خبرگزاری مهر- گروه سلامت؛ متولیان امر سلامت بر اصل پیشگیری برای بیمار نشدن تاکید و اصرار دارند. اما، سوالی که مطرح می‌شود، این است که پیشگیری از افزایش بیماری‌ها، چگونه می‌تواند محقق شود و چه ابزاری نیاز دارد.
پاسخ این سوال را باید در سفره سلامت مردم جستجو کرد. زیرا، شرط پیشگیری از بیماری‌ها، داشتن جسم و روح سالم است. در حالی که افزایش تورم و گرانی قیمت کالاهای سلامت، باعث شده تا قشر زیادی از جامعه نتوانند غذای سالم تهیه کنند تا از گزند بیماری‌های جسمی و روحی در امان بمانند و به نوعی، ایمن شوند.
با نگاهی گذرا به قیمت محصولات غذایی و مایحتاج روزانه مردم، می‌بینیم که قیمت‌ها به گونه‌ای سیر صعودی به خود گرفته اند که باعث شده خیلی‌ها از خرید مایحتاج روزمره که نیاز اساسی محسوب می‌شود، منصرف شده و به سمت مصرف غذاها و خوراکی‌هایی بروند که فقط شکم پرکن هستند. مثل غذاهای آماده از نوع بی کیفیت و همچنین کالباس و سوسیس‌های با کیفیت پایین که قیمت پایین‌تری دارند.
حذف سفره سلامت
در این بین، حذف سفره سلامت، مهم‌ترین خطری است که سلامت مردم و جامعه را تهدید می‌کند. زیرا، گران شدن قیمت انواع محصولات لبنی اعم از شیر، ماست، دوغ و…، دست به دست هم داده تا دهک‌های پایین جامعه نتوانند برای خود، سفره سلامت پهن کنند.
حذف سفره سلامت، می‌تواند با مخاطرات زیادی در سال‌های آینده همراه باشد و باعث شود سلامت جسمانی و روانی افراد جامعه؛ تحت الشعاع آن قرار بگیرد.
لبنیات فواید زیادی برای سلامتی دارند و سرشار از کلسیم، پروتئین و ویتامین‌های D و B۱۲ هستند. دریافت این مواد مغذی در دوران کودکی و نوجوانی بسیار مهم است اما اگر در بزرگسالی نیز دریافت نشود ممکن است به راحتی بیمار شوید.
کدام دهک‌ها شیر و لبنیات می‌خورند
محمدحسین عزیزی رئیس انجمن علوم و صنایع غذایی، با عنوان این مطلب که سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور تغییر کرده است، گفت: سرانه مصرف شیر در ایران از ۸۰ کیلوگرم به حدود ۵۰ کیلوگرم رسیده که فاصله زیادی با عدد متوسط جهانی دارد که از ۱۱۰ کیلو تا ۱۵۰ کیلو متغیر است. البته این سرانه را در کشورهای توسعه یافته تا ۲۰۰ کیلوگرم هم گفته اند.
وی افزود: اگر با ۲۰۰ کیلوگرم کشورهای توسعه یافته ببینیم که فاصله خیلی زیاد است و اگر با همان ۱۱۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم متوسط دنیا هم بگیریم باز از نصف هم کمتر است. متأسفانه سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور به شدت کاهش یافته و دلیل آن هم بیشتر همان مسائل اقتصادی است.
عزیزی گفت: برای بالا بردن سرانه مصرف لبنیات در جامعه، نیاز داریم که یارانه بدهیم. یعنی یا باید به دامداری‌ها و تولید کننده‌ها یارانه داده شود که قیمت تمام شده شیر برای آنها پایین بیاید و یا اینکه مثلاً یک رقمی به مصرف کننده داده شود که الان متأسفانه هیچ کدام اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: متأسفانه هم درآمدها کاهش پیدا کرده و هم از آن طرف هزینه‌ها خیلی افزایش پیدا کرده و الان فقط در دهک‌های بالا، شیر و لبنیات مصرف می‌شود. یعنی اگر آمار دهک‌های بالا و پایین را ببینیم دهک‌های بالا ۶ برابر دهک‌های پایین شیر مصرف می‌کنند.
یک کارشناس تغذیه با اشاره به عوارض حذف شیر و لبنیات از سفره سلامت جامعه، گفت: بسیاری از افراد تصور می‌کنند بدون مصرف شیر و لبنیات هم می‌توان به زندگی ادامه داد، در حالی که عوارض عدم مصرف لبنیات در دراز مدت حدود ۱۰ تا ۱۵ سال بعد به صورت پوکی استخوان و…، بروز می‌کند به طوری‌که هزینه‌های مصرف نکردن آن در موارد مراقبت، نگهداری و درمان برای خود افراد و همچنین جامعه، چندین برابر هزینه‌های تهیه و مصرف آن است.
بررسی‌های میدانی و مطالعات، نشان می‌دهد که حداقل ۷ دهک پایین جامعه توان خرید محصولات لبنی را ندارند و در نتیجه، سفره سلامت را حذف کرده اند. این در حالی است که هزینه‌های درمان بیماری‌های ناشی از عدم مصرف لبنیات، چندین برابر هزینه‌ای است که می‌توان برای سفره سلامت در نظر گرفت.
فشارخون بالا و سکته‌های قلبی و مغزی
مطالعات ثابت کرده‌اند که داشتن رژیم غنی از شیر و لبنیات کم چرب، سبزی و میوه‌جات و هم چنین کاهش مصرف چربی، عامل مهمی در پیشگیری و درمان فشارخون بالا است.
این در حالی است که هم اکنون چند میلیون نفر از جمعیت ۸۵ میلیونی کشور، از عارضه فشارخون بالا رنج می‌برند و همین موضوع، زنگ خطری برای افزایش سکته‌های قلبی و مغزی است.
سلامت از دسترس مردم خارج شده است
در کنار حذف سفره سلامت به دلیل گرانی و مشکلات اقتصادی قریب به اتفاق خانواده‌ها، افزایش هزینه‌های درمان نیز باعث شده تا خیلی از افراد جامعه، قید درمان بیماری خود را بزنند و با آن مدارا کنند. در حالی که، تشخیص زودهنگام بیماری‌ها؛ می‌تواند هزینه‌های سلامت را کاهش دهد.
به رغم اینکه اقشار مختلف مردم تحت پوشش بیمه هستند و هزینه‌های درمانی، تا حدود زیادی توسط بیمه‌ها تأمین می‌شود؛ اما آنچه مسلم است، اینکه طبقه کم درآمد و محروم جامعه، همان حداقل پرداختی را بابت هزینه‌های درمان بیماری ندارد. شاید ساده‌ترین و معمولی‌ترین مثال، برای اینکه متوجه شویم سلامت از دسترس مردم خارج شده است؛ مثال عینک طبی باشد.
ناصر صادقپور استاد چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با انتقاد از بیمه‌ها در نحوه پوشش خدمات سلامت بینایی، گفت: با وجود تورم بالا و گرانی‌ها، متأسفانه توجه به سلامت بینایی و تهیه عینک طبی، از اولویت خانوارها خارج شده و همکاران ما شاهد کاهش آمار مراجعان به خصوص در ماه‌های اخیر بوده اند.
وی افزود: در حال حاضر، با توجه به راه اندازی نسخه الکترونیک، انتظار می‌رود خدمات کارشناسان و کارشناسان ارشد پروانه دار، به خصوص ویزیت، در سه بخش دولتی، خیریه و خصوصی کاملاً تحت پوشش بیمه‌ها قرار گیرد و بیمار نگرانی بابت پرداخت هزینه‌ها نداشته باشد.
حداقل هزینه تهیه یک عینک طبی با فِرِم کاملاً معمولی، کمتر از ۷,۰۰۰ هزار تومان نیست. در حالی که اغلب افراد جامعه که نیازمند عینک طبی هستند؛ در سنین بالای ۵۰ سال و دوران بازنشستگی به سر می‌برند که توان مالی برای تهیه عینک طبی را ندارند.
در همین حال، درمان ساده‌ترین بیماری که سرماخوردگی باشد؛ حداقل ۳۰۰ هزار تومان آب می‌خورد که این قبیل هزینه‌ها نیز برای قشر محروم و کم درآمد جامعه، بسیار زیاد است. اما، شاید عدم توجه به درمان بیماری‌های ساده و معمولی، زمینه‌ای باشد برای ابتلاء به بیماری‌های مزمن و سخت؛ که هزینه‌های درمان آنها به مراتب، سنگین‌تر خواهد بود.
تجمیع هزینه‌های درمان، نظام سلامت را درگیر بحران بی پولی خواهد ساخت و در نتیجه آن، سلامت از دسترس مردم خارج می‌شود.