خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- زینب حسینی روش: در آستانه سالروز شهادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه الزهرا سلام الله علیها به روایت اول قرار داریم و هیئات عزاداری آل الله از روزهای گذشته به سوگواری این مصیبت جان‌سوز پرداخته‌اند.امام مهدی (عج) در توقیعی به خط مبارک خود بعد از دعا برای دور ماندن شیعیان از ضلالت و فتنه‌ها و درخواست روح یقین و عاقبت به خیری آنها و تذکر به اموری چند می‌فرماید: حضرت فاطمه دختر رسول خدا (ص) برای من اسوه و الگویی نیکوست.
از مهم‌ترین روش‌های تعلیم و تربیت، روش الگوگیری است. اسلام هم برای تربیت و تعالی انسان‌ها، بر این اصل مهم تأکید نمود؛ زیرا شخصیت الگو، به عنوان یک نقطه‌ی کانونی در محور رشد و هدایت‌های اخلاقی تربیتی قرار می‌گیرد و در شکل‌گیری رفتار تربیت شونده، آثار زیادی بر جای می‌گذارد. پیامبر اعظم (ص) در سخنان خود حضرت فاطمه زهرا (س) را از وجود خود می‌داند و بارها در جمع مؤمنین می‌فرماید: فاطمه (س) پاره‌ی تن من است. وجود فاطمه (س) از وجود رسول خدا (ص) جدا نیست و سیره‌ی او جلوه‌ی دیگری از سیره‌ی پیامبر است، پس فاطمه (س)، ادامه‌ی راه و سیره‌ی رسول خدا (ص) در همه ی زمینه هاست.
هرچه انسان در اتصاف به کمالات واجب‌الوجود قوی‌تر باشد، به مبدأ واجب‌الوجود نزدیک تر و آثار وجودی او بیشتر است؛ چنانکه انسان کامل مجمع اسماً و صفات خداوند است. از منظر قرآن کریم منصب هدایتگری از آن انسان‌های کاملی است که از عیوب اخلاقی و نفسانی مبرا بوده و از «ظلم» به معنای عام آن معصوم باشند. قول و فعل و تقریر چنین انسانی حجیت دینی داشته و او به اقتضای وظیفه دینی به امر اقامه دین و اجرای حدود و دفاع از حریم دین خدا می‌پردازد. حضرت زهرا (س) مصداق بارز «تطهیر الهی» است که به دور از هرگونه تمایل فردی و با دو شیوه اقامه ادلّه و وصیت سیاسی، به حراست از دین و حمایت از وصی بلافصل رسول خدا پرداخته است و در همه اقوال و اعمال و تقریراتش، جانب دین را لحاظ نموده و خیرخواه امت بوده است؛ فلذا پیروی از سیره متعالی ایشان می‌تواند راهگشا و کارساز باشد.
بر همین اساس برای واکاوی سیره سیاسی حضرت زهرا (س) به عنوان انسان کامل با حجت الاسلام رضا غلامی قائم مقام بنیاد هدایت به گفت‌وگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:
حجت الاسلام رضا غلامی قائم مقام بنیاد هدایت در گفت‌وگو با مهر، در خصوص سیره سیاسی حضرت زهرا (س) در مقام انسان کامل اظهار داشت: ابتدا باید دید مراد از انسان کامل چیست؟ و کدام انسان را انسان کامل می‌نامند؟ آیا انسانی که از جهت قوای جسمی توانایی و استعداد دارد در زمره انسان کامل قرار می‌گیرد یا در یک زمینه ویژگی‌های ممتازی پیدا کرده است که می‌تواند در زمره انسان کامل قرار گیرد؟ یا آیا انسان کامل نگاه ماورایی به زندگی دارد؟ شهید مطهری در تعریف انسان کامل می‌گوید انسان کامل انسانی است که انسانیت او در تعادل و توازن است یعنی رشد و کمالی که دارد دارای متعادل و متوازن است. چنین انسانی تنها به سمت یک استعداد نرفته و دیگر استعدادهایش را معطل نگذاشته است، ایشان می‌گوید انسان کامل انسانی است که همه ابعاد خود را رشد داده و جنین نیست که این انسان به سمت معنویات برود و دنیا را رها کند و یا به سمت دنیا برود و از معنویات غافل شود. چنین فردی اگر به خودش پرداخت از جامعه و اجتماع غافل نمی‌شود یا اگر در اجتماع بود خودش را فراموش نمی‌کند؛ بنابراین انسان کامل همه ابعاد انسانی اش به صورت متعادل و متوازن رشد می‌کند.
وی درباره شخصیت حضرت زهرا (س) با عنوان انسان کامل گفت: حضرت زهرا در مقام دختر بودن بالاترین و رفیع‌ترین درجه را دارند به گونه‌ای که پدر بزرگوارشان پیامبر اکرم ایشان را ام‌ابیها مورد خطاب قرار می‌دادند. این مهم نشان می‌دهد که حضرت زهرا جایگاه دختری و دخترانگی را به بهترین وجه به کمال رسانده و در جایگاه دختر بهترین درجه را دارا هستند.
غلامی با بیان اینکه حضرت زهرا (س) در مقام زن بودن نیز سیده نساء العالمین هستند، عنوان کرد: حضرت زهرا (س) سیده نساء العالمین است یعنی ایشان در مقام زن بودن به مرتبه‌ای رسیده است که سرآمد زنان عالم هستند. حضرت زهرا همسر امام علی بودند و از حیث همسر بودن در جایگاهی قرار دارند که وقتی پیامبر از حضرت پرسیدند زهرا را چگونه یافتی؟ امام علی در پاسخ فرمودند بهترین یاور برای بندگی یافتم؛ بنابراین حضرت زهرا در جایگاه همسر نیز بهترین یاور هستند. از جهت مادر بودن نیز همین برای ایشان کافی است که مادر چهار فرزندی هستند که پسرانش سید جوانان بهشت و دخترانش قهرمان کربلا محسوب می‌شوند.
قائم مقام بنیاد هدایت ادامه داد: حضرت زهرا (س) در مقام علم، فضل، دانش، معرفت، تفسیر و ایراد خطبه‌ای چون خطبه فدکیه سرآمد هستند. ایشان در مسائل اجتماعی نیز حدود الهی برایشان مهم بود به گونه‌ای که در مقابل نابینا نیز حجاب را رعایت می‌کنند این ویژگی شخصیتی اجتماعی از حضرت یک الگو ساخته بود تا جایی که امام راحل فرمودند حضرت زهرا کسی بود که اگر مرد بودند نبی می‌شدند به قدری این شخصیت کمال یافته بودند بر این اساس همه باید به او اقتدا کنیم و دستورات الهی را از دست آن حضرت و فرزندان ایشان بگیریم.
وی با بیان روایتی تصریح کرد: امام حسن عسکری (ع) می‌فرمایند ما اهل بیت حجت خدا بر انسان‌ها و مخلوقاتش هستیم و حضرت زهرا (س) حجت خدا بر ماست, این روایت جایگاه و عظمت حضرت زهرا را به ما نشان می‌دهد. به قدری مقام حضرت زهرا بالا، رفیع و سرآمد است که در روایتی آمده دلیل اینکه نام حضرت زهرا را فاطمه نامیدند این است که عالمیان از درک و معرفت و شناخت آن حضرت عاجز هستند چرا که ایشان در قله انسان کامل قرار دارند.
غلامی با اشاره به بعد مبارزه سیاسی انسان کامل بیان داشت: یک انسان کامل ذو ابعاد است و در همه ابعاد به رشد و تکامل رسیده است حال یکی از آن ابعاد بعد سیاسی و مبارزاتی است. این بعد از ابعاد وجودی حضرت زهرا را می‌توان در دو مقطع تاریخی قبل و بعد از رحلت رسول الله مورد بررسی قرار داد. دوران مبارزاتی حضرت بسیار کوتاه بود اما ایشان در همین زمان کوتاه باشکوه‌ترین، بارزترین و درخشان‌ترین دوره مبارزاتی سیاسی انسان کامل را به تصویر کشیدند البته این به آن معنا نیست که پیش از رحلت رسول الله اهل مبارزه نبودند اما دوره طلایی مبارزاتی حضرت بعد از رحلت پیامبر اکرم بود. حال باید دید روش و منش حضرت زهرا در مبارزه سیاسی چه بود که آن دوره را برای حضرت طلایی و شاخص کرد.
قائم مقام بنیاد هدایت دوره دوم را نماد و اوج ولایت پذیری حضرت زهرا خواند و گفت: در این دوره ما شاهد ولایت پذیری حضرت زهرا آن هم در تمام شئون زندگی اجتماعی مبارزاتی حضرت هستیم برای همین این دوره متمایز از دیگر دوره‌های حیات ایشان محسوب می‌شود. منش و روش سیاسی ایشان در ولایت پذیری و حمایت همه جانبه از ولی خدا در این دوره کاملاً نمایان است آن هم نه به عنوان اینکه امام علی شوهر ایشان است بلکه به عنوان حجت و ولی خدا است که حضرت به دفاع از ایشان بر می‌خیزد. حضرت زهرا عالی‌ترین مرتبه دفاع و ولایت پذیری را در این دوره دارد البته این به آن معنا نیست که در دوره اول ولایت پذیری نداشتند اما دوره دوم قله حیات سیاسی و مبارزاتی حضرت زهرا به شمار می‌رود تا جایی که ولایت پذیری و اطاعات پذیری را به سر حد مطلوب می‌رساند.
وی افزود: در این دوره اولین اقدامی که انجام می‌دهد و با ایستادگی به دفاع از آن می‌پردازد تبیین مساله امامت است. حضرت این کار را با رفتن به مسجد و خطبه خوانی، مراجعه به درب خانه تک تک انصار و مهاجر به منظور یادآوری غدیر، گریه در بقیع و… انجام دادند. ذکر شده روزی حضرت زهرا در قبرستان بقیع گریه می‌کردند از ایشان پرسیدند چرا حق امام را نمی‌گیرید ایشان پاسخ دادند مثل امام مثل کعبه است امام این نیست که بیاید و دور ما انسان‌ها بچرخد باید ما به گرد ایشان طواف کنیم و حمایت و یاری داشته باشیم؛ حضرت زهرا چنین به به تبیین قاعده امامت و ولایت پرداختند.
غلامی ادامه داد: یکی از شاخصه‌های ولایت پذیری حضرت زهرا را می‌توان آنجا مشاهده کرد که وقتی می‌خواهد نفرین کند و حضرت علی به ایشان پیغام می‌دهند که بگویید زهرا نفرین نکند علی رغم میل باطنی خودش این امر را اطاعت می‌کنند و نفرین نمی‌کنند. یکی دیگر از روش‌ها و شیوه‌های مبارزاتی حضرت صبر پیشه کردن است ایشان با صبر کردن بر شدائد و مشکلات امام زمان خویش را همراهی می‌کردند. یکی دیگر از شیوه‌های ایشان گریه کردن بود اساساً گریه ابزار و نماد مبارزاتی حضرت زهرا است ایشان شب و روز گریه می‌کردند به گونه‌ای که همه اهل مدینه میگویند در این بیت الاحزانی که ساخته‌اید به حضرت زهرا بگویید یا شب گریه کنند یا روز تا ما آرام بگیریم؛ بنابراین گریه یک سلاح و ابزار مبارزاتی سیاسی است. این بانوی عظیم شأن با عنوان یک انسان کامل با ابزار گریه یک مبارزه سیاسی را علیه نظام طاغوت انجام می‌دهد و با گریه از ولی خدا دفاع می‌کند. یکی دیگر از روش‌های مبارزاتی حضرت این است که خود را سپر بلا می‌کند و وقتی به درب خانه امام زمان خویش حمله می‌کنند از امام علی اجازه می‌گیرند تا بروند و در را باز کنند از این رو خود را در معرض هجمه‌ها و حمله‌ها قرار می‌دهند تا مبادا به امام زمانش آسیبی برسد.
قائم مقام بنیاد هدایت در ادامه عنوان کرد: یکی دیگر از روش‌های مبارزاتی حضرت اطاعت محض است وقتی سران مدینه آمدند تا حضرت را ملاقات کنند حضرت اجازه نداد و فرمودند من اجازه نمی‌دهم برای عیادت من بیایند اما وقتی دیدند که امام خواست که اجازه دهد اطاعت کردند و آنان را پذیرفتند و حضرت خطاب به امام علی فرمودند ای علی خانه خانه توست من هم کنیز توأم هر دستوری بدهی همان است. حتی وقتی حضرت آنان جمع را به ملاقات پذیرفت در همان جلسه ملاقات به مبارزه سیاسی و دفاع از امام پرداختند و بغض و نفرت و نارضایتی خود را نسبت به آنان اعلام کردند و فرمودند آیا نشنیدید که پیامبر فرمودند هر که فاطمه را بیازارد مرا آزرده است بنابراین شما مرا آزرده‌اید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از شئون و ویژگی‌های مبارزاتی حضرت زهرا وصیت نامه ایشان است حضرت زهرا در وصیت نامه خود یک مبارزه سیاسی مستمر و مداوم انجام می‌دهند به گونه‌ای که در آن وصیت نامه می‌فرمایند علی جان مرا شبانه غسل بده، شبانه کفن کن، شبانه تشییع کن، شبانه دفن کن و کسی از مزار من آگاه نباشد، مبادا کسی از این افراد که مورد بغض و کینه من هستند در نماز من شرکت کند. حضرت با این وصیت تا روز قیامت این سوال را در اذهان آزادگان، اندیشمندان و اهل تدبر ایجاد کرد که چرا قبر دختر پیامبر مخفی است؟ از این رو حضرت با این وصیت یک مبارزه مستمر را در طول تاریخ آن هم با محوریت ولایت راه انداختند. این چرایی و چیستی یک سمبل مبارزاتی حضرت با عنوان انسان کامل است.