خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ فاطمه یوسفی: خبر خشک شدن چشمه علی یا قدمت هفت هزار سال، مدت‌ها است، موجب نگرانی مردم و فعالان میراث فرهنگی و محیط زیست در این منطقه شده است.
دادستان ری پس از این موارد و حدود یک ماه پیش به این مساله ورود کرد و دستور بررسی موضوع خشکی چشمه علی را داد.
بدیهی است، که برای احیای چشمه علی و بازگشت مجدد آب به چشمه علی باید ابتدا عامل خشکی را شناخت و سپس برای رفع آن مشکل و عامل گام برداشت.
عوامل متعددی برای خشک شدن چشمه علی ذکر شده است، که یکی از دلایل عمده آن احداث خط شش مترو تهران و تأثیر آن بر سفره‌های زیرزمینی است، که چشمه علی را تغذیه می‌کنند، اما رئیس شورای اسلامی شهرستان ری در یکصد و هفتاد و ششمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه چشمه علی از آثار باستانی و طبیعی ری است، اظهار داشت: چشمه علی طی سال‌های گذشته با افت جریان آب مواجه بود، اما متأسفانه طی یکی دو ماه اخیر کاملاً آب ورودی خشک شد و منظره ناامید کننده ای را برای مردم بومی و محلی و گردشگران ایجاد کرد.
کارشناسان سازمان آب خط ۶ مترو را عامل خشکی چشمه علی ندانستند
جعفر شربیانی گفت: شهرداری منطقه ۲۰ علیرغم اینکه وظیفه ذاتی شهرداری نبود، کمیته‌ای را با حضور آبفا منطقه شش تهران تشکیل داد و دادستان عمومی و انقلاب ری نیز با توجه به حساسیت موضوع برای مردم به این مساله ورود کرد.
وی گفت: با روش‌های تشخیصی که سازمان آب داشت، گزارشی ارائه کرد، مبنی بر اینکه فعالیت مترو علت خشک شدن چشمه علی نبوده بلکه پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی و استفاده از قنات‌های موجود در بالادست مسیر عامل خشک شدن چشمه علی بوده است.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش گفت: در نهایت تمهیداتی اندیشیده شده که مجدداً آب به مسیر چشمه علی برگردد.
اما دیگر عواملی که برای خشک شدن چشمه علی مطرح می‌شود چیست، سوالی است، که سرپرست فرمانداری ری پاسخ به آن در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: ما ابتدا با کاهش حجم ورودی آب به چشمه علی مواجه بودیم و اکنون نیز شاهد خشک شدن چشمه هستیم.
چهار عامل احتمالی برای خشک شدن چشمه علی / سهم هر عامل طی ۲ الی ۳ هفته مشخص می‌شود
محمد بشارت گفت: چهار عامل احتمالی به عنوان عوامل خشکی چشمه علی مطرح است، که یکی از این عوامل از دید کارشناسان ممکن است، اجرای خط شش مترو است، که از سال ۹۶ تا ۹۸ تداوم داشت، باشد، که احتمال دارد مسیر یکی از سفره‌های زیرزمینی را تغییر داده باشد.
وی اضافه کرد: احتمال تغییرات در شبکه جریان آب به واسطه ساخت و سازها نیز یکی از احتمالات خشک شدن چشمه علی است.
نماینده عالی دولت در ری کاهش روان آب‌ها در تهران را نیز دلیل دیگری برشمرد، که طبق اعلام کارشناسان آب می‌تواند، عامل خشک شدن چشمه علی باشد و افزود: حفر چاه‌های اطراف نیز تا فا فاصله ۷۰۰ الی ۸۰۰ متر تا چشمه علی ممکن است در خشکی این چشمه مؤثر باشد، البته چاه‌های مذکور به تازگی حفر نشده و بالای ۱۰ سال قدمت دارند.
وی گفت: قرار شده طی سه روز آینده نماینده‌های دستگاه‌ها برای کارشناسی در هر چهار حوزه آب، هیدروژئولوژی، ژئوتکنیک و باستان شناسی مشخص شده و پیگیر موضوع باشند و طی یک زمان مشخصی که حدود دو الی سه هفته است و توسط دادستان تعیین می‌شود، نظر کارشناسی به دادستان ارائه شود.
شهردار منطقه ۲۰ پیشنهاد آبرسانی مصنوعی به چشمه علی را داده است
بشارت گفت: بعد از بررسی کارشناسی کمیته تخصصی جامع الاطراف تشکیل می‌شود و پیگیر موضوع است، چرا که عزم مدیریت شهرستان رفع مشکل چشمه علی است.
سرپرست فرمانداری ری گفت: دو پیشنهاد توسط شهردار منطقه ۲۰ برای آبرسانی مصنوعی به چشمه علی مطرح شد، که بعد از بررسی نهایی ممکن است اجرایی شود.
وی عزم مدیریت شهری، فرمانداری و حوزه قضائی ری را برگشت آب به مجموعه چشمه علی، حفاظت از آن و مجموعه کتیبه‌ها و آثار تاریخی چشمه علی دانست و گفت: پیگیر احیای چشمه علی در یک بستر منطقی هستیم.
خط شش مترو تونل حائل صدها متری با عمق ۲۰ متر دور چشمه علی کشیده است
در این بین اما برخلاف نظر رئیس شورای شهرستان ری، سرپرست پایگاه ملی ری در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص خشک شدن چشمه علی انگشت اتهام را به سوی خط شش مترو گرفت و اظهار داشت: با توجه به مطالعات و شناخت باستان شناسان ری از توپوگرافی منطقه و لایه‌های عمیق و تاریخی ری و اقلیم این شهرستان احداث خط شش مترو عامل اصلی خشکی چشمه علی است.
قدیر افروند گفت: امتداد بی بی شهربانو در انتها به چشمه علی می‌رسد و یک کریدور را شکل می‌دهد که شیب شمال ری و شرق تهران به سوی خروجی در دشت ری کانالیزه و آب به این منطقه هدایت می‌شود.
وی اضافه کرد: طبق اطلاعاتی که به من ارائه شده سطح آب در منطقه بالا است و سفره‌های زیرزمینی غنی است، اما این خشکیدن های مقطعی چشمه علی ری از یک خط زمانی در زمان احداث خط شش مترو تهران آغاز شده است.
این باستان شناس گفت: خط شش مترو ابتدا طبق طرح مشاور در جنوب چشمه علی بود که ما معترض به نزدیکی بیش از حد و عبور از کنار چشمه علی شدیم، که در نهایت این مسیر تغییر کرد و به بالادست چشمه علی رفت که این اقدام نیز اشتباه بود، چرا که عمق تونل مترو ۲۰ متر است، که به نظر کارشناسان در مسیر منابع آب زیرزمینی مؤثر است.
وی با بیان اینکه خاکبرداری برای ساخت و سازها نیز ممکن است در انسداد مسیر آب به سوی چشمه علی مؤثر باشد، گفت: البته خاکبرداری ساخت و سازها مقطعی است، اما مسیر تونل مترو سرتاسری است و گویی یک کانال حائل صدها متری در اطراف چشمه علی کشیده شده است و طبیعی است، که عامل اصلی می‌تواند همین تونل باشد.
ورود فرمانداری و دادستانی ری به خشک شدن چشمه علی اقدام مؤثری است
افروند اضافه کرد: خوشبختانه فرمانداری و دادستانی به طور جدی پیگیر مساله خشک شدن چشمه علی است و قرار شد کارشناسان رسمی دادگستری در چهار تخصص نظر خود را رسماً اعلام کنند و طی دو الی سه هفته آینده دادستان ری نظر نهایی را دریافت و اعلام می‌کنند.
به گفته سرپرست پایگاه ملی ری کتیبه‌های باستانی چشمه علی در اولویت حفاظت این پایگاه است.
وی گفت: متأسفانه کتیبه چشمه علی در غفلت در حال تخریب بود.
در هر صورت به نظر می‌رسد، باید منتظر بمانیم تا دو الی سه هفته آینده نتیجه کارشناسی دلیل خشک شدن چشمه هفت هزار ساله چشمه علی اعلام شود، تا پس از آن وارد فاز احیا این چشمه و حفاظت از کتیبه‌ها و آثار باستانی آن باشیم.
خبرگزاری مهر تا احیای این چشمه تاریخی پیگیری رسانه‌ای وضعیت آن را در دستور کار دارد.