به گزارش خبرنگار مهر، قانون مالیات بر خانه‌های خالی با هدف کاهش قیمت اجاره بها، افزایش عرضه مسکن و مبارزه با احتکار مسکن تصویب شده است. این قانون از آذرماه ۱۳۹۹ تصویب شد اما به دلیل ضعف در مکانیزم دقیق شناسایی و کمبود اطلاعات، اجرای آن شکل جدی به خود نگرفت.
مالیات بر خانه خالی طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، به خانه‌هایی که بیش از ۱۲۰ روز در طول سال خالی بمانند، تعلق می‌گیرد. در تاریخ ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۹۹ این طرح با ۱۱ تبصره تصویب و در دستور کار دولت قرار گرفت. بر این اساس تمامی خانه‌ها مشمول مالیات نمی‌شوند مگر خانه‌ای که تبصره‌های قانونی شامل حال آن شود. امروزه یکی از راه‌های افزایش سرمایه‌گذاری و درآمدزایی، خرید ملک و اجاره آن است. در چنین شرایطی ملاک کشور که صاحب چندین ملک هستند، با خالی نگه داشتن خانه‌های خود، بر قیمت ملک تأثیر می‌گذارند و موجب ضرر عده کثیری می‌شوند. بر این اساس دولت، قانونی را مقرر کرده تا دست سودجویان را ببندد و به‌تمامی اقشار جامعه کمک کند. تمامی افرادی‌که ساکن ایران یا خارج از کشور هستند، به‌عنوان اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند املاک خود را اجاره دهند.
علت کمبود مسکن در کشور ما نه به‌خاطر نبود مسکن، بلکه ناشی از وجود خانه‌های خالی است. بعضی از سرمایه‌داران در زمان‌های خاص از فروش یا اجاره املاکشان خودداری می‌کنند تا با این کار باعث افزایش قیمت شده و سپس به سودهای کلان دست پیدا کنند. جریمه خانه‌های خالی با هدف مبارزه با این مشکل به وجود آمد. طرح مالیات بر خانه‌های خالی در تیرماه ۱۳۹۹ به تصویب مجلس رسید و سپس به شورای نگهبان ارسال شد. هرچند در وهله اول این طرح مورد تأیید واقع نشد، اما بعد از رفع ایرادات شورای نگهبان به مالیات خانه‌های خالی توسط مجلس، این طرح به مرحله اجرا درآمد.
تأثیر اجرای طرح مالیات بر خانه‌های خالی بر بازار مسکن
اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی باعث می‌شود احتکار مسکن توجیه اقتصادی نداشته باشد و واحدهای خالی از سکنه به بازار عرضه شود که به تبع بر روی قیمت مسکن تأثیر بسزایی خواهد داشت. پس از اجرای این طرح می‌توان انتظار داشت که کاهش قیمت و افزایش معاملات را داشته باشیم و دست سوداگران را از بازار مسکن کوتاه کند و از سوی دیگر نرخ مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند برای دولت نیز درآمدزایی داشته باشد.
ثبت بیش از ۴۱ هزار قرارداد اجاره در سامانه ملی املاک و اسکان
در ادامه معاونت مسکن و ساختمان به منظور تسهیلگری برای موجران و مستأجران و بازار اجاره، سامانه ثبت املاک و مستغلات را راه‌اندازی کرد. در این سامانه امکان ثبت رایگان قرارداد اجاره بین موجر و مستأجر فراهم شده است. سامانه املاک و مستغلات به منظور اجرای ماده ۱۸ قانون جهش تولید مسکن مبنی بر امکان ثبت کلیه معاملات املاک و مستغلات کشور توسط مواجران و مستأجران راه‌اندازی شد.
بر اساس تازه‌ترین آماری که هادی عباسی‌اصل معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است تاکنون در این سامانه بیش از ۴۱ هزار نفر ثبت‌نام کردند.
صدور کد رهگیری در سامانه املاک و مستغلات برای قراردادهای اجاره به شکل رایگان است و در آینده نزدیک نیز امکان اینکه مشاوران املاک دارای مجوز بتوانند از این سامانه استفاده کنند فراهم می‌شود.
مالیات خانه‌های خالی در دراز مدت جوابگو است
فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص راه‌های شناسایی خانه‌های خالی، گفت: بحث تشخیص خانه‌های خالی از طریق قبوض که بارها اعلام شده است بحث شماره کنتورهای برق است چرا که واحدهای مسکونی کدهایی دارند که در برق است چرا که بقیه کنتورها از قبیل گاز و آب مشترک است و برق تنها کنتوری است که جداگانه برای هر واحد مسکونی در نظر گرفته می‌شود و کد یونیک دارد و این کد با کد ملی سرپرست خانوار متصل است که این اتصال نشان می‌دهد کدام خانواده در کدام واحد مسکونی ساکن هستند.
وی در ادامه افزود: اگر مستأجر باشد که در یک واحد مسکونی سکونت داشته باشد کد سرپرست خانوار ساکن در آن خانه کد یونیک برق است و این باعث می‌شود خانه‌هایی که در آن یک خانواده زندگی می‌کند کاملاً مشخص شود.
این کارشناس مسکن در ادامه افزود: نکته بعدی این است که واحدهای مسکونی که دارای کد یونیک برق هستند و کسی در آن ساکن نیست خالی از سکنه تشخیص داده می‌شود و خوبی این روش این است که بحث آماری که داده می‌شود واحدهای مسکونی که پیشرفت فیزیکی بالای ۸۰ درصد دارند و ممکن است انشعابات نداشته باشند شرکت آمار خالی تشخیص می‌داد و این باگ آماری مرتفع می‌شود.
فرهاد بیضایی گفت: واحدهای مسکونی که دارای انشعابات است یک واحد تمام شده است و اگر بعد از کد یونیک تأیید کند خانه‌های خالی شناسایی می‌شود و نکته این است که در کنار تشخیص اگر مردم خودشان خود اظهاری مالیاتی پر کنند هم می‌تواند کمکی بر شناسایی خانه‌های خالی باشد و باید پرداخت‌ها اعلام شود تا مردم مکان‌های سکونتی خود را اعلام کنند.
وی در ادامه آیا این امر باعث می‌شود که قیمت اجاره بها کاهش پیدا کند نیز گفت: برای مناطقی که نرخ خانه‌های خالی بالا است می‌تواند کاهش قیمت به همراه داشته باشد ولی عرضه کمتر از ۵ درصد اصلاً اثری در قیمت بازار نمی‌گذارد و بازار اجاره تابعی از قیمت ملک است تا وقتی عرضه و تقاضا یکی نشود کاهش‌ها نامحسوس و کمرنگ خواهد بود
به گزارش مهر، مالیات بر خانه‌های خالی نه‌تنها باعث ساماندهی بازار مسکن می‌شود بلکه ابزار کنترلی در برابر افزایش قیمت اجاره‌بها و مسکن است که بعضی از سوداگران با احتکار خانه‌های خالی به دنبال سود بیشتر و تورم هستند. کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که دریافت مالیات از خانه‌های خالی، با رویکرد مالیات ستانی عادلانه، بازار اجاره‌بهای مسکن را ساماندهی می‌کند و نیاز عرضه و تقاضای بازار را تأمین می‌کند.
مالیات بر خانه‌های خالی یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی است که در کنترل و تخصیص بهینه منابع موجود مسکن در شرایطی که فاصله زیادی میان عرضه و تقاضا وجود دارد، می‌تواند کمک‌رسان شرایط فعلی بازار مسکن باشد اما برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی نیاز به اطلاعاتی دقیق است و با توجه به چالش‌های فراوانی که در مورد اطلاعات و آمار خانه‌های خالی وجود دارد این پرسش مطرح است که آیا اجرای این قانون موجب رسیدن به شرایط مطلوب در بازار مسکن خواهد شد؟