خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: کاخ سفید روز جمعه رسماً اعلام کرد که با تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین موافقت کرده است. بایدن ضمن تأیید این موضوع گفت: «تصمیم بسیار سختی از جانب من بود. با وجود این با متحدانمان رایزنی کردم. با دوستانمان در کنگره هم رایزنی کردم. مهمات اوکراینی‌ها دارد تمام می‌شود». این تصمیم کاخ سفید در حالی است که کارشناسان استفاده از این مهمات را مصداق ارتکاب جرایم جنگی می‌دانند.
بمب مرگبار خوشه‌ای چیست؟
مهمات خوشه‌ای بمبی است که در هوا باز می‌شود و بمب‌های کوچک‌تری را در یک منطقه وسیع آزاد می‌کند. این بمب‌ها برای منهدم کردن تانک‌ها و تجهیزات و همچنین نیروها و هدف قرار دادن چندین هدف به طور همزمان طراحی شده‌اند. بمب خوشه‌ای به دلیل اینکه منطقه وسیعی را پوشش می‌دهد تأثیر بسیار بر ضد نیروهای پیاده و یا اهداف سبک محافظت نشده در مناطق باز دارد ولی از آنجایی که تعدادی از ریز مهمات‌های رها شده که تعدادشان بالا است، ممکن است عمل نکنند از این رو انها در مناطق جنگی باقی می‌مانند و ممکن است بعد از جنگ برای افراد غیر نظامی خطر داشته باشند.
اولین بمب خوشه‌ای German SD-۲ یا Sprengbombe Dickwandig ۲ kg که عموماً به نام بمب‌های پروانه‌ای شناخته می‌شدند این بمب‌ها در طول جنگ جهانی دوم برای هدف قرار دادن شهروندان و تجهیزات نظامی به کار برده شدند. تکنولوژی ساخت بمب‌های خوشه‌ای توسط آمریکا، روسیه و ایتالیا گسترش پیدا کرد. آمریکا بمب M۴۱ ۲۰ lbs رو از ۶ تا ۲۵ بمب با فیوز (چاشنی) های بسیار حساس و نزدیک به هم که با سیم به هم متصل بودند ساخت.
این مهمات توسط همان سلاح‌های توپخانه‌ای پرتاب می‌شوند که ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش قبلاً برای جنگ در اختیار اوکراین قرار داده اند. نوع مهمات خوشه‌ای که ایالات متحده قصد ارسال آن را دارد بر اساس یک گلوله مشترک ۱۵۵ میلی متری است که در حال حاضر به طور گسترده در سراسر میدان جنگ استفاده می‌شود. این سلاح مرگبار همانطور که گفته شد قابلیت شلیک از توپخانه‌ها و همچنین از طریق جنگنده‌ها را دارد که با پراکندن بمب‌های کوچک‌تر موجب ایجاد تخریب در سطح بسیار گسترده‌ای می‌شود.
انواع بمب خوشه‌ای
بمب خوشه‌ای ساده: پوسته‌ای توخالی است که محتوی ۳ تا ۲۰۰ بمب کوچک می‌باشد. بمب‌های کوچک ممکن است که دارای چترهای کوچک یا بالچه‌ای برای کاهش سرعت سقوط باشند تا هواپیما بتواند آن را در ارتفاع کم رها کرده و فرار کند.
بمب‌های خوشه‌ای ضد نفر: به صورت انفجاری ساخته می‌شوند تا بتوانند نفرات را از بین ببرند و اهداف بدون زره را نابود کنند.
بمب‌های خوشه‌ای ضد زره: دارای گل میخ‌هایی با خرج مخروطی شکل هستند که بتوانند زره تانک‌ها و زره‌پوش‌ها را سوراخ کند.
بمب‌های خوشه‌ای ضد باندهای فرودگاه: اغلب به نحوی طراحی شده‌اند که می‌توانند قبل از انفجار در آسفالت فرو بروند. این امر به آنها اجازه می‌دهد تا سطح باند را خرد و پر از چاله کنند. بمب‌های خوشه‌ای مین پخش کن در هنگام سقوط منفجر نمی‌شوند؛ بلکه محموله خود را مانند یک میدان مین پخش می‌کنند تا بمب‌های کوچک بعداً منفجر شوند.
بمب‌های خوشه‌ای آتشزا: بمب‌های آتشین نیز نامیده می‌شوند برای ایجاد آتش سوزی طراحی شده اند؛ اما اغلب این گونه بمب‌ها دارای ترکیباتی از بمب‌های ضدنفر و ضدزره می‌باشند. این گونه از بمب‌های خوشه‌ای به صورتی گسترده توسط دو طرف در بمباران‌های جنگ جهانی دوم به کار گرفته شد.
بمب خوشه‌ای ضد برق (سی یو ۹۴): اولین بار توسط آمریکا در جنگ داخلی کوزوو به کار گرفته شد. این بمب‌ها شامل مهمات مخصوص فنی هستند. هر بمب دارای خرج اندکی است که با رشته‌های رسانا مانند فیبر کربن یا آلومینیوم که با پشم شیشه پوشیده شده اند را پراکنده می‌کند. هدف آنها از کار انداختن و ضربه زدن به خطوط انتقال نیرو (بوسیله ایجاد اتصال کوتاه بین خطوط فشار قوی یا در پست‌های برق فشار قوی) می‌باشد.
بمب خوشه‌ای باهوش: بمب‌های خوشه‌ای مدرن اغلب چند منظوره هستند و از بمب‌های ضد نفر، ضد زره و ضد فلز در آنها به صورت ترکیبی به کار رفته است. یک مسیر قابل پیشرفت در طراحی بمب‌های خوشه‌ای، ساخت بمب خوشه‌ای باهوش است که از مدارهای راهنما استفاده می‌کند و به اهداف خاصی (معمولاً اهداف زرهی) حمله می‌کند. بعضی از انواع جدید این گونه بمب‌ها عبارتند از بمب آمریکایی «سی بی ۹۷» که در جنگ داخلی کوزوو و جنگ دوم خلیج فارس به کار رفت و فیوزهای آن مجهز به سنسور بودند. بمب‌های خوشه‌ای ضدزره ممکن است که اگر هدفی را نیافتند، پس از برخورد با زمین به صورت خود به خود منفجر شوند تا در تئوری خطر آسیب موازی به اهداف غیر نظامیان از بین برود. محدودیت این گونه بمب‌ها در قیمت آنها است. بمب‌های هوشمند چندین بار از بمب‌های خوشه‌ای معمولی که قیمتی اندک دارند و به سادگی ساخته می‌شوند گران‌تر هستند.
«پیمان ممنوعیت بمب‌های خوشه‌ای»
«پیمان ممنوعیت بمب‌های خوشه‌ای»، یک معاهده بین‌المللی است که هر گونه استفاده، انتقال، تولید و انبار این بمب‌ها را ممنوع اعلام می‌کند. این پیمان در سال ۲۰۰۸ در دوبلین به تصویب رسید و از آگوست ۲۰۱۰ اجرایی شد. آمریکا، روسیه و اوکراین جزو کشورهایی هستند که این معاهده را امضا نکرده‌اند.
استفاده کنندگان از بمب خوشه‌ای
این بمب‌ها در بسیاری از درگیری‌های اخیر، از جمله توسط نیروهای آمریکایی، مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، آمریکا در ابتدا بمب‌های خوشه‌ای را بخشی جدایی‌ناپذیر از زرادخانه خود در جریان تهاجم به افغانستان در سال ۲۰۰۱ در نظر گرفت. این گروه تخمین زده است که ائتلاف به رهبری ایالات متحده در سه سال اول جنگ افغانستان بیش از ۱۵۰۰ بمب خوشه‌ای در این کشور پرتاب کرده است.
وزارت دفاع آمریکا قرار بود تا سال ۲۰۱۹ استفاده از هر گونه مهمات خوشه‌ای با میزان مهمات منفجر نشده را متوقف کند. اما دولت ترامپ این سیاست را لغو کرد و به فرماندهان این کشور اجازه داد استفاده از چنین مهماتی را تأیید کنند.
رژیم صهیونیستی هم نمونه دیگری است که در طول تهاجم سال ۱۹۸۲ در مناطق غیرنظامی در جنوب لبنان از این بمب‌ها استفاده می‌کرد. همچنین در طول جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶ رژیم صهیونیستی علیه لبنان هم، تل‌آویو بار دیگر از این بمب‌ها استفاده کرد و دیده‌بان حقوق بشر و سازمان ملل متحد، تل آویو را به شلیک ۴ میلیون بمب خوشه‌ای به لبنان متهم کردند. این در حالیست که بخشی از آن مهمات هنوز منفجر نشده و همچنان جان غیرنظامیان لبنانی را تهدید می‌کند.
ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در جنگ یمن هم دیگر نمونه اخیری است که استفاده از بمب خوشه‌ای در آن مشاهده شده است. طبق گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۱۷، یمن دومین کشور مرگبار برای بمب‌های خوشه‌ای پس از سوریه بود. به گفته سازمان ملل، کودکان مدت‌ها پس از سقوط اصلی مهمات کشته یا معلول شده‌اند و همین مسئله اطلاع دقیق از آمار تلفات را دشوار می‌کند.
در دهه ۱۹۸۰، روس‌ها هم در طول تهاجم ده ساله خود به افغانستان از بمب‌های خوشه‌ای استفاده زیادی کردند. در نتیجه چندین دهه جنگ، روستاهای افغانستان یکی از مناطقی هستند که پس از دهه‌ها همچنان خطر مین در آنجا مشاهده می‌شود. علاوه بر اینها موارد دیگری از استفاده این بمب‌ها در حمله آمریکا به عراق و یا همینطور نیروهای جمهوری آذربایجان در حملات خود به ارمنستان بوده است.
دلایل روی آوردن آمریکا به بمب‌های قاتل
چراغ سبز آمریکا برای تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین بحث و جدل زیادی درباره تبعات خطرناک آن به دنبال داشته است. تحلیلگران مسائل جنگ اوکراین می‌گویند یکی از دلایلی که آمریکا تصمیم گرفت با ارسال این بمب‌ها به اوکراین موافقت کند این است که شرایط در میدان جنگ به هیچ عنوان به نفع اوکراین نیست.بمب‌های خوشه‌ای اوضاع بحرانی را پیچیده‌تر از قبل کرده است. بمب‌های خوشه‌ای سلاح بسیار مرگبار و بی رحم هستند. این بمب‌ها افراد را می‌کشد و بدن آنها را از متلاشی می‌کند.
اقدام آمریکا برای تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین، تحولی خطرناک در روند جنگ اوکراین محسوب می‌شود زیرا واکنش روس‌ها به این تصمیم بسیار سخت خواهد بود اقدام آمریکا برای تحویل بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین، تحولی خطرناک در روند جنگ اوکراین محسوب می‌شود زیرا واکنش روس‌ها به این تصمیم بسیار سخت خواهد بود.
آمریکا به جنگ در اوکراین دامن می‌زند. برای بایدن، دوره دوم ریاست جمهوری اهمیت دارد و حال اگر اوکراین و دیگر کشورها به جهنم تبدیل شوند اهمیتی ندارد. افقی برای جنگ در اوکراین دیده نمی‌شود و اوضاع روز به روز به ویژه با توجه به اصرار غرب و آمریکا برای جنگ افروزی بیشتر می‌شود.
ماه‌ها از ضدحملات ویرانگر از سوی اوکراین در بهار گفته شد و غرب هر آنچه اوکراین لازم داشت برای این جنگ در اختیارش گذاشت اما این ضدحملات در اوایل ژوئن ۲۰۲۳ شروع شد، روند مطلوبی نداشت و بسیار کند و ضعیف پیش رفت و دستاوردی به همراه نداشت که به دنبال آن زلنسکی توجیهاتی آورد و خواستار ارسال تسلیحات جدید شد تا شاید ناکامی دو سال جنگ اوکراین را جبران کند.
آمریکا و غرب به دنبال به زانو درآوردن روسیه هستند اما آیا آمریکا که در افغانستان و در عراق کاری از پیش نبرد، خواهد توانست بر روسیه در جنگ اوکراین غلبه کند؟
از نگاه تحلیلگران، بمب‌های خوشه‌ای آمریکا موازنه قوا را به نفع اوکراین تغییر نخواهد داد. ورود بمب‌های خوشه‌ای به نبرد اوکراین تحول رعب آور است کما اینکه ورود جنگنده‌های اف ۱۶ و موشک‌های دوربرد به عرصه جنگ هم خطرناک خواهد بود؛ به ویژه که روس‌ها هم در این زمینه بیکار نخواهند نشست و می‌تواند مقابله به مثل کنند که این به نوبه خطر تلفات و خطرات را افزایش می‌دهد.
نکته خطرناک در این زمینه به ویژه با توجه به روند وحشتناکی که جنگ در اوکراین پیدا کرده است، بحث رویارویی هسته‌ای است که جنگ جهانی سوم و نابودی جهان را به دنبال خواهد داشت. دنیا در وحشت به سر می‌برد.
بمب‌های خوشه‌ای جان غیرنظامیان را به مخاطره خواهد انداخت. این بمب‌های برای اوکراین پیروزی به ارمغان نخواهد آورد به ویژه که ضدحملات آن که با حمایت همه جانبه ناتو و اروپا و آمریکا همراه بود راه به جایی نبرده است. بمب‌های خوشه‌ای فقط مردم را می‌کشد و بمب‌های عمل نکرده سال‌ها از کشاورزان در زمین‌های زراعی قربانی خواهد گرفت.
آمریکا که ذخایر زیادی از بمب‌های خوشه‌ای دارد قصد دارد که آن را روانه جنگ اوکراین کند. قرار است که بمب‌های خوشه‌ای تخریب گسترده به دنبال داشته باشد. اوکراین روزانه بین هفت تا ۹ هزار گلوله توپ برای جنگ در روسیه نیاز دارد که این فشار مضاعفی به تأمین کنندگان آن یعنی متحدان کی یف وارد خواهد کرد و از این رو به بمب‌های خوشه‌ای روی آورده اند که شاید بتوانند روند جنگ را تغییر دهند و روسیه را به زانو درآورند که این اقدام دنیا را نا امن تر از قبل خواهد کرد و برای آمریکا و غرب پیروزی به ارمغان نخواهد آورد.