محمدرضا عراقچیان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مدتها است در دنیا طرحی تحت عنوان طرح جامع شهری نداریم؛ اظهار کرد: به جای این طرح، طرح راهبری یا سیاست گذاری شهری در حال اجرا است و خیلی جامع‌تر از منظر اجتماعی، رشد و توسعه به شهر نگاه می‌کند.
وی عنوان کرد: طرح‌های جامع که سابقه ۶۵ ساله در ایران دارد، عمده نگاه طرح جامع یک نگاه عددی است بدان صورت که با عدد و رقم سنجیده می‌شوند؛ مانند عدد جمعیت، مساحت شهر، درآمد مردم، باسوادی و مباحث اجتماعی می‌توان نام برد، موفقیتی که طرح جامع شهری داشته است؛ از این جهت بوده که روی حوزه مدیریت شهری و توسعه شهری فکر کرده است، یعنی به نوعی ارتفاع ساختمان‌ها و جمعیت شهر را در نظر گرفته است.
عضو هیئت علمی گروه معماری و شهرسازی دانشگاه بوعلی‌سینا یادآور شد: طبق آمار وزارت شهرسازی میزان تحقق طرح‌های جامع شهری ایران بین ۲۵ الی ۱۰ درصد است بدین معنی که تحقق صددرصدی حاصل نشده است، دوره طرح‌های جامع ۲۰ یا ۱۰ ساله بوده اما هیچوقت در زمان خود صددرصد محقق نشده است.
عراقچیان ادامه داد: در این طرح، راجع به اقتصاد، جامعه، مباحث اجتماعی، حقوقی، فرهنگی و سیاسی حرفی زده نشده است، تصمیمی که در شورای عالی معماری تصویب می‌شود یک تصمیم کاربردی است و وضعیت ترافیک، ساختمانهای شهر، توسعه آینده و در نهایت، پیش بینی می‌کند که جمعیت شهر در آینده به این تعداد خواهد رسید و باید اینگونه زندگی کنند.
در شهرها نمی‌توان با یک نسخه ثابت، طرحی را برای همه اجرا کرد
وی خاطرنشان کرد: در شهرها نمی‌توان با یک نسخه ثابت، طرحی را برای همه اجرا کرد؛ نمی‌توان نسخه یزد را برای اصفهان و نسخه تهران را برای همدان نوشت، چون هر شهر ویژگی‌های خاص خود را دارد.
عراقچیان یادآور شد: گاهی می‌شنویم که سیاسیون شهر اعلام می‌کنند چرا مساحت یزد با آن جمعیت این تعداد است و مساحت همدان با این جمعیت این تعداد است و می توان گفت این صحبتها، صحبتهای فنی نیست.
عضو هیئت علمی گروه معماری و شهرسازی دانشگاه بوعلی‌سینا متذکر شد: شهر کویری با شهر کوهستانی قابل مقایسه نیست؛ هرکدام نسخه جداگانه به خود دارند و باید روی هرکدام به صورت مجزا فکر کرد. ضمن اینکه مبانی رشد و توسعه هر شهر متفاوت است، مبنای توسعه یک شهر مانند یزد، صنعت است اما مبنای توسعه شهر همدان هنوز مشخص نیست که گردشگری، خدمات یا صنعت است، اما قطعاً صنعت نیست چون هیچکدام از مقامات استان محکم در این مورد صحبت نکرده است.
وی در ادامه صحبتهای خود، این موضوع را یکی از نواقص طرح جامع در همدان دانست و تصریح کرد: در همدان سومین طرح جامع را می‌نویسیم، یک طرح جامع مرجان که اولین طرح جامع همدان بود و یک طرح مژگان که دومین طرح بوده است و اکنون طرح تفصیلی در دست تدوین است که تاریخ آن گذشته ولی سقف جمعیتی آن هنوز پر نشده است.
عراقچیان با بیان اینکه می‌توان تاریخ را تمدید کرد و به کار ادامه داد؛ افزود: اصولاً طرح جامع، یک کلان نگری نسبت به توسعه شهر دارد و وارد اجزا نمی‌شود، پس از اینکه طرح تفصیلی تصویب و قرارداد آن بسته شد، در زمانی پس از ۶ ماه تا یکسال بعد از طرح جامع، طرح تفصیلی تدوین خواهد شد.
این طرح و تدوین آن دیگر کارآیی لازم را ندارد
وی تشریح کرد: ایرادی در این طرح وجود دارد، اتفاقاتی که در طی این چند سال به سبب مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و حتی مباحث شهرنشینی و شهرسازی افتاده است که باعث شده، تمام کارشناسان بخش خصوصی، دولتی و مدیران به این مطلب برسند که این طرح و تدوین آن دیگر کارآیی لازم را ندارد، چون داری نواقصی است.
عراقچیان با بیان اینکه این طرح، با الگوهای زندگی فعلی انطباق ندارد، ضمن اینکه توقعات مردم از منظر اقتصادی در شهرنشینی بالا رفته است، گفت: از حدود سال ۱۳۹۵ مدیران استانداری و راه و شهرسازی به این نتیجه رسیدند که باید یک طرح جامع طراحی و تصویب شود که بعد از کلی مشورت، مناقصه و مزایده به شرکت کنونی رسیدند و فردی به عنوان مدیر این طرح انتخاب شد و بسیار در حال پیشرفت و عمل بود اما با تعویض سمت، فرد دیگر جایگزین شد که استقلال رأی به صورت مطلوب، دیگر وجود نداشت و این موضوع یک نقص در طرح جامع است.