به گزارش خبرنگار مهر، کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار در تاریخ ۱۸ و ۱۹ شهریورماه به میزبانی تهران و با حضور ۵۵ کشور و آژانس بین‌المللی برگزار شد و اکنون نمایندگان بیش از ۵۰ کشور دنیا در بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند که اجرای سیاست‌های قهرآمیز در قبال کشورها مقابله با گرد و غبار را دشوار می‌کند.
متن بیانیه نهایی این کنفرانس به شرح زیر است:
وزیران و نمایندگان عالی‌رتبه کشورهای متأثر از توفان‌های ماسه و گردوغبار و همچنین کشورهای حمایت‌کننده در تاریخ ۹ تا ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳ در تهران - جمهوری اسلامی ایران، به منظور تقویت همکاری‌های جهانی و منطقه‌ای مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار، به عنوان یک موضوع نگران‌کننده بین‌المللی، دیدار کردند.
ما با قدردانی از حمایت و مشارکت نهادهای مختلف سازمان ملل متحد در کنفرانس و با یادآوری قطعنامه‌های ۷۰.۱۹۵، ۷۱.۲۱۹، ۷۲.۲۲۵، ۷۳.۲۳۷، ۷۴.۲۲۶، ۷۵.۲۲۲، ۷۶.۲۱۱، ۷۷.۱۷۱ و ۷۷.۲۹۴ و قطعنامه ۲.۱۰ و ۲.۱۰ UNGA II و تصمیم کنگره WMO Cg-XV.۳.۳.۳.۶، و قطعنامه ۷۲.۷ UNESCAP، که در آن توفان‌های گردوغبار به عنوان چالشی برای توسعه پایدار کشورهای آسیب دیده اذعان شده و همچنین، با در نظر گرفتن خروجی‌ها و نتایج ملاقات‌ها و کنفرانس‌های گردوغباری در دو دهه گذشته، شامل کنفرانس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گردوغبار در ژوئیه ۲۰۱۷ و نشست وزیران منطقه‌ای درباره همکاری محیط‌زیستی برای آینده بهتر در ژوئیه ۲۰۲۲، همچنان به اقدامات مؤثر در زمینه این چالش برای اجرای عملیاتی در خصوص مقابله با توفان‌های گردوغبار را پیگیری خواهیم کرد.
ضمن استقبال و قدردانی از ابتکارات مختلف در حال انجام توسط کشورها، نهادها، سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله UNDESA، UNCCD، UNEP، UNESCAP، FAO، WMO WHO، UNDP، UN-HABITAT، IOM، و UNDRR برای مقابله با توفان‌های گردوغبار، ما به تأکید بر تغییرات اقلیمی به عنوان مهم‌ترین عامل ایجادکننده مخاطرات اقلیمی، به ویژه خطر، تناوب و شدت توفان‌های گردوغبار، توجه ویژه‌ای داریم.
استقبال از فعالیت‌های ائتلاف سازمان ملل در مقابله با توفان‌های گردوغبار به منظور ترویج و هماهنگی پاسخ مشترک سازمان ملل متحد به مسائل بدخیم گردوغبار، تضمین اقدامات یکپارچه و منسجم از جمله طرح‌های حمایتی و مالی ضروری است.
ما تأکید می‌کنیم که توفان‌های گردوغبار، ماهیت فرامرزی دارند و اثرات منفی آن‌ها در بسیاری از کشورها و مناطق دوردست قابل مشاهده بوده و به طور متناوب در اکثر نقاط جهان در حال افزایش است.
این توفان‌ها علاوه بر تأثیرات منفی بر سلامت انسان، اراضی کشاورزی، معیشت، محیط‌های آبزی و خشک، کاهش تنوع زیستی، مسائل زیربنایی و سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی نیز آسیب‌های جدی به‌همراه دارند.
با توجه به این واقعیت، شناخت بیشتر از چالش‌های توفان‌های گردوغبار نیازمند همکاری و تمرکز بیشتر در سطوح زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و جهانی است. همچنین باید به اهمیت نقش راهبری سازمان ملل متحد در ترویج همکاری بین‌المللی میان کشورها و ذی‌نفعان مرتبط برای مقابله با توفان‌های گردوغبار توجه داشت.
ما اذعان می‌کنیم که دسترسی کافی و بدون مانع کشورهای در حال توسعه به منابع مالی، دانش فنی و فناوری، نیاز ضروری برای ایجاد ظرفیت‌های لازم در سطح ملی و منطقه‌ای جهت سازگاری و کاهش تأثیرات منفی توفان‌های گردوغبار است.
همچنین، ما ابراز تأسف عمیق می‌کنیم که تدابیر یکجانبه و اجرای قهرآمیز علیه کشورها، می‌تواند به طرز چشمگیری ظرفیت‌های آن‌ها را در برخورد با چالش‌هایی مانند توفان‌های گردوغبار کاهش دهد و بر اجرای مؤثر اقدامات و طرح‌ها تأثیر بگذارد.
همچنین در کنفرانس اخیر به موافقت در موارد زیر دست یافتیم:
۱. افزایش همکاری در سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان‌های گردوغبار در سطوح فرامرزی، منطقه‌ای، زیرمنطقه‌ای و بین‌المللی.
۲. تبادل و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و نقطه تظرات، دانش، تجارب موفق، درس‌آموخته‌ها، جمع‌آوری اطلاعات و انتقال بهترین و مؤثرترین فناوری در بحث مقابله با توفان‌های گردوغبار.
۳. بهبود فعالیت‌های پژوهشی و علمی، تبادل داده‌ها و اطلاعات، به اشتراک‌گذاری تجربیات میان جامعه دانشگاهی که به موضوع گردوغبار می‌پردازند. همچنین ارزیابی اثرات و پیش‌بینی توفان‌های گردوغبار جهت پیشگیری و کاهش اثرات این پدیده از طریق توسعه ظرفیت و مقابله موثر.
۴. اقدامات پیشگیرانه و اجرای آن‌ها و تشویق کشورها به همکاری‌های زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و بین‌المللی و توسعه نهال‌کاری در اراضی آسیب دیده و برنامه‌های احیای جنگل‌ها در تمامی سطوح.
۵. تأکید بر این موضوع که مقابله با توفان‌های گردوغبار که باید قسمت جدایی‌ناپذیر از اقدامات تغییرات اقلیمی باشد و همچنین استراتژی‌های سازگاری و کمک‌های مالی و فناوری در زمینه مقابله با توفان‌های گردوغبار را نیز باید مد نظر قرار داد.
۶. تقویت بسترهای ملی قانونی و چارچوب‌های سازمانی به منظور به اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌های توفان‌های گردوغبار و افزایش اطلاع‌رسانی در میان افکار عمومی، تصمیم‌سازان و اشاعه اقدامات هماهنگ و همکاری‌های یکپارچه.
۷. آگاهی‌افزایی عمومی در زمینه اثرات منفی توفان‌های گردوغبار بر سلامت انسان، فعالیت‌های کشاورزی، امنیت غذایی، زیرساخت‌ها، جنگل‌ها، آموزش، حمل و نقل، انرژی، بخش‌های اجتماعی اقتصادی، محیطزیست و مشارکت میان ذی‌نفعان.
۸. توسعه استراتژی‌ها در خصوص مخاطرات و اثرات توفان‌های گردوغبار به منظور افزایش انعطاف‌پذیری از طریق مدیریت پایدار منابع طبیعی در اراضی زراعی، مراتع، اراضی بایر و تالاب‌ها، دریاچه‌های بین‌المللی و فرامرزی، ذخایر زیست‌کره، محیط‌های شهری و روستایی.
۹. ادامه مذاکرات در خصوص چالش‌های توفان‌های گردوغبار با کشورهای تحت تأثیر و علاقمند با تسهیل، مشارکت، حمایت همکاری سازمان‌های بین‌المللی و تاکید بر سازماندهی رویدادهای مشابه.
۱۰. تدوین، بازنگری و اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای، منطقه‌ای و جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار، با حضور و کمک سازمان‌های مالی چندجانبه و سازمان ملل متحد، جهت کمک بیشتر به کشورهای آسیب دیده در زمینه‌های مختلف کاری. از جمله تأمین مالی پروژه‌های زیر منطقه‌ای و منطقه‌ای و برنامه‌های اقدام.
۱۱. استقبال از برنامه‌های عمل منطقه‌ای مقابله با توفان‌های گردوغبار در منطقه آسیا و اقیانوسیه (ESCAP/۷۸/۱۲/Add. ۱) به عنوان چارچوب و منبعی برای کشورها در دیگر مناطق جهان از جمله منطقه آفریقا و ECO. چارچوب منطقه‌ای کاهش خطر بلایا (ECORFDRR) و نقشه راه آن در هشتمین کنفرانس وزیران ECO در خصوص کاهش خطر مخاطرات که در سال ۲۰۲۱ به تصویب رسید.
۱۲. حمایت از ایجاد صندوق مالی منطقه‌ای برای منطقه غرب آسیا جهت مقابله با توفان‌های گردوغبار، در راستای بیانیه وزیران در کنفرانس سال ۲۰۲۲ تهران که با مشارکت داوطلبانه اعضا، سازمان‌های دولتی و غیردولتی، بخش خصوصی، نهادهای توسعه، بانک‌های توسعه منطقه‌ای به منظور اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای خواهد بود.
۱۳. تاکید بر اهمیت بسیج حمایت‌های مالی و فنی، مانند کمک‌های مالی و فنی آژانس‌های مرتبط سازمان ملل متحد و همچنین حمایت‌های مالی چندجانبه تحت توافق‌نامه‌های محیط‌زیستی مانند GEF، GCF، و LDC، صندوق ویژه تغییرات اقلیمی، صندوق تخریب سرزمین UNCCD و بانک‌های توسعه چندجانبه برای کمک به کشورهای در حال توسعه به منظور کاهش اثرات توفان‌های گردوغبار.
۱۴. کمک به تأسیس مرکز منطقه‌ای، کارگروه‌ها، کمیته‌ها همراه با شبکه‌ای از کشورهای تحت تأثیر توفان‌های گردوغبار از طریق ظرفیت‌سازی، کمک‌های فنی و تهیه و اجرای برنامه‌های عمل زیرمنطقه‌ای و منطقه‌ای.
۱۵. حمایت بیشتر از ائتلاف سازمان ملل به منظور حصول اطمینان از منابع مالی تخصیص یافته کافی برای پیگیری مؤثر تصمیمات در خصوص توفان‌های گردوغبار و حمایت از کشورهای آسیب دیده.
۱۶. دعوت از دبیر کل سازمان ملل متحد، در راستای قطعنامه A/RES/۷۷/۱۷۱ GA برای تشویق بیشتر ائتلاف با هدف اجرای فعالیت‌های پنج گروه کاری ائتلاف (شامل به اشتراک‌گذاری دانش، ظرفیت‌سازی، آموزش، آگاهی‌افزایی و پشتیبانی از تدوین برنامه‌های عمل ملی، منطقه‌ای و زیر منطقه‌ای) که در نهایت منجر به کاهش اثرات و همچنین تشویق به تلاش بیشتر در خصوص جذب منابع و افزایش کمک‌های داوطلبانه تقویت نقش اصلی ائتلاف در حمایت از کشورهای تحت تأثیر، به ویژه اجرای برنامه‌های عمل منطقه‌ای و زیر منطقه‌ای، خواهد شد.
۱۷. استقبال از پیشنهاد برای تأسیس مرکز منطقه‌ای، کمیته و کارگروه‌های فنی به منظور اجرای برنامه عمل زیر منطقه‌ای در کشورهای مربوطه.
۱۸. استقبال از پیشنهاد ایجاد کنوانسیون جهت سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان‌های گردوغبار غبار با همکاری کشورهای تحت تأثیر و دیگر کشورها.
۱۹. دعوت از جمهوری اسلامی ایران برای ارسال بیانیه به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (ECOSOC) جهت بررسی و اقدامات لازم.
۲۰. از دولت و ملت جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی این کنفرانس بین‌المللی و همچنین ترتیبات عالی و پذیرایی گرم از شرکت‌کنندگان در این زمینه نهایت تشکر را داریم.