به گزارش خبرگزاری مهر، ۲۲ دیپلمات و کارشناسان نظامی و امنیتی به رویترز گفتهاند در حالی که اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو در واکنش به عملیات نظامی روسیه در اوکراین در مسیر تغییر استراتژی است؛ دسترسی به سرزمین‌ها و زیرساخت‌های فنلاند و سوئد راههایی را برای آن باز می‌کند که ازطریق آن می‌توانند مسکو را تحت نظارت و مهار قرار دهند و در واقع این «فرصتی بی سابقه» فراهم می‌آورد که ناتو بتواند از کل شمال اروپا به عنوان یک بلوک دربرابر روسیه بهره بگیرد.
در همین راستا مثلاً اقداماتی که در مسیر توسعه راه آهن فنلاند در اطراف شهر تورنیو در مرز سوئد انجام می‌شود یکی از نمونه طرح‌هایی است که ناتو روی آن برای برای اجرای راهبرد جدیدش در مهار مسکو حساب باز کرده است. این طرح توسعه که قرار است در سال آینده تکمیل شود، ارسال نیروها و تجهیزات را برای متحدان ناتو از آن سوی اقیانوس اطلس (آمریکا) به شهر فنلاندی کمیجاروی، در نزدیکی مرز روسیه آسان‌تر میکنند.
اگر درگیری با روسیه در منطقه دریای بالتیک یعنی جایی که روسیه دارای قابلیت‌های نظامی قابل توجهی در سن پترزبورگ و کالینینگراد است، رخ بدهد، خط کشتیرانی که ناتو برای آن تمرین استفاده می‌کند، آسیب‌پذیر خواهد بود. فنلاند برای تمام کالاهای خود به شدت به حمل و نقل دریایی متکی است و تقریباً ۹۶ درصد تجارت خارجی آن از طریق بالتیک انجام می‌شود. از همین رو، اتصال راه آهن شرق به غرب در سراسر شمال مرتفع اروپا، جایگزینی را باز خواهد کرد که می‌تواند بسیار مهم باشد.
تومو لامبرگ، مدیر عملیات برون مرزی در سوئکو، شرکت سوئدی طراح برقی، گفت: من فکر می‌کنم روس‌ها می‌توانند به راحتی حمل و نقل بار از طریق دریا را متوقف کنند، بنابراین اساساً این مسیر شمالی تنها مسیر قابل دسترسی پس از آن است.
اهمیت شهر کمیجاروی فنلاند از آن جهت است که در نزدیکی مرز روسیه و در واقع در فاصله هفت ساعت رانندگی با پایگاه‌های هسته‌ای و نظامی روسیه در نزدیکی شهر مورمانسک در شبه جزیره کولا، قرار گرفته است.
براساس گزارش مؤسسه امور بین الملل فنلاند (FIIA) در میان نیروهای مستقر در این جزیره، ناوگان شمالی روسیه شامل ۲۷ زیردریایی، بیش از ۴۰ کشتی جنگی، حدود ۸۰ هواپیمای جنگنده و انبارهای کلاهک هسته‌ای و موشک مستقر شده است.
مهار روسیه در ۲۵ کیلومتری مدار قطب
در یک درگیری احتمالی نظامی با ناتو، وظیفه اصلی این بخش از ناوگان روسیه حفظ کنترل دریای بارنتس و توقف کشتی‌هایی است که از طریق آب‌های بین گرینلند، ایسلند و انگلیس نیروی کمکی را از آمریکای شمالی به اروپا می‌آورند و فنلاند می‌تواند به ناتو در مقاومت در برابر اقدامات روسیه کمک کند.
ژنرال بازنشسته آمریکایی گوردون دیویس جونیور به رویترز گفته است که اقدمات هلسینکی علاوه بر باز کردن قلمرو خود به روی امکانات ناتو، می‌تواند شامل خرید دارایی‌های مناسب، به ویژه جت‌های جنگنده‌ای بشود که «به ارزش دفاعی شمال شرق بی‌فزاید.» وی می‌افزاید: صادقانه بگویم، این کار هلسینکی می‌تواند در یک درگیری روسیه را در معرض خطر قرار دهد.
مشارکت سوئد در این طرح ناتو که البته فعلاً به سد مخالفت‌های ترکیه خورده است، در صورت تحقق می‌تواند تا سال ۲۰۲۸ شامل استقرار نسل جدیدی از زیردریایی‌ها در دریای بالتیک شود که به گفته فردریک لیندن، فرمانده ناوگان اول زیردریایی سوئد می‌تواند تفاوت بزرگی در حفاظت از زیرساخت‌های آسیب‌پذیر بستر دریا و حفظ دسترسی سایر اعضای ناتو به این منطقه ایجاد می‌کند.
لیندن به اشاره به قابلیت‌های زیردریایی‌ها کلاس «گوتلند» ساخت سوئد که از پیشرفته‌ترین زیردریایی‌های غیرهسته‌ای ناتو خواهد بود، به رویترز گفته است: با پنج زیردریایی از این نوع می‌توانیم دریای بالتیک را ببندیم. ما قسمت‌هایی را که حساس هستند با سنسورها و با سلاح‌هایمان پوشش خواهیم داد.
به گزارش رویترز این تحولات نشان می‌دهند که چگونه ائتلاف گسترش یافته ناتو نقشه امنیتی اروپا را تغییر می‌دهد. منطقه از بالتیک در جنوب تا شمال بالا ممکن است تقریباً به یک منطقه عملیاتی یکپارچه برای ناتو تبدیل شود.
سرهنگ مایکل ماوس از فرماندهی نیروهای ناتو که ریاست گروه کاری ادغام نظامی فنلاند در این سازمان را به عهده دارد، به رویترز گفته است: «برای ناتو بسیار مهم است که اکنون کل بخش شمالی را داشته باشیم، تا آن را به عنوان یک قطعه کامل ببینیم».
این موضوع در ماه مه مشخص شد، زمانی که فنلاند با مشارکت نظامیان ایالات متحده، بریتانیا، نروژ و سوئد میزبان اولین مانور نظامی خود در قطب شمال به عنوان عضو ناتو در یکی از بزرگترین پایگاه‌های آموزش توپخانه اروپا در ۲۵ کیلومتری مدار قطب شمال بود.
یک فرمانده آمریکایی مشارکت کننده در این مانور به رویترز گفته است: ما تا به حال به این حد به روسیه نزدیک نبودهایم.
شهر نزدیک رووانیمی که برای گردشگران به عنوان خانه بابانوئل شناخته می‌شود، همچنین پایگاه نیروی هوایی فنلاند در قطب شمال است و در صورت بروز درگیری به عنوان یک مرکز نظامی برای منطقه عمل می‌کند. فنلاند حدود ۱۵۰ میلیون یورو برای تجدید پایگاه سرمایه گذاری می‌کند تا بتواند میزبان نیمی از ناوگان جدید ۶۴ جت جنگنده F-۳۵ باشد که قرار است از سال ۲۰۲۶ وارد شوند.
جبران عقب ماندگی ۱۰ ساله بلکه ۲۵ ساله
به گزارش رویترز تحلیلگران میگویند که این تغییرات ناتو پیش از موعد نیست بلکه ناتو نسبت به روسیه عقب است. سامو پائوکونن، معاون مدیر FIIA تخمین می‌زند که نیروهای مسلح غرب از نظر نظامی حدود ۱۰ سال از روسیه در قطب شمال عقبتر هستند. پائوکونن می‌افزاید: روسیه تحت پوشش همکاری‌های بین المللی محیط زیستی و اقتصادی، به طور فعال توانایی‌های نظامی و ترکیبی خود را در قطب شمال علیه غرب توسعه داده است.
به گفته پائوکونن حتی با وجود خساراتی که روسیه در اوکراین متحمل شده است، بخش دریایی ناوگان شمالی و بمب افکن‌های استراتژیک دست نخورده باقی می‌مانند.
اما ناتو همچنان در این منطقه عقب است. مثلاکشور دانمارک، عضو ناتو، ناوگان زیردریایی خود را در سال ۲۰۰۴ به عنوان بخشی از اقدامی برای کاهش توان نظامی خود پس از پایان جنگ سرد، حذف کرد و هنوز هم در مورد سرمایه گذاری‌های آتی تصمیم گیری نکرده است. با اینکه نروژ دیگر عضو چهار زیردریایی جدید سفارش داده است اما زمان اولین زیردریایی آن در سال ۲۰۲۹ تحویل خواهد بود.
سباستین برونز، محقق ارشد امنیت دریایی در مؤسسه سیاست امنیتی دانشگاه کیل، می‌گوید: «به نظر من باید کارهایی را انجام دهیم، زیرا در ۲۵ سال گذشته این کار را به درستی انجام ندادهایم.»