خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه- زینب حسینی روش: امروز سالروز وفات حضرت معصومه (س) است. اهل‌بیت علیهم السلام به فضائل و مناقب حضرت فاطمه معصومه علیها السلام حتی قبل از تولد ایشان اشاره کرده‌اند. امام جعفر صادق علیه السلام در ضمن حدیث مشهوری- پیش از آن‌که امام کاظم علیه السلام متولد شوند. از دفن پیکر مطهر حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در قم خبر داده و در این‌باره فرموده بودند:
«آگاه باشید! حرم خدا، مکه است و … همانا قم، کوفه کوچک است و سه در از درهای هشت‌گانه بهشت به سوی قم گشوده می‌شود. به زودی بانویی از تبار من در قم دفن می‌گردد و نام او فاطمه دختر موسی است و با شفاعت او، همه شیعیان من داخل بهشت خواهند شد». این پیشگویی امام صادق علیه السلام درباره ارتحال حضرت معصومه علیها السلام در قم پیش از ولادت پدر بزرگوارش، بسیار حائز اهمیت است و از مقام بسیار شامخ آن‌حضرت حکایت می‌کند.
بر همین اساس به مناسبت سالروز وفات حضرت معصومه (س) پیرامون موضوع رویکرد شناسی حرکت حضرت فاطمه معصومه (س) از حجاز به ایران با محمد حسین رجبی دوانی به گفت وگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود.
محمد حسین رجبی دوانی در گفت وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به دلیل حضور حضرت معصومه (س) در ایران اظهار داشت: در پی حضور وجود مقدس امام رضا (ع) در ایران که به دعوت الزامی مامون صورت گرفت و حضرت مجبور به پذیرش ولایت عهدی شدند ما شاهد حضور طیف وسیعی از برادران و خواهران آن حضرت و دیگر امامزادگان در ایران هستیم.
وی افزود: امام رضا (ع) برترین چهره خاندان عصمت و طهارت (ع) و استوانه اهل بیت بودند به ویژه اینکه از نظر ظاهری حضرت نفر دوم حکومت به شمار می‌آمد از این رو خویشان آن حضرت به سوی ایران روانه شدند.
این محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام با بیان اینکه وجود مقدس حضرت معصومه (س) سرآمد خواهران و برادران امام رضا (ع) بودند گفت: حضرت معصومه (س) و حضرت امام رضا (ع) از یک مادر هستند و ایشان به ایران آمدند تا نزد برادر و امام زمان خویش باشند. هدف حضرت برای هجرت به ایران این بود که در مرو مستقر شود اما زمانی که به ساوه رسیدند ایشان دچار بیماری شدند و احساس کردند که از این بیماری بر نخواهند خاست.
رجبی دوانی ادامه داد: بر همین اساس اصرار کردند که ایشان را به قم ببرند چرا که قم در آن زمان پایگاه بزرگ شیعه به شمار می‌رفت. حضرت وقتی وارد شهر مقدس قم شدند پس از چند روز در همان شهر رحلت فرمودند و همانجا دفن شدند.
وی با بیان اینکه علاوه بر اینکه حضرت معصومه دختر و خواهر امام معصوم بودند خود محدث، علامه و شخصیت برجسته فقهی نیز به شمار می‌رفتند ادامه داد: بر همین اساس حضرت معصومه لازم می‌دانستند برای بهره بردن از وجود مقدس امام رضا در کنار ایشان باشند و می‌توان یکی از فلسفه‌های حضور حضرت را چنین بیان کرد.
این محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به شخصیت عظیم حضرت معصومه تصریح کرد: شخصیت حضرت معصومه به قدری رفیع و عظیم است که سه امام معصوم از جمله امام صادق (ع)، امام رضا (ع) و امام جواد (ع) از آن حضرت به عظمت یاد کردند و هر سه بزرگوار فرمودند ثواب زیارت قبر مطهر حضرت معصومه بهشت است.
رجبی دوانی ادامه داد: نقل شده گروهی از اهل ری نزد امام صادق رفتند و ایشان وقتی آنها را ملاقات کردند فرمودند مرحبا به مردم قم و این جمله را سه مرتبه تکرار کردند و فرمودند به زودی زود بانویی با فضیلت از فرزندان من در شهر قم دفن می‌شود که مرقد او زیارتگاه بزرگانی خواهد بود هر کس پاره تن من فاطمه را در قم زیارت کند بهشت بر او واجب می‌شود. امام صادق (ع) زمانی این مطلب را فرمودند که هنوز پدر حضرت معصومه به دنیا نیامده بودند و حضرت پیشاپیش تولد حضرت معصومه و اینکه قم پایگاه بزرگ علم و فضلت می‌شود را به مؤمنان بشارت دادند.
وی بیان کرد: شهر مقدس قم قبل از ورود حضرت معصومه پایگاه تشیع بوده و حتی قبل از ولادت پدر حضرت معصومه ما می‌بینیم امام صادق قم را حرم اهل بیت بیان می‌کند اما باید دانست قم با آمدن حضرت معصومه و دفن شدن وجود مقدس ایشان این حیثیت را جاودانه کرد و امروز شهر قم به عنوان حرم اهل بیت و پایگاه بزرگ فقه و حدیث و تفسیر شیعی به شمار می‌رود.
این محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: در گذشته شهرهایی بودند که پایگاه تشیع به شمار می‌رفتند اما به مرور زمان آن موقعیت را از دست دادند مثل شهر کوفه که اولین شهر و پایگاه تشیع محسوب می‌شود یا شهرهایی مانند مدائن و حله و جبل العامل که علمای بزرگی از آن برخاستند در حالی که امروز چنین موقعیتی را ندارند. اما به برکت حضور حضرت معصومه و حتی بعد از رحلت ایشان می‌بینیم که قم به عنوان پایگاه بزرگ شیعی جلوه‌گر می‌شود.
رجبی دوانی بیان داشت: حضرت معصومه بعد از حضرت عباس تنها شخصیتی است که از امام معصوم برای ایشان زیارت نامه است. زیارت نامه حضرت معصومه از زبان امام رضا نقل شده است که نشان از عظمت فوق‌العاده حضرت دارد. فرازها و مفاهیمی هم که در زیارت مخصوصه حضرت معصومه نقل شده بیانگر مقام عظیم و شامخ آن بانوی بزرگوار در پیشگاه پروردگار و امام معصوم است.