خبرگزاری مهر، گروه استانها - هادی نجف زاده: فقط چند دقیقه لازم است که با اتومبیل از شهر کاشان خارج شویم و به دشت طاهرآباد وارد شویم و صحنه‌هایی را ببینیم که خارج از تصور است.
زمین چنان دهان باز کرده که گویی می‌خواهد همه موجودات را در خود ببلعد. در کنار این شکاف‌ها دکل‌های فشار قوی برق، جاده آسفالت رفت و آمد، کمی دورتر زمین‌های کشاورزی و با فاصله کمی از آن منطقه مسکونی طاهرآباد، راوند و خزاق و بعد از آن شهر کاشان وجود دارد.
مردم طاهرآباد نگران فرونشست هستند
مجتبی یکی از اهالی منطقه طاهرآباد است که با ما در این سفر کوتاه همراه شده است. این شهروند طاهرآبادی در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه فرونشست زمین و گسل‌های ایجاد شده در این منطقه نگرانی برای مردم ایجاد کرده است، گفت: شرایط کنونی ما برجای مانده از سال‌ها برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیرزمینی در این منطقه است که حال میراث دار این اقدامات شده ایم.
وی با بیان اینکه شکاف‌های ناشی از فرونشست برای مردم این منطقه تازگی ندارد، ادامه داد: آنچه این روزها اهالی منطقه را نگران کرده سرعت ایجاد شکاف‌ها و همچنین ایجاد فروچاله‌هایی با عمق زیاد است و می‌توان گفت عمق برخی از این فروچاله‌ها به هشت متر هم می‌رسد.
این شهروند طاهرآبادی با اشاره به پیگیری‌های زیاد شهروندان منطقه طاهرآباد برای رسیدگی به وضعیت فرونشست ابراز داشت: متأسفانه سرعت برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی همچنان بیش از پیش است که قسمتی از این موضوع به فعالیت‌های غیرقانونی برداشت آب نیز برمی‌گردد.
وی با اشاره به اینکه کارشناسان مختلفی از این منطقه بازدید کرده‌اند، گفت: به گفته یکی از کارشناسان کمیته فرونشست زمین اصفهان که به طاهرآباد سفر کرده بوده این شکاف و فرونشست زمین حتی ممکن است به شهر کاشان رسیده باشد.
فعالیت صنایع آب بر در کاشان علی رغم بروز فرونشست
ایمان سرانجام، یکی از فعالان و کنش‌گران محیط زیست منطقه کاشان نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به بحران کنونی زیست محیطی در این منطقه اظهار داشت: با وجود تمام نگرانی‌ها و خطراتی که مردم کاشان با آن مواجه هستند، در حال حاضر هم هستیم که صنایع آب بر آن هم با اخذ مجوزهای قانونی در منطقه احداث می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مدیریت منابع آب در نزد اجداد و پیشینیان ما به خوبی انجام می‌شد اما در حال حاضر تقریباً می‌توان گفت به آن شکل انجام نمی‌شود، ابراز داشت: کشاورزی در منطقه کاشان قدمتی بیش از ۱۰ هزار سال دارد که با این همه قدمت چگونه است که طی سالهای اخیر شاهد این بحران‌های آبی و فرونشست زمین هستیم.
این کنشگر محیط زیستی یکی از علل این موضوع را تقلید از الگوهای غیر بومی دانست و گفت: اینکه بخواهیم در دشت بحرانی و پرتنش آبی کاشان صنایع آب بر را احداث کنیم، کشاورزی آب بر را همچنان ادامه بدهیم، پساب آب را که باید به زمین برگردانیم خرج صنایع کنیم نتیجه آن فرونشست زمین و شکاف‌های عمیق در این منطقه می‌شود.
دشت کاشان یکی از بحرانی‌ترین نقاط ایران است
وی با اشاره به اینکه دشت کاشان یکی از بحرانی‌ترین نقاط ایران است که با تنش آبی روبرو است، گفت: میزان مصرف آب در این منطقه برای هر نفر حدود ۲۰۰ لیتر در شبانه روز یعنی تقریباً ۲ برابر متوسط جهانی است و برای این منطقه که میزان تبخیر آب در آن سه هزار میلی لیتر در ثانیه است این یک فاجعه است که به زودی دامن همه را می‌گیرد.
سرانجام تصریح کرد: برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی یکی از موضوعاتی که در بحث فرونشست است که منجر به خشکی خاک و در نهایت ایجاد شکاف می‌شود؛ به مرور زمان این شکاف‌ها عمیق و باعث خسارت به تأسیسات زیربنایی و زندگی انسان‌ها می‌شود به طوریکه حتی در برخی از شهرها از جمله طی ماه‌های گذشته شاهد ایجاد گودال و چاله‌هایی در مناطق مسکونی اصفهان نیز بوده‌ایم.
وی اضافه کرد: به گفته کارشناسان به ازای هر ۱۰۰ متر که برای برداشت آب در اعماق زمین چاه حفر کنیم ۲ متر فرونشست داریم این در حالی است که میزان برداشت آب از عمق ۱۰۰ متر هم فرا رفته و این یعنی چند سال آینده باید شاهد اتفاقات ناگوارتری از این فاجعه باشیم.
۲۹ دشت اصفهان دچار فرونشست جدی است
منصور شیشه فروش، مدیر کل بحران استانداری اصفهان نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه ۲۹ دشت از ۳۵ دشت استان اصفهان دارای فرونشست جدی است، اظهار داشت: اثرات این فاجعه به صورت آشکار قابل رؤیت است.
وی با اشاره به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در دشت‌های مذکور ابراز داشت: دشت‌های اصفهان، برخوار، مهیار، دامنه، کاشان، گلپایگان، نجف آباد، اردستان، شهرضا، فلاورجان و بادرود در اثر فرونشست زمین ناشی از تخلیه آب‌های زیرزمینی با مشکلات جدی روبرو هستند.
مدیرکل بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه فرونشست زمین حتی باعث خسارت به زمین‌های کشاورزی شده است، تصریح کرد: این در حالی است که بخشی از این بحران به دلیل استفاده بی رویه بخش کشاورزی از آب‌های زیرزمینی است.
وی خاطرنشان کرد: موضوع فرونشست در منطقه به اندازه‌ای خطرناک است که می‌بایست همگان برای جلوگیری از پیشرفت آن هماری کنند.
افزایش سرعت فرونشست در اصفهان به دلیل برداشت‌های بی رویه آب
شیشه فروش تاکید کرد: در حال حاضر فرونشست زمین در منطقه کاشان با وجود برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی در بخش کشاورزی، توسعه جمعیت شهری و نیاز به آب شرب و افزایش برداشت آن و توسعه صنایع آب بر مانند صنایع فولادی و عدم توجه به آمایش سرزمین شهرستان سرعت زیادی به خود گرفته است.
وی افزود: بحران فرونشست زمین نزدیک و مجاور بافت شهری و روستایی در حال پیشروی است و نقاطی مانند جاده قدیم قم، طاهرآباد و مشکات درگیر و تحت تأثیر این معضل بزرگ و شاخص منطقه هستند و این مخاطره‌ای است که باید آن را جدی گرفت.
کاهش سرعت قطارها در کاشان به دلیل وقوع فرونشست
محمد درویش، کارشناس محیط زیست نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه استان اصفهان بالاترین میزان تراکم استقرار واحدهای مرتبط با فولاد و آهن در کل کشور را دارد، اظهار داشت: این استان بالاترین خطر فرونشست زمین را در بیخ گوش خود احساس کرده و از رگ گردن هم این بحران در این استان و منطقه کاشان به مردم و اهالی این مناطق نزدیک تر است.
وی با اشاره به اینکه طبق قانون هر نوع بهره برداری آب در دشت‌های ممنوعه غیرمجاز است، ابراز داشت: این منطقه بیش از ۳۵ سال دشت ممنوعه است و خطر فرونشست زمین حتی مناطقی دیگر همانند مشکات را هم تهدید می‌کند.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه در سطح استان و حتی منطقه کاشان دکل‌های فشار قوی برق به دلیل فرونشست زمین در آینده‌ای نزدیک جابجا و چه بسا این اتفاق هم اکنون هم رخ داده است، گفت: خطر فرونشست زمین در این منطقه به حدی جدی است که حتی سرعت قطارهای مسافربری و باربری در مناطقی که فرونشست زمین وجود دارد کاهش پیدا می‌کند تا اتفاقی ناگوار رخ ندهد.
وی همچنین با اشاره به برخی از ویلاسازی ها در اطراف کاشان گفت: اگر به قمصر، کامو و چوگان و یا برزک برویم تعداد ویلاها در حال افزایش است و هرکس در منزل خود چاه‌هایی حفر کرده و این موضوع باعث می‌شود منابع آبی به دشت کاشان نرسد.
این کنشگر محیط زیستی افزود: از این رو باید چاه‌های غیرمجاز را پلمب و چاه‌های مجازی مجهز به کنتورهای هوشمند شوند در حالی که وزارت نیرو اعلام کرده هرکس بیشتر برداشت کند پول بیشتری از او می‌گیریم در حالی که برداشت بیش از حد مطابق با کنتور هوشمند باید منجر به پلمب شود.
بروز پدیده لوله‌زایی در دشت مشکات
درویش با بیان اینکه در دشت مشکات با پدیده لوله‌زایی (پدیده‌ای که در آن به دلیل نشست زمین قسمتی از لوله چاه به خارج از سطح زمین رانده می‌شود) رو به رو هستیم، افزود: این موضوع نشان از فرونشست محسوس در منطقه است و این در حالی است که افزایش کشت غرقابی به بهانه تولید گرمک هستیم و متأسفانه شکافی نیز به سمت زندان جدید کاشان در حال حرکت است و جدای از آن و با این وضعیت شاهد استقرار صنایع آب‌بر هستیم.
برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، احداث صنایع آب بر، توسعه کشاورزی آب بر، احداث و توسعه ساختمان سازی و ویلاسازی در برخی مناطق، عدم مدیریت مصرف آب و غیره باعث می‌شود که اثرات سو بعدی این اقدامات به زندگی خودمان و فرزندانمان برگردد.
تصور این اتفاق را هم تن آدم را می‌لرزاند که در شرایط عادی که در حال پیاده روی یا رانندگی هستیم زمین دهان باز کند و یکی را در خود فرو ببرد واما این اتفاق همانطور که برای چند نفر حتی در محدوده شهرها افتاده ممکن است برای هر کدام از ما نیز رخ دهد چراکه نسبت به طبیعت و شاخص‌های نگهداری آن بی تفاوت و یا کم اهمیت بوده ایم. این را باید به یاد داشته باشیم که هر آنچه انجام می‌دهیم در نهایت به خودمان بر می‌گردد.