خبرگزاری مهر - گروه استانها- بهرام قربانپور: این روزها زمزمه‌های «رفتن» زیاد است؛ یکی ویزایش را درست می‌کند آن یکی برای خاطرات در راه مانده‌اش کوله پشتی می خرد و دیگری هم در به در دنبال کاروان و موکب خالی می‌گردد تا خودش را به سرزمین عشق برساند، آری «کربلا» سرزمین عشق است و «اربعین» نیز مغناطیس عاشقان.
اهمیت روایی سازی سفر اربعین
پیاده روی و اجتماع «اربعین» بدون شک یکی از بزرگترین رویداد انسانی است که در کربلا و موقعیت «اربعین» رقم می‌خورد، دسته دسته و فوج فوج مردم با هر نژاد، رنگ، جنس و سنی در اربعین سرور سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) خودشان را به سرزمین عشق یعنی «کربلا» می‌رسانند تا عرض ارادت خالصانه شأن را چهره به چهره با ارباب بی کفن ابراز کنند.
در آستانه سفر معنوی پیاده روی اربعین، نخستین محفل «نهضت روایت» پاتوق راویان، محققان و علاقه‌مندان به تاریخ مردمی انقلاب اسلامی در گیلان با حضور صاحب نظران و کارشناسان امر و با محوریت حوزه هنری گیلان شکل گرفت تا ابعاد و زوایای پردازش سفرنامه اربعین مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد و از طرفی روایی سازی سفر اربعین به یک مطالبه عمومی تبدیل شود.
شکل گیری گزاره‌های فکری و اندیشه‌ای بشر در بستر روایت‌ها
«محمود رنجبر» نویسنده و پژوهشگر تاریخ شفاهی می‌گوید: سفر و سیاحت از تأکیدات ویژه دین، قرآن و احادیث و روایات است.
وی با اشاره به اینکه ۱۴ بار در قرآن به سفر تشویق و اشاره شده است، افزود: از این تعداد ۷ مورد به طور مستقیم و ۷ مورد غیر مستقیم به سفر تاکید دارد.
نویسنده و پژوهشگر تاریخ شفاهی با اشاره به سبقه و تاریخچه سفرنامه نویسی در ایران و گیلان بیان کرد: سفرنامه نویسی در ایران و گیلان سابقه دیرینه و درخشانی دارد.
رنجبر به تشریح جایگاه و ارزش و اهمیت روایت‌ها در زندگی بشر پرداخت و اضافه کرد: گزاره‌های فکری و اندیشه‌ای بشر در بستر روایت‌ها شکل می‌گیرد.
وی با تاکید بر لزوم روایت سازی اجتماع بزرگ انسانی اربعین افزود: بیان و ادای پیش فرض‌ها و مشاهدات عینی واقعیت دو کنش مهم و مؤثر روایت اربعین است.
این نویسنده گیلانی با بیان اینکه جزئی نگری در روایت اربعین بسیار مهم و ضروری است، گفت: توجه به جزئیات منجر به پردازش واقعی داستان چند بُعدی اربعین می‌شود.
رنجبر با بیان اینکه روایت‌ها بدون واسطه اثرگذارترین است، اضافه کرد: روایت اربعین باید بدون واسطه و به صورت میدانی و در قال گفتگوی چهره به چهره صورت گیرد تا ماندگار شود.
وی با بیان اینکه رویداد بزرگ انسانی اربعین با قاب خاص روایت شود، افزود: معمولاً نویسنده و راوی رویداد اربعین را با نگاه و قاب خودش روایت می‌کند اما شیواترین روایت آن است که تلفیقی از قاب‌ها و نگاه‌های مختلف باشد.
سفرنامه نویس باید جزئی نگر باشد
این نویسنده گیلانی با بیان اینکه گفتگو یکی از شاخصه‌های مهم سفرنامه نویسی است، گفت: وجه غالب سفرنامه‌های امروز توصیف خشک راوی در آن برجسته است.
رنجبر با بیان اینکه سفرنامه نویس باید جزئی نگر باشد، اضافه کرد: پردازش و واکاوی جزئیات در سفرنامه نویسی بسیار اهمیت دارد.
وی ادامه داد: در سفرنامه نویسی جزئیات بسیار مهم است تا زمانی که پردازش به جزئیات جزو مطالبات شخصی و منفعت طلبی قلمداد نشود.
این پژوهشگر تاریخ شفاهی با بیان اینکه تصویربرداری در سفرنامه نویسی مغفول مانده است، گفت: با پیشرفت علم و تکنولوژی و هوشمندسازی کتب می‌توان روایت‌ها و سفرنامه نویسی را در قالب گفتگو هم انجام داد.
رنجبر با بیان اینکه جلب اعتماد عمومی مخاطب در سفرنامه نویسی اهمیت دارد، اضافه کرد: پایگاه اجتماعی و تراوشات ذهنی و فکر راوی منجر به اعتقاد عمومی می‌شود.
روایت اربعین از گیلان شکل گرفت
«سید رسول منفرد» فعال فرهنگی و اجتماعی و رئیس حوزه هنری گیلان اظهار کرد: روایت اربعین از گیلان شکل گرفت و توسعه پیدا کرد.
وی با بیان اینکه روایت قالب گیلان در معرض آسیب قرار دارد، افزود: روایت واقعی و قالب گیلان در گیر و دار حواشی گم شده است.
رئیس حوزه هنری گیلان با اشاره به قرارگیری در زمین بازی دشمن در جنگ روایت‌ها، بیان کرد: گیلان مفاهیم و شاخصه‌های خوبی در بخش‌های مختلف دارد که به آن پرداخته نشده است.
منفرد باید اینکه روایت اربعین محصول تلاش‌های گیلانیان است، گفت: در ماجرای پیاده روی اربعین گیلانی‌ها نقش آفرین بودند که با درستی روایت و تبیین نشده است.
وی با بیان اینکه روایت‌ها کارکرد بسیار مهمی در اثربخشی رویداد دارد، افزود: َروایت واقعی گیلان بویژه در حوزه هویت دینی بسیار مورد تبیین قرار گیرد.
در بیان روایت واقعی و قالب گیلان رفوزه شدیم
رئیس حوزه هنری گیلان با اشاره به شاخصه‌های مثبت و مهم روایت قالب این استان بیان کرد: در بیان روایت واقعی و قالب گیلان رفوزه شدیم.
منفرد پا بیان اینکه شاخص‌های گیلان مورد تبیین قرار گیرد، گفت: باید روایت درست گیلان در بخش‌های مختلف شناسایی و تبیین کنیم و در این راستا باید «نهضت روایت» راه اندازی شود.
پیاده روی اربعین یک نماد بین المللی برای ترویج فرهنگ اسلامی است و نقش گیلانی‌ها در شکل گیری پیاده روی و اجتماع اربعین و برپایی مواکب در کربلا در عصر جنگ روایت‌ها گم شده است و از این رو پیاده روی اربعین و سفرنامه بومی این پیاده روی و اجتماع بسیار مهم و ضرورتمند است.