خبرگزاری مهر، گروه استانها: از گذشته‌های دور استان گلستان به واسطه خاک حاصلخیز و آب و هوای مطلوب قطب کشاورزی کشور بوده، اما در سال‌های اخیر به دلیل تغییر اقلیم و خشکسالی، درآمد زارعان از این بخش بسیار تقلیل یافته با این حال کارشناسان راه رونق دوباره این صنعت در استان را توسعه کشت گیاهان دارویی می‌دانند.
طبق اظهارات کارشناسان، بخش عمده‌ای از اراضی شمال استان که شوری خاک آن بالاست و امکان کشت هیچ محصول زراعی وجود ندارد بستر خوبی برای زراعت گیاهان دارویی است. این نوع محصول به واسطه مصرف بسیار محدود آب و سهولت در تهیه نهاده برای کشاورزان صرفه اقتصادی دارد.
بر اساس یافته‌های مرکز تحقیقات سازمان جهاد کشاورزی استان، ۲۰ گونه گیاه دارویی از قبیل سیاه دانه، گاوزبان، سرخار گل، آویشن باغی، بابونه، رزماری و زیره سبز در گلستان دارای اولویت برای کشت صنعتی و سرمایه‌گذاری هستند با این حال فقدان حلقه مفقوده ای مانند صنایع تبدیلی و بازاریابی باعث شده تا کشاورزان هرساله پس از کشت محصول دغدغه فروش داشته باشند.
لزوم رونق کشت گیاهان دارویی
یک تولیدکننده گیاهان دارویی با بیان اینکه اقلیم متنوع گلستان مستعد توسعه کشت گیاهان دارویی است به خبرنگار مهر، گفت: با توجه به زمین‌های شور و دیم شمال استان، می‌توان از آن برای رونق کشت گیاهان دارویی بهره برد.
فاطمه سادات میرحسینی، افزود: برخی از گیاهان دارویی مانند گلبرگ به شوری و کم آبی مقاوم هستند از این رو می‌توان در سطح زیر کشت این محصول را توسعه داد.
وی ادامه داد: با گسترش کشت گیاهان دارویی علاوه بر ایجاد اشتغال و رونق گردشگری به حفظ منابع آبی و جلوگیری از فرسایش خاک کمک خواهد شد.
این تولیدکننده گیاهان دارویی با بیان اینکه در شمال شهرستان گنبدکاووس کشت زیره سبز از رونق خوبی برخوردار است، افزود: در سایر شهرستان‌ها سیاه‌دانه، گل‌محمدی، زعفران، اسطوخدوس، آویشن و سایر گیاهان دارویی کشت می‌شود.
میرحسینی معتقد است که پتانسیل موجود در اراضی گلستان برای کشت گیاهان دارویی در کنار تأمین آسان نهاده‌های این محصول باعث شده تا کشاورزان به زراعت آن روی بیاورند اما نبود بازار مناسب برای عرضه و فروش این محصولات به مرور زمان در سال‌های گذشته انگیزه کشت دوباره گیاهان دارویی را بسیار کم کرده است.
وی فروش گیاهان دارویی با قیمت ارزان را از جمله مشکلات بهره برداران دانست و گفت: نیاز است تا بین صاحبان صنایع و کشاورزان ارتباط مستقیم برقرار شود تا ضمن حذف واسطه‌ها و دلالان، این محصول با قیمتی به صرفه به فروش برسد.
وی خاطر نشان کرد: محصولی مانند سیاه‌دانه به دلیل صرفه اقتصادی و هزینه‌های کم تولید و کم‌آب‌بر بودن آن، در سال‌های گذشته به میزان قابل‌توجهی کشت می‌شد اما به دلیل نبود بازار فروش مناسب، آن هم از رونق افتاد.
به باور برخی صاحب نظران، ایجاد صنایع تبدیلی در استان برای فرآوری گیاهان دارویی نه تنها منجر به رونق بیشتر این صنعت در استان می‌شود بلکه ارزش افزوده و درآمد بیشتری را چنین شرایطی عاید استان خواهد کرد موضوعی که رئیس انجمن گیاهان دارویی استان هم بر آن صحه می‌گذارد.
صنایع تبدیلی ایجاد شود
رئیس انجمن علمی گیاهان دارویی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تاکنون یک هزار و ۷۰۰ گونه گیاهی در استان شناسایی شده، گفت: از این تعداد ۴۰۹ گونه آن گیاه دارویی است.
خدایار همتی ضمن یادآوری این نکته که با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی گلستان، این منطقه می‌تواند به قطب گیاهان دارویی کشور تبدیل شود، افزود: بسیاری از گونه‌های گیاهی به صورت خودرو وجود دارد.
وی، نبود مراکز خرید و کمبود مراکز فرآوری گیاهان دارویی را از مشکلات استان دانست و اضافه کرد: برای ایجاد توسعه در تولید محصولات کشاورزی باید در حوزه صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی جدی تر عمل کنیم.
همتی افزود: به دلیل نبود مراکز خرید، بسیاری از تولیدات گیاهان دارویی این استان توسط واسطه‌ها و دلالان با قیمت پایین خریداری و به صورت فله‌ای به استان‌های دیگر یا خارج کشور صادر می‌شود.
رئیس انجمن علمی گیاهان دارویی گلستان، آویشن، نعناع فلفلی، گل گاو زبان، رازک، مورد، افسنتین، خار مریم، زیره، سر خارگل، مریم گلی، گالگا، گل محمدی، به لیمو، کدوی طبی، مرزنجوش، سیاه دانه، بادرنجبویه، کنگر فرنگی، اسطو خودوس و زعفران را از جمله گیاهان دارویی اولویت دار گلستان برشمرد.
همتی با اشاره به حجم بالای تجارت جهانی داروهای گیاهی بر لزوم استفاده بهینه از ظرفیت این بخش در استان تاکید کرد و گفت: صدها هزار هکتار از اراضی کم بازده، دیم و مراتع مناطق شمالی گلستان مستعد کشت گیاهان دارویی هستند.
وی با تاکید بر اینکه کشت گیاهان دارویی در مناطق خشک و کم آب کشور یک ضرورت است، افزود: احیا و توجه به گیاهان دارویی مصداقی از تحقق اقتصاد مقاومتی نیز به حساب می‌آید.
کشت گیاهان دارویی مانع فرسایش خاک می‌شود
معاون باغبانی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: به جهت جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ منابع خاک و آب در استان باید زارعان به کشت گیاهان کم آب بر روی بیاورند.
نویدرضا فراهانی افزود: در مزارع شیب دار کشت اسطوخدوس را به کشاورزان توصیه می‌کنیم چراکه علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک، درآمد خوبی برای کشاورز خواهد داشت.
وی ادامه داد: حال حاضر در شهرستان گرگان، علی آباد، بندرگز، کردکوی، گنبد، آزادشهر و فاضل آباد بسیاری از زارعان به کشت گیاهان دارویی مانند نعنا فلفلی، بادرنجوبه، سیاه دانه و زیره سبز مشغول هستند.
وی ضمن اشاره به ظرفیت مناسب گلستان برای توسعه کشت گیاهان دارویی، گفت: تنوع آب و هوایی و اقلیم متفاوت استان سبب رونق کشت گونه‌های مختلف گیاهان دارویی شده است.
فرهانی اضافه کرد: گلستان مستعد کشت تجاری گیاهان دارویی مانند زعفران، سیاه دانه، نعنافلفلی، آویشن، گل گاو زبان، رازک، گل محمدی و غیره است.
وی افزود: سیاه دانه در میاندشت استان نظیر شهرستان‌های گرگان، علی آباد و رامیان با سطح کشت هزار هکتار در رتبه دوم کشور قرار دارد در نوار کوهستانی استان بیشترین سطح کشت مربوط به زعفران در شهرستان‌های آزادشهر، رامیان، مینودشت و گالیکش است.
از آنجایی که خشکسالی به موضوعی اجتناب ناپذیر و همه گیر در کشور تبدیل شده به نظر می‌رسد برای حفظ و رونق کشاورزی در استان امتحان روش‌هایی مانند توسعه کشت گیاهان دارویی به واسطه درآمد مناسب و آب بری پایین مهم به نظر می‌رسد.