خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: کمیته انتخاب جایزه نوبل صلح روز ۶ اکتبر، ۱۴ مهر در مقر این کمیته در اسلو پایتخت نروژ نام نرگس محمدی را به عنوان برنده نوبل صلح ۲۰۲۳ اعلام کرد و روز گذشته این جایزه به ارزش حدود یک میلیون دلار در مراسمی با حضور مخالفان جمهوری اسلامی ایران، به فرزندان وی داده شد.
گرچه اعلام نام این زندانی امنیتی به عنوان برنده جایزه صلح نوبل دور از انتظار نبود اما اعلام دومین زن ایرانی به عنوان برنده نوبل صلح، افکار را به این سوی هدایت می‌کند که داستان پس پرده انتخاب زنان ایرانی با سابقه فعالیت‌های ضدامنیتی و همراهی آنها با آشوب‌های داخلی به عنوان برنده نوبل صلح چیست؟
گفتنی است پیش از این و در سال ۲۰۰۳ هم، کمیته جایزه نوبل صلح در اقدامی بحث برانگیز و جنجالی، شیرین عبادی وکیل ایرانی مخالف حاکمیت را برنده این جایزه اعلام کرد.
این روند در کمیته نوبل صلح نشان می‌دهد این جایزه، نه تنها جایزه‌ای برای قدردانی از افراد فعال در زمینه حقوق بشر نیست بلکه جایزه‌ای کاملاً سیاسی و برای فشار بر کشورهایی است که استقلال خود را در همه زمینه‌ها حفظ کرده اند.
گفتن اینکه این جایزه یک جایزه سیاسی است حرف گزافی نیست. چرا که بررسی‌ها نشان از طرح و برنامه‌ای هدفمند در پس اعلام اسامی این افراد دارد و هرگز منتقد و معترض دارای نگاه اپوزیسیون نسبت به نظام‌های آمریکایی یا اروپا را پیدا نمی‌کنید که همانند معارضان شرقی، نامزد جایزه صلح نوبل شده باشند! لذا بیشتر برندگان از بین زندانیان امنیتی در کشورهای بلوک شرق و از جمله ایران هستند که نظام حاکم در آنها با هژمونی غرب در چالش است.
ماهیت سیاسی جایزه
آمریکا با ۴۱۲ بار بالاترین سهم را به لحاظ تعداد در کسب این جایزه داشته و پس از آن بریتانیا با ۱۳۸ و آلمان با ۱۱۵ بار به ترتیب دوم و سوم هستند. فرانسه و سوئد رتبه‌های چهارم و پنجم را دارند اما پس از آن شوروی و روسیه رتبه ششم را دارد.
در بین برندگان جایزه سه رئیس جمهور ایالات متحده حضور دارند.
وودرو ویلسون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در بین سالهای ۱۹۱۳-۱۹۲۱ برای نقش خود در تأسیس جامعه ملل برنده این جایزه شد. جامعه ملل پس از جنگ جهانی اول تأسیس شد و وظیفه آن تقسیم جهان به دو قطب شرق و غرب و استثمار کشورهای اقماری بود.
جیمی کارتر (۱۹۸۱-۱۹۷۷) دیگر رئیس جمهور برنده است که به خاطر واسطه گری برای صلح ننگین کمپ دیوید و خیانت به آرمان فلسطینیان به این جایزه رسید.
از دیگر رؤسای جمهور آمریکا که جایزه نوبل صلح را دریافت کرد و موجب تعجب بسیاری در جهان شد باراک اوباما بود. او بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ رئیس جمهور و او بود که فرمان مشارکت کشورش در تهاجم علیه لیبی را صادر و کشتار هزاران لیبیایی را رقم زد.
جرج مارشال وزیر سابق خارجه و دفاع سابق آمریکا و بنیان‌گذار طرح مارشال و هنری کیسینجر، وزیر خارجه اسبق، ال گور معاون رئیس جمهور سابق از دیگر آمریکایی‌هایی هستند که به این جایزه دست یافته اند.
این دو نفر کسانی بوده اند که در زمان آنها هم آمریکا دست به جنایاتی بی شمار زد.
انور سادات رئیس جمهور پیشین مصر به خاطر توافق صلح با اسرائیل برنده جایزه صلح نوبل شد! پیمان کمپ دیوید که نه یک صلح، بلکه یک "سازش" خفت بار بود که مصر پس از شکست ارتشش در برابر اسرائیل به آن تن داد و همگان از آن به خیانتی بزرگ به آرمان فلسطین یاد می‌کنند.
قرارداد کمپ دیوید به قدری ننگین و ضد فلسطین مظلوم بود که انور سادات (رئیس جمهور مصر) و مناخیم بگین (نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس) و جیمی کارتر (رئیس جمهور آمریکا) هر سه به خاطر مشارکت در این قرار داد برنده جایزه نوبل به اصطلاح صلح شدند.
آنگ سان سو چی فعال حقوق بشر میانماری هم که همگان سکوت او در برابر کشتار مسلمانان روهینگیا را شاهد بودند برنده این جایزه شد. در ۱۴ اکتبر ۱۹۹۱ کمیته جایزه نوبل او را به عنوان برنده جایزه به جهانیان معرفی کرد.
اعلام نام خانم آنگ سان سو چی به عنوان برنده این جایزه به قدری سیاسی بود که بهت همگان را برانگیخت. زمانی که او در برابر کشتار بی رحمانه مسلمانان روهینگیا سکوت کرد بسیار در سراسر جهان خواهان باز پس‌گیری جایزه او از سوی کمیته نوبل صلح شدند.
فشارها برای بازپس گیری افتخارات خانم سو چی به جایی رسید که سازمان عفو بین‌الملل جایزه اعطایی خود را به او که در آن زمان عملاً رهبری میانمار را برعهده داشت، پس گرفت.
جایزه برای بزرگترین کلاهبرداران قرن
دو تن از خون‌ریزترین نخست وزیران اسرائیل تاکنون موفق به دریافت این جایزه شده اند.
اسحاق رابین و شیمون پرز دو نخست وزیری هستند که به خاطر بزرگترین کلاهبرداری قرن یعنی صلح با اعراب به این جایزه دست یافته اند.
الی ویزل (اسرائیلی- آمریکایی) به عنوان بازمانده هولوکاست که روبرت فوریسون مورخ برجسته فرانسوی به او لقب «دروغگوی بزرگ» را داد هم از برندگان این جایزه است.
الی ویزل مدعی بود که در اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها بوده و توسط ارتش نازی شکنجه شده اما مورخان تجدید نظر طلب با تحقیقات تاریخی و بررسی سندها دروغگو بودن او را اثبات کردند.
ذوق زدگی صهیونیست‌ها
میزان و درجه سیاسی بودن این جایزه را باید از سرعت واکنش دشمنان ایران به آن هم سنجید. شاید به جرأت بتوان گفت که گیلا گاملیل وزیر اطلاعات رژیم صهیونیستی از اولین کسانی بود که به این جایزه واکنش نشان داد و از آن ابراز خرسندی کرد.
او، که اخیراً در دیدار با رسانه‌های فارسی زبان دشمن، حمایت علنی تل آویو را از آنها اعلام کرده بود، در صفحه خود در پلتفرم «ایکس» می‌نویسد: امروز از شنیدن برنده شدن جایزه صلح نوبل نرگس محمدی خرسند شدم. نرگس سمبل نبرد بی وقفه مردم ایران بر علیه رژیم خونخوار که دشمن کشور اسرائیل، مردم خودش و همه جهان نیز است، می‌باشد. با هم پیروزیم، زن، زندگی، آزادی.
ذوق زدگی رسانه‌های صهیونیستی هم شاهدی دیگر بر این ادعاست. رسانه‌های این رژیم با انتشار گسترده این خبر به آن واکنش نشان دادند.
تایمز اسرائیل، رادیو رژیم صهیونیستی، و روزنامه هاآرتص از رسانه‌هایی بودند که با انتشار این خبر به آن واکنش نشان داده و از این اقدام کمیته نوبل صلح ابراز خرسندی کردند.
چرا بی اعتبار؟
در حالی که جایزه نوبل صلح برای سایر رشته‌های علمی - که به ندرت به شخصیت‌های غیر غربی تعلق می‌گیرد - ممکن است از اعتبار برخوردار باشد، جایزه صلح نوبل یک جایزه بسیار سیاسی است که سابقه استفاده برای پیشبرد برنامه‌های سیاسی غرب علیه دولت‌های مخالف هژمونی غرب را دارد به همین دلیل بسیاری از جوایز صلح نوبل جنجال‌های بزرگی را برانگیخته است.
همچنین روند انتخاب برندگان جایزه از سوی منتقدان به خاطر مبهم و غیر شفاف بودن آن با انتقاد رو به رو بوده است. به همین دلیل است که بنیاد نوبل افشای اطلاعات در مورد نامزدها و روند مشورت را تا ۵۰ سال آینده پس از برنده شدن ممنوع می‌کند.
روند انتخاب هر از چندگاهی با اتهامات جنسیت گرایی، نژادپرستی و اروپایی محور بودن کمیته جایزه رو به رو بوده است.
علاوه بر این، جایزه به دلیل درک نابالغ و نارس از صلح یا به خاطر سیاسی بودن مورد انتقاد قرار گرفته است. به عنوان مثال، برخی از برندگان جایزه صلح نوبل بعداً به دلیل ارتکاب اعمالی که حقوق بشر را نقض می‌کنند مورد انتقاد قرار گرفتند.
جایزه نوبل همچنین با شواهدی مبنی بر ارتباط نزدیک با کمپین‌های سیاسی تحت رهبری سیا علیه دولت‌های خارجی مرد انتقاد قرار گرفته است. به گزارش گاردین، اسناد ایالات متحده نزدیک به یک دهه پیش فاش کرد که سیا در تلاش برای ایجاد ناآرامی در میان شهروندان شوروی، نسخه‌هایی از نسخه روسی رمان دکتر ژیواگو نوشته بوریس پاسترناک را که برنده جایزه نوبل هم شده بود، در زمان جنگ سرد چاپ کرده بود.
در مقابل، کمیته نوبل از اعطای جایزه صلح نوبل به افرادی که ممکن است مستحق آن باشند خودداری کرده است. منتقدان به پرونده مهاتما گاندی، رهبر افسانه‌ای جنبش استقلال هند اشاره کرده اند. گیر لوندستاد، Geir Lundestad مدیر سابق مؤسسه نوبل، در سال ۲۰۰۶ اعتراف کرد که این بزرگترین حذف در تاریخ جایزه بود.
به گفته لوندستاد، گاندی پنج بار در فهرست نهایی قرار گرفت (دوبار قبل از جنگ جهانی دوم، سپس در سالهای ۱۹۴۶، ۱۹۴۷ و ۱۹۴۸)، اما دیدگاه اروپایی‌محور کمیته و شکست آن در حمایت از مبارزات آزادی‌بخش ملی در مستعمرات، مانع از دریافت این جایزه شد.
چین نیز در روز سه شنبه ۱۶ آذر ۱۳۸۹، پیش از مراسم بزرگداشت لیو شیائوبو، برنده صلح سال ۲۰۱۰، کمیته نوبل را تحقیر کرد و اعضای آن را "دلقک" خواند و گفت که اکثر جهان از پکن حمایت می‌کنند.
جیانگ یو، سخنگوی وزارت امور خارجه به خبرنگاران گفت: «کسانی که در کمیته نوبل هستند، اقدام به راه انداختن هیاهوی علیه چین می‌کنند. ما با کسی در امور قضایی چین مداخله کند مخالفیم و به خاطر دخالت چند دلقک تغییر رویه نخواهیم داد.»
نمایشی به نام صلح نوبل به قدری امروز مضحک شده که در سال ۲۰۱۹، هجده نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا در نامه‌ای به کمیته نوبل صلح از آن کمیته خواستند تا دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا را نامزد دریافت جایزه بکند!
در بهمن ماه سال گذشته منابع رسانه‌ای خبری هم به نقل از معاون وزیر امور خارجه آمریکا نوشتند که اگر نخست‌وزیر اسرائیل، رئیس جمهوری روسیه را به خروج نیروهای خود از اوکراین متقاعد کند، جایزه صلح نوبل به او داده خواهد شد.
این وعده توسط رسانه‌های مذکور به نقل از ویکتوریا نولاند، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاست خارجی در جریان گفت‌وگو با مؤسسه کارنگی بازتاب داده شده است.
موضع تهران
شاید رسمی‌ترین واکنش به اعطای جایزه نوبل صلح به یک زندانی امنیتی از سوی وزیر خارجه صورت گرفت.
دکتر حسین امیرعبداللهیان بدون نامبردن از این زندانی در صفحه خود در پلتفرم ایکس نوشت: لایق‌ترین نماد صلح جهانی، سردار فداکاری بود که دو دهه با تروریسم و خشن‌ترین جنایتکاران مبارزه کرد و امنیت منطقه و جهان را تضمین کرد.
وی حضور دهها میلیونی مردم در تشییع شهید حاج قاسم سلیمانی در ایران و عراق و همدلی جهانیان را باشکوه‌ترین و ماندگارترین اعطای جایزه صلح در تاریخ نامید.
سخنگوی وزارت امور خارجه هم اعطای جایزه به یک زندانی امنیتی را اقدامی سیاسی توصیف کرده و می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از بنیانگذاران سازمان ملل متحد همواره بر تحقق عینی صلح در سطوح منطقه‌ای و جهانی تاکید داشته و همواره بر تقویت فرهنگ صلح اهتمام داشته است؛ اما هیچ گاه نمی‌خواهد از صلح و تحقق آن سوءاستفاده شود.
ناصر کنعانی در این ارتباط افزود: حال شاهد آن هستیم که کمیته صلح نوبل، اقدام به اعطای جایزه صلح به شخصی کرده که به دلیل نقض مکرر قوانین و ارتکاب اعمال مجرمانه محکوم شده است. ما این اقدام را حرکتی مغرضانه و سیاسی کاری دانسته و محکوم می‌کنیم.
وی افزود: اقدام کمیته صلح نوبل، تحرکی سیاسی در راستای سیاست مداخله جویانه و ضد ایرانی برخی دولت‌های اروپایی از جمله دولت مقر کمیته نوبل بوده که نشان‌دهنده انحراف مأیوس کننده آن از اهداف اولیه آن و بهره برداری ابزاری از کمیته صلح است.
وی خاطر نشان کرد: اقدام اخیر کمیته صلح نوبل حلقه‌ای دیگر از زنجیره فشار محافل غربی علیه ایران است که نتیجه‌ای جز جزم شدن عزم ملت ایران در پیگیری سیاست مستقلانه خود ندارد و البته این رویکرد نامتعارف و گزینشی هرگز از اذهان آزاداندیشان پاک نخواهد شد.
کنعانی در پایان با تاکید بر آرمان جمهوری اسلامی ایران برای استقرار صلح و عدالت در سراسر جهان در پرتو همکاری مؤثر و دوستانه میان ملت‌ها و همزیستی مسالمت آمیز، به کمیته صلح نوبل توصیه کرد: به جای ایفای نقش ابزاری در اعمال سیاست‌های مزورانه برخی کشورهای غربی، جایزه صلح نوبل را به اشخاص یا تشکل‌هایی اعطا کند که صادقانه به دنبال ترویج فرهنگ صلح و عدالت در جهان و میان ملت‌ها هستند.
و جمله آخر
به باور صاحب این قلم اگر در جهانی زندگی می‌کردیم که اندکی در آن قانون وجود داشت بسیاری از این برندگان سیاسی باید به عنوان جنایتکار جنگی محاکمه می‌شدند اما همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند «در دنیای بی رحمی زندگی می‌کنیم.» ما در جهانی به سر می بریم که جنایتکاران به عنوان قهرمانان نجات بشریت تقدیر می‌شوند.
این جایزه سیاسی، که بیشتر به یک حمایت مالی از اقدامات غیرقانونی برخی برندگان آن تبدیل شده، از این جهت نزد ملت ایران اعتباری ندارد که به یک مجرم به ظاهر مدافع حقوق بشر که مورد حمایت سرکرده فرقه تروریستی منافقین و رژیم صهیونیستی نیز قرار گرفته، اعطا شده است.