خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ الناز رحمت نژاد: در یازدهمین روز از هجوم سراسری عراق به ایران، تلاش عراقیها برای تصرف خرمشهر ادامه یافت و با یک گردان تانک، یک گردان پیاده مکانیزه و یک گردان پیاده، پیشروی به مرکز شهر را آغاز کردند.
با حماسه عظیمی که رزمندگان اسلام آفریدند، دشمن را با شکست سختی مواجه ساختند. امروز سوسنگرد و بستان آزاد شدند و تعدادی تانک عراقی به غنیمت نیروهای خودی درآمد. در منطقه میانی امروز تلاش عراقیها برای تصرف ارتفاعات مهران بی نتیجه ماند و در محور گیلان غرب تلفات زیادی به آنها وارد شد. همچنین در سرپل ذهاب درگیری ادامه یافت.
گزارش‌ها حاکی از تجمع نیروی دشمن در این منطقه و قصد آنها برای حمله به کرمانشاه است. در این روز فعالیت هوایی دشمن کاهش چشمگیری داشت و دو فروند هواپیمای دشمن در تجاوز به مناطق جنوبی و شمالی نبرد سرنگون شد. نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی امروز چند پل و پایگاه نظامی دشمن را هدف قرارداد و یک فانتوم خودی پس از انجام عملیات سقوط نمود.
با گذشت یازده روز از جنگ، تلفات سنگین جانی و خسارات فراوان مالی همراه با ناکامی در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، بغداد را به شدت نگران کرده است. رژیم عراق احساس می‌کند در ورطه‌ای افتاده که خارج شدن از آن تنها به میل و اراده تهران بستگی دارد. از طرف دیگر اوضاع در ایران به تدریج در حال بهبودی است و جمهوری اسلامی با استفاده از زمین گیر شدن ارتش عراق در دشت‌های خوزستان، امکان و قدرت خود را برای یک جنگ طولانی سازمان می‌دهد و اعلام می‌کند که حاضر به سازش با عراق متجاوز تا قبل از شناسایی مسئول آغاز جنگ نیست. همزمان با تحلیل رفتن توان نظامی عراق، تلاش‌های صلح شدت یافته، فشار بر ایران افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، کشورهای منطقه به شدت از شکست عراق به هراس افتاده‌اند و خود را برای مواجهه با خطر احتمالی آماده می‌کنند. قدرت‌های بزرگ نیز به انحای مختلف خواهان خاتمه جنگ شده، تهدید به دخالت می‌کنند.
همزمان با ۱۰ مهر ۱۳۵۹ و یازدهمین روز از آغاز جنگ تحمیلی با تورق روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهارم، هجوم سراسری که توسط مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گردآوری شده، به بررسی شکست هجومی دشمن به خرمشهر پرداختیم که مشروح آن در ادامه این گزارش می‌آید؛
حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه جنوبی
گزارش‌ها حاکی از استقرار نیروهای زرهی و دیگر نیروهای دشمن در نوار مرزی از فاو تا خرمشهر است و از این رو شهربانی آبادان نسبت به امکان عبور عراقیها با قایق از عرض اروندرود هشدار داده است.
دشمن با آنکه در روز گذشته برای تصرف خرمشهر موفقیتی به دست نیاورد و دچار خساراتی شد، از صبح امروز با تجهیزات بیشتری حمله کرده است. به گزارش سپاه خوزستان: «صبح مجدداً نیروهای نظامی (عراق) وارد خرمشهر شده، گمرک و راهآ هن را تصرف کردند. جنگ و گریز در طول روز ادامه داشته است. ۲۰ تانک وارد خرمشهر شده که ۱۰ دستگاه آن را مردم منهدم کرده‌اند.»
یکی از فرماندهان گردان کماندویی دشمن می‌گوید: «طرح حمله به داخل شهر با نیروهایی متشکل از گردان تانک الحسن، گردان ۳ پیاده مکانیزه، گردان ۱ پیاده با پشتیبانی گردان تانک بر موک مقارن ساعت ۱۳ به اجرا درآمد و پیشروی به مرکز شهر آغاز شد. ما تصور می‌کردیم به زودی شهر سقوط خواهد کرد، امّا قضیه عکس بود! در ساعت ۱۶/۱۵ همان روز من با چشمان خود شاهد از هم پاشیدگی نیروها عراقی بودم. وضعیت فوق العاده ناخوشایند بود، روحیه‌ها متزلزل شده بود، تسلط بر نیروها ممکن نبود. بعضی فراری‌ها تا پل نو به عقب برگشته، بخشی حتی به طرف شلمچه در حال حرکت بودند. خسارت‌ها فراوان بود، طوری که بیش از ۲۳ تانک و ۱۷ نفربر از دست دادیم. ده‌ها نفر کشته و اسیر شدند و بقیه شکست سختی را متحمل گردیدند.»
اداره مرکزی اطلاعات سپاه ضمن گزارشی از وضعیت امروز خرمشهر اعلام کرد: «مهاجمین عراقی حدود ۱۰۰۰ نفر بودند. زد و خورد در شهر بسیار شدید بود. مردم را ۲۰ نفر، ۲۰ نفر به خط کرده، کوچک و بزرگ را اعدام می‌کردند و در همان حال مشروب می‌خوردند. حدود ۲۰۰ غیرنظامی شهید شدند و حدود ۱۵۰۰ نفر را اسیر کرده، بردند مهاجمین عراقی حدود ۱۰۰۰ نفر بودند. زد و خورد در شهر بسیار شدید بود. مردم را ۲۰ نفر، ۲۰ نفر به خط کرده، کوچک و بزرگ را اعدام می‌کردند و در همان حال مشروب می‌خوردند. حدود ۲۰۰ غیرنظامی شهید شدند و حدود ۱۵۰۰ نفر را اسیر کرده، بردند. هما کنون (ساعت ۲۲)، مهاجمین اطراف راه آهن هستند، به پل نرسیده‌اند و مشغول جمع کردن کشته‌های خود هستند.»
در محور آبادان، به گزارش ستاد مشترک ارتش: «از اوایل بامداد امروز نیروهای مهاجم عراقی از دو سمت جاده اهواز و دارخوین مشغول پیشروی هستند و پل می‌سازند و نیرو پیاده می‌کنند.» در محور شمال غربی اهواز، در پی حملات موفقیت آمیز روز گذشتۀ نیروهای خودی و عقب زدن دشمن، رزمندگان اسلام شب گذشته نیز در این محور (در حدود کوت سید نعیم) به عراقیها حمله کردند که دشمن با دادن تلفاتی مجبور به عقب نشینی شد. به گزارش سپاه خوزستان: «از کوت تا سوسنگرد به فاصله تقریباً ۵۰۰ متر به ۵۰۰ متر تانک و خودروی عراقی منهدم یا سالم متوقف شده و نفراتش فرار کرده‌اند. تعداد اسرای سوسنگرد و بستان معتنابه است. تلفات تانک و خودروی دشمن زیاد است، ولی آمار تلفات ۱۵۰ تانک دشمن که توسط رئیس جمهور اظهار شده بیش از واقع است.»
به این ترتیب سوسنگرد مقارن ظهر امروز آزاد شد و با تعقیب نیروهای عراقی تابستان، بستان نیز آزاد شد. به گزارش سپاه: «روحیه اهالی روستاهای بین حمیدیه و سوسنگرد بسیار خوب بوده، اکثراً از رفتن عراقیها خوشحال اند و تعدادی از خوانین که با دشمن همکاری کرده‌اند، شناسایی و دستگیر شده‌اند. نیروهای پیاده دشمن بیشتر به طرف بستان گریخته‌اند و بقیه تانک‌های عراقی از طریق کرخه کور به سمت هویزه رفته‌اند.»
به گزارش ژاندارمری سوسنگرد: «با فعالیت پرسنل هوانیروز، لشکر ۹۲ زرهی، سپاه پاسداران و ژاندارمری سوسنگرد، شب قبل و روز جاری به تیپ زرهی عراق مستقر در محور سوسنگرد حمیدیه ضربات سنگینی وارد شد و یگان‌های زرهی دشمن معدوم و تعدادی افسر و درجه دار و سرباز عراقی دستگیر شدند و از ساعت ۱۱ روز جاری شهر کاملاً در اختیار نیروهای خودی درآمد که مشغول پاکسازی آن هستند. ضمناً مأمورین ژاندارمری با کمک پرسنل سایر نهادهای انقلابی به شهرهای بستان و هوزگان عزیمت کرده‌اند و مشغول پاکسازی این دو شهر هستند.»
جبهه میانی
در پی آزادی شهر مهران در روز گذشته، تلاش دشمن برای تسلط مجدد بر این شهر ادامه دارد. معاون استانداری ایلام در مورد وضع جبهه مهران گفت: «امروز نیروهای عراقی هیچ گونه پیشروی در مهران نداشتند و تلاش آنها برای گرفتن ارتفاعات بی نتیجه ماند و مواضع دشمن با توپخانه و خمپاره در هم کوبیده شد. ارتفاعات استراتژیک منطقه در تصرف نیروهای انقلاب است و در این درگیری تعدادی از برادران به شهادت رسیدند.»
در محور گیلان غرب درگیری ادامه دارد. توپخانه و هوانیروز خودی روی تانک‌ها و مواضع دشمن اجرای آتش می‌کنند. گزارش خبرگزاری پارس حاکی است: «در مدخل بخش گیلان غرب صدها زن و مرد و کودک همراه با احشامشان دیده می‌شوند که بعثی‌ها آنها را از روستاها بیرون رانده‌اند. نیروهای عراقی در روستاهای مسیر نفت شهر تا ۹ کیلومتری گیلان غرب مستقر شده‌اند و در این قسمت ۸۰ تانک و تعداد زیادی خودرو و توپخانه دارند که نیروهای جمهوری اسلامی توانستند با ۱۸ تانک از پیشروی مهاجمان جلوگیری کنند. از جمله عامل بازدارندۀ حرکت دشمن، شرکت فعالانه مردم است.»
در جبهه سرپل ذهاب دشمن از دیشب دست به نقل و انتقالات جدید زده و تعداد بیشتری تانک وارد صحنه نبرد کرده است. به گزارش خبرگزاری پارس: «امروز در این جبهه نیروهای خودی در دو محور با نیروهای دشمن در ستیز بودند، یکی در مسیر دشت از گله و ارتفاعات باویسی و اطراف آن، و محور دیگر تنگه‌ای که در پشت کوه‌های گچ و مسیر قصرشیرین قرار دارد.»
بنا به گزارش قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش: «دشمن در معبر مهران دهلران پس از عبور از رودخانه چنگوله به حوالی نصریان رسیده و در معبر گیلان غرب قصرشیرین به حوالی چم امام حسن (ع) عقب نشینی کرده است. همچنین دشمن در محور سرپل قصرشیرین به اطراف بابا هادی عقب نشینی نموده است.»
از سوی دیگر، طبق اعلام سپاه غرب: «حمله عراق به گیلان غرب، در ساعت ۱۳:۳۰ امروز در سه راهی تنگ حاجیان دفع شد و نیروهای عراقی تا کوه کرینا عقب نشستند.»
جبهه شمالی
مرکز اطلاعات سپاه غرب کشور اعلام کرد: «حدود یک لشکر با تجهیزات کامل ارتش عراق که از جمله تعداد زیادی تانک و حدود ۲۰ فروند هلیکوپتر و میگ در اختیار دارند، از راه سیروان به میدان (یکی از مناطق دشمن، شمال ازگله) وارد شده‌اند و سلاحهای سنگینی به مناطق دالاهو وارد کرده‌اند و با همکاری مهاجمین قصد حمله به کرمانشاه را دارند.» یکی از مسئولین لشکر ۲۸ سنندج اعلام کرد: «عراقیها نیروهای خود را در پنجوین و بایوی و باشماق تقویت کرده‌اند، امّا هنوز درگیری نداشته‌ایم.»
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی
اطلاعیه ۱۱۲
ارتش جمهوری اسلامی ایران در نبرد امروز، توانست طی یک نبرد هماهنگ، مزدوران عراقی را در منطقه سوسنگرد به عقب نشینی وادارد، تعداد قابل توجهی از تانک‌های آنها را منهدم سازد و تعداد زیادی از نیروهای عراقی را اسیر نماید.
اطلاعیه ۱۱۴
برابر گزارش رسیده در ساعت ۱۷ امروز یک میگ عراقی در منطقه دزفول توسط رزمندگان ژاندارمری سرنگون شد. همچنین در ساعت ۱۷/۴۵ نیز یک سوخوی عراقی در آسمان قروه (کردستان) توسط هواپیمای شکاری نیروی هوایی ارتش، ساقط شد.
اطلاعیه ۱۱۶
رزمندگان دلیر ارتش جمهوری اسلامی با توکل به عنایت خداوند و برخورداری از پشتیبانی‌های همه جانبه سپاه پاسداران و مردم مسلمان ایران، روز گذشته در منطقه عملیاتی جنوب، حداقل ۱۷۰ تانک دشمن را منهدم ساخته یا به غنیمت گرفتند.
اطلاعیه ۱۱۹
یک ستون بزرگ دشمن مرکب از تانک، نفربر و دیگر خودروهای نظامی در غرب کشور توسط هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منهدم شد.
اطلاعیه ۱۲۱
در پی نبردهای سنگین روز دهم مهر، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران با یک عملیات چریکی موفق شدند چندین تانک دشمن را در مناطق اهواز سوسنگرد منهدم ساخته و این مناطق را از وجود دشمن پاک سازند. گروه دیگری از تکاوران نیز با پشتیبانی نیروهای مسلح و پاسداری در یک عملیات پارتیزانی موفق شدند تعداد زیادی تانک و نفربر و مقادیر قابل توجهی اسلحه و مهمات دشمن را به غنیمت بگیرند.
اطلاعیه ۱۲۳
روز دهم مهر در محور اهواز سوسنگرد با تلاش شبانه روزی و زدن ضربات سنگینی جنگ‌آوران نیروی زمینی، هوایی، هوانیروز، ژاندارمری، برادران پاسدار و مردم غیور خوزستان به مزدوران عراقی، دشمن مجبور به عقب نشینی و با به جا گذاردن تعدادی تانک و وسایل جنگی فرار کرد. دو خلبان و کمک خلبان شجاع (هوانیروز)، دشمن فراری را تعقیب کردند و سرانجام شانزده عراقی را به اسارت گرفتند.
قسمتی از اطلاعیه ۱۶۳
فعالیت‌های نیروی هوایی در مورخ ۵۹/۷/۱۰:
۱_ انهدام پل جاده کرکوک به بعقوبه، پل حافظ، پل اول دره علی بیک و پل دوم کوت
۲_ وارد کردن خساراتی به اردوگاه قوس تپه و حریر و همچنین پادگان زینو و بوکرماس
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق
بیانیه ۵۷
روز گذشته، دو هواپیما و یک هلیکوپتر ایرانی بر اثر شلیک آتشبارهای ضدهوایی عراقی ر منطقه موسیان و نزدیکی بصره سرنگون شدند. در حملات این هواپیماها که هدفشان بمباران مناطق غیرنظامی و تأسیسات اقتصادی عراق بود، چهار غیرنظامی مجروح شدند. هواپیماهای ایران همچنین منطقه الکوت و دیاله را بمباران کردند.
خبرگزاری عراق: «هواپیماهای جنگی این کشور روز گذشته (۵۹/۷/۱۰) در چهار نوبت مناطق نظامی ایران را در نزدیکی دزفول بمباران کردند و خسارات سنگینی به تأسیسات نظامی وارد آوردند. نیروهای مسلح عراق روز گذشته حملات خود را علیه اهداف نظامی ایران را در دزفول از سر گرفتند. هواپیماهای جنگی این کشور مراکز تجمع تانک‌های ایران را در این منطقه به شدت بمباران کرده، خسارات سنگینی به نیروهای ایرانی واردآوردند.»
رادیو بغداد: نیروی هوایی ایران نیمی از هواپیماهای خود را از دست داده و هواپیماهای خود را به فرودگاه‌های دیگر منتقل ساخته است.
بازتاب حملات و درگیری‌ها
خبرگزاری رویتر: افسران عراقی اعلام کردند کماندوهای این کشور امروز دست به یک تهاجم شدید علیه آبادان و اطراف آن زدند. در ضمن نیروهای عراقی در خط دوم جبهه، با استفاده از موشک‌های کوچک با پاسداران انقلاب ایران در خرمشهر، درگیر یک جنگ شدید خیابانی هستند. به گفته سرگرد عراقی، پاسداران جدا از نیروهای نظامی هستند و انتظار می‌رود نیروهای عراقی اواخر امروز کنترل خرمشهر را به دست گیرند.
رادیو لندن بخش عربی: به گزارش خبرنگار بی بی سی، برای عراق حفظ آنچه تاکنون در جنگ به دست آورده، مشکل است و ایرانیان به مراتب بهتر از گذشته می‌جنگند. تلفات نیروهای عراقی بیشتر از آن است که اظهار شده و ایرانیان تأسیسات نفتی و صنعتی عراق را با مهارت فراوانی بمباران می‌کنند به گزارش خبرنگار بی بی سی، برای عراق حفظ آنچه تاکنون در جنگ به دست آورده، مشکل است و ایرانیان به مراتب بهتر از گذشته می‌جنگند. تلفات نیروهای عراقی بیشتر از آن است که اظهار شده و ایرانیان تأسیسات نفتی و صنعتی عراق را با مهارت فراوانی بمباران می‌کنند.
رادیو صدای آمریکا: روزنامه کریستین ساینس مانیتور می‌نویسد: نیروهای زرهی و پیاده نظام عراق که ۶۰ کیلومتر در خاک ایران در شمال غربی کشور پیش رفته بودند، این هفته منتظر ایستاده‌اند و ظاهراً بخش‌هایی از نیروهای عراق فراخوانده شده‌اند. در جبهه‌های جنوبی و اطراف حوزه‌های نفتی بزرگ ایران و عراق، هنوز جنگ ادامه دارد، امّا از شدت آن کاسته شده است. استراتژی یا هدف دراز مدت عراقیها ظاهراً این است که موضع خود را در اطراف شهرهای محاصره شده ایران مستحکم کنند.
خبرگزاری فرانسه: تانک‌های عراقی در اطراف اهواز که یک مرکز مهم تولید فولاد است، موضع گرفته‌اند.
رادیو صدای آمریکا: به گفته پرزیدنت بنی صدر، نیروهای ایران شهر مهران را آزاد کرده‌اند. این شهر اوایل هفته پیش به تصرف عراقیها درآمده بود. در صورتی که ادعای ایران حقیقت داشته باشد، این اولین پیروزی عمده نیروی زمینی ایران از زمان شروع جنگ بوده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس: جت‌های جنگنده ایرانی روز ۵ شنبه (۵۹/۷/۱۰)، سعی کردند به رآکتور اتمی عراق در حومه بغداد حمله کنند. در جریان این حمله رآکتور صدمه ندید، ولی به یک مرکز تحقیقات اتمی، آسیب وارد شد.
رادیو کلن: هواپیماهای ایرانی در دو روز گذشته چندین بار ستون‌های کامیون‌های حامل آذوقه و تسلیحات ارتش عراق را که برای سربازان این کشور در داخل خاک ایران حمل می‌شد، مورد حمله قرار داده، تعدادی از آنها را نابود کردند. پس از حمله برق آسای نیروی هوایی عراق در ده روز قبل به فرودگاه‌های ایران، مقامات نظامی این کشور تصور می‌کردند با این ضربه اولاً نیروی هوایی ایران را از عملیات متقابل باز خواهند داشت و در ثانی با از کار انداختن نیروی هوایی ایران قادر خواهند بود ضمن اشغال قسمتی از سرزمین‌های ایران خواسته‌ها و ادعاهای ارضی خود را به رژیم متزلزل خمینی بقبولانند. لیکن واکنش برق آسای نیروی ایران و حملات مرگبار این نیرو به مواضع نظامی و اقتصادی عراق، این کشور را در وضعیتی وخیم قرار داده است.
رادیو لندن بخش عربی: خلبانان ایرانی با دقت کامل هدف‌های موردنظر نظامی، تأسیسات نفتی و هدف‌های صنعتی را بمباران می‌کنند و در حملات دقت قابل ملاحظه‌ای را از خویش نشان داده‌اند و عراقیها را از آنچه مزدوران اول نبرد علیه تأسیسات نفتی و صنعتی ایران انجام داده‌اند، به شدت نگران کرده است.
رادیو اسرائیل: رئیس جمهوری ایران طی بیانیه‌ای اعلام داشت: نیروی هوایی ایران امروز عملیاتی را برای درهم شکستن مقاومت عراقیها آغاز کرده و هوانیروز ایران نیز به انتقال واحدهایی به خرمشهر پرداخته است.
جمهوری اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع و…)
رئیس دیوان عالی کشور (دکتر بهشتی): ملاقات دولت بعثی عراق و وزیر خارجه آمریکا باید [برای آنها] ثمربخش باشد، برای اینکه این دولت به صورت نماینده ابر قدرتها در منطقه عمل می‌کنند. استراتژی ابر قدرتها در اینگونه جنگ‌ها (جنگ ایران و عراق) ایجاد شرایط جدید در کشورهای طرف منازعه است تا هر دو طرف احساس کنند که مجبورند وسایل جنگی از این یا آن بخرند. ما تصمیم گرفته‌ایم که محاسبات خود را بر اساس امکانات خود انجام دهیم. ما گونه‌ای دفاع از خود و انقلاب کشور را انتخاب کرده‌ایم که در آن احتیاج به این وسایل، روز به روز کمتر و کمتر می‌شود نه زیادتر. ما به تولیدات خود متکی خواهیم بود. ما با شیوه‌ای جدید خواهیم جنگید. ما یک جنگ دراز مدت با توطئه‌های ضد اسلام و انقلاب اسلامی در پیش داریم. شکل این جنگ ممکن است مختلف باشد. ما برای یک برخورد درازمدت با دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی آماده می‌شویم.
نخست وزیر (آقای رجایی) با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: نظریه اینکه در چند روز اخیر بعضی کشورها برای دخالت در منطقه خلیج فارس موضوع بسته شدن تنگه هرمز را مطرح کرده، ابراز نگرانی کرده‌اند، لازم می‌داند اعلام نماید که دولت جمهوری اسلامی ایران ضمن احترام گذاشتن به تعهدات و وظایفی که به موجب عرف و حقوق بین المللی برای آزادی کشتیرانی در تنگه هرمز به عهده دارد، صرف نظر از اعمال حق قانونی ایران در مورد دولت یا دول متخاصم منطقه، تا آنجا که به ایران مربوط است، باز نگه داشتن این آبراه دریایی را تضمین می‌کند.
نخست وزیر (آقای رجایی) در دیدار با وزیر امور خارجه کوبا: به نظر ما صدام تجاوزگر است و مانع حرکت اصیل انقلابی است. به نظر ما پایان منازعه در میزان خسارات جانی و مالی نیست، بلکه پایان منازعه وقتی است که خائن شناخته و به سزای اعمالش برسد. من از پیام آقای فیدل کاسترو تعجب می‌کنم که به ما توصیه می‌کند تا زیر چرخ‌های تانک و توپ دشمن با صدام متجاوز پشت میز مذاکره بنشینیم.
مهدی میرکمالی، کاردار سفارت ایران در بیروت: آمریکا به خوبی می‌داند که دخالت در جنگ بدون شک به جنگ جهانی سوم تبدیل خواهد شد و این به معنای قطع تمامی منابع نفتی در منطقه خلیج فارس خواهد بود. ایران دارای قدرت قوی دریایی در خلیج فارس است و آمریکا این را می‌داند. شوروی تظاهر به بی طرفی می‌کند امّا می‌خواهد موشک‌های سنگین به عراق بفروشند.
مواضع و اقدامات ضد انقلاب حزب توده: در جنگ تحمیلی رژیم جنایتکار بعثی عراق علیه ایران، کشورهای عضو جبهه پایداری، متفق و پشتیبان جمهوری اسلامی ایران اند.
حزب رنجبران: قطعنامه صادر شده توسط شورای امنیت به اساسی‌ترین و حیاتی ترین مسأله برای کشور ما یعنی استقلال، تمامیت ارضی و حق حاکمیت ملی، به بدیهی‌ترین حق ملت و دولت ایران، یعنی حق دفاع مسلحانه از خاک میهن خویش توجهی نکرده و علیه تجاوز آشکار رژیم جنایتکار عراق موضعی اتخاذ ننموده و در نتیجه خصلت و ماهیت جنگ کنونی را تعیین نکرده است. رژیم بعثی عراق با تجاوز آشکار به خاک ایران، اساسی‌ترین حقوق بین المللی را نقض نموده است. رژیم صدام به صراحت قصد اشغال دائمی بخشی از خاک کشور ما را دارد و با اسلحه‌های روسی و پشتیبانی آمریکا کمر به نابودی انقلاب ما بسته است رژیم بعثی عراق با تجاوز آشکار به خاک ایران، اساسی‌ترین حقوق بین المللی را نقض نموده است. رژیم صدام به صراحت قصد اشغال دائمی بخشی از خاک کشور ما را دارد و با اسلحه‌های روسی و پشتیبانی آمریکا کمر به نابودی انقلاب ما بسته است.
خلق عرب: تجاوز اهواز گفتند که افراد خلق عرب مواد غذایی و حبوبات آنها را خریداری کرده، در دسترس ارتش عراق قرار داده‌اند.
عراق (اوضاع داخلی، مواضع و…)
وزیر خارجه عراق: ایران مجبور خواهد شد که آتش بس را قبول کند. لکن اگر ناسازگاری تهران ادامه یابد، ما از قدرت کافی برای ادامه جنگ برخورداریم. البته فکر نمی‌کنم ایران از چنین توانایی برخوردار باشد. عراق هیچ گونه جاه طلبی ارضی ندارد و تنها بر حاکمیت بر شط العرب و اراضی اشغال شده توسط ایران تاکید دارد. عراق هیچ‌گونه چشم داشتی به اراضی ایران ندارد و این اراضی را تخلیه خواهد کرد.. مسائل بستگی به موضعی دارد که ایران اتخاذ می‌کند. در حال حاضر برقراری تفاهم با رژیم کنونی ایران مشکل است، امّا این موضوع به ایرانیان بستگی دارد که آیا خواهان صلح هستند یا نه؟
یک سخنگوی حزب دمکرات کردستان عراق در لندن: چریک‌های کرد مخالف با دولت به ۴۱ حمله علیه مواضع ارتش در شمال عراق و در شهرهای کرکوک اربیل دست زده‌اند.
شبکه تلویزیون آمریکا: عراق قسمتی از هواپیماهای خود را به کشورهای عربی اردن، عمان، کویت، یمن شمالی و امارت عربی متحده فرستاده تا از حملات هوایی ایران درامان باشند. عربستان سعودی به درخواست آمریکا حاضر به پناه دادن هواپیماهای عراقی نشد.
مواضع و اقدامات کشورها
کارتر: ایالات متحده خواهان برقرار کردن روابط عادی خود با ایران است، زیرا در این برهه زمانی این اقدام به نفع طرفین است. ما بسیار محتاط بوده‌ایم و سعی کرده‌ایم به ایرانیان بفهمانیم که ما بی طرف می‌مانیم و هیچ اقدامی جهت تنبیه ایران انجام نمی‌دهیم و فقط می‌خواهیم گروگان‌ها را آزاد کنیم.
وزیر خارجه آمریکا: آمریکا هرگز کوچک‌ترین قصدی برای اشغال ایران نداشته و ندارد. ما به حقانیت انقلاب اسلامی معتقدیم و آماده‌ایم با ایران پیرامون مناسبات دو کشور بر هر پایه و اساسی که باشد، گفتگو کنیم.
کارتر در مجمع سالانه صندوق بین المللی پول و بانک جهانی: ایالات متحده برای هرچه زودتر جنگ عراق و ایران وارد عمل خواهد شد. تا به حال بسیاری از کشورها به خاطر قطع کوتاه مدت جریان نفت آسیب‌های اقتصادی زیادی دیده‌اند.
منابع دولت آمریکا: کشتی‌های جنگی آمریکا، انگلیس، استرالیا و فرانسه مواضع خود را در اقیانوس هند مستحکم کرده‌اند.
برژینسکی مشاور امنیتی کارتر: امنیتی مقادیر زیادی تجهیزات برای دخالت نیروهای آمریکا در خاورمیانه تدارک دیده است. آمریکا آماده است تا همانگونه که در برلین و کره جنوبی از مافع حیاتی خود دفاع کرد، در خاورمیانه نیز از هیچ اقدامی فروگذار نکند.
آمریکا از اقدام عراق در اعلام آتش بس یک جانبه ابراز خرسندی می‌کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که متوقف شدن موقت جنگ چیز خوبی است، ولی مهم این است که یک آتش بس پایدار و بدون مقدمه بین دو طرف برقرار شود.
پنتاگون اعلام کرد: ایالات متحده آمریکا چهار هواپیمای آواکس به خاطر حفاظت از چاه‌های نفت ۵۰ منطقه در مقابله با حمله هوایی احتمالی ایران به عربستان سعودی ارسال خواهد کرد.
یک منبع آگاه در واشنگتن: دو هواپیمای حمل و نقل شوروی حامل مقادیر زیادی اسلحه و مهمات جنگی که به عراق پرواز کرده بودند، به علت شدت نبرد در شمال خلیج فارس و منهدم شدن پایگاه‌های نظامی عراق مجبور به بازگشت شده‌اند.
سخنگوی رسمی دولت آلمان غربی: آلمان غربی از درخواست شوروی امنیت در مورد آتش بس فوری و یافتن راه حل صلح آمیز برای جنگ با ایران حمایت می‌کند.
آلمان غربی از امکانات دیپلماتیک خود برای تحقق این مساله استفاده خواهد کرد.
در بیانیۀ شورای وزیران فرانسه، از ایران و عراق خواسته شده که به جنگ میان خود پایان دهند. فرانسه از گسترش جنگ و ادامۀ آنکه توازن منطقه را به لرزه درآورده، به شدت نگران است.
لرد کارینگتون، وزیر خارجه انگلیس از فکر میانجیگری کشورهای اسلامی برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران حمایت کرد و گفت: ضیاءالحق می‌تواند در این زمینه مأموریت خود را انجام دهد. به نظر می‌رسد کشورهای اسلامی نفوذ بیشتری روی ایران و عراق دارند تا سایر ارگان‌های نظیر سازمان ملل متحد.
دولت ژاپن اعلام کرد که تصور نمی‌رود کشورهای بی طرف بتوانند به جنگ ایران و عراق پایان دهند.
سخنگوی دولت ژاپن گفت: در حال حاضر ژاپن از نظر تأمین نفت در مضیقه نیست و ذخیره آن برای چهار ماه آینده کافی است. ۷۰ درصد نفت مورد نیاز ژاپن از کشورهای حوزه خلیج فارس تأمین می‌شود.
دولت ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که بی طرفی خود را در جنگ ایران و عراق حفظ خواهد کرد. حریم هوایی ترکیه به روی تمامی هواپیماهایی که کارشناسان نظامی با تجهیزات نظامی برای کشورهای درگیر جنگ حمل می‌کنند، بسته خواهد ماند. ترکیه تا زمانی که جنگ ادامه دارد، از ارسال ۵۶ تجهیزات نظامی به دو کشور خودداری خواهد کرد.
در پیامی که از سوی خالد شاه عربستان تسلیم شاه حسین شد، آمده است: اعراب باید از عراق که برای حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود مبارزه می‌کند، حمایت کنند. در هشت روز گذشته، وزیر خارجه عربستان سعودی دوبار با وزیر خارجه آمریکا پیرامون جنگ ایران و عراق بحث و تبادل نظر به عمل آورده است.
انور سادات اعلام کرد: جنگ ایران و عراق خطر بزرگی برای منطقه خلیج (فارس) است و مواضع مصر روشن است. مصر بمباران مردم بی گناه را در ایران و عراق محکوم می‌کند و معتقد است که عراق و ایران کشورهای اسلامی هستند و ما طرفدار هیچیک از آنان نمی‌شویم مگر اینکه بر حق باشند مصر بمباران مردم بی گناه را در ایران و عراق محکوم می‌کند و معتقد است که عراق و ایران کشورهای اسلامی هستند و ما طرفدار هیچیک از آنان نمی‌شویم مگر اینکه بر حق باشند. مصر با وجود قطع رابطه با عربستان سعودی بنا به درخواست فوری این کشور با عبور چهار هواپیمای امریکائی برای عملیات وسیع بر فراز این کشور موافقت کرده و به آمریکا اطلاع داده که هرچه عربستان برای دفاع از خود بخواهد، ما حاضریم در اختیارش بگذاریم تا بتواند امنیتش را تأمین کند. ما نه تنها به عربستان سعودی کمک خواهیم کرد بلکه به هر کشور عربی و اسلامی و حتی اندونزی کمک خواهیم کرد و این از مسئولیت اسلامی و عربی مصر سرچشمه می‌گیرد.
انور سادات، رئیس جمهوری مصر به ایران هشدار داد از تحمیل رهبری خود بر کشورهای خلیج فارس دست بردارد. وی متذکر شد ایران حق دارد هرگونه که مایل است و در چهارچوب قلمرو خود خواسته‌های خویش را اجرا کند، ولی مصر به ایران اجازه نخواهد داد که از اشتباهات دیگران بهره برداری کرده روش خود را بر کشورهای خلیج فارس تحمیل کند.
از سوی دیگر، ملک حسین شاه اردن گفت: اردن نمی‌تواند در برابر آنچه که اکنون میان ایران و عراق می‌گذرد، بی تفاوت یا تماشاچی باشد. عراق برای باز پس گرفتن حقوق حقه و آشکار خود پیکار می‌کند و این کشور مطامع توسعه جویانه در اراضی ایران ندارد. هرگونه خطری از جانب ایران متوجه یکی از دولتها یا کشورهای منطقه بشود، تهدیدی است علیه تمام کشورهای عربی.
وال استریت ژورنال: طی چند روز اخیر کاروانهای مهمی از ارتش کویت حامل سلاحهای جنگی و مهمات وارد عراق شده است و از چند روز پیش نیروهای کویتی در یکی از جزایر نزدیک شط العرب مستقر شده‌اند.
روزنامه السفیر چاپ لبنان: به علت ادامه جنگ ایران و عراق، نیروی هوایی کویت و بعضی واحدهای ارتش کویت به حال آماده باش درآمده‌اند. دولت کویت سربازان ذخیره را احضار کرده و وزارت خارجه کویت ورود خارجیان را به کویت ممنوع کرده است.
حاکم رأس الخیمه: امارات عربی متحده در جنگ ایران وعراق بی طرف است. وی قراردادن تأسیسات امارات را در اختیار هواپیماها و ناوهای جنگی تکذیب کرد.
تحلیل‌ها وتفسیرها
رادیو آمریکا: ایالات متحده آمریکا در قبال جنگ ایران و عراق، بی طرفی کامل را حفظ کرده، و این شایعه که واشنگتن به این یا آن سو متمایل است، بی اساس است. آمریکا با هر دو کشور در تماس است و خواهان این است که جنگ دو کشور هرچه زودتر به صلح بیانجامد و طرفین اختلافات خود را مسالمت آمیز فیصله دهند. نگرانی آمریکا از رنج‌هایی است که جنگ برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد و دلیل دیگر مصائب اقتصادی است. انهدام تأسیسات، از دست رفتن در آمد نفت، کمبود عرضه نفت در جهان، بسته شدن احتمالی تنگه هرمز و قطع جریان نفت و کالاهای مورد نیاز بسیاری از کشورها که به صورت یک تهدید جدی مطرح است.
روزنامه وال استریت ژورنال چاپ نیویورک: حمله نظامی عراق به رژیم خمینی، تازه گام نخست صدام برای سرنگون کردن رژیم خمینی است. مرحله دوم دامن زدن به انقلاب در داخل ایران با مسلح کردن گروه‌های قومی ایران است. عراقیها انتظار دارند انقلابیون ایران از خراب شدن اوضاع ایران در زمستان استفاده کنند و مردم را با خود همراه سازند و رژیم خمینی را ساقط و سرنگون کنند. البته بسیاری از مقامات غربی فکر می‌کنند که عراق جنگ را آغاز کرد و هدفش مسجل کردن رهبری خود بر خاورمیانه بوده است. عراق به این سبب از سرنگون کردن خمینی سخن می‌گوید که خشن و نیرومند به نظر می‌رسد تا از پشتیبانی سایر کشورهای خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و کویت برخوردار شود. پس از پیروزی عراق، صدام به عنوان یکی از رهبران برجسته جهان و نیز به عنوان نیرومندترین مقام در خاورمیانه شناخته خواهد شد. صدام حتی رهبری تمام کشورهای جهان سوم خواهد شد و نقشی را که زمانی مارشال تیتو داشت، به دست خواهد آورد.
رادیو لندن: آشکارا پیداست که عراق از ادامه جنگ نگران است، زیرا به مشکلاتی که در میدان‌های نبرد با آنها مواجه شده پی برده است. عراقیها اکنون با مشکلات روزافزون، حتی ساعت به ساعت روبرو شده‌اند، چون قادر به تحکیم و حتی نگهداری مواضعی که به دست آورده‌اند، نیستند و ایرانی‌ها با کسب پیروزی‌های بیشتر جنگ را دنبال می‌کنند. عراقیها علاوه بر عدم توانایی نسبت به حفظ مواضع خود، تلفات جانی و خسارات مالی فراوانی متحمل شده‌اند. خلبانان ایران با دقت کامل اهداف نظامی، تأسیسات نفتی و هدف‌های صنعتی را بمباران می‌کنند. عراقیها نیاز مبرم به آتش بس دارند تا در خلال آن خود را برای جنگ طولانی و فرسایشی جمع و جور کنند.
رادیو مسکو به نقل از روزنامه النهار چاپ بیروت: دعوت تهران و بغداد برای مذاکره از سوی برژنف، دلیل خیرخواهی مسکو است، زیرا کسانی که به جنگ ایران و عراق دامن می‌زنند، برایشان قابل هضم نیست که نیروهای ضد امپریالیستی که در خاور دور و خاور نزدیک با هم متحد شوند. نبرد ایران و عراق، برای محافلی که قصد تسلط بر ثروت‌های نفتی منطقه را دارند، مانند عسل است و از شلیک گلوله توپ چه از سوی عراق چه از جانب ایران لذت می‌برند. این محافل سعی می‌کنند جمهوری اسلامی ایران را مانند رژیم شاه، پلیس منطقه کنند.
خبرگزاری فرانسه: کارشناسان مؤسسه بررسی‌های استراتژیک در لندن: هرگونه کوشش ایران جهت بستن تنگه هرمز از نظر تکنیکی بسیار مشکل خواهد بود. بهترین راه کار گذاشتن مین است. لیکن این گذرگاه باریک‌ترین قسمتش چندین کیلومتر وسعت دارد. کارشناسان مؤسسه مذکور اعلام داشتند که آمریکا برای خنثی کردن این مین‌ها از لوازم کافی در اقیانوس هند برخوردار است.
رادیو اسرائیل: تصمیم دولت ایران بر رد پیشنهاد عراق در مورد اعلام آتش بس، دولت عراق را ناچار می‌سازد. تلاش‌های خود را برای دستیابی بر شهرهای خوزستان دو برابر سازد تا به این وسیله بتواند دولت ایران را به تغییر موضع وادار کند. طراحان جنگی عراق توجه دارند که نیروی نظامی آنها برای تصرف همه ایران کافی نیست، از این رو هدف‌های محدودی را انتخاب کرده‌اند. حاکمیت عراق بر تمامی گذرگاه اروندرود، اشغال خوزستان و ضمیمه ساختن آن به خاک عراق به کمک عمال داخلی و سرانجام تسلط بر سه جزیره تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی درد دهانه تنگه هرمز موردنظر است. امّا این جنگ در ۱۰ روز نخست نشان داد که ارتش ایران قدرت رزمی شایسته ای دارد و کوشش عراق با توجه به کثرت ساز و برگ و نفرات آن چشمگیر نیست.
ادامه دارد...