خبرگزاری مهر – گروه بین الملل: توافق آبراهام یا همان عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی از سپتامبر ۲۰۲۰ با امضای توافقی میان امارات متحده عربی، بحرین و رژیم صهیونیستی با میانجی‌گری دولت وقت آمریکا، سرآغاز امیدوارکننده‌ای برای سران تل آویو داشت.
از همان ابتدا نیز پر واضح بود که سران صهیونیست این توافق را به عنوان نقطه شروعی برای طرح بزرگی که از پیش طراحی کرده بودند، در نظر داشتند و هرگز نمی‌خواستند که توافق آبراهام تنها در دایره همین دو کشور عربی حاشیه خلیج فارس که سال‌ها روابط پنهانی با آن داشتند، خلاصه شود.
در همین راستا تحرکات بعدی صهیونیست‌ها به طور هدفمند و برنامه ریزی شده برای توسعه دایره عادی سازی روابط از راه رسید و کشورهایی نظیر سودان، مراکش، تونس و لیبی و … به عنوان اهداف بعدی عادی سازی روابط پیگیری شد. البته در جریان همین تحولات صهیونیست‌ها به عنوان یکی از اهداف اصلی خود عادی سازی روابط با عربستان سعودی را به طور خزنده دنبال می‌کردند، چرا که به خوبی می‌دانستند با توجه به جایگاه این کشور در جهان عرب، می‌توانند از این مساله به عنوان عامل پیش برنده توافق آبراهام استفاده کنند.
ناکامی‌ها از راه رسید
با ادامه تلاش‌های جدی صهیونیست‌ها برای پیشبرد قطار عادی سازی روابط به تدریج ناکامی‌های آن نیز از راه رسید. شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ را می‌توان یکی از عوامل این رخداد توصیف کرد، چه آنکه ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود تلاش‌های بسیاری در موضوع امضای توافق آبراهام به کار گرفت و کاملاً در پازل پروژه طراحی شده صهیونیست‌ها حرکت کرد.
در سال‌های میان ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ مخالفت‌های ملت‌های اسلامی با برقراری هر گونه روابط با رژیم صهیونیستی با اعتراضات و تظاهرات گاه و بی‌گاه آنها در کشورهای مختلف به چشم می‌آمد. اما اتفاقی که ناامیدی صهیونیست‌ها از پیشبرد روند عادی سازی روابط را بیشتر کرد، رخدادهای مرتبط با برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر بود. در این رخداد جهانی صهیونیست‌ها به چشم خود دیدند که جایی در بین ملت‌های اسلامی ندارند و برای تحقق عادی سازی روابط مسیری طولانی را پیش روی خود دارند. این رخداد تا جایی برای صهیونیست‌ها دردناک بود که از آن به عنوان دفن پروژه عادی سازی روابط در قطر یاد کردند.
تحرکات خزنده در سطح منطقه
در هفته‌های اخیر تحرکاتی در سطح منطقه رصد شده که از تلاش صهیونیست‌ها و در کنار آنها، ایالات متحده آمریکا برای احیای توافق عادی سازی روابط حکایت دارد.
هفته گذشته برت مک گورک، فرستاده آمریکا در خاورمیانه و باربرا لیو، معاون وزیر خارجه آمریکا به ریاض سفر کردند. کاخ سفید اعلام کرد که یک هیئت از آمریکا برای بررسی مجموعه گسترده‌ای از مسائل منطقه‌ای از جمله عادی سازی روابط عربستان با تل آویو به سر می‌برد.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در این باره اعلام کرد: عادی سازی روابط با اسرائیل نیز در دستور کار این هیئت خواهد بود.
سالیوان اما در واکنش به دو مکالمه تلفنی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی و محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت که هیچ گونه بیانیه یا پیشرفتی طی مرحله آتی درخصوص عادی سازی را پیش بینی نمی‌کند.
کمی آن‌سوتر، منابع عبری با انتشار تصاویری از افتتاح رسمی ساختمان سفارت رژیم صهیونیستی در منامه با حضور وزرای خارجه دو طرف خبر دادند. «ایلی کوهن» وزیرخارجه رژیم صهیونیستی دوشنبه گذشته در مراسمی که با حضور «عبداللطیف الزیانی» همتای بحرینی وی برگزار شد، به طور رسمی سفارت اسرائیل در منامه را افتتاح کرد.
این در حالی است که سفارت موقت اسرائیل در منامه دو سال قبل با حضور یائیر لاپید وزیرخارجه وقت رژیم صهیونیستی افتتاح شده بود. برخی کاربران در فضای مجازی با انتشار تصاویر مراسم پیشین افتتاح سفارت رژیم صهیونیستی در منامه نتانیاهو را به تلاش برای دستاوردسازی سیاسی به سود خود در شرایط بغرنج فعلی، متهم کردند.
سفیر ایلی کوهن وزیرخارجه رژیم صهیونیستی به منامه، نخستین سفر مقامی در قامت وزیرخارجه رژیم صهیونیستی به کشورهای امضا کننده توافق آبراهام (عادی سازی روابط)، از زمان امضای آن محسوب می‌شود.
وزیرخارجه رژیم صهیونیستی پیش از این مراسم نیز با سلمان بن حمد آل خلیفه ولیعهد بحرین دیدار و گفتگو کرده بود. وی در اظهاراتی مدعی شد که توافق آبراهام به یک الگو برای دیگر کشورهای خاورمیانه تبدیل شده و تل‌آویو خواهان توسعه دایره عادی سازی روابط به دیگر کشورهای این منطقه است.
فرجام کلام
در روزهای اخیر سفر مقامات ارشد صهیونیست و در کنار آن دولتمردان آمریکایی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه با تمرکز بر عربستان سعودی و امارات متحده عربی افزایش یافته است، سفرهایی که توافق عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی تحت عنوان آبراهام اصلی ترین موضوع آن محسوب می‌شود.
اگر بخواهیم روند توافق آبراهام را از زمان شکل گیری آن در سپتامبر ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار دهیم، متوجه خواهیم که این توافق در شرایط کنونی در دوران افول خود به سر می‌برد. توافقی که صهیونیست‌ها امید و آرزوهای فراوانی به آن داشتند.
در واقع می‌توان گفت در ابتدای مسیر، امضای توافق آبراهام با شروعی امیدوارکننده برای تل‌آویو همراه بود. بعدها اما امید و آرزوهای فراوان صهیونیست‌ها به توسعه دایره عادی‌سازی روابط با نمایان شدن رویکرد شدید اعتراضی ملت‌های اسلامی به ویژه در جریان برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر، کاملاً رنگ باخت. این مخالفت‌ها تا جایی جدی شد که حتی برخی از حکام عرب حاشیه خلیج فارس که شاید گوشه چشمی به پیوستن به قطار عادی سازی روابط را داشتند، از این تحرک به دلیل نگرانی از واکنش‌های تند مردمی، باز داشت.
از عوامل دیگر افول عادی سازی روابط، می‌توان به شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به عنوان پیشقراول عادی سازی روابط اشاره کرد. شخصیتی که صهیونیست‌ها به وی به عنوان پیش برنده توافق آبراهام می‌نگریستند و امید بسیاری به وی بسته بودند.
همچنین تشدید بحران‌های داخلی رژیم صهیونیستی از ابتدای سال ۲۰۲۳ با روی کارآمدن کابینه راستگرای افراطی نتانیاهو، را می‌توان یکی دیگر از عوامل افول توافق آبراهام دانست. در ماه‌های اخیر نتانیاهو و وزرای کابینه افراطی‌اش چنان درگیری اعتراضات داخلی جامعه صهیونیستی و البته تشدید عملیات‌های مقاومتی بوده‌اند که فرصتی برای سر و سامان دادن به پرونده راکد مانده عادی سازی روابط پیدا نکرده اند.
به هر حال می‌توان گفت در شرایط کنونی توافق آبراهام در وضعیت مرگ بالینی قرار گرفته و با وخیم شدن وضعیتش تلاش‌ها برای احیای آن افزایش یافته است. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که همان عواملی که منجر به تضعیف این توافق و ایجاد مانع در برابر توسعه آن شد، آیا در شرایط فعلی برطرف شده‌اند؟ پاسخ به این سوال قطعاً منفی است، در کنار این موضوع باید به رویدادها و تحولات مهم ماه‌های اخیر در سطح منطقه نیز توجه داشت. در جایی که شاهد هستیم قدرت‌های بزرگ منطقه نظیر ایران، عربستان سعودی و مصر با فاصله گرفتن از دوران روابط بعضاً تنش‌زای دوجانبه در سال‌های گذشته، وارد فضای همکاری سازنده شده‌اند، فضای جدیدی که در آن رژیم صهیونیستی قطعاً مانند گذشته مجال مانور دهی و سوءاستفاده از روزنه‌های فعال اختلافی میان کشورهای منطقه را نخواهد داشت، سیاستی که صهیونیست‌ها در آن سعی می‌کنند با تبحر از هرگونه اختلافی در راستای منافع خود و شکل دهی به ساختارهای منطقه‌ای بر مبنای اندیشه‌های صهیونیستی بپردازند.