع مقدس، همواره به گونه‌ای عمل کرد که باعث شد از جایگاه و منزلت ویژه ای در جامعه و فضای عمومی کشور برخوردار شود. همین نگاه، باعث دلگرمی جامعه پزشکی برای رشد و توسعه این حرفه گردید. تا جایی که توانستیم به کشوری تبدیل شویم که از وجود بهترین پزشکان متخصص و جراح برخوردار است و همین ویژگی باعث گردید، نه تنها از اعزام بیمار به خارج از کشور برای درمان بی نیاز شویم؛ بلکه شاهد ورود بیماران خارجی‌به کشور بودیم که ایران را برای درمان انتخاب کرده اند.
شاید اغراق نباشد که مدعی شویم، حرفه پزشکی تنها حرفه‌ای بوده که بعد از انقلاب، توانسته پله‌های ترقی و پیشرفت را یکی یکی طی کند و به جایگاهی برسد که امروزه در جهان خودنمایی می‌کند.
اما در سال‌های اخیر، اتفاقاتی در جامعه رخ داده و همچنان نیز ادامه دارد؛ که باعث شده جایگاه جامعه پزشکی تهدید شود و در نتیجه آن، کم شدن انگیزه‌ها و مهاجرت‌ها را شاهد هستیم که تبعات آن در سال‌های نه چندان دور، جامعه و مردم را گرفتار خواهد ساخت.
عبدالرسول صداقت عضو شورای عالی نظام پزشکی و دبیر انجمن رادیولوژی ایران، در گفتگو با خبرنگار مهر، به سوالاتی پاسخ داد که دغدغه این روزهای جامعه پزشکی کشور است.
وی در ابتدا، با عنوان این مطلب که ایران مهد علم است و ایرانی همواره دنبال یادگیری علم بوده است، گفت: این انگیزه در وجود ایرانی‌ها، حتی قبل از اسلام نیز خودنمایی می‌کند؛ به طوری که از حکمت خسروانی تا پس از اسلام که دوره شکوفایی علم بود، می‌بینیم ایران در علوم پزشکی و سایر علوم در جهان، درخشیده است.
صداقت افزود: اگر نگاهی به پس از پیروزی انقلاب داشته باشیم، می‌بینیم که با واگذاری آموزش پزشکی به وزارت بهداری و تبدیل این وزارتخانه به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ گستره آموزش پزشکی در سطوح کشور بسیار زیاد شد. تا جایی که به علت کمبود پزشک در کشور، شاهد افزایش دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی در کشور بودیم که مشغول تربیت پزشک بودند.
وی ادامه داد: البته در آن سال‌ها به دلیل وجود تعداد زیاد پزشکان غیر ایرانی که مشغول طبابت در ایران بودند و از کیفیت نامطلوب در امر طبابت برخوردار بودند؛ لازم بود که دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی افزایش یابد. اما، اینکه متناسب با افزایش دانشگاه‌ها، سرمایه گذاری صورت گرفت؛ باید بگویم خیر.
به دلیل بنیه قوی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، هنوز هم کیفیت آموزش پزشکی مطلوب است اما با وضعیت ایده آل خیلی فاصله داریم
عضو شورای عالی نظام پزشکی تاکید کرد: بسیاری از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی کوچک و جدید، با کمترین امکانات شروع به فعالیت کردند و مشغول آموزش گروه‌های پزشکی شدند. اما، به دلیل بنیه قوی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور از لحاظ اساتید مجرب، آموزش پزشکی در کشور اُفت قابل توجهی نداشت و هنوز هم کیفیت آموزش پزشکی در دانشگاه‌ها مطلوب است؛ اما با وضعیت ایده آل، خیلی فاصله داریم.
صداقت افزود: اخیراً دخالت و تصمیم شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر افزایش ظرفیت پزشکی که کاملاً غیر کارشناسی و یک اقدام اشتباه بود و به رغم مخالفت ۴ ارگان مهم کمسیون بهداشت، سازمان نظام پزشکی، وزارت بهداشت و فرهنگستان علوم پزشکی، متأسفانه شاهد افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی بودیم. جالب است بدانیم که اخیراً، دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرده که زیرساخت‌های لازم را برای افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی نداریم و همین موضوع، صحت اظهار نظر کارشناسی ۴ ارگان مربوطه را ثابت کرد.
اظهار نظر دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، ثابت کرد که زیرساخت‌های لازم برای افزایش ظرفیت پزشکی وجود ندارد
دبیر انجمن رادیولوژی ایران ادامه داد: متأسفانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تحت شرایط احساسی و فشار برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این تصمیم را گرفت که ظرفیت پزشکی را افزایش دهد. البته به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۱، وزارت بهداشت به تعدادی دانشکده پزشکی مجوز داده که در جای خودش باید مورد بررسی قرار بگیرد.
سلامت از اولویت افتاده است
عضو شورای عالی نظام پزشکی، در ادامه به وضعیت حوزه سلامت کشور اشاره کرد و گفت: سلامت، یکی از ستون‌ها و پایه‌های اصلی امنیت در هر کشوری است، به طوری که می‌بینیم بسیاری از رؤسای جمهور در زمان انتخابات به بحث سلامت، توجه خاصی دارند. متأسفانه در دولت سیزدهم، به موضوع سلامت بسیار کاهش پیدا کرده و سلامت را باید در اولویت‌های پایین جستجو کنیم. به طوری که از اولویت‌های سوم و چهارم، به اولویت‌های پایین‌تر از ۱۰ اولویت اول، نزول کرده که می‌تواند سلامت جامعه را تهدید کند.
صداقت افزود: متأسفانه به اظهارات کارشناسی کارشناسان از جانب سازمان نظام پزشکی و انجمن‌های علمی، هیچگونه توجهی نمی‌شود و کارهای غیر کارشناسی در بدنه وزارتخانه صورت می‌گیرد.
تأثیر تورم بر حوزه سلامت
وی با اشاره به تورم سال‌های اخیر که به صورت افسارگسیخته رشد کرده و رشته پزشکی و سلامت مردم را تحت الشعاع خود قرار داده است، گفت: با توجه به اینکه رشته پزشکی و سلامت مردم، وابستگی شدید به تجهیزات، ارز و سرمایه گذاری دارد؛ رشد تورم تأثیر به سزایی در حوزه سلامت داشته و همین مسئله در آینده‌ای نه چندان دور، بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی را دچار مشکل خواهد ساخت.
دستگاه‌های پزشکی چندین مرکز دولتی به دلیل خرابی از کار افتاده و در نتیجه آن، سرمایه‌های کشور خاک می‌خورد
صداقت افزود: همین الان بنده به عنوان یک رادیولوژیست اطلاع دارم که دستگاه‌های سی تی اسکن و ام آر آی در چندین مرکز دولتی، به دلیل خرابی، از کار افتاده اند و به دلایل مختلف قادر به راه اندازی آنها نیستند و عملاً سرمایه‌های سنگین مملکت در گوشه و کنار شهرها خاک می‌خورد.
دبیر انجمن رادیولوژی ایران در ادامه به مقوله تعرفه‌های پزشکی گریز زد و گفت: با نگاهی به تعرفه‌ها در یک دهه گذشته، می‌بینیم که متوسط افزایش تعرفه‌ها در این سال‌ها بین ۵ تا ۲۵ درصد بوده که اگر با رشد نرخ تورم مقایسه کنیم که بر اساس اعلام بانک مرکزی بالای ۴۰ درصد بوده است؛ طبیعتاً افزایش تعرفه‌ها به هیچ عنوان جوابگوی مشکلات جامعه پزشکی و سرپا نگه داشتن مراکز درمانی نیست.
عضو شورای عالی نظام پزشکی در همین زمینه افزود: یک مقایسه اشتباه در بحث تعرفه‌ها، این است که می آیند می‌گویند حقوق کارگر ۲۷ درصد افزایش یافته و تعرفه پزشکی هم ۲۵ درصد بوده است؛ که این موضوع یک قیاس مع الفارق است. به این شکل که دستمزد کارمند یا کارگر، به طور خالص اضافه شده که البته این مقدار افزایش هم ظلم است، چرا که متناسب با تورم در کشور نیست. اما، ۲۵ درصد در حالی به تعرفه‌ها افزوده شده که باید هزینه‌های مربوط به سرمایه گذاری، خواب سرمایه، اُفت ارزش دستگاه‌های الکترونیکی و الکتریکی که مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین، حقوق و دستمزد پرسنل مرکز درمانی را در نظر گرفت و همچنین، مالیات بابت مطب و مؤسسه درمانی و…، باید پرداخت شود.
وی افزود: وقتی هزینه‌ها را با تعرفه مقایسه کنیم، می‌بینیم که ۱۰ تا ۱۵ درصد هم زیان تحمیل می‌شود که جامعه پزشکی، یارانه سلامت را بابت بی تدبیری مسئولان، از جیب خودش پرداخت می‌کند.
دلایل مهاجرت جامعه پزشکی
عضو شورای عالی نظام پزشکی، در ادامه به موضوع مهاجرت جامعه پزشکی کشور اشاره کرد و گفت: از جمله مسائلی که به تدریج بر جامعه پزشکی فشار آورده و منجر به مهاجرت شده است، عواملی مثل دخالت افراد غیر مجاز در امور پزشکی و حتی تشدید این نوع دخالت‌ها توسط رسانه ملی است. به طوری که مشاهده می‌کنیم، رسانه ملی هر روز با دعوت از افرادی که به خودشان اجازه می‌دهند، راجع به درمان بیماری‌ها صحبت کنند و به نوعی خرافه پرستی را در بین مردم گسترش می‌دهند.
صداقت افزود: در کنار رسانه ملی، باید به فضاسازی‌ها و تبلیغات علیه جامعه پزشکی نیز اشاره کرد. به طور مثال، موضوع تخلف مالیاتی که به کل جامعه پزشکی تعمیم می‌دهند، در حالی که از کل جامعه ۳۵۰ هزار نفری پزشکی، ۳ تا ۴ درصد دچار تخلف می‌شوند که عدد ناچیزی است و حق ندارند کل جامعه پزشکی را زیر سوال ببرند. در کنار اینها، بررسی تراکنش‌های بانکی جامعه پزشکی از ۱۰ سال قبل است که باز هم چنین رفتاری با جامعه پزشکی کشور اصلاً درست نیست. زیرا، وقتی یک پزشک در ۱۰ سال گذشته تمامی مالیات خودش را داده و حالا هیچ درآمدی ندارد؛ چرا باید مجدداً تراکنش‌های بانکی او بررسی شود.
هجمه‌هایی که علیه جامعه پزشکی کشور به راه افتاده است، باعث می‌شود چمدان‌ها را ببندند و مهاجرت کنند
عضو شورای عالی نظام پزشکی ادامه داد: موضوع دیگری که باعث رنجش و مهاجرت جامعه پزشکی می‌شود، وجود قوانین غیر کارشناسی است. به طوری که عنوان می‌کنند تمامی پزشکان مطب دار باید با بیمه‌ها قرارداد داشته باشند؛ در حالی که بیمه‌ها همین حالا هم مطالبات پزشکان را با ۸ و ۹ ماه تأخیر پرداخت می‌کنند.
وی به تبعات فضای رسانه‌ای مسموم علیه جامعه پزشکی که نشأت گرفته از همین تخریب‌ها است، اشاره کرد و گفت: این قبیل رفتارها باعث می‌شود که مطب فوق تخصص جراحی دست در مشهد، پلمب شود.
صداقت افزود: این قبیل رفتارها، چنان فشار سنگینی به جامعه پزشکی وارد می‌کند که نمی‌تواند تحمل کند و در نتیجه، چمدان‌ها را می‌بندد و می‌رود.
جذب پزشکان ایرانی با دستمزد بالا
عضو شورای عالی نظام پزشکی، با اشاره به ویژگی اساتید پزشکی کشور، گفت: همین حالا بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس آماده اند با دستمزد ۱۰ تا ۱۵ برابری، پزشکان ما را جذب کنند.
وی افزود: مسئولان و متولیان امور کشور باید بدانند، سرمایه واقعی کشور، نه طلا است نه نفت. بلکه نیروی انسانی متخصص است که به راحتی داریم از دست می‌دهیم.
صداقت در پاسخ به این سوال که با این شرایط چه آینده‌ای برای جامعه پزشکی کشور متصور هستید، گفت: عدم استقبال از برخی رشته‌های تخصصی، باعث شده تعداد پزشکان و جراحان این رشته‌ها کم شود و بعضاً به صفر برسد. در حالی که همواره از کشورهای اطراف و منطقه برای سنگین‌ترین اعمال جراحی به ایران بیایند. اما، پیش بینی می‌کنیم در ۱۰ سال آینده به سمتی برویم که بیماران ما ناچار شوند برای درمان به کشورهای دیگر بروند و در آنجا با پزشک ایرانی معالجه و درمان شوند.
وی با اشاره به نقش غیر مستقیم وزارت بهداشت در مهاجرت جامعه پزشکی، افزود: اگر وزارت بهداشت به طور مستقیم در مهاجرت پزشکان دخالت نداشته باشد، اما نتوانسته از جایگاه جامعه پزشکی کشور دفاع جانانه‌ای داشته باشد. به طوری که نتوانسته سهم بالاتری از درآمد ناخالص ملی را برای بهداشت و درمان بگیرد.
دبیر انجمن رادیولوژی ایران تاکید کرد: در حال حاضر نیروهای هیأت علمی و اساتید در حال خارج شدن از دانشگاه‌ها هستند و نیروهای جوان نیز علاقه‌ای به رشته‌های پزشکی ندارند و باعث می‌شود با کمبود شدید نیرو مواجه شویم. در واقع، سیاست ناکارآمد وزارت بهداشت، ضربه سنگینی در آینده به بیماران و مردم خواهد زد.
صداقت به موضوع گردشگری سلامت در کشور اشاره کرد و افزود: کشور ما با داشتن اساتید مجرب، استعداد بالایی در پذیرش بیماران خارجی داریم؛ اما به دلیل ناکارآمدی وزارت بهداشت و مداخله‌های نادرست؛ گردشگری سلامت به دست دلالان افتاده و بیماران خارجی با نارضایتی از کشورمان می‌روند.
وی در پایان به جایگاه رشته رادیولوژی در کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، یکی از پیشرفته‌ترین رادیولوژی‌های دنیا را در ایران داریم.
دبیر انجمن رادیولوژی ایران ادامه داد: انجمن رادیولوژی یکی از معتبرترین انجمن‌های علمی در سطح کشور است و نه تنها به عنوان مدافع بخش خصوصی و صنفی فعالیت می‌کند، بلکه به عنوان یک محور برای تمامی بخش‌های دانشگاهی در سطح کشور فعالیت می‌کند. به طوری که در انتخابات اخیر هیأت مدیره مجمع انجمن‌های پزشکی ایران، از ۱۳ نفر پزشک، دو نفر رادیولوژیست وارد هیأت مدیره شده اند.