خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-نگار احدپور اقبلاغ:اعتقاد به موعود و منجی که سرانجام روزی با آمدنش دنیا را پر از عدل می‌کند مورد اتفاق تمامی ادیان است و هر دین و مکتبی متناسب با فرهنگ دینی و ملی خود از آخرین موعود سخن گفته است. اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین از ادیان آسمانی، به مسأله منجی و مهدویت بیش از سایر ادیان اهمیت داده و در تبیین مسائل مربوط به آن اهتمام خاصی ورزیده است. بر اساس جایگاه مهم مهدی (عج) موعود در اسلام است که همه مسلمانان از هر گروه و فرقه‌ای بر این مساله اتفاق دارند که در آخرالزّمان حضرت مهدی (عج) خروج می‌کند؛ و بر این مساله نیز اتفاق نظر دارند که آن حضرت از نسل حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) است و نامش نام پیامبر (ص) است.علاوه بر آیات فراوانی که بر مسئله مهدویت در اسلام و ظهور حضرت مهدی (ع) دلالت می‌کند، روایات شیعه و سنی در این زمینه، بسیار زیاد و به حد تواتر رسیده است، به گونه‌ای که کسی نمی‌تواند درباره درستی آنها تردید به خود راه دهد.
مقوله مهم مهدویت، به دلیل اثرات بسیار حیاتبخشی که دارد؛ در معرض خطرات و آسیب‌هایی است و اصولاً هر امر مهمی به نسبت اهمیتش، در معرض خطرها و آسیب‌هایی است. مهدویت هم با اثرات بسیار بهجت زای خود که کمترین آنها، امید به آینده و سر فرو نیاوردن در مقابل حوادث، ستم‌ها و سختی هاست، از این قاعده مستنثی نیست.
از آن جمله می‌توان به: برداشت‌هایی انحرافی از مقوله انتظار فرج؛ افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر از امام عصر (عج)؛طرح مباحث غیرضروری؛ شتابزدگی و تعجیل؛ توقیت و تعیین وقت ظهور؛ تطبیق نادرست نشانه‌های ظهور؛ افراط و تفریط در تبیین مفهوم غیبت؛ ملاقات گرایی؛ آرزوگرایان بی عمل؛ عاشق نمایان دنیاخواه؛ مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه؛ عدم پیروی از ولایت نواب عام؛ فعالیت‌های غرب و مستشرقان و… اشاره کرد.
خبرگزاری مهر درصدد است در خلال یادداشت‌ها، گزارش‌ها و گفت‌وگوهایی به این مقوله مهم و آسیب‌های آن بپردازد.
امروز نهم ربیع الاول سالروز آغاز امامت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. در معارف شیعی، برخلاف دیگر ادیان و مذاهب، منجی موعود تنها به عنوان شخصیتی مربوط به آینده که در آخرالزمان زمین را از هرگونه بی عدالتی و نابرابری پیراسته می‌سازد، مطرح نیست؛ بلکه او شخصیتی است فرازمانی که سه زمان گذشته، حال و آینده را به هم پیوند می‌دهد.
به مناسبت این روز تاریخی با حجت الاسلام محمدرضا نصوری؛ معاون فرهنگ، آموزش و پژوهش بنیاد فرهنگی حضرت مهدی (عج) به گفتگو نشستیم که حاصل آن را می‌خوانید:
حجت الاسلام محمدرضا نصوری در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه تعلیم و تربیت از محورهای مهمی است که در منابع اسلامی به آن تاکید شده، عنوان کرد: بحث تعلیم و تربیت با رویکرد انتظار دارای شاخصه‌هایی است که فرد در هر دوره و زمانه‌ای باید براساس آنها نسبت به ولی خدا تربیت شده و پاسخگو باشد.
مردم باید نسبت به امام زمان خود پاسخگو باشند
وی افزود: بر اهمیت تعلیم و تربیت در اسلام بسیار تاکید شده و توقع این است که انسان با تعلیم و تربیت صحیح به مقام عبودیت و بندگی خداوند نزدیک شود. لذا انسانها در مسائل زندگی خود باید شاخصه‌هایی را در هر دورانی از زندگانی خود مد نظر قرار دهند. به عبارت دیگر، در واقع تعلیم و تربیت صحیح یک نقشه راه است که هر فرد در هر دوره باید نسبت به امام خود داشته باشد و امروزه که عصر، عصر غیبت است و با توجه به آیه ۷۱ سوره مبارکه اسرا، «یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَٰئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَابَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلًا» «روزی که ما هر گروهی از مردم را با پیشوایشان (به پیشگاه حقیقت) می‌خوانیم»، یعنی مردم در روز قیامت با امام خودشان محشور می‌شوند، بنابراین باید نسبت به امام زمان خود پاسخگو باشند و در راستای شناخت و محبت و اطاعت امام و ولی عصر خود حرکت کنند. به همین منظور شاخصه‌هایی وجود دارد که باید به آنها توجه داشت.
دین محوری باید در عقاید، رفتار و اخلاق فرد وارد شود
وی با بیان اینکه اولین شاخصه تعلیم و تربیت با رویکرد انتظار، شاخصه دین محوری است، تصریح کرد: بر اساس این شاخصه، انسان باید با معیارهای دین حرکت کند. یعنی عقاید، افکار و اخلاق فرد باید با معیارهایی که در دین تعریف شده، مطابق باشد،. اگر عقاید و افکار و اخلاق فرد در دایره دین وارد شد. باید دید در این مدل عقایدش چقدر به یک باور رسیده، ایمان و تقوا و معرفتش چقدر ارتقا پیدا کرده، در این خصوص اگر پدر و مادر در زندگی خودشان به آن مدل معرفت استاندارد دین محوری نرسند، به تبع نمی‌توانند روی فرزندشان تأثیر بگذارند و یا یک استاد در حد اعلا اگر به استانداردی در این زمینه نرسیده باشد، نمی‌تواند دانشجو و یا دانش آموز خود را با آن معیارها تربیت کند. لذا زمانی که از دین محوری سخن میگوییم، این موارد را باید رعایت کنیم، عقاید، افکار و اخلاق باید در آن مسیر قرار گیرد.
دین؛ قانون مداری را در جامعه رواج می‌دهد
حجت الاسلام نصوری بیان کرد: خروجی دین محوری این است که فرد حقوق محور می‌شود، حقوق را می‌داند، حق خود را، حق امام را، حق پدر و مادر، حق جامعه را می‌داند و به عنوان یک انسان قانون مدار و ضابطه مند، در زندگی حرکت می‌کند. اما قله این دین محوری کجاست؟ آنجا که در دعای افتتاح می‌خوانیم: «اللّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ». «خدایا، به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت کریمه‌ای که اسلام و اهلش را به آن توانمند گردانی و نفاق و اهلش را به وسیله آن خوار سازی و ما را در آن دولت از دعوت کنندگان به سوی طاعتت و رهبران به سوی راهت قرار دهی».
ایمان و تقوا، دو بال عزت مندی انسان
معاون فرهنگ، آموزش و پژوهش بنیاد فرهنگی حضرت مهدی (عج) با اشاره به شاخصه عزت محوری بیان کرد: عزت محوری به معنای مبارزه با ظلم، توسعه معنویت در جامعه، گریز و پرهیز از گناه، به عنوان شاخصه عزت محوری در جامعه است. شخصی که به عزت محوری اهتمام دارد، در برابر ظلم، قوی و مستحکم است، تسلیم نمی‌شود و روز به روز ایمان و تقوای خود را ارتقا می‌دهد. یا توجه به آیه ۱۱۹ سوره مبارکه توبه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»، «انسان باید ایمان خود را رشد دهد، تقوا را به موازات آن رشد دهد، چون تقوا باعث می‌شود، ایمان فرد مصون بماند. بنابراین ایمان و تقوا دوبالی است که انسان را عزت مند می‌کند.
تکلیف محوری شاخصه مهم جامعه منتظر
وی تکلیف محوری را سومین شاخصه تعلیم و تربیت با رویکرد انتظار دانست و گفت: تکلیف محوری به معنای اینکه فرد مسئولت پذیر باشد، تکالیفش را بداند و سعی کند تکالیفش را به نحو احسن انجام دهد. به عنوان مثال اگر نماز می‌خواند، نمازش باید «عن الفحشا و المنکر» باشد؛ یعنی اول وقت، مرتب و منظم که فرد کاملاً از گناه دور شود. به عبارتی تکلیف محوری یعنی انجام تمام واجبات و ترک محرمات و این یعنی مسئولیت و تکلیفی که به عهده فرد است و فرد باید طوری تربیت شود که بر اساس مسئولیت محوری خود زندگی کند.
حجت الاسلام نصوری تصریح کرد: سه شاخصه دین محوری، عزت محوری و تکلیف محوری که باید در بحث تعلیم و تربیت ابتدا در کانون خانواده آغاز شده و سپس در کانون بزرگ‌تری به نام کانون‌های تعلیم و تربیت که تبع نظام آموزش و پرورش ما است و بعد در نظام آموزش‌های عالی ما و همچنین در جامعه باید بروز و ظهور پیدا کند، به عبارتی اگر این امر در نظام تعلیم و تربیت ما به عنوان منزل و خاستگاه اول تعلیم و تربیت درست انجام شود، خروجی آن را در جامعه با انسان‌های صالح می‌بینیم.
تنها دعا برای فرج کارساز نیست
وی تصریح کرد: در روایات از انتظار، با عنوان عمل و جهاد نام برده می‌شود. آنجا که حضرت رسول (ص) می‌فرمایند، «اَفضَلُ اَعمالِ اُمّتی انِتِظارُ الفَرَج»؛ «یعنی برترینِ اعمال امّت من این است که منتظر فرج باشند» به عبارت دیگر یعنی فقط ننشین یک گوشه و دعا کن، دعا بخشی از انتظار فرج است، و مهمتر از آن باید یک عملی انجام بشود در جامعه، و مصداق آن هم عدم ظلم و ظلم ستیزی، مهرورزی، گستراندن محبت و زیبایی در جامعه، دستگیری از ضعفا و فقرا، خدمت به خدا و خلق خدا است.
حجت الاسلام نصوری تصریح کرد: جهاد نیز یعنی جهاد با دشمنان خدا، آنجا که خداوند در آیه ۲۰۰ سوره مبارکه آل عمران می‌فرمایند: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» «اصبروا» یعنی وظایف فردی را انجام بدهید و «صابروا» وظایف اجتماعی تان را انجام بدهید و «رابطوا» یعنی (رابطه ات را با امام خودت خوب کن»، در واقع یعنی در اعمالتان خیلی مراقب باشید که امام زمانتان از شما ناراحت و دل چرکین نشود.