خبرگزاری مهر - گروه استانها- سکینه اسمی: کاروانسرای تاریخی «شاه عباسی قطور خوی» از زیباترین کاروانسراهای تاریخی کشورمان است که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و گزینه پیشنهادی استان آذربایجان غربی برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو است.
کاروانسرای تاریخی قطور در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه ایفا کند.
این کاروانسرای زیبا یکی از ۴ کاروانسرای سرپوشیده تاریخی کشور است که مربوط به دوره صفوی بوده و این روزها در قالب یک پرونده شامل ۵۶ کاروانسرای قدیمی در ۲۴ استان کشور مربوط به دوره ساسانی تا قاجاریه برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو در حال مرمت و بازسازی است.
کاروانسرای تاریخی قطور خوی آخرین کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری به دلیل نزدیکی در مرز رازی خوی می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه نیز ایفا کند.
کاروانسرای «قطور خوی» به لحاظ معماری یک بنای زیبای تاریخی در ابعاد ۲۰ در ۲۰ بوده که عمدتاً از مصالح سنگی برای احداث این بنا استفاده شده و دارای ۴ اتاق و استراحت گاه تو در تو با مصالح گچ، آهک، خاک و سنگ کوهپایه‌ای است.
کاروانسرای «قطور» حلقه اتصال گردشگری ایران به اروپا
از زمان‌های کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آئینی، اعتقادی و… داشته‌اند، هنگامی که تنها وسیله رفت و آمد پای پیاده یا استفاده از چهارپا بود، طی کردن مسیرهای طولانی و صعب العبور برای خرد و کلان به وجود منازلی وابسته بود که در مسیر راه‌های ارتباطی قرار داشت که این منازل پل ارتباطی با منزلی دیگر تا رسیدن به نقطه هدف بود.
در گذشته بهترین شیوه مسافرت و حمل مال التجاره و در کل نقل و انتقال از نقطه‌ای به نقطه دیگر، همراهی با کاروانیان بود، چون در میان کاروانیان از هر طایفه و سن و سال وجود داشت لذا کاروانسراها در بین راه و حتی داخل شهر بهترین و مناسب‌ترین موقعیت برای تجدید قوای مسافران و آمادگی ایشان برای حرکت به منزل بعدی را فراهم می‌آورد تا مسافر خسته آبی به صورت زده و وضویی ساخته و به مسائل شخصی بپردازد.
کاروانسراها پل ارتباطی مابین جوامع و اجتماعات گوناگون موجود در کشور و در میان توده مردم بودند که البته امرا و حکام نیز از این اخبار توسط مأموران خود آگاه می‌شدند، همچنین در شب‌های طولانی در همین کاروانسراها توسط سالخوردگان، علما و فضلا به رسم دیرین ایرانیان قصه‌ها و داستان‌هایی نقل می شده که علاوه بر گذراندن وقت و سرگرمی دارای مضامین حکمی و پندهای اخلاقی و ایضا گوشزدهایی برای مسافرین جوان یا ناوارد بوده که این امر سینه به سینه از زمان‌های قبل تا به گذشته نه چندان دور ساری و جاری بوده است.
حفظ میراث ماندگار فرهنگی اجتماعی کاروانسراها در شهرها و منازل بین راهی و ثبت جهانی آنها ضمن ایجاد امکانات و تجهیزات به روز در شکل و ساختار سنتی می‌تواند یکی از هزاران نکته از میراث معنوی و فرهنگی کشور ایران باشد و در بحث جذب گردشگری داخلی و خارجی از سرمایه‌ها و میراث گران بهای این مرز و بوم محسوب می‌شود.
قرارگیری کاروانسرای تاریخی قطور خوی در محور ترانزیتی خوی به قطور
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی در خصوص نقش ثبت جهانی این اثر تاریخی در حوزه گردشگری به خبرنگار مهر گفت: ثبت جهانی کاروانسرای شاه‌عباسی قطور خوی موجب شناخته شدن هر چه بیشتر این مکان تاریخی و افزایش تعداد گردشگران استان و به‌ویژه خوی می‌شود.
مرتضی صفری اظهار کرد: با تلاش مسئولان وزارت‌خانه متبوع پرونده کاروانسراهای ایران در چهل و پنجمین نشست یونسکو در ریاض با موافقت اکثریت اعضا تصویب شد که یک اتفاق مهم فرهنگی برای ایران است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی افزود: از دوره ساسانی تا اواخر دوره قاجار حدود یک هزار باب کاروانسرا در سطح کشور شناسایی شده که از این تعداد ۵۴ باب به ثبت جهانی رسیده و مایه افتخار است که اسم کاروانسرای شاه‌عباسی قطور خوی نیز در این فهرست قرار دارد.
صفری گفت: با ثبت این کاروانسرا تعداد آثار میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس استان به ۵ مورد می‌رسد، فرصت ارزشمندی برای توسعه و رشد حوزه گردشگری استان به شمار می‌رود.
وی با اشاره به شاهکار معماری در این بنای تاریخی عنوان کرد: زیرساخت‌های حضور گردشگران در این منطقه به دلیل قرارگیری کاروانسرای تاریخی قطور در مرز رازی فراهم بوده و سایر زیرساخت‌ها نیز در دست اجراست.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی عنوان کرد: از ۱۲ کاروانسرای تاریخی در استان ۵ کاروانسرا در شهرستان خوی واقع شده‌اند، که همه روزه به دلیل قرار گرفتن در مسیر رازی - خوی در معرض بازدید عموم علاقمندان و گردشگران قرار دارد.
وی با اشاره به قرارگیری کاروانسرای تاریخی قطور خوی در محور ترانزیتی خوی به قطور گفت: با توجه به انجام مسافرت‌ها و ترددهای تجاری و مسافری ایران و ترکیه از طریق مرز رازی ثبت جهانی و مرمت کاروانسرای تاریخی می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگری و رونق اقتصادی منطقه داشته باشد.
کاروانسرای شاه عباسی خوی واقع در جاده قطور - دره خان، نخستین اثر تاریخی این شهرستان است که به ثبت جهانی می‌رسد.
در چهل‌وپنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، پرونده ۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران مورد بررسی قرار گرفت و با رأی اعضای کمیته به عنوان بیست و هفتمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
کاروانسرای شاه عباسی خوی در ۳۷ کیلومتری و درجنوب غربی شهرستان خوی و رود قطور در دامنه کوه واقع شده است.
این کاروانسرای قدیمی دارای چند اتاق که دیواره‌های آن از سنگ درست شده و در دامنه کوه کنار راه آهن سراسری ایران و ترکیه قرار گرفته که در قدیم کاروانهای تجاری و مسافران در این مکان استراحت کرد و بعد به راه خود ادامه می‌دادند.
آذربایجان غربی با بیش از یک هزار ۶۰۰ اثر و بنای تاریخی و باستانی در فهرست میراث ملی از جمله استانها غنی کشور در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری است.