خبرگزاری مهر - گروه سیاست؛ نفیسه عبداللهی: اوایل خرداد ماه سال گذشته بود که حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در رأس هیئتی بلند پایه به عمان سفر کرد و در این سفر ۱۲ سند همکاری با حضور مقامات ارشد دو کشور ایران و عمان به امضا رسید.
این اسناد که در حوزه‌های انرژی، سیاسی، حمل و نقل، همکاریهای دیپلماتیک، روابط تجاری و اقتصادی، علمی، محیط زیست و ورزشی توسط وزرای امور خارجه، صنعت، معدن و تجارت، نفت، راه و شهرسازی و رئیس سازمان توسعه تجارت کشورمان و همتایان عمانی آنها به امضا رسید.
در روزهای اخیر منابع عمانی از سفر قریب الوقوع «هیثم بن طارق»، پادشاه عمان به ایران، خبر دادند. در این خبر آمده در راستای تقویت دوستی میان سلطان نشین عمان و جمهوری اسلامی ایران و در راستای تحکیم روابط شاخص و حسن همجواری و در راستای پاسخ به دعوت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، به یاری خداوند، سلطان سفری دو روزه به ایران خواهد داشت که از روز یکشنبه ۲۸ ماه مه سال ۲۰۲۳ خواهد بود.
خبر این سفر یکی از مسائل مهمی بوده که از زمان طرحِ آن، جریان‌های مختلف رسانه‌ای تفسیرهای مختلف و گمانه زنی‌هایی را از آن ارائه کرده و می‌کنند.
در رابطه با این سفر می‌توان گفت که «هیثم بن طارق» پادشاه عمان حامل پیام‌هایی از غرب و به طور خاص آمریکا برای ایران است و به نوعی سعی دارد گره روند احیای توافق برجام را باز کند. بنابراین توجه به چند نکته در مورد سفر پادشاه عمان به ایران و رایزنی‌های احتمالی وی با مقامات کشورمان، حائز اهمیت است.
نکته اول اینکه، عمان به عنوان کشوری که سالهاست به میانجیگری در روابط ایران و آمریکا شهرت دارد، سفر پادشاه آن به ایران بدین معناست که سلطان عمان به قدری پیام‌ها و چهارچوب‌های این سفر را مهم دیده که شخصاً به ایران سفر می‌کند چرا که اگر بنا بود صرفاً یک پیام ساده رد و بدل شود چندان منطقی به نظر نمی‌رسد که «هیثم بن طارق» شخصاً به کشورمان سفر کند.
بنابراین به نظر می‌رسد که پادشاه عمان حامل پیام مهمی برای ایران است تا از تمامی ظرفیت‌های در دسترس خود جهت تسهیل روند میانجیگری میان تهران-واشنگتن استفاده کند.
نکته دوم، سفر پادشاه عمان به ایران در شرایطی که منطقه در مسیر صلح پیشروی می‌کند، قابل توجه است؛ مسیری که با امضای توافق میان ایران و عربستان آغاز شد و البته با تقویت روابط ایران و امارات و سپس انجام رایزنی‌های مختلف برای بهبود روابط با مصر و اردن ادامه دارد.
همچنین گفته می‌شود پادشاه عمان حامل پیام برای احیای برجام است. همچنانکه وزیر امورخارجه کشورمان در این زمینه گفته است: هفته هاست به طور غیرمستقیم پیام‌ها برای لغوها ادامه دارد و از طریق وزرای خارجه برخی کشورها نیز تلاش‌ها برای جمع بندی متن اولیه در حال انجام است. اما برای حفظ آرامش مردم دائماً اطلاع رسانی نمی‌کنیم. اما پیشرفتهای خوبی حاصل شده است و امیدواریم به نقاط خوبی برسیم.
نقش مثبت و سازنده عمان در مناسبات سیاست خارجی
بر همین اساس، شهریار حیدری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در مورد سفر پادشاه عمان به ایران گفته است: نقش عمان یک نقش مثبت و سازنده در همه مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است و حتماً در موضوع برجام نیز عمان در سفر پادشاه این کشور به ایران برای میزبانی برجام اعلام آمادگی می‌کند.
وی می‌گوید: عمان همیشه اعلام کرده که میزبان طرفین در برجام باشد و در صورتی‌که سایر طرف‌های برجام بپذیرند ما هم استقبال می‌کنیم.
حیدری همچنین درباره دستور کار ویژه احتمالی سفر سلطان عمان از جمله میانجیگری بر سر پرونده هسته‌ای ایران خاطر نشان می‌کند: نقش عمان یک نقش مثبت و سازنده در همه مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است.
سفر مهم پادشاه عمان به ایران
در همین راستا، سیدرضا سید افقهی در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: با توجه به روابط دیرینه و خوب ایران و عمان نمی‌توان کل مسئله را در موضوع برجام خلاصه کرد که او آمده تا حامل پیامی همچون پیام مرحوم سلطان قابوس که از اوباما برای سرآغاز مذاکرات هسته‌ای بود، باشد.
وی ادامه داد: روابط میان ایران و عمان چه قبل از انقلاب و چه پس از انقلاب حسنه بوده است و هیچگاه رو به تیرگی و یا کاهش سطح دیپلماسی و نمایندگی نبوده است. مثلاً در زمان شاه کمونیست‌های عمان در جبهه ظُفار حرکت جدایی طلبانه‌ای را انجام دادند تا با تشویق آقای جمال عبدالناصر از عمان جدا شوند و جمهوری مستقلی تشکیل دهند لذا شاه دو گردان نیرو به عمان فرستاد و با نیروهای جداطلبانه ظفار مقابله کردند.
کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: مسئله دیگر مسئله ارتباطات بود و عمانی‌ها ایران را دروازه ارتباطات با جهان می‌دانستند.
سید افقهی خاطرنشان کرد: سال گذشته رئیس جمهور کشورمان به دعوت «هیثم بن طارق» سفر خوبی را به عمان داشتند و توافق نامه‌های خیلی خوب و متنوع با تخصص‌های مختلف بویژه انتقال خط لوله گاز از ایران به عمان (پس از ۲۰ سال وقفه) به امضا رسید.
وی با اشاره به میانجیگری عمان در توافق میان تهران و ریاض، اظهار داشت: عمان میانجیگری‌های موفق و هوشمندانه‌ای میان ما با کشورهای مختلف از جمله آمریکا، عربستان سعودی داشتند. چهار جلسه مذاکرات ایران و عربستان در عمان، ۵ جلسه در بغداد و نهایتاً در پکن انجام شد.
پادشاه عمان حامل پیام از مصر به ایران است
کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: عمانی‌ها تلاش خوبی برای آزادی زندانی مظلوم آقای اسد اسدالهی داشتند و در حال حاضر نیز با سفری که به مصر داشتند، حامل پیام‌هایی از جانب مصری‌ها برای ایران هستند.
سید افقهی خاطرنشان کرد: بنظرم پادشاه عمان در جریان این دو روز سفر خود به تهران غیر از دیدار با رئیس جمهور به احتمال زیاد با مقام معظم رهبری نیز دیدار خواهد کرد و مطالب خوبی را خواهیم شنید.
وی تصریح کرد: در رابطه با برجام نیز آمریکایی‌ها احساس می‌کنند زیر پایشان به مرور زمان خالی می‌شود بنابراین بهانه حضور نظامیشان از دست رفته است.
کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده تا روابط خود با عربستان و امارات را علیرغم روابط خوب این دو کشور با رژیم صهیونیستی را حفظ کند، گفت: بحرینی‌ها نیز برای اعاده روابط خود با ایران اعلام آمادگی کرده‌اند، بنابراین وضعیت آمریکا با برقراری این مصالحه‌ها مطلوب نخواهد بود.
سید افقهی در پایان اذعان داشت: بنابراین سفر پادشاه عمان به ایران سفر مهمی است و باید منتظر ماند دید چه موضوعات دیگری را سلطان عمان با خود به ایران حمل خواهد کرد.
سفر پادشاه عمان در راستای روابط دوجانبه است
همچنین مصطفی خوش چشم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سفر پادشاه عمان در راستای روابط دوجانبه است.
وی با بیان اینکه اساساً عمان و قطر نقش واسطه‌ای در این باره ایفا نمی‌کنند، ادامه داد: پیام‌های ایران و آمریکا با واسطه اروپایی‌ها انجام می‌شود، درواقع اروپایی‌ها نقش واسطه‌ای را ایفا می‌کنند.
کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: عمان در راستای سیاست جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط با کشورهای منطقه و همسایگان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد و قطعاً فصل نوینی از روابط بویژه در حوزه‌های اقتصادی و همکاریهای منطقه‌ای می‌تواند میان دو کشور ایجاد شود.
خوش چشم با بیان اینکه عمان در امور دیگری به غیر از برجام هم نقش واسطه‌گری را ایفا کرده و می‌کند، خاطرنشان کرد: رایزنی‌هایی همیشه در زمینه برجام وجود دارد اما اینکه نقش فعال و میانجی را عمان و یا قطر ایفا کنند چنین چیزی وجود ندارد چرا که کشورهای اروپایی تبادل پیام‌ها را به عنوان واسطه میان ایران و واشنگتن انجام می‌دهند.