خبرگزاری مهر، گروه استانها-علیرضا صفاری‌فر: با فرارسیدن ماه عزای امام حسین (ع) مردم نسبت به سیاه‌پوش کردن و نصب پرچم عزا در مساجد، خیابان‌ها و منازل اقدام کرده و با این عمل آمادگی خود را جهت ورود به ماه محرم و سوگواری برای امام حسین (ع)، اعلام می‌کنند.
شهرستان اردستان نیز همچون سایر نقاط کشور، این روزها حال و هوای دیگری به خود گرفته و هرگاه در گوشه‌ای از شهر قدم برمی‌داریم، هیئات مذهبی را که در حال پرچم زدن و سیاه‌پوش کردن مساجد جهت برپا کردن مراسم عزای امام حسین (ع) هستند مشاهده می‌کنیم، این‌ها سعی می‌کنند یک مراسم عزاداری با شکوه و در شأن سالار شهیدان حسین (ع) برگزار کنند.
محمد رضا صدوقی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: مردم اردستان در راستای گرامیداشت ماه محرم و نگه‌داشتن حرمت ماه عزای امام حسین (ع)، از چند روز قبل نسبت به سیاه‌پوش کردن مساجد و حسینیه‌ها اقدام می‌کنند و محلهای برگزاری مراسم عزاداری را به پرچم‌های «یا حسین» و نظایر آن مزین می‌سازند.
کارشناس مسائل تاریخی افزود: از دوران قدیم جهت نگه‌داشتن احترام عزای سرور و سالار شهیدان، در دو ماه محرم و صفر مراسمات شادی از جمله عقد و عروسی انجام نمی‌شده و مردم سعی می‌کردند که این مراسمات را قبل یا بعد از ماه عزا انجام دهند.
وی خاطرنشان کرد: موقوفات بسیار زیادی از دیرباز در اردستان برای گرامیداشت یاد و خاطره عزای امام حسین (ع) و عاشورا وقف می‌شده و هنوز هم این اقدامات پابرجاست و از محل درآمد این موقوفات، هزینه‌های عزاداری پرداخت می‌شده است.
صدوقی تصریح کرد: متأسفانه در دوران قدیم در برخی محلات رسم قمه‌زنی بوده که امروزه خوشبختانه دیگر بیش از ۷۰ سال است که این رسم انجام نمی‌شود و همچنین رسم نقالی یا پرده‌خوانی نیز رواج داشته که پرده‌های نقاشی در محلات و جاهای مختلف نصب و نقال‌ها واقعه را بیان می‌کردند.
کارشناس مسائل تاریخی یادآور شد: تهیه لباس مشکی از پارچه کرباس، یکی از سنت‌های دیرینه مردم شهرستان اردستان است که از آن لباس مشکی که نوعی لباس خاص و بلند است، مردمان این دیار برای ایام عزاداری ماه محرم از آن استفاده می‌کردند.
وی با اشاره به رسم نخل‌گردانی توسط مردم اردستان، بیان کرد: نخل‌گردانی که بیشتر در محله راهمیان اردستان رواج داشته در آئین‌های کهن ایران باستان ریشه دارد و به آئین سوگ سیاوش که مربوط به قبل از اسلام است برمی‌گردد، اما در دوران اسلام، رنگ اسلامی و شیعی به خود گرفته و در مراسم‌های عزاداری انجام می‌شود.
در دهه‌های مختلف از دو ماه محرم و صفر در شهرستان اردستان، مراسم‌های عزاداری توسط هیئات مختلف در جای جای این شهرستان برگزار می‌شود و علاوه بر مراسم سوگواری در قالب دسته‌های زنجیرزنی و یا سینه‌زنی که در اکثر نقاط کشور مرسوم است، شهرستان اردستان آئین‌های عزاداری سنتی نیز دارد که از دیرباز در میان این مردمان رواج داشته است.
نخل‌گردانی
نخل‌گردانی یکی از آئین‌های سنتی است که ریشه در آئین‌های کهن ایرانی قبل از اسلام دارد و از دیرباز توسط مردم شهرستان اردستان در ایام عزای امام حسین (ع) انجام می‌شده است.
نخل در لغت به معنای درخت خرما بوده و با پارچه‌های مختلف پوشانده شده که در اندازه‌های کوچک و بزرگ است و این نخل نمادی از یک تابوت و نخل‌گردانی بیانگر تشییع پیکر باشکوه امام حسین (ع) بوده که همزمان با نخل‌گردانی نوحه‌خوانی نیز انجام شده و مردم آن را به حرکت در می‌آورند، نخل‌گردانی در شب عاشورا به اوج خود می‌رسد.
در این دو ماه محرم و صفر در جای جای شهر مراسم عزا برپاست، دسته‌های عزاداری از شب‌های ششم ماه محرم به بعد، در قالب هیئت زنجیرزنی و سینه‌زنی از محلات مختلف به سطح شهر و تا میدان اصلی اردستان می‌آیند و سپس همان مسیر را تا محله خود و مسجد محله طی می‌کنند، برخی از شب‌ها بعد از پایان مراسم هیئت، شام نیز به عزاداران حسینی داده می‌شود.
شب‌ها بعد از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء، در اکثر مساجد مراسم‌های عزاداری برپا می‌شود و در این عزاداری‌ها، ضمن سخنرانی و بیان وعظ و خطابه توسط یک فرد سخنران و روحانی، نوحه‌خوانی توسط مداحان انجام و عزاداران نیز به سینه‌زنی می‌پردازند، با چای یا شربت در اینگونه مراسم‌ها، از شرکت‌کنندگان و عزاداران پذیرایی می‌شود.
عزاداری روز تاسوعا
هیئات مذهبی شهر اردستان در روز تاسوعا، از هر محلهای به سمت یک مکان اصلی برای تجمع که در اکثر سال‌ها، آستان مقدس امامزاده اسماعیل (ع) واقع در محله محال است می‌روند و در حیاط و فضای باز این مکان مقدس به عزاداری دسته جمعی پرداخته می‌شود.
عزاداری شب و روز عاشورا
در شب عاشورا، عزاداری‌های هیئات مذهبی به اوج خود می‌رسد، نوحه بسیار معروفی نیز در شب عاشورا از قدیم الایام در اکثر هیئات خوانده می‌شود:
امشب شب قتل حسین آن شاه خوبان است
امشب شب قتل حسین، شاه شهیدان است
امشب شب قتل حسین آن شاه عطشان است
در خیمه گاه شاه دین فریاد و افغان است
در روز عاشورا نیز همه دسته‌ها و هیئات مذهبی از محله‌های مختلف در خیابان اصلی جمع می‌شوند و پس از عزاداری، هنگام ظهر به مساجد برمی گردند.
شام غریبان
بعد از به پایان رسیدن، روز عاشورا، شب یازدهم محرم، شب شام غریبان نامیده می‌شود. مردم در آن شب به روشن کردن شمع در مساجد یا خیابان‌های شهر اقدام می‌کنند و افراد جهت سینه‌زنی و نوحه‌خوانی به دو گروه تقسیم شده و یک گروه نوحه‌ای خوانده و گروه دیگر جواب می‌دهند.