خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهرام قربانپور: گیلان به لحاظ فرهنگ غنی، پیشینه پربار و تنوع قومی و قبیله‌ای منحصر به فرد، دارای آداب و رسوم خاص در مناسبت‌های مختلف است.
مناسبت‌های ملی و مذهبی فرقی نمی‌کند مردمان دیار گیل و دیلم در همه مناسبت‌ها با پایبندی به عقاید و آرمان‌هایشان، حضوری فعال در عرصه داشته و دارند.
اقلیم گیلان در کنار زیبایی‌های بصری، خدادادی و مناظر دلفریب، دارای تنوع فرهنگی و آداب و رسوم کم نظیر است؛ وجود بقاع متبرکه در نقطه نقطه این استان عزیز نشان می‌دهد که گیلان از دیرباز محل اُنس گیری با پیروان دین مبین اسلام بوده و این استان را می‌توان پناهگاه نوادگان و بستگان سببی و نسبی آل الله نامید.
تقارن ماه حزن و اندوه محرم و ایام تعطیلات تابستانی فرصتی را فراهم کرد تا گریزی کوتاه به ظرفیت، بایدها و نبایدهای گردشگری مذهبی گیلان بزنیم.
گیلان استان آئین‌های عاشورایی
وجود بقاع متبرکه شاخص در گیلان که به عنوان قطب فعالیت مذهبی و اعتقادی به شمار می‌روند استعداد این استان را در جذب گردشگران این حوزه دو چندان کرده است، تا جایی که گیلان را می‌توان هم تراز شهرهای مذهبی کشور نظیر مشهد و قم تلقی کرد اما پراکندگی بقاع متبرکه در استان سبب شده تا نتوان اجماع و برآورد درستی از داده‌های آماری گردشگری مذهبی ارائه کرد.
از طرف دیگر برپایی برنامه‌های آئینی ویژه محرم در گیلان که آمیخته با فرهنگ و سنت این دیار عارف پرور بوده و با زندگی، اعتقادات و عقاید فکری و اندیشه‌ای مردم عجین شده است برگ زرین دیگری در نمایشگاه قابلیت‌ها و توانمندی‌های صنعت گردشگری مذهبی به شمار می‌رود.
از جمله این آئین‌های کهن گیلان که نشان دهنده تاریخ با اصالت و ریشه دار این استان است می‌توان به طشت گذاری غرب گیلان، نثار و مجمع بران در آستانه اشرفیه، علم بندی ماسوله در غروب ششم محرم، تعزیه عاشورای ضیابر، چهل منبر لاهیجان، علم واچینی شاه شهیدان رودبار، همایش تعزیه گنجه رودبار، و کرنا نوازی رودسر اشاره کرد، همایش‌های آئینی که هر کدام هزاران مخاطب زنده و معتقد به دین حق را در خود می بیند.
مراسم آئینی که بر سترگی قیام امام حسین (ع) تاکید و تکیه دارند و بر این اتفاق هم عقیده‌اند به گونه‌ای که پس از گذشت قرن‌ها از حادثه جان سوز کربلا، داغ این سوگ همچنان در سینه‌ها در قلیان است.
گیلان را می‌توان به قطب گردشگری مذهبی بدل کرد
«ولی جهانی» مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: گیلان با وجود داشتن هزاران جاذبه گردشگری مذهبی در کشور از موقعیت‌های ممتازی برخوردار است.
وی با بیان اینکه گیلان را می‌توان به قطب گردشگری مذهبی بدل کرد، افزود: وجود شهرهای مذهبی مانند آستانه اشرفیه و لاهیجان و دیگر شهرهای استان باعث شده هر ساله در ایام مختلف استان گیلان میزبان بسیاری از مهمانان عزیز از سراسر کشور باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی گیلان با اشاره به وجود بیش از ۱۵۰ مکان مذهبی در استان بیان کرد: این اماکن شامل مساجد تاریخی و بقاع متبرکه و… که در فهرست آثار ملی کشور شده‌اند و نشان دهنده اهمیت این سرزمین از طول تاریخ تاکنون بوده است.
جهانی با بیان اینکه گیلان سرزمین ال بویه، سادات کیایی، میرزا کوچک و یادگار دفاع مقدس بوده است، گفت: تمامی آثار مربوط به این دوره‌ها شناسایی و هرکدام از آنها به عنوان جاذبه گردشگری مذهبی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: از قدیمی ترین مسجد تاریخی اسپی مزگت با قدمت ۱۲۰۰ ساله در رضوانشهر گرفته تا مسجد اکبریه لاهیجان بلند ترین و کهنه‌ترین مسجد مربوط به دوره ایلخانی و یا مسجد صفی رشت که کاوش‌های باستان شناسی انجام شده قدمت این مسجد مربوط به دوره سلجوقیان قلمداد شده است بقعه تو رار در ارتفاعات دیلمان با قدمت اوایل اسلام و بقعه فیروز کوه و بقعه صلواتکوه که بر بلندای کوه‌ای استان گیلان واقع شده هرکدام به عنوان یک جاذبه گردشگری مذهبی به حساب می آیند.
علم واچینی میراث ماندگار از گذشته‌های تاریخ است
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان با بیان اینکه در طول سال گردشگران زیادی به اماکن مذهبی استان می آیند، گفت: نمی‌توان داده آماری مشخصی از حضور گردشگران مذهبی در گیلان ارائه داد اما بخش اعظمی از گردشگری گیلان به اماکن مذهبی اختصاص دارد.
جهانی با بیان اینکه علم واچینی میراث ماندگار از گذشته‌های تاریخ است، اضافه کرد: این مراسم آئینی در ایام محرم و صفر بعد از برداشت محصول در اطراف و داخل این اماکن مذهبی با حضور هزاران نفر عاشقان اهل بیت (ع) برگزار می‌شود.
وی با بیان اینکه در استان گیلان بیش از هزاران میراث ناملموس وجود دارد، افزود: تاکنون بیش از ۱۱۵ مورد از این میراث ناملموس ثبت ملی شده است.
ثبت ملی ۱۸ اثر و آئین عاشورایی در گیلان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از ثبت ملی ۱۸ اثر و آئین عاشورایی در استان خبر داد و بیان کرد: این آثار شامل تعزیه دیلمان، تعزیه ضیابر، کرب زنی لاهیجان، زار زار رودسر و دیگر میراث ناملموس عاشورا که هر کدام از این میراث ارزشمند ریشه در تاریخ دارد.
جهانی با اشاره به لزوم پرداختن به آئین‌های عاشورایی در گیلان اضافه کرد: رویکرد اداره کل گیلان معرفی، پژوهش، و ثبت آثار ناملموس در فهرست آثار ملی کشور بوده است.
وی با بیان اینکه زیر ساخت‌های گردشگری مذهبی نسبت به آثار گردشگری دیگر در شرایط بهتری قرار دارند، افزود: اداره امور مربوط به بقاع متبرکه و اماکن مذهبی با مردم است و هر کدام از روستاها سعی کردند زیر ساخت گردشگری آب، برق و گاز برای این اماکن را تأمین کنند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان با بیان اینکه به زیرساخت‌های گردشگری مذهبی استان توجه شده است، گفت: به طور کلی زیرساخت‌های گردشگری اماکن مذهبی گیلان نسبت به سایر اماکن گردشگری از وضعیت بهتری برخوردار است.
جهانی با انتقاد از عدم همراهی اوقاف با میراث فرهنگی در راستای اجرای برنامه‌های هم سو اضافه کرد: دامنه تعاملات اوقاف با میراث در راستای اجرای برخی کارهای مشترک الموضوع بسیار ضعیف است.
وی با اشاره به اهمیت کار مشترک دو ارگان میراث و اوقاف در تقویت گردشگری مذهبی، افزود: اوقاف در راستای اجرای برنامه‌های هم سو با محوریت گردشگری مذهبی پاسخ مکاتبات میراث را نمی‌دهد.
گیلان موزه گردشگری مذهبی ندارد
مدیرکل میراث‌فرهنگی گیلان با بیان اینکه این استان موزه گردشگری مذهبی ندارد، گفت: در سنوات گذشته موزه حرم در داخل بقعه متبرکه امامزاده سید جلال الدین آستانه اشرفیه دایر شد ولی به دلیل جابجایی هیأت امنا این موزه هم تعطیل شد البته برای راه اندازی موزه گردشگری مذهبی از سوی این اداره کل آمادگی کامل وجود دارد.
به نظر می‌رسد وجود بقاع متبرکه و همچنین برپایی آئین‌های مذهبی در گیلان فرصت خوبی را برای توسعه گردشگری مذهبی فراهم کرده است تا در تلاقی ایام محرم با تعطیلات تابستانی برنامه‌های آئینی و گردشگری این حوزه رونق پیدا کند.