خبرگزاری مهر - گروه استانها: عاشورا و محرم اوج اندوه مردم لرستان است که هرساله با سنت‌های همیشگی مردم این دیار باشکوه و پابرجا برگزار می‌شود، ذوق و هنر مردمان این دیار همواره محلی برای تجلی و تولد آثاری هنرمندانه و سنت‌هایی ماندگار بوده است، شعر و موسیقی در خون مردمان لرستان جاری است به‌نوعی که شاید یکی از بخش‌های پررنگ مراسم‌های سوگ و سور را به خود اختصاص داده است.
آئین «چمر» بیان اوج اندوه مردمان لر
در این میان صدای ساز چمری موسوم به نوای «چمرونه» سنتی است که هرساله در صبح عاشورا عزاداران را به مراسم‌های عزاداری فرامی‌خواند و با هر ریتم و نوای خود گرد ماتم بر زمین‌وزمان می‌پاشد.
نوای موسیقی سوگ که در لرستان به موسیقی «چمر» موسوم است و آوای نوحه‌های لری و لکی در ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان از گذشته‌های دور تاکنون در عزای حسینی (ع) هم‌نوا می‌شدند و قلب هر شنونده‌ای را به درد می‌آوردند.
در لرستان از سرنا و دهل برای عزاداری عاشورا استفاده می‌شود و در صبح عاشورا، نوازندگان محلی آهنگی به نام «چمرونه» را می‌نوازند که در واقع ملودی «مرگ» در لرستان است که در غم ازدست‌رفتن عزیزان نواخته می‌شود و برای اتفاقی که قرار است در ظهر عاشورا بیفتد.
«چمر»، «چمری» یا «چمرونه» موسیقی و آهنگ اندوه‌باری است که در سوگ و عزای افراد بزرگ در ریتم‌های متفاوت و به‌وسیله «سرنا» و «دهل» نواخته می‌شود.
پیام آئین «چمر» علاوه بر بیان اوج اندوه مردمان این سرزمین حامل پیغامی است برای سایر افراد؛ به‌نوعی که با اجرای این مقام از موسیقی عزا همه خواهند فهمید که بزرگی از میان ایل یا طایفه عزادار مرده است.
فریاد «هی روو، هی روو» مردان و زنان لر بر پیکر یگانه دردانه زهرا
درگذشته نوازندگان برای آگاهی مردم ده و آبادی‌های نزدیک آن از خبر مرگ یک بزرگ، آهنگ «چمر» می‌نواختند و به این صورت همه را از فوت وی آگاه می‌کردند.
با صدای آهنگ چمر همه مردم دست از کار می‌کشند و به محل سوگواری می‌شتابند، حتی کودکان نیز گرد می‌آیند و مانند پدران و مادران خود گریه و شیون می‌کنند.
صبح عاشورا در بیشتر شهرهای لرستان با صدای سوزناک «چمرونه» آغاز می‌شود و همه زمین و زمان‌بر حادثه‌ای می‌گریند که سال‌هاست سرنا و دهل لرستان را به چمری نواختن خو داده است.
با شروع روز عاشورا در اولین ساعات روز صدای ساز و دهل بانوای سوزناک و غم‌انگیزی موسوم به نوای «چمرونه» عزاداران حسینی را به حضور در دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری دعوت می‌کند.
حال و هوای عاشورایی در لرستان، عزاداران را به کربلا می‌برد و فریاد «هی روو، هی روو» مردان وزنان لر بر پیکر یگانه دردانه زهرا را یادآوری می‌کند.
شعر و ملودی در نهایت زیبایی و معنا
اشعاری که در نوحه‌های لری استفاده می‌شود اغلب کامل و از آغاز به زبان لری سروده شده‌اند اشعار و مداحی‌های لری نیز یکی از اجزای لاینفک و جدایی‌ناپذیر مراسم‌های عزاداری برای شهدای عاشورا در این دیار است، سبک مداحی‌ها و نوع اشعار در لرستان به‌رغم اینکه در بسیاری از مناطق ایران دستخوش تغییر شده؛ ولی در لرستان همچنان بدون اندکی تحریف و ماندگار باقی‌مانده است.
شاید به تحقیق بتوان گفت سال‌هاست اشعاری که مردم در خرم‌آباد در ظهر عاشورا می‌خوانند هیچ تغییری نکرده است، چراکه شعر و ملودی درنهایت زیبایی و معنا قرار دارد و نیازی به تغییر آن نیست.
اشعاری که در نوحه‌های لری استفاده می‌شود اغلب کامل و از آغاز به زبان لری سروده شده‌اند و گاه به سبب وجود واژه‌ها و اصطلاحات لری قابل ترجمه به فارسی نیستند. این اشعار، پرمغز و محتوا هستند و در اوزان عروضی فارسی سروده شده‌اند و سرایندگان آن‌ها شاعران برجسته محلی هستند که محیط بر واقعه عاشورا و مؤمنین بر خاندان عصمت و طهارت هستند.
آنچه مهم است این است که باگذشت سال‌ها هیچ‌گونه تغییری در روش عزاداری مردم لرستان رخ نداده و همچنان شکوه و ماندگاری گذشته خود را حفظ کرده است.
باورها و اعتقادات مردم لرستان همواره مجالی برای ظهور آداب و سنن پسندیده و ماندنی بوده است که شاید شعر و موسیقی تنها بخشی از این سنت‌ها را به خود اختصاص دهد.