خبرگزاری مهر، گروه استانها - فاطمه تاجبخش: من خبرنگار هستم و با مسئولیت اجتماعی که به گردنم گذاشته شده نسبت به تهیه، گردآوری و سامان دادن اخبار و انتقال آن از طریق ابزارها و وسایل ارتباط جمعی به مخاطبان اقدام می‌کنم. پیگیری دغدغه‌های مردم را رسالت خود می‌دانم، با شادی‌هایشان شادی می‌کنم و با اندوهشان اشک می‌ریزم و گاهی برای رساندن صدای مردم به گوش مسئولان و پاسخ گرفتن از آن‌ها ساعت‌ها پشت در اتاقشان منتظر می‌مانم یا بارها با آن‌ها تماس می‌گیرم و تا دریافت پاسخ از مدیران دست از تلاش برنمی‌دارم.
در این حرفه هم سوژه‌های جذاب و ناب انگیزه ادامه کار را بیشتر می‌کند و هم گرفتار سختی‌ها و ناملایمات می‌شوم، هم در خانه و دفتر و در فضایی آرام به تنظیم گزارش و یادداشت پرداخته‌ام و هم فرسنگ‌ها دور، در سفر و حتی در مهمانی دست از کار نکشیدم.
برای خبرنگاران رنگ‌های قرمز تقویم فرقی با دیگر روزها ندارد، چون اصلاً تعطیلی ندارند، نه جمعه، نه ایام عید نوروز؛ نه شیوع کرونا، نه آلودگی هوا و هیچ مانعی نمی‌تواند خبرنگاران را خانه‌نشین کند و احتمال یک برنامه‌ریزی موفق برای تفریح کم است، چون هر لحظه ممکن است اتفاق تازه‌ای بیفتند و خبر جدیدی را رقم بزند.
نیمی از خبرنگاران فعال از بیمه خبرنگاری بهره‌مند نیستند
خبرنگاری جزو مشاغل سخت تعریف شده اما به جرأت می‌توان گفت نیمی از خبرنگاران فعال از بیمه خبرنگاری بهره‌مند نیستند تا بتوانند از مزایای قانون مشاغل سخت استفاده کنند و کار خود را بدون بیمه و حتی حداقل دستمزد و فقط با عشق و علاقه ادامه می‌دهند اما این عشق تا جایی عاشق را گرفتار خود می‌کند و گاهی کفه ترازو در بُعد معیشت سنگینی می‌کند و ممکن است پای اهالی رسانه را برای دویدن در این مسیر سست کند.
مدیر مسئول گروه رسانه‌ای آوای میهن در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار می‌کند: رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های مکتوب و محلی در آستانه فروپاشی هستند؛ چرا که اکثر مطبوعات و رسانه‌های استانی و حتی کشوری به صورت خودگردان بوده و از منابع مالی شخصی و درون رسانه‌ای محدود خود جهت ایفای وظیفه حرفه‌ای در راستای اطلاع‌رسانی فعالیت می‌کنند.
با توجه به شرایط اقتصادی کنونی بسیاری از رسانه‌ها در حال خاموشی و البته از سوی مسئولان در حال فراموشی هستند و هیچ گونه حمایت مالی صورت نمی‌گیرد فرحناز فتحی ابراز می‌کند: با توجه به شرایط اقتصادی کنونی بسیاری از رسانه‌ها در حال خاموشی و البته از سوی مسئولان در حال فراموشی هستند و هیچ گونه حمایت مالی صورت نمی‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد رسانه با استقلال و نقش‌آفرینی حرفه‌ای آن ارتباط مستقیم دارد، عنوان می‌کند: متأسفانه به دلیل عدم حمایت‌های اصولی از این بخش خصوصی، رسانه‌ها همواره با چالش ریزش نیرو و تعطیلی روبرو هستند که بی‌شک این امر ضربه مهلکی بر حوزه خبر و اطلاع‌رسانی به خصوص در بزنگاه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی وارد می‌کند.
مدیر مسئول گروه رسانه‌ای آوای میهن تصریح می‌کند: اگر رسانه‌ها از لحاظ اقتصادی حمایت شوند و بتوانند بدون دغدغه‌های تأمین منابع مالی، نیروهای کارآمد و حرفه‌ای خود را حمایت کنند می‌توان به خبرنگاران و اهالی رسانه به عنوان پیشگامان عرصه تحول و تحقق توسعه و پیشرفت در زمینه‌های مختلف امید داشت.
وی خاطرنشان می‌کند: فقر مالی رسانه‌ها ممکن است منجر به تنزل کیفیت و کمیت اخبار و چه بسا تغییر روند اطلاع‌رسانی شود و این امر نتایج مطلوبی برای جامعه در پی نخواهد داشت. تضعیف مرجعیت رسانه‌های رسمی با گسترش شبکه‌های اجتماعی مدیرمسئول نشریه سپهر روشن با اشاره به اینکه مسائل و مشکلات رسانه‌ها و اصحاب رسانه روز به روز بیشتر می‌شود، بیان می‌کند: در این بین فعالان این حوزه گرفتار مسائل مختلف صنفی و غیرصنفی بیشتری می‌شوند.
حسن اکبری می‌گوید: یک سوی ماجرا که خیلی از آن سخن گفته شده و شاید از فرط تکرار، دیگر اثربخشی هم ندارد، مشکلات صنفی بخش بزرگی از فعالان این عرصه مثل امنیت شغلی و بیمه و دستمزدهای پایین است.
اقتصاد ضعیف رسانه‌ها باعث شده رسانه‌های محلی نحیف‌تر شوند
وی ادامه می‌دهد: البته بخش قابل توجهی هم از این مشکلات به ضعیف شدن خود رسانه‌ها بر می‌گردد و اقتصاد ضعیف رسانه‌ها باعث شده روز به روز رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های محلی نحیف‌تر شوند و اغلب رسانه‌ها با نیروهای انگشت شمار و یا حتی انفرادی ادامه حیات دهند.
مدیرمسئول نشریه سپهر روشن یادآور می‌شود: ناگفته نماند همین نحیف شدن رسانه‌ها، استقلال آن‌ها را تحت الشعاع قرار داده به طوری که رسانه‌ها برای سرپا ماندن وابستگی زیادی به رپرتاژها پیدا کرده‌اند و این مسأله پیامدهای چندان مطلوبی ندارد و مطالبه‌گری در رسانه‌ها را نشانه می‌رود.
شبکه‌های اجتماعی کارکرد رسانه‌های رسمی را با چالش‌هایی مواجه کرده است و عرض اندام در چنین فضایی نیازمند آشنایی با ابزارها و قالب‌ها و روش‌های جدید اطلاع‌رسانی است اکبری ظهور و نفوذ انواع و اقسام شبکه‌های اجتماعی را از دیگر نکات قابل توجه ذکر کرد و می‌افزاید: شبکه‌های اجتماعی کارکرد رسانه‌های رسمی را با چالش‌هایی مواجه کرده است و عرض اندام در چنین فضایی نیازمند آشنایی با ابزارها و قالب‌ها و روش‌های جدید اطلاع‌رسانی است.
خبرنگار خبرگزاری ایرنای مرکز زنجان ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی مرجعیت رسانه‌ای به دلیل نحیف ماندن رسانه‌ها و اصحاب رسانه‌ای که تلاش می‌کنند به صورت حرفه‌ای کار رسانه‌ای انجام دهند، به شدت دچار تغییر و تحول و یا بهتر بگویم آسیب شده است.
اکبری تصریح می‌کند: در این خصوص بعد دیگر مسأله به سیاست‌های رسانه‌ای هم مربوط می‌شود که با گسترش شبکه‌های اجتماعی تقریباً همه شهروندان به نوعی در حوزه اطلاع رسانی فعال هستند و در چنین فضایی محدود کردن رسانه‌ها به انواع و اقسام ملاحظات، حاصلی جز مخدوش کردن روایت‌های درست و حرفه‌ای و تضعیف مرجعیت رسانه‌ای ندارد.
مدیرمسئول نشریه سپهر روشن اظهار می‌کند: در چنین شرایطی ساز و کارهای حمایتی به شرط حفظ استقلال رسانه‌ها می‌تواند بخشی از چالش‌ها را بر طرف کند که متأسفانه اقدامات قابل انتظاری در این زمینه مشاهده نمی‌شود و ادعاهای متولیان اغلب در حد حرف باقی می‌ماند.
عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان نیز در مورد اقتصاد رسانه در رابطه اقتصاد رسانه و تبلیغات استان زنجان می‌گوید: برخی از فعالیت‌ها در جایی تعریف می‌شود که تقسیم کار گسترده اتفاق بیفتد در و مکان‌هایی که ساختارهای ساده دارند، امکان رشد و فعالیت آن‌ها دشوارتر است.
مصطفی دین‌محمدی با اشاره به اینکه در روستاها شاهد ساختارهای ساده هستیم و در گذشته بیشتر اهالی نیازهای غذایی و پوشاک را خودشان تأمین می‌کردند، ابراز می‌کند: در ساختارهای ساده نقش رسانه به لحاظ اقتصادی نمی‌تواند جایگاه خود را پیدا کند.
بخشی از اقتصاد رسانه می‌تواند متکی به کارهای تبلیغاتی باشد
وی تصریح می‌کند: زمانی که ساختار پیچیده باشد، تنوع عرضه و تقاضا زیاد است و در اینجا موضوع تبلیغات نیز برجسته می‌شود؛ به عنوان مثال در شهر تهران هم یک خانه ۵۰ متری مشتری زیادی دارد و هم یک خانه یک هزار متری؛ یعنی هم عرضه و تقاضا وجود دارد و هم نیازمند تبلیغات برای پیوند مشتری و متقاضی هستیم.
اقتصاد زنجان چندان پیچیده نیست و این سادگی باعث می‌شود جایگاه اقتصادی بخش رسانه به حاشیه برود
عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان با اشاره به اینکه بخشی از اقتصاد رسانه می‌تواند متکی به کارهای تبلیغاتی باشد، ابراز می‌کند: اقتصاد زنجان چندان پیچیده نیست و این سادگی باعث می‌شود جایگاه اقتصادی بخش رسانه به حاشیه برود.
وی با بیان اینکه نظام توزیع رسانه در تهران متمرکز شده است و وزن این توزیع به نسبت سایر استانها ۷۰ به ۳۰ است، عنوان می‌کند: در این شرایط شاخص‌هایی درست می‌شود که ۹۰ درصد دستاوردهای مالی نصیب مرکز می‌شود و در عمل چیزی برای استانها باقی نمی‌ماند.
دین‌محمدی با اشاره به اینکه از نگاه اقتصادی بخش اصلی حوزه فعالیت رسانه‌ها با بازار و تبلیغات مرتبط می‌شود، ادامه می‌دهد: در این بین باید ببینیم وضعیت زنجان در مقایسه با استان‌های همتراز از لحاظ تعداد رسانه‌ها، خبرنگاران فعال، گسترش رسانه‌های دیجیتال و فرهنگ مطالعه چگونه است و بعد وضعیت اقتصادی آن را بسنجیم.
بی شک رفع چالش‌های موجود در حوزه اقتصاد رسانه نیازمند یک فرایند اصولی و کارشناسانه است و باید مسئولان مرتبط باید در این حوزه راهکارهای عملیاتی را مدنظر قرار دهند.