خبرگزاری مهر - گروه استانها: در استان لرستان صنایع‌دستی ثمره دست‌هایی است که عشق را از قلب خود جاری ساخته و با انگشتان خود با یاری تاروپود بر گلیم و جاجیم ترسیم کرده و یا با تلنگرهای چکش، آن را حک می‌کنند.
صنایع‌دستی لرستان در سه نوع متمایز عشایری، روستایی و شهری شکل‌گرفته‌اند. بیشتر تولیدات صنایع‌دستی عشایری به مصرف خانوار می‌رسند و کمتر به بازار عرضه می‌شوند.
«گلیم» دست بافته‌ای ساده است از تار (پنبه یا پشم) و پود (بشم) که معمولاً از پشم حیوانات اهلی بر دار افراشته بافته شده که هر منطقه طرح مختص به خود را دارد و عموماً به‌عنوان فرش کاربرد داشته است.
ممکن است بافت گلیم با تغییراتی کاربردهای دیگری غیر از فرش در بین عشایر داشته باشد، از جمله «نمک دان»، «جل» اسب، نوار چادر، انواع گلیم باتوجه‌به نوع بافت آن و نحوه پرداخت به‌صورت تک رو یا دو رو در مناطق مختلف تولید شده است، در بافت گلیم‌ها درگذشته از نخ رنگرزی شده با مواد رنگرزی طبیعی استفاده شده است که این سنت در بافت گلیم‌های سنتی مرغوب و اصیل تا به امروز هم ادامه دارد.
طرح نقوش کهن و اساطیری روی «گلیم» لرستان
سنگین‌تاج نظری‌پور بانوی تولیدکننده لرستانی دراین‌رابطه، اظهار داشت: «گلیم» یکی از چشم‌نوازترین و زیباترین دست‌بافته‌های لری است که در زبان لری به آن «له» نیز گفته می‌شود.
وی اظهار کرد: «گلیم» نوعی فرش بدون پرز با رنگ‌های زیبای طبیعی و نقوش تاریخی و اساطیری که اصالت دست‌بافته‌های دیار لرستان را به‌سادگی به نمایش می‌گذارد.
این هنرمند لرستانی با بیان اینکه «گلیم‌بافی» در بسیاری از مناطق لرستان از جمله شهرستان‌های کوهدشت، سلسله، چگنی و به‌خصوص در روستاهای اطراف شهرستان دلفان رواج دارد، ادامه داد: این دست‌بافت بافته با نقوش کهن و اساطیری خود در کنار رنگ‌های طبیعی، طرح‌هایی منحصربه‌فرد ایجاد می‌کنند تا «گلیم‌های» لری همچنان زیبایی تاریخی خود را به نمایش بگذارند.
نظری‌پور، افزود: نخ مورداستفاده برای «گلیم‌بافی» در لرستان بیشتر از جنس پشم و پنبه است و در بافت آن از رنگ‌های آبی نیلی، روناسی، سفید نخودی، سبز و بژ استفاده می‌شود که رنگ‌هایی خاص و استثنایی هستند، رنگ‌هایی که زنان لرستان به‌خوبی می‌شناسند و از آن استفاده می‌کنند.
استقبال مردم از «گلیم» لرستان
وی گفت: گلیم‌بافی را دلی و از روی دست‌بافته‌های مادربزرگش از دوران کودکی، آموخته به‌طوری‌که آن زمان که باید چهارپایه یا وسیله‌ای زیرپایش می‌گذاشته که قدش به دار «گلیم» برسد.
این تولیدکننده لرستانی با اشاره به اینکه «جاجیم‌بافی» و «حصیربافی» را هم از کودکی آموخته و با رنگ‌های طبیعی و استفاده از آنها آشنا است، اضافه کرد: در تولید و آموزش نیز فعال بوده و گواه مدعایش دریافت بیش از ۱۰۰ لوح تقدیر ملی و استانی و کسب نشان ملی «جاجیم» است.
این بانوی پیش‌کسوت «گلیم‌بافی»، بسترها برای تولید، فروش و صادرات صنایع‌دستی به‌ویژه «گلیم» را مطلوب عنوان کرد و افزود: میزان استقبال از این هنر صنعت در لرستان، سطح کشور و حتی بازارهای خارجی بسیار خوب است.
نظری‌پور، اظهار کرد: «گلیم» بافتی طبیعی دارد و با استفاده از رنگ‌های طبیعی از جمله بلوط، انار، گردو و روناس، زیبایی خاصی به خودش می‌گیرد.
زیبایی و بازار فروش بالای «گلیم»
وی ادامه داد: در سال ۱۳۷۰ فعالیتش را به‌صورت عمده و گسترده، از کارگاه مربوط به میراث‌فرهنگی لرستان، آغاز کرده و کار تولید «گلیم»، «جاجیم»، «سیاه‌چادر» و… را ادامه می‌دهد.
این تولیدکننده لرستانی، عنوان کرد: در سال ۱۳۸۹ یک شرکت‌تعاونی تولید «گلیم» تأسیس کرده و سپس در سال ۱۳۹۲ آموزشگاه نقش‌ونگار را ایجاد و بخش عمده‌ای از فعالیت‌های آموزشی‌اش در حوزه گلیم‌بافی از این طریق، گسترش می‌یابد.
نظری‌پور، اضافه کرد: سال‌هاست که با جمع کثیری از علاقه‌مندان به «گلیم‌بافی» در کوهدشت و روستاهای اطراف، به آموزش و تولید در این زمینه پرداخته تا جایی که گاهی اوقات ۴۰۰ نفر در کار و تولید «گلیم»، با او همکاری دارند.
وی گفت: خوشبختانه «گلیم‌بافی» آن‌قدر زیبایی و بازار فروش دارد که همیشه افراد زیادی از زنان روستاهای اطراف در کارگاه او مشغول به کارند.
این بانوی پیش‌کسوت «گلیم‌بافی» با اشاره به موفقیت‌هایی که طی این سال‌ها داشته، گفت: در سال ۸۹ به‌عنوان کارآفرین برتر از سوی میراث‌فرهنگی لرستان معرفی شده و در سال ۹۲ نیز به‌عنوان آموزشگاه برتر سال انتخاب شده است.
نظری‌پور، آموزش و کارآفرینی در زمینه «گلیم‌بافی» به‌ویژه برای بانوان را مکمل هم عنوان کرد و گفت: در سال ۱۳۹۸ نیز به‌عنوان شرکت‌تعاونی برتر سال و در سال ۱۴۰۰ موفق به کسب مقام دوم از سوی امور بانوان ریاست‌جمهوری در بخش زنان کارآفرین برتر شده است.
وی ادامه داد: تاکنون بیش از ۱۰۰ لوح تقدیر از سراسر کشور کسب کرده و در سال ۱۴۰۰ نیز نشان ملی جاجیم را به دست آورده است.
این هنرمند لرستانی در بخش دیگری از سخنان خود، وضعیت استقبال از این هنر صنعت را چه در بخش آموزش و تولید و چه در بخش‌های نمایشگاهی مناسب دانست و افزود: خوشبختانه به‌خاطر سابقه‌دار، همیشه حضور موفقی در نمایشگاه‌های درون‌استانی و ملی داشته و حضور در این نمایشگاه‌ها، عامل مهمی برای معرفی هرچه بیشتر این هنر به‌ویژه جوان علاقه‌مندان است.
تأمین مواد اولیه نیاز هنرمندان «گلیم‌بافی»
نظری‌پور، اضافه کرد: خوشبختانه در این راستا از سوی میراث‌فرهنگی استان در دوره‌های مختلف و نمایشگاه‌ها شرکت کرده که از اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قدردانی می‌کنیم.
وی عنوان کرد: یکی از مشکلات ما در این حوزه، تأمین مواد اولیه است که باتوجه‌به کثرت هنرجویان، نیاز به دریافت تسهیلات مناسب داشته؛ چراکه مواد اولیه باکیفیت و مطلوب را باید به‌صورت مستمر، در اختیار هنرجوها قرارداد.
این بانوی کارآفرین، گفت: بازار صادراتی بسیار زیادی برای «گلیم» وجود دارد و تا چند سال پیش بافته‌هایش را به چین و شهرهایی از جمله هامبورگ آلمان صادر کرده که متأسفانه وجود دلالان، امکان صادرات بیشتر برایش وجود نداشته که در این راستا نیازمند حمایت دستگاه‌های متولی حوزه صادرات است.
نظری‌پور، افزود: برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی رایگان البته برای علاقه‌مندان به این رشته، تسهیل شرایط بیمه‌ای و پرداخت تسهیلات مناسب برای فعالان این هنر صنعت، به توسعه بیش‌ازپیش «گلیم‌بافی» کمک می‌کند.
وی اظهار کرد: هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۱۹ عصر در کارگاه حضور دارد؛ چراکه علاقه‌ای خاص به آموزش و تولید «گلیم» باتوجه‌به استقبال بانوان جویای کار و درآمد، داشته و تلاش می‌کند زمینه اشتغال و کسب درآمد برای بانوان روستایی را فراهم کند.
تولید سالانه ۲۱ هزار مترمربع «گلیم» در لرستان
عطا حسن‌پور مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان نیز دراین‌رابطه، اظهار داشت: در استان لرستان هنر گلیم‌بافی به‌عنوان یکی از تولیدات صنایع‌دستی با استقبال خوبی روبرو است و در این راستا بیش از ۷۰۰ کارگاه انفرادی و گروهی گلیم‌بافی در سطح استان فعالیت می‌کنند.
وی، بیان داشت: تعداد ۹۰۰ هنرمند فعال در رشته «گلیم‌بافی» نیز در سطح لرستان در این کارگاه‌ها مشغول به کار هستند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان در خصوص تولیدات این رشته صنایع‌دستی در استان، افزود: هنرمندان این رشته سالانه حدود ۲۱ هزار مترمربع تولید و بالغ بر ۲۱ هزار مترمربع فروش دارند.
حسن‌پور، اضافه کرد: در سال جاری تعداد هنرمندانی که در نمایشگاه شرکت کرده‌اند، ۱۰ نفر بوده و حدود ۴۰۰ هنرمند گلیم‌بافی نیز از تسهیلات صنایع‌دستی بهره‌مند شده‌اند.