خبرگزاری مهر_گروه استانها: روستای شیخ‌شبان از توابع شهرستان بن در چهارمحال و بختیاری روستایی است که به گفته بزرگان، ۹۵ درصد از مردم آن را سادات موسوی تشکیل داده‌اند و ۵ درصد باقی مانده نیز مهاجرانی هستند که به این روستا نقل مکان و در آن ساکن شده‌اند.
دلیل این موضوع که اکثر مردم در روستای شیخ‌شبان سید هستند به وجود امامزاده سید بهاالدین بازمی‌گردد، نواده حضرت امام موسی کاظم (ع) که در سال‌های دور به این روستا آمده، در آن ساکن شده‌اند.
شغل مردم شیخ شبان کشاورزی و دامپروری است از همین رو در اطراف روستا مزارع بزرگ و سر سبزی وجود دارد که چشم‌نواز و زیبا است.
بیش از ۹۵ درصد اهالی روستای شیخ‌شبان سادات هستند
یکی از فعالان فرهنگی روستای شیخ‌شبان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص وجه تسمیه این روستا، اظهار کرد: به این روستا شیخ‌شبان یا شیخِ شبان گفته می‌شود.
سید محمود محمدی افزود: دلیل اینکه بیشتر افراد در روستای شیخ‌شبان از سادات هستند حضور امامزاده سید بهاالدین محمد (ع) ز اولاد حضرت موسی کاظم (ع) در روستا بوده است، این امامزاده در ۲ کیلومتری روستا در دامنه کوهی به نام ایشان مدفون است.
وی ادامه داد: این سید بزرگوار بعد از آنکه تحت تعقیب مأموران حکومت وقت قرار گرفت و حتی یک بار در منطقه‌ای به نام «کَجوهاردنگ» دستگیر و زندانی می‌شود، به صورت ناشناس وارد روستای شیخ‌شبان شد.
این فرهنگی بازنشسته عنوان کرد: در همان زمان شخصی به نام محمود عرب که به شعیب معروف و شغل دامداری داشت در این منطقه در بخشی از روستا که به نام عرب‌خوان شهره است، ییلاق برپا کرده بود.
محمدی خاطرنشان کرد: محمود عرب که به لحاظ مکنت و حشمت در جایگاه بلندمرتبه‌ای قرار داشت تابستان‌ها با دام‌های خود به ییلاق روستای شیخ‌شبان می‌آمد.
وی اضافه کرد: سید بهاالدین (ع) بعد از مستقر شدن در روستای شیخ‌شبان نزد محمود عرب می‌رود و به شغل دامداری می‌پردازد.
این فرهنگی بازنشسته اهل روستای شیخ‌شبان بیان کرد: بعد از مدتی محمود عرب که خود از شیعیان و ارادتمندان اهل بیت (ع) بود، درمی‌یابد سید بهاالدین محمد (ع) در رفتار، کردار، منش و… با دیگران تفاوت‌های بسیاری دارد.
محمدی تاکید کرد: محمود عرب اعتماد سید بهاالدین محمد (ع) را جلب و ایشان هویت خود را برای وی برملا می‌کند و می‌گوید به دلیل اینکه تحت تعقیب مأموران حکومتی بوده‌ام به این روستا پناه آورده‌ام.
وی تصریح کرد: محمود عرب زمانی که متوجه می‌شود سید بهاالدین محمد (ع) از اولاد امام موسی کاظم (ع) است از اینکه ایشان را نشناخته عذرخواهی می‌کند اما شرطی می‌گذارد و آن اینکه این سید بزرگوار باید داماد محمود عرب شود.
این فرهنگی بازنشسته اهل روستای شیخ‌شبان اظهار داشت: بعد از سپری شدن ماجراهایی سید بهاالدین محمد (ع) با دختر محمود عرب ازدواج می‌کند و ثمره این ازدواج سه پسر و یک دختر می‌شود.
محمدی افزود: بعد از گذشت سال‌ها این سید عالی‌قدر از دنیا می‌رود و در کوه نزدیک به روستا به خاک سپرده می‌شود.
وی ادامه داد: چون ایشان به شغل شبانی یا چوپانی مشغول بودند به شیخِ شبان معروف می‌شوند و این روستا نیز به دلیل شغل این عالم گرانقدر به همین عنوان نامیده می‌شود.
این فرهنگی بازنشسته عنوان کرد: به دلیل حضور سید بهاالدین محمد (ع) در روستا اکثریت اهالی یعنی بیش از ۹۵ درصد سادات هستند.
محمدی بیان کرد: علمای بزرگی در این روستا زیسته‌اند که از آن جمله می‌توان به عالم جلیل قدر آقا سید اسدالله نجفی و آیت‌الله سید عطاالله احمدی اشاره کرد که در محل امام زاده مدفون هستند.
وی تاکید کرد: در حال حاضر بیش از ۱۲۰ تن از جوانان و اهالی روستا طلبه هستند که در مناطق مختلف مشغول تحصیل، تدریس و کار هستند و ثمره پیوند با روحانیت این بود که در زمان جنگ تحمیلی بسیاری از مردم روستا در جبهه‌های جنگ حاضر بودند.
این فرهنگی بازنشسته از اهالی شیخ‌شبان تصریح کرد: زمان جنگ مدیر دبستان روستا بودم، در همین زمان فقط من و تعدادی از کهن‌سال‌ها و کودکان که نمی‌توانستند در جبهه حاضر باشند در روستا مانده بودیم.
۸۱ شهید در روستای شیخ شبان
محمدی یادآور شد: حاصل حضور مردم روستا در جبهه‌های حق علیه باطل تقدیم حدود ۸۱ شهید به انقلاب اسلامی بود، از این تعداد حدود ۴۱ شهید در گلزار شهدای روستا مدفون هستند و مابقی در شهرهای اصفهان، نجف‌آباد، قم، تهران و… دفن شدند.
وی اظهار داشت: به دلیل تعداد شهدای روستای شیخ‌شبان مقام معظم رهبری این روستا را به عنوان روستای نمونه ایثارگری در کل کشور معرفی کردند و در یادواره شهدای روستای رهبر معظم انقلاب پیامی برای مردم و سادات روستا فرستادند.
روستای شیخ‌شبان علاوه بر اینکه روستایی قدیمی، سادات نشین و نمونه ایثارگری است، شاخصه‌های دیگری نیز دارد، گوهر دیگری هم هست که شیخ‌شبان را در کشور نمونه و معروف کرده است و آن هنر دست ساز مردم این دیار است.
خاتم و خاتم‌سازان این روستا، شیخ‌شبان را بعد از همه ویژگی‌هایی که در این روستا وجود دارد بر سر زبان‌ها انداخته است.
در اشعار فارسی هر کجا نامی از خاتم برده شده معنی انگشتری را تداعی کرده است اما خاتم در چهارمحال و بختیاری معنی دیگری می‌دهد و آن یک صنایع دستی نفیس و زیبا است.
خاتم‌کاری مهمان جدید روستای شیخ‌شبان
یکی از زنان هنرمند روستای شیخ‌شبان که در زمینه خاتم فعالیت می‌کند و در گشت و گذار در روستا به وی برخوردم در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: خاتم هنری اصیل، زیبا، آرامش‌بخش و خارق‌العاده اما طاقت‌فرسا، سخت، دقیق، پرکار است.
سیده زهرا هاشمی افزود: به گفته بزرگان، هنر خاتم کاری که در روستای شیخ‌شبان به صورت جدی به آن پرداخته می‌شود قدمتی دیرینه دارد و اوج شکوفایی این هنر به دوره صفویه بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: هنرمندان مرکز ایران به خصوص در اصفهان از دیرباز به این صنعت مشغول بودند و این هنر به روستای شیخ‌شبان در استان چهارمحال و بختیاری نیز رسیده است.
این هنرمند اهل روستای شیخ‌شبان عنوان کرد: این روستا حدود ۴۰۰ هنرمند در حوزه تولید خاتم دارد که از این تعداد تقریباً ۲۰۰ نفر فعال هستند.
هاشمی بیان کرد: هنرمندان روستای شیخ‌شبان سالانه بیش از ۳۰۰ هزار گُل یا قامه خاتم تولید و روانه بازار مصرف می‌کنند.
وجود بقعه متبرک امامزاده سید بهاالدین محمد (ع) در روستای شیخ‌شبان این روستا را به منطقه‌ای گردشگر پذیر تبدیل کرده است و ارادتمندان اهل بیت (ع) از سراسر استان چهارمحال و بختیاری و همچنین کشور خود را برای عرض ارادت به مقام این عالم گرانقدر به این روستا و منطقه می‌رسانند.
همین امر باعث شده تا این روستا با نام و عنوانی دیگر نیز شهره باشد و آن موقعیت زیارتی و سیاحتی منطقه است.
امامزاده سید بهاالدین (ع) با هشت واسطه به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد
مدیرکل اوقاف و امور خیریه چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: نسب امامزاده سید بهاالدین محمد (ع) با هشت واسطه به حضرت امام موسی کاظم (ع) می‌رسد و همه اجداد وی از بزرگان سادات شیراز، مرو، مدینه و اهواز هستند.
حجت‌الاسلام حسن امیری افزود: جد پنجم امامزاده سید بهاالدین محمد (ع) سید حسن صورانی (ع) است که در سال ۲۵۰ هجری قمری به همراه فرزندش ابوجعفر محمد صورانی (ع) در شیراز به قتل رسید، هم‌اینک آرامگاه این دو امامزاده بزرگوار در شیراز قرار گرفته و سالانه زوار بیشماری را در پناه خود دارد.
وی ادامه داد: پدر سید بهاالدین محمد (ع) در سال ۵۳۶ در مرو شیراز به دست خوارزم شاه به قتل رسید و این امامزاده بزرگوار که از بزرگان سادات موسوی بود، بعد از درگذشت پدرش به منطقه جبل مهاجرت کرد.
امیری با بیان اینکه بقعه متبرک امامزاده سید بهاالدین محمد (ع) در روستای شیخ‌شبان دارای گنبد، ایوان، گلدسته، حرم، صحن و زائر سرا است، گفت: این محل دو مناره به ارتفاع ۱۲ متر دارد که با کاشی تزئین شده است.
وی خاطرنشان کرد: بقعه متبرکه این امامزاده و سید عظیم شأن یکی از اماکن متبرک در دل کوهی در روستای شیخ‌شبان است که همه ساله علاوه بر ارادتمندان خود روستا زوار بسیاری را از سراسر استان و همچنین دیگر نقاط کشور به سوی خود می‌کشاند.
خاتم هنری ترکیبی از چند ضلعی‌های منظم است
سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: خاتم هنری ترکیبی از چند ضلعی‌های منظم (پنج، شش، هفت، هشت و یا ۱۰ ضلعی) است.
محراب محمدی افزود: خاتم با استفاده از مواد اولیه گوناگون، شامل چوب، استخوان، سیم مسی و مفتول، در رنگ‌های مختلف تشکیل می‌شود.
وی ادامه داد: مواد اولیه خاتم کاری شامل چوب‌های آبنوس، فوفل، گردو، بقم، عناب، نارنج، کهکم، کبوده و انواع استخوان‌ها ازجمله استخوان و عاج فیل، استخوان شتر و اسب، مفتول‌های فلزی برنج، آلمینیوم و نقره و همچنین صدف، نخ پرک، سریشم و لاک است.
محمدی عنوان کرد: از ابزار عمومی مورد استفاده در هنر خاتم سازی می‌توان به دستگاه مخصوص برش چوب، دستگاه دینام، پرس، چکش، اره، دریل، انواع اره‌ها، سوهان، رنده، خط کش و چسب‌های مخصوص اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه امروزه مهم‌ترین مرکز خاتم‌سازی جهان، ایران است، خاطرنشان کرد: علی‌رقم وجود نشانه‌هایی از خاتم کاری در کشورهای سوریه، هندوستان، عراق و فلسطین، هنر خاتم کاری در ایران به لحاظ قدمت، ظرافت، کیفیت و زیبایی قابل مقایسه با دیگر کشورها نیست.
سرپرست معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه در هنر خاتم کاری عجله، بی حوصلگی و سر به هوایی معنایی ندارد، اضافه کرد: صاف بودن سطوح در یک اثر، عدم مشخص بودم ترمیم کاری‌ها، یکنواخت بودن سطوح، قرینه بودن زوایای هندسی در سطح خاتم، همسان و یک اندازه بودن تمام طرح‌ها، روکش دار بودن محصول به صورت دقیق بدون هیچ خط و خش، از مهم‌ترین خصوصیاتی است که در هنر خاتم وجود دارد.
وی بیان کرد: انواع قاب عکس، رحل قرآن، جعبه دستمال کاغذی، قلمدان، جعبه جواهرات، میز و صندلی، تختخواب و … از جمله محصولات و فرآورده‌های خاتم هستند که در روستای شیخ‌شبان تولید می‌شوند.
شیخ شبان روستایی است که در زیر سایه نواده حضرت موسی کاظم (ع) از همه مواهب برخوردار است از ظرفیت‌های گردشگری تا پتانسیل‌های اقتصادی، اما همچنان از محرومیت‌ها رنج می‌برد، هنوز بافت خانه‌ها در روستا قدیمی، فرسوده است، خرابه‌های زیاد در محیط روستا دیده می‌شود که قطعاً به مرور زمان و براثر بارش برف و باران خطر ریزش آن وجود دارد، معابر فاقد آسفالت و جوی و جدول است که باید در سریع‌ترین زمان ممکن این موارد اصلاح شود.
برطرف شدن نواقص و کاستی‌ها در روستای شیخ‌شبان نیازمند عزم جدی از سوی مسئولان است تا با استفاده از توان مردم این روستای سادات نشین و نمونه ایثارگری را به روستای نمونه گردشگری، نمونه اقتصادی و نمونه صنایع دستی تبدیل کنند.