خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب_ الناز رحمت نژاد: همزمان با بیست و یک، بیست و دو و بیست و سوم مهر ۱۳۵۹ مصادف با بیست و دو، بیست و سه و بیست و چهارمین روز از آغاز جنگ تحمیلی با تورق روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهارم، هجوم سراسری که توسط مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گردآوری شده، به بررسی استقرار دشمن در آستانه خرمشهر، تشدید فشار روی خرمشهر و آبادان و پیشروی دشمن در محور سوسنگرد اهواز پرداختیم که مشروح آن در ادامه این گزارش می‌آید؛
قبل از شروع بیست و دومین روز از آغاز هجوم سراسری عراق به ایران، در طول شب، خرمشهر زیر آتش سنگین قرار گرفت و نیروهای دشمن در برخی محورها نفوذ کردند. با آغاز روشنایی هوا پیشروی و درگیری شدید در چند محور شروع شد که در طول روز ادامه یافت و عراقی‌ها توانستند به داخل شهر نفوذ کنند. همچنین تلاش دشمن برای پیشروی به سوی آبادان ادامه یافت و نیروهای خودی در اطراف مارد ضرباتی بر دشمن وارد کردند.
اجرای آتش توپخانه روی اهواز و بمباران آن بی وقفه انجام می‌گرفت و عراقی‌ها مشغول پیشروی در جنگل پشت کارخانه نورد بودند. جادۀ حمیدیه زیر آتش شدید قرار گرفت. امروز تلاش دشمن در محور بستان سوسنگرد تشدید شد و قوای بیشتری به کار گرفته شد، همچنین نیروهای پیاده عراقی وارد بستان شدند و جنگ تن به تن صورت گرفت و با نزدیکی قوای دشمن به سوسنگرد، این شهر بیشتر تهدید شد و ستون دیگری از دشمن، با توان بسیار که در محور هردان قصد پیشروی به سمت اهواز را داشت، وضع را بحرانی‌تر کرده بود. در جبهه میانی، قوای زرهی دشمن وارد دهلران شد و پس از چند ساعت مانور و فیلمبرداری شهر را تخلیه کردند.
در محور سرپل ذهاب فشار دشمن شدت یافت و نیروهای خودی درخواست کمک کردند. هواپیماهای دشمن چندین بار به خارک، اهواز و پمپ بنزین لرستان و پایگاهی در استان ایلام حمله کردند و خسارات جانی و مالی زیادی را موجب شدند. در جریان این تجاوزات چند هواپیمای دشمن سرنگون شد. از سوی دیگر، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی با هدف قرار دادن ستون‌های نظامی دشمن، ضرباتی به آنها وارد کردند.
در بیست و دومین روز جنگ، ایران برای هماهنگ کردن سیاست دفاعی خود با سیاست‌های داخلی و سیاست خارجی، شورای عالی دفاع را تشکیل داد. در کنار تنظیم سیاست دفاعی، جمهوری اسلامی سیاست خارجی خود را فعال‌تر کرده است. و بر این اساس هیأتی از مقامات بلند پایه برای شرکت در اجلاس عمومی سازمان ملل متحد اعزام گردیدند تا مواضع ایران را در قبال جنگ به اطلاع سازمان ملل و افکار عمومی جهان برسانند ایران برای هماهنگ کردن سیاست دفاعی خود با سیاست‌های داخلی و سیاست خارجی، شورای عالی دفاع را تشکیل داد. در کنار تنظیم سیاست دفاعی، جمهوری اسلامی سیاست خارجی خود را فعال‌تر کرده است. و بر این اساس هیأتی از مقامات بلند پایه برای شرکت در اجلاس عمومی سازمان ملل متحد اعزام گردیدند تا مواضع ایران را در قبال جنگ به اطلاع سازمان ملل و افکار عمومی جهان برسانند. این هیأت صراحتاً از مجمع عمومی خواست تا تجاوز عراق را محکوم کند. عراق نیز در مجمع عمومی، ایران را به نقض قوانین بین المللی و آغاز حمله علیه بغداد متهم ساخت و به این ترتیب به همراه نبرد نظامی در جبهه‌ها، دو کشور جدالی سیاسی را در مجامع بین المللی برای اثبات حقانیت خود در پیش گرفته‌اند.
حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه جنوبی
از شب گذشته نیروهای عراقی در دروازه خرمشهر، در منطقه قصابخانه و پل پشت پادگان دژ، نیروهای خودی درگیر شدند و شهر را زیر آتش سنگین گرفتند. «معضلۀ عراق در نفوذ و کسب جا پا در داخل شهر، مقداری بستگی به موقعیت جغرافیایی محور کشتارگاه داشت که با توجه به ساختمان‌های بلند کوی طالقانی، رزمندگان را بر اوضاع مسلط کرده بود و لازمۀ نفوذ و تسلط دشمن، اشغال این ساختمان‌های بلند بود که در مدخل و دروازه شهر قرار داشت، عراقی‌ها در تاریکی شب توانستند خود را به ساختمان‌های کوی طالقانی برسانند و در سپیده امروز ۲۱ مهر، رزمندگان را غافلگیر کنند. به طور همزمان یک گردان کماندویی دشمن نیز اقدام به پیشروی در بندر کرد که با مقاومت سرسختانه ای متوقف شد. لیکن گردان پیادۀ نیروهای ویژه توانست به ایستگاه راه آهن برسند و نیز گردان پیاده (از تیپ ۲) در سمت چپ گردان ۸ پیاده (از تیپ ۳۳) پیشروی کرد و خود را به جاده رساند. به این ترتیب عراقی‌ها توانستند در مدخل ورودی شهر جاپایی باز کرده، موقعیت خود را تثبیت کنند.»
«سپاه اهواز طی گزارشی از ورود دشمن به گمرک خرمشهر و پیشروی از طرف پلیس راه، از اینکه لشکر اهواز سلاح در اختیار سپاه نمی‌گذارد، گله کرده، بر نیاز شدید به پشتیبانی زمینی و سلاح‌های دیگر از جمله توپ ۱۰۶ تاکید کرده است. شهربانی خرمشهر نیز اعلام کرد که در ساعت ۱۳/۱۵ نیروهای عراقی از گمرک بیرون آمدند و به طور پراکنده وارد شهر شدند.»
به گزارش سپاه خوزستان: «عراقی ها از سوی سلمانیه به طرف آبادان پیشروی می‌کنند. از طرف دیگر تکاوران خودی در دهات مارد (حدود ۱۵ کیلومتری آبادان)، به نیروهای عراقی حمله و چند تانک آنها را منهدم کردند. آبادان همچنان زیر آتش توپخانه است و پالایشگاه آبادان و منطقه تانک فارم در حال سوختن هستند. در درگیری منطقه دارخوین، یک گروه ۱۰ نفری از افراد بسیج توسط دشمن دستگیر شدند.» امروز اهواز چند بار بمباران شد و همچنان زیر آتش توپ‌های دشمن قرار داشت. طی درگیری امروز صبح در جنگل پشت کارخانه نورد اهواز، تجهیزاتی از عراقی‌ها منهدم گردید، ولی دشمن در این محور همچنان به پیشروی ادامه داد.»
به گزارش واحد اطلاعات سپاه خوزستان: «ستون پنجم دشمن در اهواز و کلاً در منطقه خوزستان شدیداً فعال است و به انحاء مختلف دشمن را یاری می‌کند.»
در ادامه تلاش دشمن در محور بستان سوسنگرد، از اوایل صبح امروز سوسنگرد از دو طرف زیر آتش شدید دشمن قرار گرفت و پیشروی تانک‌ها به سوی سوسنگرد ادامه یافت. با مقابله توپخانه خودی، برابر اعلام شهربانی سوسنگرد: «نیروهای عراقی گاهی حرکت دشمن کند و گاهی متوقف می‌شود. در دو سمت، یکی در نزدیکی قریه هوفل، ۱۵ کیلومتری سوسنگرد، به تعداد حدود ۹۰ تانک در حال پیشروی هستند و به طرف شهر تیراندازی می‌کنند. چند خانه مسکونی ویران و تعداد زیادی کشته شده‌اند. بخش دیگری از نیروهای دشمن در بیت هردان، حدود ۲۰ کیلومتری سوسنگرد و ۴۰ کیلومتری اهواز، به طرف سوسنگرد آتش گشوده‌اند. تعداد تانک‌های این نیروها حدود ۳۰۰ دستگاه است که قصد پیشروی داشته و می‌توانند سریع نیروهای خودی را به سمت اهواز عقب برانند.»
از سوی دیگر درگیری در بستان ادامه دارد. دشمن با احداث پل بر رودخانه کرخه در ۲ کیلومتری چزابه با ۱۰ تانک، بستان را زیر آتش قرار داده است. در حال حاضر، پاسداران و مأمورین ژاندارمری با سلاح‌های سبک به دفاع برخاسته‌اند.
سپاه سوسنگرد نیز اوضاع بستان را وخیم توصیف کرده و گزارش داده که: «نیروهای پیاده دشمن وارد شهر شده‌اند و جنگ به صورت تن به تن درآمده است:»
در ادامه گزارش آمده: «دشمن به نزدیکی‌های سوسنگرد رسیده و برادران ما امکانات، پشتیبانی و هماهنگی ندارند.» دزفول در طول شب گذشته و صبح امروز زیر آتش خمپاره‌های دشمن قرار داشت.
جبهه‌های میانی و شمالی
به گزارش سپاه ایلام: «در پی اجرای آتش سنگین توپخانه دشمن روی دهلران، از اوایل امروز قوای عراقی با حدود ۳۴ تانک و تعدادی نفرات پیاده وارد شهر دهلران شدند.»
به گزارش دیگر، «به دنبال حمله چند روز قبل دشمن به دهلران، این شهر کلاً تخلیه گردید و بعد از آن تنها ۳۰ نفر از برادران سپاه در این شهر مستقر شدند که امروز (۵۹/۷/۲۱)، ۲۵ نفر از آنها برای ضربه زدن به دشمن به محور بیات رفتند، در این اثنا عراقی‌ها از محور دیگری حمله کرده، بی اینکه با کسی درگیر شوند، وارد شهر شده، شروع به مانور و فیلمبرداری کردند و به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی شهر، بعد از چند ساعت آنجا را ترک کردند.»
صبح امروز دشمن در محور کوره موش در منطقه سرپل ذهاب فشار زیادی آورد، طوری که نیروهای سپاه، چندین بار تقاضای نیروی کمکی و پشتیبانی هوایی کردند.
برابر اعلام شهربانی سنندج: «از ساعت ۲۲ شب گذشته تا ساعت ۴ بامداد امروز توسط عناصر ضدانقلاب تیراندازی‌های شدید و پراکنده در سطح شهر انجام گرفت و نقاط مهم از جمله سپاه، استانداری، شهربانی و ماکروویو مورد هدف بود که با آمادگی مأمورین، اتفاق جدی رخ نداده است.»
به گزارش ستاد مشترک ارتش: «در ساعت ۲۱/۳۰، پادگان مرزی پیرانشهر زیر آتش توپخانۀ دشمن قرار گرفت که ۱۱ نفر شهید و چند نفر مجروح شدند. پیرانشهر خالی از سکنه است و مزدوران عراقی از روی ارتفاعات به سوی پادگان و شهر تیراندازی می‌کنند.»
حملات و درگیری‌های هوایی
خارک: بین ساعت ۲۴ تا ساعت ۵ بامداد، جزیره خارک چند بار مورد هجوم هواپیماهای دشمن قرار گرفت و نقاطی بمباران گردید که خسارت چندانی در برنداشت و سه فروند هواپیمای دشمن در بوشهر و ۲ فروند در خارک سقوط کردند.
اهواز: قبل از ظهر امروز سه بار بمباران شد که در نتیجه چند اتومبیل منهدم، ۸ خانه تخریب و چند نفر شهید و زخمی شدند.
اندیمشک: بعدازظهر امروز ۲ میگ عراقی به پل تنگ (جاده خرم آباد اندیمشک)، حمله کردند که با تیراندازی نیروهای خودی مسیر را به طرف پل زال (۶۰ کیلومتری اندیمشک)، تغییر دادند و در زال ۶ راکت به میان جمعیت و پمپ بنزین شلیک کردند که بر اثر آن ۶ اتومبیل سوخته و حدود ۱۶ نفر شهید و ۳۰ نفر زخمی شدند.
باینگان: امروز پایگاه باینگان آبدانان در منطقه ایلام بمباران شد.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش
اطلاعیه ۱۸۰
در حمله موشکی روز ۵۹/۷/۲۱ به منازل مسکونی سوسنگرد، تعدادی خانه ویران و ۱۵ نفر به شهادت رسیدند. نیروی زرهی عراق که با آتش توپخانه و هواپیما پشتیبانی می‌شوند، به اهواز و نفت سفید حمله کردند. در این حملات خسارات و تلفات قابل ملاحظه‌ای به طرفین وارد گردیده است.
شب گذشته در عملیات نیروهای مسلح و پاسداران و مردم مسلح محلی در منطقه سرپل ذهاب، ۹۰ مزدور عراق دستگیر و ۲۰ نفر کشته شدند و ۵۰ قبضه کلاشینکف و تعدادی آرپی جی به دست نیروهای خودی افتاد شب گذشته در عملیات نیروهای مسلح و پاسداران و مردم مسلح محلی در منطقه سرپل ذهاب، ۹۰ مزدور عراق دستگیر و ۲۰ نفر کشته شدند و ۵۰ قبضه کلاشینکف و تعدادی آرپی جی به دست نیروهای خودی افتاد. در حمله هوایی ارتش به ستون‌های زرهی نیروهای متجاوز در مرز شلمچه، تعداد زیادی از تانک‌ها، نفربرها و خودروهای نظامی دشمن منهدم گردید و دشمن با تحمل تلفات سنگین و به جای گذاردن مقادیر زیادی تجهیزات نظامی، عقب نشینی کرد.
در حملۀ هوایی مزدوران عراق به یکی از پمپ بنزین‌های لرستان، چند خودروی غیرنظامی به آتش کشیده شد و ۱۶ نفر از سرنشینان آنها به شهادت رسیدند و ۲۰ نفر مجروح شدند. در ساعت ۹/۲۰ (امروز ۵۹/۷/۲۱)، مزدوران عراقی به جزیره خارک حمله هوایی کردند که رزمندگان نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش، ۵ میگ را سرنگون ساختند.
اطلاعیه ۱۸۱
علاوه بر پنج میگ عراقی که در خارک سرنگون شدند، یک فروند دیگر توسط همان یگان‌ها سرنگون شد.
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق
بیانیه ۷۴
به موجب هفتاد و چهارمین اطلاعیه نظامی عراق، نیروهای این کشور ۴۳ سرباز ایرانی را کشته، دو پایگاه پرتاب موشک، یک پالایشگاه، ۱۰ تانک، ۷ خودروی زرهی و یک هلیکوپتر متعلق به ایران را نابود کردند.
بیانیه ۷۵
نیروهای مسلح ما شب گذشته و بامداد امروز به نابود کردن نیروهای دشمن و پایگاه‌های او ادامه داده، به پیشروی در منطقه آبادان ادامه می‌دهند. خسارت‌های دشمن عبارتند از: ۴۸ کشته، انهدام ۹ تانک و چند خودرو، یک نفربر، یک پایگاه موشکی، مخزن و لوله‌های نفت و سرنگونی دو هلیکوپتر. خسارات ما: ۵ کشته و ۱۴ زخمی. در ساعت ۷/۲۰ امروز هواپیماهای دشمن به منطقه حاج عمران حمله کردند که با مقابله آتشبارهای ضدهوایی مجبور به فرار شدند.
بیانیه ۷۶
نیروهای ما بعدازظهر امروز حمله به دشمن و منهدم ساختن آن را ادامه دادند. خسارات دشمن: ۲۳ کشته، انهدام دو تانک، یک نفربر و چند کیسه مهمات، سرنگونی یک فانتوم در بخش جنوبی و یک هلیکوپتر در بخش شمالی. خسارات ما: ۴ کشته و ۱۳ مجروح. خسارات به دو خودرو. بعدازظهر امروز هواپیماهای ما به پل ملاوی و انبارهای سوخت در دزفول حمله و آنها را منهدم کردند.
بازتاب حملات و درگیری‌ها
خبرگزاری رویتر: منابع نظامی عراق گفتند یک ستون نظامی زرهی ارتش این کشور به طرف پالایشگاه آبادان پیشروی می‌کنند. عراق ناوهای توپدار مجهز به هلیکوپتر و توپخانه سنگین ۱۷۵ میلیمتری را وارد جنگ کرده است. امروز هر دو کشور ایران و عراق در آبادان به تقویت مواضع خود پرداختند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس: خبرنگاران خارجی که از جزیره‌ای در اروندرود، شاهد نبردهای جبهه خرمشهر بودند، به چشم خود دیده‌اند که نیروهای کماندویی عراق با حمل مسلسل‌های سنگین و پرتاب نارنجک‌های دستی، حدود صد متر در ناحیه جنوبی بندر خرمشهر پیشروی کردند. این ناحیه در فاصله ۱۵۰ متری پل کارون قرار دارد که نیروهای ایرانی به شدت از آن محافظت می‌کنند.
رادیو آمریکا: منابع نظامی عراق می‌گویند که واحدهای آن کشور برای تصرف آبادان همچنان در یک حالت تهاجمی قرار دارند. منابع نظامی ایران می‌گویند برآنند تا پس از فرسوده شدن نیروهای عراقی، به یک ضدحمله دست بزنند. در گزارش دیگری آمده که نیروهای ایران در بندر خرمشهر که عراقی‌ها چندین بار مدعی تصرف آن شده‌اند. یک نبرد پشت جبهه‌ای را آغاز کرده‌اند. در همین حال جنگ شدید نیروهای دو کشور در اهواز و دزفول نیز ادامه دارد. نیروهای عراقی هنوز نتوانستهاند نیروهای ایرانی را از اهواز و دزفول بیرون برانند.
رادیو لندن: سربازان عراقی به سوی آبادان پیشروی می‌کنند. در یک مرحله آنها به چند کیلومتری مرکز شهر رسیده‌اند. عراقی‌ها با نیروی بیشتری پیشروی می‌کنند و در آن سوی کارون، نیروهای خود را در ناحیه پهناوری پخش کرده‌اند. بعضی از واحدهای آنها از شمال به سوی اهواز و واحدهای دیگر به طرف آبادان پیش می‌روند و به گفتۀ خودشان در زمین فقط با مقاومت مختصری روبرو شده‌اند. گو اینکه ایرانی‌ها سر پل عراقی‌ها را از این سوی رودخانه به خمپاره بستند. خبرنگار بی بی سی می‌گوید در حالی که توپ‌های عراقی این شهر را زیر آتش گرفته‌اند و آتش سوزیهای جدیدی افق آبادان را روشن می‌سازد، امکان ویرانی کامل آبادان صورت واقعیت به خود گرفته است.
جمهوری اسلامی ایران (اوضاع داخلی و مواضع)
نماینده امام در شورای عالی دفاع (حجت الاسلام خامنه ای): مهمترین وظایفی که به شورای عالی دفاع ملی داده شده، این است که سیاست دفاعی را تنظیم و خط مشی تبلیغاتی را تعیین کند و دستگاه‌های اجرایی را در جهت مصوبات شورا به کار گیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی: هدف از تشکیل شورای عالی دفاع ایجاد هماهنگی در مسائل نظامی، اقتصادی، تبلیغاتی و سیاست خارجی است.
نخستین جلسه شورای عالی دفاع ملی به ریاست رئیس جمهور و فرمانده کل قوا تشکیل شد.
رئیس جمهور (مصاحبه بنی صدر با مجله نوول ابزرواتور): این ارتش است که دلیرانه در برابر عراق از وطن دفاع می‌کند نه پاسداران. این همان ارتشی است که من از همان روز اول از آن دفاع می‌کردم و لزوم بازسازی و تقویت آن را به همه هشدار می‌دادم. ارتش ۳۰ بار از پاسداران از هر نظر مهم‌تر و قوی‌تر است. این ضد انقلابیون اند که ارتش را نمی‌خواهند و ضد انقلابیون در همه جا هستند، حتی در دولت.
نخست وزیر (آقای رجایی): اولین شرط زندگی برای هر ملت محو کامل تجاوز است و تا وقتی تجاوز وجود دارد، جنگ هم ادامه خواهد یافت. امّا صدام خائن که در حکم مزدوری قدرت‌های بزرگ است، اگر دست از این مأموریت بردارد و در یک دادگاه صالحه محاکمه شود، آن وقت جنگ تمام خواهد شد. هدف اصلی ما از جنگ بیرون راندن دشمن است و به اعتقاد ما جنگ مهمترین وسیله برای شناختن صدام در منطقه و در سطح بین المللی است. تا زمانی که دشمن در خاک ماست پیشنهاد آتش بس را غیرقابل قبول می‌دانیم، زیرا این پیشنهاد برای ملت ما، که احساس بی اعتمادی نسبت به مجامع بین المللی دارند. غیرانسانی است، چرا که قدرت‌های بزرگ در این مجامع برای خود حق وتو قائل هستند.
رئیس مجلس شورای اسلامی (آقای هاشمی): ما بعد از شروع جنگ هیچ دلیلی دال بر کمک شوروی و فروش اسلحه از طرف این کشور به عراق در دست نداریم. ایران با هیأتی در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت خواهد کرد به این دلیل که در آنجا مسأله ایران و عراق مطرح است و بلندگوهای تبلیغاتی دنیا در این مدت علیه ما خیلی حرف زده‌اند. ما می‌رویم حرف خودمان را بزنیم تا دنیا با منطق و راه ما آشنا بشود. آنچه که نتیجه نهایی جنگ است، این است که اگر آمریکا مستقیماً هم مداخله کند، کاری نمی‌تواند از پیش ببرد. نه ما از ویتنامی‌ها کمتریم نه آمریکا از آن زمان خود قوی‌تر است. ما خود را آماده یک جنگ طولانی کرده‌ایم. حکومت صدام در عراق مشروع نیست و مردم عراق این رژیم را نمی‌خواهند ما می‌رویم حرف خودمان را بزنیم تا دنیا با منطق و راه ما آشنا بشود. آنچه که نتیجه نهایی جنگ است، این است که اگر آمریکا مستقیماً هم مداخله کند، کاری نمی‌تواند از پیش ببرد. نه ما از ویتنامی‌ها کمتریم نه آمریکا از آن زمان خود قوی‌تر است. ما خود را آماده یک جنگ طولانی کرده‌ایم. حکومت صدام در عراق مشروع نیست و مردم عراق این رژیم را نمی‌خواهند، ولی ما هیچ وقت درصد نبودیم حکومت صدام را با جنگ سرنگون سازیم و این کاری است که خود مردم عراق باید انجام دهند. این جنگ ممکن است زمینه را برای سرنگونی صدام توسط مردم فراهم سازد. اصلاً آتش بس برای ما مطرح نیست. ما جنگ را شروع نکرده‌ایم و خواهان جنگ هم نبوده‌ایم و خواهان جنگ هم نیستیم. عراق باید دست از تجاوز بردارد. وقتی دست از تجاوز برداشت، آن وقت ما موضع خودمان را خواهیم گفت تا عراق دست از تجاوز برندارد، ما حرفی برای گفتن نداریم.
اطلاعیه وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی: پیرو تشکیل اجلاس شورای امنیت، نمایندگان دولت جمهوری اسلامی برای تشریح مواضع و احراز حقانیت دولت متبوع در مقابل تجاوزات دولت بعث عراق، در این اجلاس شرکت خواهند کرد.
اطلاعیه وزارت خارجه خبر خبرگزاری‌های خارجی مبنی بر اینکه ایران تقاضای تشکیل اجلاس شورای امنیت را کرده، تکذیب کرد.
رئیس هیأت نمایندگی ایران در پنجمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل: من از جامعه جهانی می‌خواهم که تجاوزات دولت بعث عراق را به مرزهای ما و شیوه وحشیانه او را در تخریب شهرها و اهداف غیرنظامی محکوم کند. صدام که از تعهد خود در مقابل اعراب ناله سر می‌دهد، چرا به جای آنکه نیروهایش را علیه اسرائیل به کار گیرد که سی و دو سال است به سرزمین‌های اعراب تجاوز می‌کند. علیه ما به کار می‌گیرد.
نماینده عراق در مجمع عمومی سازمان ملل (در پاسخ به سخنان نماینده ایران): شمایی که ناقض مقررات بین المللی هستید و در دنیا هیچ دولتی دوست شما نیست، چگونه با این زبان غیر دیپلماسی به خود اجازه می‌دهید به کشور من حمله کنید و جهان را به قضاوت و یاری بخوانید؟
مواضع و اقدامات کشورها
رئیس ستاد ارتش سوریه: سادات با امضای موافقت نامه کمپ دیوید نیروی نظامی مصر را در نبرد با صهیونیسم خنثی کرد و صدام نیز با دست زدن به جنگی احمقانه، ارتش عراق را خنثی کرده است.
وزیر دفاع عربستان: عربستان سعودی با هرگونه حضور خارجی در منطقه به شدت مخالف است. بقای هواپیماهای آواکس در عربستان بستگی به اراده ما دارد، زیرا ما در اتخاذ تصمیم و موضع آزادیم. حضور این هواپیماها برای تقویت قدرت نیروی هوایی ماست. تا این قدرت به حد کافی باشد و از مقدس‌ترین میراث و غنی‌ترین ثروت حمایت کند.
شاه اردن: اعراب وظیفه دارند در جنگ عراق علیه جاه طلبی و گستاخی ایرانیان، از این کشور حمایت کنند.
حسنی مبارک معاون رئیس جمهوری مصر: مصر از ایران یا عراق جانبداری نکرده، امّا جنگ دو کشور را به این عنوان که به شوروی امکان مداخله می‌دهد، محکوم کرده است.
علی ناصر محمد، رئیس جمهور یمن جنوبی: مناقشات ایران و عراق مغایر منافع ملی دو کشور است و نیروهای امپریالیست می‌کوشند از زد و خوردهای ایران و عراق برای منافع اقتصادی و سیاسی خود در منطقه استفاده کند.
امارات متحده عربی، کویت، قطر و عربستان موافقت کردند که تولید نفت خود را مشترکاً یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند.
هلموت اشمیت، صدر اعظم آلمان غربی نگران است جنگ ایران و عراق به یک بحران نفتی جدید منتهی شود.
تحلیل‌ها و تفسیرها
رادیو آمریکا: آنچه ایران و عراق را از هم جدا می‌کند، ناهماهنگی‌های قومی و مذهبی و نیز ادعای حاکمیت بر برخی از مناطق دو کشور است. امّا جاه طلبی عراق در ورای این دلایلی قرار دارد.
جوزف سیسکو، معاون پیشین وزارت امور خارجه آمریکا می‌گوید: عراق دو هدف اصلی را دنبال می‌کند، نخست استقرار دوباره قدرتش در خلیج فارس تا نیروی شماره یک این منطقه باشد. دوم آرزوی تبدیل شدن به قدرت برتر عرب. و چه فرصتی بهتر از این؟ رهبران عراق، انور سادات، رئیس جمهوری مصر را فردی می‌بینند که به انزوا کشیده شده و ایران نیز که روزی نقش امنیتی نیرومندی در خلیج فارس به عهده داشت، اینک ناتوان است. بنابراین، اقدام عراق را در دست یافتن به آنچه که حقوق خود می‌داند، باید بازی قدرتی دانست که بغداد برای استحکام بخشیدن به رهبری اش در خلیج فارس و دنیای عرب آغاز کرده است.
رادیوآمریکا: در طول ده سال اخیر هیچ چیز به وجهه مسکو در سطح جهانی به اندازه لشکرکشی به خاک افغانستان ضربه نزده بود. از همین رو رهبران کرملین با تلاش همه جانبه می‌کوشیدند نظر جهانیان را متوجه بحرانی دیگر کنند. جنگ تحمیلی عراق به ایران، آرزوی مسکو را برآورده کرده است. کرملین در طول سالهای اخیر نفوذ خود را در خاورمیانه از دست داد،، ولی اکنون درصدد احیا و ترمیم آن است و مسألۀ افغانستان را هم که تاکنون بر گرده اش سنگینی می‌کرد، محو کرده است.
خبرگزارآسوشیدپرس: گرچه سوریه بی طرفی خود را اعلام داشته،، امّا برای به دست آوردن نقشی فعال‌تر در خاورمیانه، سرگرم کمک به هردو کشور متخاصم است که سیاست خطرناکی است که می‌تواند برای این کشور نتیجه عکس داشته باشد. در حال حاضر ذخایر تجهیزات روسیه در یمن جنوبی و اتیوپی کمبود ذخایر ارتش عراق را تأمین می‌کند، همچنان که ذخایر تجهیزات لیبی و سوریه، به تهران سرازیر می‌شود.
روزنامه ایتالیایی پائسه سرا: جنگ عراق علیه ایران نگرانی شدیدی در دولت عراق ایجاد کرده است. این جنگ خسارات جبراًن ناپذیری به عراق وارد آورده و باعث از کار افتادن تأسیسات تولیدی این کشور شده و عراق را به سوی انزوا پیش می‌برند.
خبرگزاری فرانسه: ایالات متحده و روسیه که رسماً در این جنگ اعلام بی طرفی کرده‌اند سعی دارند موقعیت را به نفع خود و به ضرر طرف دیگر تغییر دهند، ولی خطر مداخله بیگانه در حال افزایش است. آمریکا سعی کرده با جلوگیری از گسترش جنگ موقعیت خود را مستحکم کند و در عین حال در تلاش است توسعه نفوذ مسکو را متوقف کند. در واقع این مسأله علت واقعی تصمیم رهبران آمریکا برای اتخاذ سیاست میانه روی در قبال کشورهای خلیج فارس است.
رادیو اسرائیل: از نظر مسکو بزرگترین موفقیتی که از جنگ ایران و عراق نصیب روس‌ها شده این است که مسألۀ افغانستان به دست فراموشی سپرده شد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس: همزمان با جنگ عراق علیه ایران، شوروی خود را برای تقویت نیروی دریایی اش در اقیانوس هند آماده می‌کند، ولی در حال حاضر از خود شکیبایی نظامی نشان می‌دهد. ناوگان شوروی در اقیانوس هند مرکب از ۲۶ تا ۲۸ ناو است که ۱۴ تا ۱۶ فروند آن جنگی است و مابقی جنبه پشتیبانی دارند. از جمله کشتی‌های پشتیبانی، ۵ زیردریایی است که سوخت ۳ فروند آن هسته‌ای است.
در بیست و سومین روز از هجوم سراسری عراق به ایران، خرمشهر وضعیت بحرانی‌تری به خود گرفت. گمرک، کشتارگاه و پلیس راه خرمشهر به تصرف نیروهای عراقی درآمد و پادگان دژ در محاصره قرار گرفت. در داخل شهر نیز جنگ تن به تن شروع شد و با وجود توان بالای دشمن، اندک رزمندگان باقی مانده به مقابله با دشمن پرداختند گمرک، کشتارگاه و پلیس راه خرمشهر به تصرف نیروهای عراقی درآمد و پادگان دژ در محاصره قرار گرفت. در داخل شهر نیز جنگ تن به تن شروع شد و با وجود توان بالای دشمن، اندک رزمندگان باقی مانده به مقابله با دشمن پرداختند. در محور آبادان، عراقی‌ها از مارد به طرف آبادان در حال پیشروی هستند و تنها راه ارتباطی (جاده ماهشهر آبادان) زیر آتش شدید قرار دارد.
اهواز از دو سمت جنوب و غرب زیر آتش توپخانه قرار گرفت و نیروهای دشمن در ۳۰ کیلومتری جنوب اهواز مستقر شدند. در این روز بستان بار دیگر سقوط کرد و به تصرف دش من درآمد و عراقی‌ها حرکت خود را به سوسنگرد ادامه دادند. شب گذشته، دزفول زیر موشک دشمن قرار داشت. در این جبهه ۲۰ تانک دشمن منهدم شد. در جبهه میانی، رزمندگان اسلام با پیشروی در ارتفاعات کوره موش (محور سرپل ذهاب)، ضرباتی به دشمن وارد کردند. از سوی دیگر، نیروهای عراقی از قصر شیرین خارج شده، در اطراف شهر مستقر شده اند. هواپیماهای دشمن، خارک چندین شهر و چند نقطۀ خوزستان را بمباران کردند که چند هواپیمای دشمن سرنگون شد. یک هواپیمای خودی نیز در منطقه بستان سقوط کرد.
با شکست اهداف اصلی عراق در تصرف مناطق و شهرهای استراتژیک ایران، جنگ بیش از پیش چهره فرسایشی و طولانی به خود می‌گیرد. بغداد امیدوار است با طولانی شدن جنگ، ایران منزوی و گرفتار محاصره اقتصادی را به پشت میز مذاکره کشانده، مجبور به تسلیم نماید. در تهران فرسایشی شدن جنگ ظاهراً با اهداف مسئولین کشور در جهت سرو سامان دادن به وضعیت آشفته نیروهای نظامی و ادامه جنگ تا سرنگونی صدام هماهنگی دارد. هر دو کشور تلاش می‌کنند خود را برای یک جنگ طولانی مهیا سازند و از ابزارهای نظامی، سیاسی، تبلیغاتی و اقتصادی استفاده نمایند. در سطح منطقه، ادامه جنگ ایران و عراق منجر به تعمیق شکاف بین کشورهای محافظه کار عرب که به حمایت از عراق برخاسته اند با دولت‌های تندروی عرب، همچون لیبی و سوریه شده است. دولت‌های حاشیه خلیج فارس اگرچه از هر دو کشور ایران و عراق واهمه دارند، امّا در این مقطع زمانی عراق را تنها سپر دفاعی در مقابل امواج انقلاب اسلامی ایران، و حمایت از بغداد را تنها راه مصون ماندن از خطر بنیادگرایی اسلامی می‌بینند. در مقابل دولت‌های چپ گرای عرب با حمایت از ایران در عین حالی که حربه تبلیغاتی دولت عراق مبنی بر جنگ اعراب با فارسیان مجوس را بی اثر می‌سازند، کانال ارتباطی ایران را با جهان خارج باز نگه داشته اند. قدرت‌های بزرگ نیز با این که اهرم‌های لازم را در جهت تأثیرگذاری بر جمهوری اسلامی در اختیار ندارند، تلاش می‌کنند با تعقیب سیاست‌های خاص در قبال جنگ، ظرفیت نفوذ خود را در عراق تعمیق بخشیده، ایران را وادار به سازش و حداقل کاهش سیاست‌ها و روش‌های انقلابی نمایند.
حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه خودی
دشمن با به دست آوردن جاپا در مدخل خرمشهر در روز گذشته و با عبور از کارون و محاصره پادگان دژ، خرمشهر را در معرض سقوط قرار داده و فقط مقاومت باقی مانده حماسه آفرینان خرمشهر است که اجازۀ تسلط بر این شهر را به سادگی به دشمن نمی‌دهد.
در ساعت ۱۴/۳۰ امروز، سپاه آبادان اعلام کرد که: «خرمشهردر محاصره دشمن است و نیروهای عراقی از سه جبهۀ راه آهن، پلیس راه و گمرک پیشروی می‌کنند. نیروهای خودی تلفات زیادی داشته اند و جنگ خیابانی در ابتدای کوی طالقانی ادامه دارد.
سپاه خوزستان نیز گزارش داد: «درگیری سختی بین نیروهای خودی و عراقی هادر پلیس راه و نزدیکی پادگان دژ صورت گرفته است. پادگان توسط نیروهای خودی در حال تخلیه است.»
شهربانی آبادان اعلام کرد: «در حال حاضر فشار قوای مهاجم شدید است. در اطراف راه آهن نیروها درگیرند. وضع نیروی خودی چندان خوب نیست و در حال عقب نشینی است.»
شهربانی آبادان اعلام کرد: «پادگان دژ عقب نشینی کرده و دشمن داخل شهر است.» یک مقام آگاه در فرمانداری آبادان ساعت ۱۲/۳۰ امشب اعلام کرد: «عراقی ها تقریباً کنترل یک سوم خرمشهر را به دست گرفته اند و تا خیابان طالقانی پیش آمده اند. امروز عراقی‌ها خرمشهر و خصوصاً پادگان دژ را به شدت درهم کوبیدند.»
دشمن بعد از ایجاد پل روی کارون در دو محل دارخوین و سلمانیه در دو روز گذشته، تلاش زیادی برای محاصرۀ کامل آبادان و خرمشهر به کار گرفته و مخصوصاً در تلاش است با قطع جاده ماهشهر آبادان، تنها راه زمینی ارتباطی آبادان و خرمشهر را قطع نموده، این دو شهر استراتژیک را به تصرف در آورد. امروز نیز دشمن توان زیادی برای رسیدن به این جاده و همچنین رسیدن به آبادان به کار گرفت دشمن بعد از ایجاد پل روی کارون در دو محل دارخوین و سلمانیه در دو روز گذشته، تلاش زیادی برای محاصرۀ کامل آبادان و خرمشهر به کار گرفته و مخصوصاً در تلاش است با قطع جاده ماهشهر آبادان، تنها راه زمینی ارتباطی آبادان و خرمشهر را قطع نموده، این دو شهر استراتژیک را به تصرف در آورد. امروز نیز دشمن توان زیادی برای رسیدن به این جاده و همچنین رسیدن به آبادان به کار گرفت.
به گزارش سپاه خوزستان: «دشمن به ۳ الی ۴ کیلومتری آبادان رسیده و جاده ماهشهر را زیر آتش توپخانه و خمپاره گرفته است. عصر امروز چند تانک دشمن تا ۵ کیلومتری جاده آبادان ماهشهر پیشروی کردند که توسط نیروی هوایی کوبیده شدند. امروز ۴ میگ عراقی سرنگون شدند. دشمن تا ساعت ۲ بعدازظهر پیشروی داشته، ولی از آن ساعت به بعد پیشروی آنها سد شد. نیروهای عراقی در این محور حدود ۲۵ تانک، ۸ نفربر و چند زره پوش در اختیار دارند و با توپخانه حمایت می‌شوند. امروز ۴ تانک دشمن منهدم شد.
برادران سپاه آبادان احتیاج فوری به نیروی زرهی دارند، زیرا ستون تانک دشمن به نزدیکی آبادان رسیده است. نیروی پیاده مسلح به آر پی جی و توپ سبک هم بسیار مورد نیاز است. سپاه ضمن گزارش دیگری در ساعت ۲۱ اعلام کرد: «کلیه تماس‌های زمینی ما با خرمشهر تقریباً از راه‌های اصلی و فرعی قطع شده و افراد سپاه در خرمشهر و آبادان در معرض قتل عام هستند.»
همچنین بنا بر اعلام شهربانی آبادان: «صبح امروز دشمن از هر دو محور پیش رفته و وضع شدیداً بحرانی است و از ایستگاه تا نزدیکی منطقه ایران گاز، به ۸۰۰ متری شهر رسیده اند.»
به گزارش سپاه خوزستان: «اهواز امروز از ۳۰ کیلومتری در سمت جنوب و ۳۰ کیلومتری در سمت غرب زیر آتش توپ‌ها و خمپاره‌های ۱۲۰ بود. نیروی عراق در ۳۰ کیلومتری جنوب اهواز در ده خبینه پایین (غرب کارون) در داخل ده به استعداد یک گردان رزمی است و نیروهای خودی در فارسیات و طرفاعیه (حدود ۳۰ کیلومتری جنوب اهواز، شرق کارون) مستقر هستند.»
سپاه سوسنگرد اعلام کرد: «نیروهای عراقی بین بستان و سعیدیه پل زده اند و شب گذشته تانک‌های زیادی را از آن عبور داده اند. بستان ساعت ۱۴ امروز سقوط کرد و نیروهای خودی عقب نشینی کردند. به نظر می‌رسد عراقی‌ها قصد دارند بستان را به پایگاه مهمی تبدیل کنند. موقعیت نیروهای خودی در ارتفاعات االله اکبر مستحکم است و توپخانه خودی از این نقطه عراقی‌ها را زیر آتش قرار می‌دهند. موقعیت نیروهای عراقی در منطقه سوسنگرد، از یک طرف در کرخه کور در جنوب شرقی هویزه در روستای کوهه و از طرف دیگر در منطقه جفیر است که مرکز اطلاعاتی، بیمارستانی و پایگاه عمده آنهاست.» به دنبال تصرف بستان، قوای دشمن به سمت سوسنگرد در حرکت است و قصد تصرف سوسنگرد را دارد.
برابر اعلام شهربانی دزفول: «در طول شب گذشته پرتاب موشک‌های زمین به زمین عراقی‌ها به دزفول ادامه داشت، ولی چون در داخل شهر اصابت نکرده، خسارت جانی و مالی در بر نداشته است.» نیروهای بسیج روستایی مسلح به تفنگ برنو، طی درگیری‌هایی با دشمن در جبهه دزفول تعدادی عراقی را کشته و چند کلاشینکف و بی سیم غنیمت گرفته اند.
جبهه‌های میانی و شمالی
به دنبال ورود دشمن به دهلران در روز گذشته، جاده ربیل به دهلران در تصرف دشمن است. به گزارش سپاه خوزستان: «وضع روحی گردان زرهی (خودی) مستقر در ۴۰ کیلومتری آبدانان (شمال شرقی دهلران) نامناسب است و در روزهای گذشته ۲۰ کیلومتر عقب نشینی کرده اند. اینها احتمالاً به علت نداشتن تماس با جریانات انقلاب در انزوای سیاسی و روحی قرار گرفته اند. نیروهای عراقی تا منطقه مرمر پیش رفته اند و اکنون در ۶۵ کیلومتری آبدانان مستقرند.»
به گزارش سپاه غرب: «عراق به تازگی سعی بر تقویت مواضع خود در منطقه سومار و باویسی دارد. همچنین دشمن نیروهای خود را از قصرشیرین خارج و در اطراف شهر مستقر کرده است.»
طبق اعلام نیروی زمینی ارتش به استناد بازجویی‌هایی که از پناهنده‌های عراقی به عمل آمده، استعداد دشمن در منطقه مرزی پنجوین ۴۵ تانک، مسلسل‌های کالیبر ۵۰ و توپ‌های ۸۰ و ۱۵۰ میلیمتری و حدود ۹۰۰ نفر نیروی پیاده است.
حملات و درگیری‌های هوایی
خارک: امروز چندین نقطۀ خارک توسط میگ های عراقی بمباران گردید که خسارات چندانی در پی نداشت. در جریان این حملات دو میگ دشمن سرنگون شد.
آبادان و خرمشهر: در مقابله‌ای که با هواپیماهای مهاجم در منطقه آبادان و خرمشهر به عمل آمد چهار میگ دشمن توسط توپ‌های ضدهوایی سرنگون شد.
بستان: در منطقه بستان یک فروند هواپیمای خودی سقوط کرد و خلبان آن اسیر شد.
اندیمشک: پمپ بنزین بوغدار اندیمشک هدف راکت هواپیماهای دشمن قرار گرفت. به پمپ بنزین خساراتی وارد نشد، ولی چند اتومبیل خسارت دید و حدود ۱۲ نفر جان باختند. ساعت ۱۹/۳۰ امروز دو هواپیمای دشمن به ایستگاه راه آهن مازو حمله و راکتهایی به طرف آن شلیک کردند که عمل نکرد. ساعت ۱۵/۳۰، دو میگ عراقی در اطراف حسینیه (شمال اندیمشک) چندین راکت پرتاب کردند که خساراتی وارد نشد. سپس به ستونی از ارتش که به طرف خوزستان در حرکت بود، حمله کردند که از طرف ستون با آنها مقابله شد و مقداری خرابی در جاده به وجود آمد. هواپیماهای دشمن به پل زال نیز چند راکت انداختند که عمل نکرد.
سردشت: به گزارش ناحیه ژاندارمری، آمار تلفات بمباران هواپیماهای دشمن در منطقه سردشت ۲۴ کشته و ۵۰ مجروح است که غالباً بستری هستند.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش
اطلاعیه ۱۸۲
ظرف روز جاری ۶ میگ در آبادان و خارک سرنگون شدند که ۴ فروند را پدافند هوایی و دو فروند را جنگنده‌های نیروی هوایی هدف قرار دادند.
اطلاعیه ۱۸۳
رزمندگان نیروهای مسلح امروز موفق شدند در منطقه ایلام بیش از ۲۰ تانک عراقی را منهدم و ۲۰ نفر از افراد دشمن را نابود کنند. در این درگیری ۲ برادر پاسدار به شهادت رسیدند. هم اکنون در اطراف خرمشهر نبرد شدیدی در جریان است و تلفاتی نیز به طرفین وارد شده است.
اطلاعیه ۱۸۴
در تاریخ ۵۹/۷/۲۲، در منطقه بستان، ۴ تانک و یک کامیون عراقی منهدم شد و براثر حمله جنگنده‌های نیروی هوایی ایران به بندر امالقصر عراق یک ناوچه موشک انداز نابود گردید و یک فروند دیگر شدیداً صدمه دید. همچنین در اثر رشادت‌های هوانیروز ارتش، پاسگاه‌های مرزی الشهید و انجیره عراق ویران و تعداد زیادی از پرسنل پاسگاه انجیره کشته شدند و ستون نظامی دشمن که متواری بود، منهدم گردید. یکی از برج‌های دیده بانی پایگاه کوه میمک نابود و یک کامیون و دو قبضه پدافند ۲۸ ضدهوایی دشمن مستقر در پایگاه خور درهم کوبیده شد.
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق
بیانیه ۷۷
خسارات دشمن در عملیات دیشب و بامداد امروز عبارتند از: ۶۷ کشته و ۹۲ مجروح، انهدام یک تانک، دو نفربر، دو خودرو، سه توپ و سه پایگاه موشکی. سرنگونی یک هلیکوپتر در جنوب. دیشب یک واحد از نیروهای ما به تأسیسات نظامی دهلران حمله و یک فرودگاه نظامی و دو تانک را منهدم کردند و ۵ خودرو و مهمات باقی مانده را به آتش کشیدند و سلامت بازگشتند. خسارات ما: ۷ کشته و ۲۳ زخمی و انهدام سه خودرو و یک نفربر. عملیات هوایی: بمباران ایستگاه راه آهن در راه دزفول تهران، بمباران یک سیستم مولد برق.
بیانیه ۷۸
در ساعت ۱۰/۳۰ امروز، سه هواپیمای دشمن به منازل مسکونی بغداد حمله کردند که آتشبارهای ضدهوایی آنها را مجبور به فرار کردند. در جریان این حمله ۱۲ غیرنظامی مجروح و به یک اتومبیل غیرنظامی خسارات وارد شد.
بیانیه ۷۹
بر اساس اطلاعیه ۷۹ فرماندهی کل ارتش عراق، نیروی هوایی این کشور امروز مراکز توپخانه و زرهی اهواز را بمباران کرد و به پاکسازی هسته‌های مقاومت این شهر پرداخت. پنج جنگنده ایرانی توسط دفاع ضدهوایی عراق سرنگون شد و پنج هلیکوپتر نیز با حمله هوایی عراق در اهواز و آبادان در زمین هدف قرار گرفتند. بر اساس این گزارش یک هواپیمای عراقی مفقود و دو خودروی نظامی این کشور دچار حریق شده اند.
بازتاب حملات و درگیری‌ها
رادیو مونتکارلو: در حالی که جنگ ایران و عراق وارد بیست و سومین روز خود می‌شود، نبرد در اطراف خرمشهر و آبادان شدت گرفته و نیروهای عراقی پس از عبور از کارون، به سوی شهرآبادان پیشروی می‌کنند. بنا به گفته خبرنگاران، شدیدترین نبرد میان نیروهای طرفین در این منطقه ادامه دارد در حالی که جنگ ایران و عراق وارد بیست و سومین روز خود می‌شود، نبرد در اطراف خرمشهر و آبادان شدت گرفته و نیروهای عراقی پس از عبور از کارون، به سوی شهرآبادان پیشروی می‌کنند. بنا به گفته خبرنگاران، شدیدترین نبرد میان نیروهای طرفین در این منطقه ادامه دارد.
رادیو لندن: گفته می‌شود که سربازان عراقی از محل پل خود بر رودخانه کارون، در محوطه وسیعی پراکنده شده اند. تعدادی از واحدهای آنها به طرف شمال و به سوی اهواز درحرکتند و برخی دیگر به طرف جنوب و به سوی آبادان، اعلامیه‌ای که بعداً از طرف عراق منتشر گردید، حاکی از مقاومت شدید نیروهای زرهی ایران بود.
خبرگزاری فرانسه: تانک‌های عراقی ظاهراً در شرف تسخیر آخرین راهی هستند که به آبادان منتهی می‌شود یک ستون تانک عراقی در ۴ ۳ کیلومتری این جاده که در شرق آبادان قرار دارد و به بندر امام خمینی منتهی می‌شود، مستقر شده است. نیروهای ایرانی همچنان کنترل آبادان و بندر خرمشهر را در دست دارند.
رادیو اسرائیل: خبرنگار لوموند که امروز با یک هواپیمای نظامی ایران در فرودگاه دزفول به زمین نشست، گفت: فرودگاه‌های نظامی دزفول که برای فرود هواپیماهای هرکولس و هواپیماهای جنگی دیگر ساخته شده، بدون آسیب هستند و نیروهای ایران در کمال دقت، هواپیماهای مهاجم عراقی را هدف قرار می‌دهند و در خلال دو روز اخیر نیروهای مهاجم عراق را تا ۲۴ کیلومتری پایگاه دزفول عقب رانده اند. ۳۵ خبرگزاری آلمان: عراقی‌ها هنوز نتوانستهاند شهر دزفول را تصرف کنند. سخنگوی دولت عراق به خبرنگار اشپیگل گفته است اگر دزفول سقوط نماید، جنگ خاتمه یافته است. شایع است که نیروهای عراقی از اهواز و دزفول عقب رانده شده اند.
خبرگزاری فرانسه (از کرمانشاه): سه هفته پس از آغاز جنگ به نظر می‌رسد جبهه غربی جنگ دیگر تثبیت شده است. بر اساس گزارش منابع نظامی ایران، نیروهای عراقی چندین شهر مرزی و به ویژه قصرشیرین، خسروی و نفت شهر را تصرف کرده اند.
بر اساس گزارش روزنامه نگاران خارجی که از منطقه دیدن کرده اند نیروهای ایرانی اکنون در اطراف گیلان غرب و سرپل ذهاب مستقر شده، و مواضع دفاعی ایجاد کرده اند. اکنون سرپل ذهاب (۳۰ کیلومتری قصرشیرین)، از سکنه خالی است. قسمتی از گیلان غرب نیز تخلیه شده است و زن‌ها و کودکان به کوهستانها پناه برده اند. نیروهای عراقی در سه کیلومتری شهر سرپل ذهاب و ۱۵ کیلومتری گیلان غرب دیده می‌شوند. ارتش ایران با تانک‌های آمریکایی ام ۶۰ خود در دره‌ها مستقر شده است.
رادیو اسرائیل: هواپیماهای ایران امروز برای نخستین بار، در ده روز اخیر، پالایشگاه نفت الدوره واقع در شرق بغداد را بمباران کردند. بنابر آخرین گزارش تأیید نشده از بغداد، هواپیماهای ایرانی که ۳ فروند بودند به پادگان نظامی الرشید نیز حمله کردند. آخرین گزارش موثق از بغداد حاکی است که پالایشگاه نفتی الدوره بغداد براثر حمله هوایی ایران در آتش می سوزد.
جمهوری اسلامی ایران
بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی: رژیم عراق در دست زدن به اعمال غیرانسانی سابقه طولانی داشته که شمه ای از آن را به اطلاع مردم جهان می‌رسانیم: ارسال اسلحه توسط سفارت عراق در پاکستان برای ایجاد آشوب در بلوچستان، ترور شخصیت‌های فلسطین در پاریس، اسلام آباد، لندن و کویت به دست عمال رژیم بعثی عراق، توطئه ترور وزیر امورخارجه وقت جمهوری اسلامی ایران در کویت که به مجروح و نقص عضو شدن عده‌ای از دیپلمات‌های ایرانی منجر شد. حملات عوامل رژیم عراق به سفارت و سایر مؤسسات ایرانی در بیروت، اقدام مسلحانه نافرجام دیپلمات‌های عراقی در بن علیه سفارت جمهوری اسلامی ایران که به اخراج چند دیپلمات عراقی از اتریش منجر شد. بمب گذاری عوامل عراقی با همکاری عناصر ضدانقلاب وابسته به سیا، موساد و دیگر سازمان‌های جاسوسی در محل تشکیل جلسه دانشجویان ایرانی در سانفرانسیسکو، حمله به دیپلمات ایرانی در دهلی نو و مجروح کردن وی، ضبط مواد منفجره نزد دو دیپلمات عراقی در آلمان غربی که به اخراج آن دو منتهی شد. به راکت بستن دفتر سفارت جمهوری اسلامی ایران در کویت، اشغال سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن که باعث شهید شدن دو دیپلمات ایرانی و انهدام کامل ساختمان سفارت شد. همه از روحیه تجاوز و توطئه در اعماق زمامداران بعث عراق به ویژه علیه جمهوری اسلامی ایران حکایت می‌کند.
مواضع گروهک‌ها و ضدانقلاب
اطلاعیه سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت): شرکت سازمان چریک‌های فدایی خلق (اکثریت) در درگیری‌های مسلحانه کردستان کذب محض است. سازمان مانه تنها در کردستان بلکه در هیچ نقطه‌ای از میهن در درگیری مسلحانه با نیروهای جمهوری اسلامی شرکت و دخالت ندارد و با اعلام این حقیقت که جنگ برادرکشی در کردستان خواست امپریالیسم آمریکا و رژیم‌های ارتجاعی منطقه است، ماه هاست که برای پایان یافتن مخاصمان کردستان تلاش می‌کند.
سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین): در تلگرامی با استاندار خوزستان ضمن اعتراض به مزاحمت‌ها و اشکال تراشی‌هایی که عده‌ای در جهت جلوگیری از فعالیت‌های ضد عراقی هواداران آن سازمان در اهواز پیش آورده اند، خواستار پایان دادن به تفرقه‌ها و مزاحمت‌ها شده اند.
عراق
وزیر خارجه عراق: عراق با اطمینان پیروزی خود، این جنگ را هرقدر هم طول بکشد، ادامه می‌دهد تا ایران شرایط بغدادرا بپذیرد. ایران همیشه کشور ما را تهدید کرده و دائماً مرزهای ما را مشتنج می‌کند. ما درصدد هستیم به این تشنج‌ها پایان داده، یک بار برای همیشه به ادعاهای ایران در برتری طلبی نسبت به کشورهای عربی خلیج خاتمه دهیم.
وزیر خارجه عراق: تا زمانی که ایران آتش بس را نپذیرد، نیروهای عراقی به پیشروی در خاک ایران ادامه خواهند داد، زیرا ایران نمی‌تواند جنگ فرسایشی را تحمل کند و به جز سوریه و لیبی، سایر کشورهای عربی از عراق حمایت می‌کنند. اگر آمریکا به دست ارسال کمک‌های نظامی و قطعات یدکی به ایران بزند، از نظر عراق دخالت مستقیم در جنگ ایران و عراق تلقی خواهد شد.
صدام پیرامون اوضاع منطقه شرقی جهان عرب برای شاه عربستان فرستاده است. یاسین رمضان پیام مشابهی را تسلیم امیر کویت کرد. همچنین عبدالفتاح امین، عضو شورای انقلاب عراق برای توضیح نقطه نظرهای عراق درباره جنگ با نخست وزیر اسپانیا ملاقات کرد و سپس به سوئد رفت. در چند روز گذشته رژیم بعث عراق ۲۷ نماینده به کشورهای مختلف جهان از قبیل ترکیه، عربستان، کویت، هند، ژاپن، اندونزی، روسیه، اردن و فرانسه… اعزام کرده که به تشریح مواضع عراق بپردازند.
مواضع و اقدامات کشورها
ریگان، کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا: ایالت متحده در حال حاضر قدرت آن را ندارد که کار مهمی برای پایان جنگ میان ایران و عراق انجام دهد. تنها کاری که می‌تواند انجام دهد، این است که از دیگر کشورها بخواهد از درگیر شدن در جنگ خودداری کنند. اگر او جای پرزیدنت کارتر بود، احتمالاً جنگ ایران و عراق روی نمی‌داد. همزمان با جنگ عراق و ایران، شوروی خود را برای نیروی دریایی اش در اقیانوس هند آماده می‌کند. عربستان سعودی بنزین تصفیه شده به عراق می‌دهد.
شاه اردن: عراق در این نبرد پیروز خواهد شد، چون حق به جانب عراق است و وی از هم اکنون پیروزی عراق را می بیند.
نخست وزیر اردن: رهبران عراق به او اطلاع دادند که دیگر احتیاجی به کمک‌های نظامی یا اقتصادی برادران عرب خود ندارند و تمام تدابیر لازم را برای یک جنگ درازمدت اتخاذ کرده اند.
تحلیل‌ها و تفسیرها
رادیو آمریکا: عراق که تاکنون به علت پیروی از یک تاکتیک محافظه کارانه جنگی در برابر مقاومت مصممانه ایرانیان از یک پیروزی قاطع در جنوب ایران محروم مانده، می کوشد با تغییر تاکتیک و دست زدن به مانور همه جانبه، گذشته را جبران کند. نیروهای عراقی که پس از سه هفته محاصره خرمشهر هنوز نتوانسته اند تمام آن را در اختیار بگیرند، می‌کوشند با عبور از کارون شهر را دور بزنند و آن را با قطع ارتباط مدافعانش در محاصره خود بگیرند و آبادان را هم محاصره کنند. اگر عراقی‌ها در تصرف کامل آبادان در بمانند، همچنان که تاکنون از تصرف نقاط استراتژیک ایران عاجز مانده اند، در این صورت دو طرف محکوم به ادامه یک جنگ طولانی و فرسایشی و خسارت بار خواهند بود و در جنگی چنین، غالب و مغلوب مشخص نخواهد بود. عراق آمادگی تحمل شش ماه تا یک سال جنگ را دارد. در حالی که ایران از این آمادگی برخوردار نیست. عراق در ارزیابی نیروهای ایران که در زمان شاه تعلیم دیده و مجهز شده بودند، سخت اشتباه کرد و این اشتباه و عدم پیش بینی صدام برای سرنگونی رژیم او کفایت می‌کند.
رادیو لندن: دستیابی به شهرهای خرمشهر و آبادان از مهمترین اهداف عراق است، در غیر این صورت موفق نخواهد شد عبور و مرور کشتی‌ها را در اروندرود کنترل نماید. مقاومت ایرانی‌ها عراق را مأیوس ساخته است. این یاس زمانی به اوج خود رسید که ایرانی‌ها تأسیسات شهر فاو را از بین برده اند. ضعف عراقی‌ها موجب شده آنها پس از مدتها کندروی، اینک فرمان حمله شدید را به سربازان خود بدهند.
رادیو آمریکا: جنگ عراق با رژیم کنونی ایران، اختلافات درونی را در دنیای خاورمیانه بین آرمانهای پان عربیسم و پان اسلامیسم آشکارتر کرده است. این جنگ در میان دول ترقی خواه جهان عرب تفرقه به وجود آورد و رقابت‌های شخصی رهبران عرب را برای کسب قدرت شدت بیشتری بخشید. به علاوه، آمریکا و شوروی را بیش از پیش به داخل منطقه کشاند و به فلسطین ضربۀ هولناکی وارد ساخت و مسألۀ اعراب و اسرائیل را از دایره توجه اعراب دور کرد.
رادیو کلن: غرب و شرق مصمم هستند بی طرفی خود را در جنگ ایران و عراق حفظ کرده، با تمام قوا از گسترش جنگ جلوگیری کنند. در دنیای غرب، چه در واشنگتن، چه در بن و چه در بروکسل، مقر جامعه اروپایی، آگاهانه و موکداً سعی در برطرف کردن نگرانی‌ها می‌شود. هیچکس نباید ترسی به دل راه دهد. انبارهای نفتی غرب لبریزند. ذخایر نفتی جامعه اقتصادی اروپا برای صد روز کفایت می‌کند. با این همه، نگرانی و ترس به خصوص در جهان سوم که فاقد منابع انرژی قابل توجه هستند، مستولی است.
رادیو آمریکا: حداکثر سودی که آمریکا ممکن است از جنگ ایران و عراق به دست آورد، این است که کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین شوروی فهمیده اند که آمریکا آماده است از قدرت نظامی و نفوذ سیاسی خود برای حفظ منابع حیاتی خود استفاده کند. از سوی دیگر، مسکو همچنان از عراق حمایت می‌کند و روابط خود را با ایران نیز حفظ کرده است تا مگر در اردوی ایران نیز نفوذ کند. اگر شوروی خود را به عنوان برقرارکننده صلح در این منطقه جلوه دهد، بر نفوذش بسیار افزوده می‌شود. استراتژی تازه شوروی این است که جای پایی در ایران و عراق برای خود باز کند و در هر کوششی که برای حل سیاسی اختلافات ایران و عراق به عمل می‌آید، نقش عمده داشته باشد. امّا اگر شوروی چاره‌ای جز انتخاب نبیند، صدام را رها می‌کند تا نفوذ خود را در ایران توسعه دهد.
رادیو آمریکا: هیچ یک از کشورهای حوزه خلیج فارس مایل به پیروزی مطلق یکی از دو طرف جنگ نیست، زیرا چنین قدرتی به منزله تهدید استقلال این کشورها به شمار خواهد رفت. مطلوب‌ترین نتیجه این است که ایران و عراق با سرعت بیشتری یکدیگر را تضعیف کرده، آتش بس را پذیرا شوند. کشورهای خلیج فارس نمی‌توانند انکار کنند که عراق بدون تردید پادزهر قدرت بالقوه ایران است، ولی این به آن معنی نیست که کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی مایل باشند عراق به صورت قدرت خلیج فارس درآید. این کشورها با قدرتمند شدن عراق برای مقابله با ایران موافقند، امّا با بلامنازع شدن این کشور در جزیره خلیج فارس به شدت مخالفند.
در آخرین ساعات بیست و چهارمین روز از آغاز هجوم سراسری عراق به ایران، با وجود مقاومت سخت رزمندگان خرمشهر، نیروهای عراقی کوی طالقانی، ادارۀ بندر، گمرک، راه آهن، قسمتی از پادگان دژ و بخش اعظم جاده کمربندی را به اشغال درآوردند. در محور آبادان تلاش دشمن برای رسیدن به آبادان ادامه یافت، طوری که پل ایستگاه ۷ و ایستگاه ۱۲ را به کنترل خود درآورده، جاده آبادان ماهشهر را مسدود کرد.
اهواز امروز زیر آتش شدید توپخانه قرار داشت و به نقاط مختلف آن آسیب وارد شد. بعدازظهر امروز نیروهای زرهی دشمن جاده حمیدیه سوسنگرد را مسدود کردند و نیروهای خودی به مقابله شدید با آنها پرداختند. در این روز هواپیماهای دشمن به چند شهر خوزستان و تعدادی شهرهای دیگر و نقاط مسکونی، تأسیسات اقتصادی و نظامی حمله کردند. در جریان این تجاوزات چند هواپیمای دشمن سرنگون شد. از سوی دیگر، هواپیماهای جنگندۀ جمهوری اسلامی، تأسیسات نظامی و اقتصادی دشمن را در خاک عراق هدف قرار دادند. میگ های عراقی دو کشتی خودی را غرق کردند بعدازظهر امروز نیروهای زرهی دشمن جاده حمیدیه سوسنگرد را مسدود کردند و نیروهای خودی به مقابله شدید با آنها پرداختند. در این روز هواپیماهای دشمن به چند شهر خوزستان و تعدادی شهرهای دیگر و نقاط مسکونی، تأسیسات اقتصادی و نظامی حمله کردند. در جریان این تجاوزات چند هواپیمای دشمن سرنگون شد. از سوی دیگر، هواپیماهای جنگندۀ جمهوری اسلامی، تأسیسات نظامی و اقتصادی دشمن را در خاک عراق هدف قرار دادند. میگ های عراقی دو کشتی خودی را غرق کردند.
محافل سیاسی و خبری جهان که در تحلیل و تفسیرهای خود، بر برتری عراق تأکید می‌کردند و حملۀ غافلگیرانۀ عراق را به ایران امتیازی برای بغداد به حساب می‌آورند اینک با طولانی شدن جنگ و عدم توفیق صدام در دستیابی به پیروزی قاطع، سعی دارند دلایل عدم پیروزی قطعی عراق را، در مقاومت ایرانیان و اشتباه صدام در محاسبۀ ضعف نظامی ایران جستجو نمایند، دلایلی که هرکدام بخشی از حقیقت جنگ را آشکار می‌سازد.
حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه جنوبی
در استمرار فشارهای دشمن و پیشروی نیروهایش در روز گذشته، امروز تلاش نیروهای عراقی برای پیشروی در عمق خرمشهر ادامه یافت و این امر منجر به کاهش مقاومت رزمندگان خودی در بندر و توجه بیشتر به مرکز شهر شد، ولی با وجود ایستادگی‌ها، تا شب حدود یک سوم خرمشهردر اشغال دشمن قرار گرفت. کوی طالقانی، اداره بندر، گمرک، راه آهن، قسمتی از پادگان دژ و چهار پنجم جاده کمربندی به تصرف دشمن درآمد و نیروهای عراقی تا فلکه آتش نشانی پیش رفتند.
پادگان دژ نیز توسط نیروهای خودی تخلیه شد. سپاه آبادان طی گزارشی در ساعت ۶/۳۵ صبح اعلام کرد که هم اکنون آبادان از چهار طرف در محاصره و دشمن با تانک‌های زیادی قصد ورود به شهر را دارد و پل ایستگاه ۷ و ایستگاه ۱۲ در دست دشمن است.»
گزارش دیگر سپاه آبادان هشدار می‌دهد که آبادان و خرمشهر به زودی سقوط خواهند کرد. گزارش دیگر حاکی است که در روستای جنب ایستگاه ۷، تعدادی از خانه‌ها بربام خود پرچم سفید آویخته اند. به هر حال، در طول روز تلاش دشمن برای رسیدن به آبادان و تنگ‌تر کردن محاصرۀ این شهر ادامه یافت. تانک‌های عراقی علاوه بر استقرار در جاده اهواز امروز توانستند خود را به جادۀ ماهشهر آبادان برسانند و تنها جاده ارتباطی را مسدود نمایند.
برابر گزارش سپاه خوزستان: «دشمن از محور ماهشهر، آبادان را محاصره نموده و از طرف دیگر قوای به گزارش ستاد مشترک متجاوز عراقی تا ۴ ۳ کیلومتری شهرآبادان رسیده و در حال پیشروی است.
ارتش: «یک گردان تانک از تیپ ۲۶ زرهی دشمن و یک گردان توپخانه از توپخانه لشکر ۵ مکانیزه دشمن مأموریت دارند ظرف روز جاری و فردا در منطقه دارخوین مستقر شوند و عملیات تهاجمی خود را به مورد اجرا درآورند.
در شمال آبادان نیروهای خودی با سلاح‌های سبک در ده سلمانیه مستقر شده اند و میگ های دشمن همچنین نیروهای خودی طی یک شبیخون به نیروهای دشمن در جاده مرتب بر فراز ده پرواز می‌کنند. در دارخوین ۴۰ تانک دشمن را منهدم کردند و چند نظامی عراقی را به هلاکت رساندند.
امروز نقاط مسکونی و دیگر نقاط اهواز زیر آتش توپخانه و بمباران دشمن قرار داشت که در جریان آن عده زیادی شهید و مجروح شده، خسارات بسیاری به بار آمد. علاوه بر این، با تمام مهلت سه روزهای که دولت عراق برای تخلیه شهرهای منطقه داده، وحشت بین مردم افزایش یافته و گروه گروه شهررا ترک می‌کنند.
به گزارش سپاه خوزستان: «فئودالها و سران عشایر از جنگیه (حدود ۱۵ ۱۰ شهررا ترک می‌کنند. کیلومتری جنوب اهواز)، به طرف جنوب، شبانه از رود کارون عبور نموده، دربارۀ نیروهای خودی به ۱۱ نیروهای عراقی اطلاعات می‌دهند.»
بنا به گزارش تیم شناسایی سپاه: «ستون زرهی دشمن با ۵۰ تانک در منطقه فارسیات، پشت رودخانه کارون مستقر شده اند.»
به گزارش شهربانی سوسنگرد: «حدود ۱۵۰ تانک عراقی در نزدیک قریه کوت (۲۰ کیلومتری شرق سوسنگرد) در عمق ۳ کیلومتری عمود بر جاده اهواز به سوسنگرد، سمت چپ جاده مستقر و از صبح امروز تعدادی تانک به طرف جاده آمده و آن را مسدود کردند که بر اثر آتش توپخانه خودش تا حدودی عقب نشینی نمودند. هرچند جاده باز شده، تردد ممکن نیست. این جبهه برای اهواز خطر بزرگی است.»
به گزارش سپاه خوزستان: «قبل از ظهر امروز دشمن از طریق کرخه کور به جاده حمیدیه سوسنگرد آمده و جاده را می‌بندد که با اجرای آتش شدید توپخانه خودی، عراقی‌ها به صورت کمانی به هویزه فرار می‌کنند و دوباره منسجم شدند که برادران سپاه سوسنگرد با آرپی جی به مقابله پرداخته، با منهدم کردن ۶ تانک آنها، دشمن را حدود ۹ کیلومتر عقب راندند. در این درگیری ۴ تن از برادران سپاه از جمله فرمانده سپاه سوسنگرد به شهادت رسید.»
برابر اعلام شهربانی دزفول: «۴۰ نفر از نیروهای دشمن و عوامل محلی آنها در بیشه توسط سپاه دستگیر و به پایگاه اعزام شدند. همچنین ۳ نفر از عوامل خودی به جاسوسی می‌کردند، توسط سپاه دستگیر شدند.»
جبهه میانی شهربانی کرمانشاه اعلام کرد: «عده ای از چریک‌های حزب کومله در بیشه‌های واقع در سمت راست جاده کامیاران، پایین‌تر از گردنۀ مروارید کمین کرده اند و قصد حمله به ستون‌های ارتش و سپاه را دارند.»
به گزارش نیروی زمینی ارتش: «قرار بود ساعت ۴ بامداد امروز عملیاتی در منطقه لشکر ۸۱ در ۳ محور صورت گیرد که سپاه پاسداران در محور سرپل ذهاب در کنار گردان تانک، مأموریت عملیاتی داشتند، ولی در ساعت ۳/۳۰ از سپاه اطلاع دادند که نمی‌توانیم در عملیات شرکت کنیم. بنابراین تک در دو محور دیگرآغاز شد دشمن تمام نیروهای خودرا در دو محور دیگر مقابل نیروهای خودی قرار داد که به خاطر احتمال انهدام نیروهای خودی، دستور توقف تک و گرفتن موضع دفاعی داده شد.»
در گزارشی از وضعیت منطقه سرپل ذهاب و گیلان غرب آمده: «منطقه سرپل نیرو و به اندازه کافی دارد، ولی فرماندهی و سازماندهی ندارد که باعث عدم پیشروی شده است. نیروی پیاده به اندازه کافی سلاح سنگین ندارد و از پشتیبانی توپخانه برخوردار نیست و ارتش با سپاه هماهنگی ندارد. در گیلان غرب کمبود نیرو وجود دارد و فرماندهی ضعیف است.»
جبهه شمالی به گزارش ستاد مشترک ارتش: «۳۰ نفر از افراد گروه‌های سیاسی غیرقانونی که در پاسگاه تمرچین (مرز پیرانشهر) مستقر هستند، تجهیزات و مواد خوراکی و سوختی از دولت عراق دریافت کرده، بین اهالی پیرانشهر توزیع می‌کنند. نیروهای عراقی تا نزدیکی پاسگاه تمرچین پیشروی کرده اند و حتی به روستای تمرچین رفت و آمد می‌کنند.
حملات و درگیری‌های هوایی و موشکی
اهواز: بعدازظهر امروز هواپیماهای دشمن ضمن مانور ۲۰ دقیقه‌ای در آسمان اهواز، چند نقطه شهر را بمباران کردند.
آبادان: هواپیماهای دشمن چهار بار قصد تجاوز داشتند که توسط پدافند هوایی دفع گردیدند.
دزفول: شب گذشته دشمن یک موشک زمین به زمین به دزفول پرتاب کرد که به خارج شهر اصابت کرد.
ماهشهر: در نبرد هوایی یک جنگنده خودی با یک میگ عراقی، میگ در جاده ماهشهر سقوط کرد و خلبانش به هلاکت رسید.
مسجد سلیمان: صبح امروز دو هواپیمای دشمن سد کارون (هفتاد کیلومتری مسجد سلیمان) را هدف راکتهای خود قرار دادند. ۷ راکت شلیک شده، ۵ راکت عمل کرد، ولی خسارتی در بر نداشت.
پیرانشهر: بعدازظهر امروز دو هواپیمای عراقی به پادگان جلدیان (شمال منطقه پیرانشهر) جمله و ۸ بمب به پادگان پرتاب نمودند که ۵ بمب در محوطه پادگان و ۳ بمب به بیرون آن اصابت کرد، ولی ۲۵ تلفات جانی به بار نیاورد.
ارومیه: بعدازظهر امروز دو هواپیمای دشمن به ارومیه حمله و تعدادی بمب پرتاب کردند که به تصفیه خانه آبشهر خسارات جزئی وارد کرد. رادار فرودگاه ارومیه این هواپیماها را خودی اعلام کرده بود.
اصفهان: هواپیماهای دشمن، خانه‌های مسکونی هوانیروز شاهین شهررا هدف قرار داد که در اثر آن ۸ تن شهید شدند.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش
اطلاعیه ۱۸۵
رزمندگان غیور هوانیروز طی روز جاری در نبرد با مزدوران عراقی موفق شدند دو پاسگاه دشمن، یازده تانک، کامیون و خودروی دشمن را از بین برده، پنج سنگر جنگ افزار متجاوزین را تخریب و بیش از یک هزار نفر از مزدوران بعثی را هلاک کنند.
اطلاعیه ۱۸۷
پرسنل ژاندارمری امروز در یک نبرد موفقیت آمیز ۱۵ نفر از نیروهای دشمن را اسیر و یک دستگاه بی سیم و یک قبضه خمپاره انداز را به غنیمت گرفته، یک خمپاره انداز دیگر را منهدم کردند. در حمله هوایی دشمن به پالایشگاه تبریز تلفات و خساراتی به بار آمد.
اطلاعیه ۱۹۲
مورخه ۵۹/۷/۲۳، دو میگ مهاجم عراقی در منطقه شمال غربی خلیج فارس به یک کشتی تجاری و یک یدک کش حمله و کشتی‌های مزبور را غرق کردند که در جریان آن یک سرنشین کشتی تجاری ۲۶ شهید و یازده نفر دیگر مفقودالاثر گردیدند.
اطلاعیه ۱۹۴
مبارزان هوانیروز در تاریخ ۵۹/۷/۲۳ در عملیات برعلیه نیروهای کفر در منطقه دزفول، تلفات زیر را به آنان وارد آوردند: توپ کالیبر کوچک و بزرگ ۷ قبضه، خودروی سبک و سنگین ۵ دستگاه، تانک ۱۰ دستگاه، توپ ضدهوایی یک قبضه. تلفات پرسنلی دشمن در این عملیات بالغ بر ۱۰۰ نفر است.
اطلاعیه ۲۰۱
برابر گزارش‌های واصله نیروهای مستقر در محور گیلان غرب در روز ۵۹/۷/۲۳ به دشمن حمله کرده، مزدوران بعثی را هفت کیلومتر وادار به عقب نشینی کردند. در این رزم پرسنل فداکار ژاندارمری شایستگی رزمی خود را آشکار ساختند.
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق
بیانیه ۸۰
شب گذشته و بامداد امروز نیروهای تقویتی دشمن را منهدم کردند و اقدامات او را برای مقاومت خنثی نموده، خسارات فراوانی وارد ساختند. خسارات دشمن: ۵۲ کشته و تعداد زیادی اسیر، انهدام ۴ توپ ۱۷۵ میلیمتری و مقداری سلاح متوسط، انهدام ۲ نفربر و ۴ سلاح ضدتانک، انهدام یک ساختمان با نیروهای مستقر در آن، انهدام یک خودرو حامل سرباز، به دست آوردن ۲ تانک و ۲ خودرو حامل مهمات و ۳ توپ ۱۰۶ میلیمتری و مقادیر زیادی مهمات و موشک. سرنگون کردن یک جنگنده در منطقه جنوب. خسارات ما: ۹ کشته و ۳۶ زخمی. سوختن ۲ خودرو. هوایی: هواپیماهای دشمن بامداد امروز به هدف‌های غیرنظامی و اقتصادی زیر حمله کردند، امّا آتشبارهای ما آنها را مجبور به فرار کردند. در ساعت ۷/۱۰، حمله به مناطق آزادی و جمال در استان اربیل. در ساعت ۷/۲۵، حمله به بغداد و فلوجه. در ساعت ۷/۳۰، حمله به جومان و رانیه. در ساعت ۹/۱۵، حمله به واسط و حاج عمران. در اثر این حملات ۱۴ نفر کشته و ۲۴ نفر زخمی شدند و آسیب‌هایی به چند منزل مسکونی وارد شد. دو هواپیمای دشمن در بغداد سرنگون گردید. هواپیماهای ما بامداد امروز پالایشگاه تبریز را بمباران کردند. همچنین هواپیماهای ما یک ستون از خودروهای حامل سرباز را در راه دزفول ملاوی نابود کردند. کلیه هواپیماهای ما به سلامت برگشتند.
بیانیه ۸۱
نیروهای ما بعدازظهر امروز خسارات سنگینی به دشمن وارد کردند: ۱۰۶ کشته و تعداد بسیاری اسیر، انهدام ۲۷ تانک، ۱۴ نفربر، ۴ پایگاه موشکی و یک توپخانه، سرنگون ساختن یک هلیکوپتر، به غنیمت گرفتن مقادیر زیادی سلاح‌های سبک و سنگین تلفات ما: ۶ کشته، ۱۸ مجروح، انهدام یک تانک. نیروی هوایی: هواپیماهای دشمن در ساعت ۹/۳۰ به المشرح در العماره به مناطق غیرنظامی حمله کردند که ضدهوایی یک فروند از آنها را سرنگون کرد. نیروی دریایی: واحدهای دریایی ما بامداد امروز دو کشتی دشمن را در رأس خلیج عرب غرق کردند.
بازتاب حملات و درگیری‌ها
خبرگزاری آسوشیتدپرس: سربازان و نیروهای زرهی عراق با عبور از خرمشهر و حرکت به سوی شمال، ارتباطات و خطوط لوله به داخل را قطع کرده، با استفاده از پل‌های موقت پیشروی خودرا از رود کارون به سوی خرمشهر شروع کردند. نیروهای عراقی کنترل بزرگراه و خط آهن خرمشهر اهواز و نیز بزرگراه آبادان اهواز را در دست دارند.
رادیو لندن: نیروهای عراقی که شهر آبادان را در محاصره دارند، نیروهای کمکی بیشتری وارد صحنه کرده اند. عراقی‌ها مدعی اند که به آبادان نزدیکتر شده اند و در حومه آبادان قرار دارند. مسلماً تسخیر آبادان از خرمشهر راحت تر است.
رادیو لندن: ایرانیان شدیداً در نزدیکی پلی که بر رودخانه کارون واقع است، مقاومت می‌کنند. آتش سوزیهای تازه در خرمشهر حادث شده است. پیشروی عراقی‌ها کند است، ولی عراقی‌ها معتقدند جنگ به سود آنها خواهد بود.
رادیو آلمان: تلویزیون سراسری اروپا، شب گذشته (۵۹/۷/۲۳)، فیلمی از ساختن پل نظامی توسط عراقی‌ها بر رود کارون نمایش داد.
رادیو اسرائیل: نیروی هوایی ایران روز گذشته (۵۹/۷/۲۳)، شهر بغداد و شهرهای شمال این کشور را بمباران کرد. ستاد مشترک ارتش ایران اعلام کرد پیش از ظهر دیروز (۵۹/۷/۲۳)، یک جنگنده ایرانی ۴ میگ عراقی را تعقیب کرد و موفق شد یکی از آنها را سرنگون کند.
رادیو آمریکا: شهر بندری خرمشهر در کنار شط العرب که مورد ادعای ایران و عراق است، اکنون تقریباً به تصرف عراقی‌ها درآمده است. نیروهای زرهی عراق که با سلاح‌های روسی مجهزند، بر روی کارون در جنوب خرمشهر پل زده اند و به سوی آبادان که اندکی بیش از ده کیلومتر با محل احداث پل نظامی فاصله دارد، درحرکت اند. نیروهای عراقی همچنان به سوی دو شهر دیگر خوزستان، یعنی اهواز و دزفول پیش می‌روند. با فتح این دو شهر، عراقی‌ها کنترل حوزه‌های نفتی ایران را به دست خواهند گرفت. مقاومت ایرانی‌ها نیز بی فایده است، زیرا ایران قادر نیست نیروهای کمکی مؤثری به منطقه بفرستد.
رادیو لندن: با نزدیک شدن عراقی‌ها به آبادان، سقوط آنجا احتمالاً بیشتر از آنچه عراقی‌ها می‌پندارند، طول خواهد کشید. بعید است نیروهای ایرانی تسلیم شوند. سربازان ایرانی کماکان در مرکز خرمشهر مستقرند.
رادیو لندن: عراقی‌ها مصمم به تصرف آبادان هستند. تنها راه گریز از آبادان اکنون در جهت جنوب است، چون راه اصلی به اهواز را عراقی‌ها سد کرده اند. قطع جاده آبادان اهواز هنگامی رخ داد که سربازان عراقی موفق شدند از رود کارون عبور کنند. از آن زمان تاکنون عراقی‌ها مشغول انتقال توپخانه و ادوات زرهی برای حمله بزرگ به آبادان هستند. تصرف آبادان عراقی‌ها را بر مرکز عمده نفت رسانی ایران مسط خواهد کرد. به این ترتیب عراقی‌ها امیدوارند مذاکرات صلح تسهیل شود. امّا تضمینی وجود ندارد، زیرا مقامات ایرانی گفته اند تا وقتی نیروهای عراقی از ایران عقب نشینی نکنند، مذاکره‌ای انجام نخواهد گرفت.
مواضع و اقدامات کشورها
ادموند ماسکی، وزیر خارجه آمریکا: گرچه آمریکا در قبال جنگ ایران و عراق بی طرفی اختیار کرده، ولی در کمک به کشورهای دوست، بی تفاوت نیست.
وزیر خارجه آمریکا: در حال حاضر نمی‌توان پایان جنگ عراق علیه ایران را به دقت پیش بینی کرد. آمریکا با فرستادن رادار به عربستان سعودی که جنبۀ دفاعی دارد، از راه بی طرفی منحرف نشده است. خیال نمی‌کنم گسترش این جنگ به نفع ملتی باشد.
وزارت دفاع آمریکا: آمریکا در حال حاضر دو ناو هواپیمابر «میدوی» و «آیزنهاور» را در دریای عرب، ۶ کشتی را در خلیج فارس و ۷ کشتی حمل و نقل با محموله، در نزدیکی جزیره دیه گو گارسیا در اقیانوس هند مستقر کرده است.
یکی از مقامات وزارت دفاع آمریکا: نسبت به توانایی ایران در بستن تنگه هرمز با مین، تردید وجود دارد. معلوم نیست ایران مقدار کافی مین دریایی برای بستن تنگه هرمز در اختیار داشت باشد. اگر ایران تنگه هرمز را مین گذاری کند، هلیکوپترهای مین جمع کن که روی عرشه‌های ناوهای آمریکا در دریای عرب هستند، این مین‌ها را جمع می‌کنند.
برژنف (صدر هیأت رئیسۀ شوروی): ما قصد مداخله در اختلاف ایران و عراق را نداریم و خواستار حل و فصل سیاسی و هرچه زودتر این اختلاف هستیم و با قاطعیت به دیگران می‌گوئیم که از مداخله در این حوادث خودداری کنند. نزدیک به ۴۰ کشتی متعلق به شوروی و سایر متحدانش در بندر عقبه به سر می‌برند تا برای دولت عراق اسلحه و لوازم یدکی جنگی تخلیه کنند.
سخنگوی وزارت دفاع انگلیس: بریتانیا نیروی دریایی خود را در خلیج عمان افزایش می‌دهد. یک ناوچه انگلیسی از سنگاپور به طرف خلیج فارس در حرکت است. این ناوچه به ناو مجهز به موشک‌های هدایت شونده «گاونتری» که از قبل در عمان بود، ملحق خواهد شد. از این کشتی‌های جنگی در صورت لزوم برای کمک به کشتی‌های تجاری متعلق به بریتانیا استفاده خواهد شد. قرار است فرانسه ۴ میلیارد دلار اسلحه و مهمات به عربستان تحویل دهد. سلاح‌های فرانسوی که قرار است به عربستان صادر شود، عبارتند از هواپیماهای میراژ، تانک، زره پوش، موشک انداز و رادار.
فین اولاف گوند لاخ، عضو کمیسیون اروپا به پارلمان اروپا اطمینان داد بازار مشترک اروپا تحریم اقتصادی علیه ایران را به دلیل گروگانگیری این کشور همچنان اجرا می‌کند. عربستان سعودی قرارداد عظیم خرید تجهیزات نیروی دریایی را با فرانسه امضا کرده است. این قرارداد بزرگترین قراردادی است که فرانسه تاکنون در مورد فروش اسلحه به امضا رسانده است. ارزش این تجهیزات بالغ بر ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار است. فرانسه طبق این قرارداد ۴ کشتی حامل موشک، ۲ کشتی کمکی و هلیکوپتر و سیستم تسلیحاتی در اختیار سعودی‌ها خواهد گذاشت.
شاه اردن: حقوق عراق در آب و خاکش همیشه با خودخواهی، بلند پروازی‌ها و جاه طلبی‌های رهبران ایرانی مواجه شده است. ایرانی‌ها موجب بروز مشکلات داخلی کشورهای خلیج فارس شده اند.
ابوایاد: عضو کمیته مرکزی سازمان فلسطینی الفتح: فلسطینی‌ها شدیداً مخالف جنگ عراق با ایران هستند و نمی‌توانند به عنوان میانجی میان دو کشور دخالت کنند، زیرا آنها هم طرفدار عراق و هم طرفدار انقلاب ایران هستند. ما از طرفین متخاصم می‌خواهیم با هم به گفتگو بنشینید، زیرا این جنگ تنها به نفع آمریکا و اسرائیل است.
تحلیل‌ها و تفسیرها
هفته نامه اشپیگل (چاپ آلمان): به ظن قوی حساب‌های رئیس جمهوری عراق که تصور می‌کرد ارتش ایران به علت انقلاب ضعیف شده، اشتباه بوده است. رئیس جمهوری عراق بیش از حد به افسران سابق شاه که به عراق پناهنده شده اند اطمینان کرده.
رادیو کلن: رژیم صدام برخلاف اصول بین المللی علیه جمهوری اسلامی ایران به جنگ پرداخت و برخلاف آنچه در ابتدا به نظر می‌رسید، این جنگی نبود که به زعم صدام، ایران را همان سه روز اول به زانو درآورد و خود به قدرت درجه اول منطقه تبدیل شود.
رادیو آمریکا: تحلیل گران دستگاه اطلاعات و ضد اطلاعات آمریکا نشان از تحویل مقادیر معتنابهی سلاح از کشورهای خارجی به عراق و ایران مشاهده نمی‌کنند. تجهیزاتی که اکنون از کشتی‌ها در بندر عقبه در اردن و از اردن به عراق حمل می‌شود، ماه‌ها پیش خریداری شده و مدتها در راه بوده و سفارش جدید محسوب نمی‌شود.
رادیو آلمان: جنگ بی حاصل عراق که قصد آن تصرف شط العرب و کنترل آن بود، در اثر بمباران کارخانه‌ها، صنایع و تأسیسات نظامی، مراکز تولید نفت، پالایشگاه‌ها و ترمینال‌های این کشور باعث نارضایتی شدید مردم عراق و موجب انزوای این کشور در بین همسایگان خود شده است. عراق در جنگ بی حاصل فعلی که هدف آن سرنگونی رژیم خمینی بود، به نتیجه نرسیده است. در این جنگ جز ملک حسین کس دیگری به پشتیبانی از عراق برنخاسته است، در مقابل سوریه، لیبی، الجزایر، یمن جنوبی این کشور را نکوهش کرده اند. این جنگ برعکس تصور عراق، وضع ایران را تحکیم بخشیده است.
ادامه دارد...