خبرگزاری مهر، گروه استانها: بسیار با این جمله که «هنر نزد ایرانیان است و بس» برخورد کرده‌ایم که به جا و درست است.
آری هنر زنان و مردان ایرانی همیشه زبانزد خاص و عام در جهان بوده و هنر دست آنها همیشه خواهان فراوانی در دنیا داشته است.
خراسان جنوبی یکی از خطه های کویری ایران است که مردمان پرتلاش و زحمتکشی دارد که بیشتر اوقات فراغت خود را به ویژه در روستاها مشغول ساخت صنایع دستی با ارزشی هستند که هم درآمدی برای خانواده‌ها باشد و هم وقت خود را به بطالت نگذرانند.
یکی از روستاهای خراسان جنوبی که هنرمندان زیادی را در دل خود پرورش داده و در واقع در هر خانه‌ای را که بزنی، یک کارگاه است که الیاف را به پارچه‌ها و حوله‌های زیبایی تبدیل می‌کنند و این صنعت را جهانی کرده‌اند.
خراشاد، روستایی واقع در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند که پارچه بافی سنتی یا همان توبافی به زبان محلی، یکی از مهمترین صنایع دستی آن است.
روستای خراشاد به عنوان روستای هدف هنر دستی «توبافی» (حوله بافی) به ثبت جهانی رسیده است.
هشتم آبان‌ماه ۱۳۹۷ ارزیابان بین‌المللی متشکل از غاده هیجاوی از کشور کویت و رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه، احمد صالح یوسف الفارسی از کشور عمان و ویدا توحدی مشاور معاون صنایع دستی کشور به عنوان گروه ارزیاب سازمان یونسکو برای ثبت جهانی حوله خراشاد به این روستا سفر کردند.
فاطمه ذاکریان مدیر شرکت تعاونی زنان روستای خراشاد و از احیا کنندگان صنعت حوله بافی در خراسان جنوبی است. خبرنگار مهر در خصوص این هنر ارزشمند با این بانوی هنرمند گفتگو کرده است.
تصمیمی شیرین اما با مسیری سخت
ذاکریان در رابطه با مسیر احیای هنر حوله بافی در خراشاد گفت: هنر حوله بافی جزوی از خاطرات دوران کودکیم بوده زمانی که در کوچه پس کوچه‌های روستای خراشاد با بچه‌ها به بازی می‌پرداختیم صدای کارگاه‌های حوله بافی همچون آهنگ دلنواز ما را به سوی خودش می‌کشاند و هنوز بعد از سال‌ها آنچنان عاشق این صدا بودم که خواستم دوباره این آهنگ را در این منطقه بشنوم و با احیای آن نسل امروزی از شنیدن این آهنگ دلنشین محروم نشوند.
وی ادامه می‌دهد: چندین سال از روستا دور بودم و با ازدواج مجبور به مهاجرت به استان سیستان و بلوچستان شدم و متأسفانه از این خاطرات فاصله گرفتم اما وقتی دوباره بعد از سال‌های طولانی به روستا برگشتم پیشنهاد مدیرعاملی شرکت تعاونی زنان خراشاد به من داده شد بنابراین این جرقه در ذهنم زده شد که دوباره خاطرات دوران کودکی خود را زنده کنم و باز هم به این دوران برگردم که البته تصمیمی شیرین اما سخت بود.
ذاکریان افزود: برای رشد فعالیت تعاونی پیشنهاد احیای این هنر قدیمی که مردم قدیمی این منطقه با آن آشنایی کاملی داشتند را دادم اما تجربه خشکسالی مردم را ناامید ساخته بود و پذیرش احیای این هنر و درآمدزایی برای خانواده‌ها سخت بود و مردم منطقه فکر می‌کردند که این هنر سنتی مورد استقبال قرار نخواهد گرفت.
نمایشگاهی که عایدیش قوت قلبی برای بافندگان شد
وی یادآور شد: در مسیر احیای این هنر اشک‌ها ریخته شد و شاید بسیار مورد تمسخر قرار گرفتم اما وقتی نیت خیر باشد خداوند این کار را رقم می‌زند تا مشکلاتی که بر سر راه وجود دارد از بین برود.
ذاکریان به یکی از خاطرات شیرین خود در مسیر احیای این هنر اشاره می‌کند و می‌گوید: در نخستین جلسه‌ای که با اعضای شرکت تعاونی داشتیم فردی سراغ خرید حوله کرد و این جرقه‌ای شد که هنوز این هنر در بین مردم جامعه خواهان دارد و آن را می‌پسندند و خوشبختانه توانستیم این کار را شروع کنیم و این هنر مورد استقبال جوانان قرار گرفت.
وی بیان داشت: سال ۸۳ برای نخستین بار در نمایشگاه هنرهای صنایع دستی در مصلای تهران شرکت کردیم و اولین سالی بود که نمایشگاه را برای نخستین بار تجربه می‌کردیم و چون هزینه‌ها را به طور کلی میراث فرهنگی تقبل کرد دستمان باز بود تا بتوانیم محصولاتمان را با قیمت پایین به فروش رسانده و عرضه کنیم و فقط بیشتر هدفمان معرفی این محصول بود که البته بازدیدکنندگان از این غرفه تعجب می‌کردند و نمی‌توانستند این موضوع را که این حوله‌ها کار دست بوده را بپذیرند بنابراین با چند عکسی که در اختیار داشتم موثق بودن این موضوع را به آنها نشان می‌دادم.
استقبال بازارهای خارجی از هنر سنتی حوله بافی
ذاکریان در ادامه گفت: روز سوم همه محصولات به فروش رسیده بود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر اعضای شرکت تعاونی زنان روستایی خراشاد ۳۰۳ نفر هستند اما در مجموعه‌ای که میراث فرهنگی در اختیارمان قرار داده بیش از ۲ هزار نفر آموزش دیده‌اند و می‌توانند محصولات خود را به شرکت عرضه کنند تا آن را به فروش برسانیم.
ذاکریان اضافه می‌کند: هنر حوله بافی در روستای خراشاد قدمتی ۳۰۰ ساله و شاید بیشتر دارد و در حال حاضر در بازارهای خارجی نیز مورد استقبال قرار گرفته و هر روز شاهد رغبت بیشتر مردم ایران و جهان به این هنر سنتی هستیم.
استفاده از رنگ‌های طبیعی برای کالاهای عرضه شده به خارج از کشور
وی بیان داشت: در حال حاضر حوله‌های سنتی بافندگان استان به کشورهای ایتالیا، انگلستان، فرانسه و آلمان ارسال می‌شود.
ذاکریان در ادامه افزود: محصولاتی که برای ارسال به خارج از کشور استفاده می‌شود بر اساس تقاضای مشتریان از رنگ‌های طبیعی به کار گرفته می‌شود.
وی گفت: نوآوری در هنرهای عرضه شده به بازار دارای اهمیت بوده و سعی کرده‌ایم تا سلیقه مشتریان را درک کرده و بر اساس آنها کارها را ارائه دهیم.
تولید با توجه به سلیقه مشتریان
ذاکریان با بیان اینکه نمایشگاه یک دانشگاه بوده و می‌توانیم از نمایشگاه‌ها ایده‌های فراوانی بگیریم، تصریح کرد: در حال حاضر با سلیقه مشتری پیش می‌رویم و در کارگاه‌ها تولید و تبدیل داریم.
وی گفت: در روستای خراشاد هر خانه یک کارخانه است چون در همه خانه‌ها دستگاهی برای بافت وجود دارد.
ذاکریان در پایان بیان داشت: برای آینده این هنر بسیار خوش‌بین هستیم چون مردم استقبال بسیاری دارند و به سبب اینکه از الیاف طبیعی استفاده می‌شود امید است در جای جای جهان این هنر را بتوانیم عرضه کنیم.