به گزارش خبرنگار مهر، بورس سال آخر به دانشجویان شاغل به تحصیل با هزینه شخصی در دوره دکترای خارج از کشور اعطا می‌شود که متقاضی استفاده از بورس تحصیلی برای طول باقی مانده دوره تحصیل هستند.
حداکثر سن داوطلب، دانش آموخته کارشناسی ارشد برای بورس کامل دوره دکتری در زمان تقاضا ۳۲ سال و برای دانشجوی دوره دکتری خارج از کشور برای بورس سال آخر در زمان شروع بورس ۳۵ سال است که با توجه به شروطی، حداکثر تا ۴ سال افزوده می‌شود.
حداقل میانگین معدل نمره‌های دروس کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته به ترتیب ۱۴ و ۱۶ بوده و چنانچه دانشجو در مقاطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد واجد برجستگی علمی باشد به تشخیص کارگروه تخصصی معدل کمتر از ۱۴ برای کارشناسی و کمتر از ۱۶ برای کارشناسی ارشد نیز قابل بررسی است.
مهمترین بخش‌های شیوه نامه اجرایی اعطای بورس بلند مدت تحصیلی دوره دکتری تخصصی بورس سال آخر و بورس دوره پسا دکتری خارج از کشور برای تأمین اعضای هیأت علمی و متخصصان مورد نیاز دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، پژوهشی به شرح زیر است:
شرایط متقاضی
۱- دانش آموخته کارشناسی ارشد برای بورس بلند مدت دوره دکتری تخصصی
۲- دانشجوی دوره دکتری خارج از کشور برای بورس سال آخر
۳- دانش آموخته مقطع دکتری برای دوره پسا دکتری
۴ -دانش آموخته مقطع کارشناسی در موارد خاص (همچون رشته‌های جدید و مورد نیاز که فاقد هیأت علمی و یا مورد نیاز صنعت و جامعه است) و با تأیید شورا برای مقطع کارشناسی ارشد
- استاد راهنما: یکی از اعضای هیأت علمی مؤسسه محل تحصیل متقاضی (استاد راهنمای خارج از کشور).
استاد ناظر: یکی از اعضای هیأت علمی که بر عملکرد و پیشرفت تحصیلی بورسیه نظارت می‌کند.
کارگروه تخصصی: گروهی از متخصصین و خبرگان که وظیفه -۱ بررسی اولیه رشته‌ها و موضوعات مورد نیاز دانشگاه‌های کشور -۲ مصاحبه علمی متقاضیان را بر عهده دارند.
مؤسسه: هر یک از دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی پژوهشی دارای مجوز از مراجع ذی ربط که طبق مقررات وزارت فعالیت می‌کنند.
- مؤسسه محل خدمت: دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی پژوهشی دارای مجوز از مراجع ذی ربط که طبق مقررات وزارت فعالیت می‌کنند و دانشجو پس از پایان تحصیلات ملزم به خدمت در آن است.
- مؤسسه محل تحصیل: دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های خارج از کشور که دانشجوی بورسیه در آن تحصیل و پژوهش می‌نماید و جزء مؤسسات معتبر و دارای سطح (الف یا ب) در نظام ارزشیابی کشور باشد.
سامانه یکپارچه: سامانه‌ای یکپارچه که در پایگاه سازمان جهت راهبری و تسهیل فرآیند اعطای بورس ایجاد شده است.
شرایط عمومی داوطلبان
۱- ایمان و اعتقاد به مبانی دین مبین اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران
* داوطلبان از اقلیت‌های مذهبی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فقط از شرط ایمان و اعتقاد به مبانی دین مبین اسلام مستثنی هستند.
۲- التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و رکن اساسی آن، یعنی ولایت فقیه
۳- رعایت تقوا در گفتار و کردار که نشانه آن انجام واجبات و اجتناب از محرمات است.
۴- وابسته نبودن به احزاب و گروه‌های، ملحد، محارب و غیرقانونی
۵- حسن شهرت و نداشتن سوء پیشینه کیفری مؤثر
۶- نداشتن حضور و فعالیت‌های مغایر با قوانین و شئونات اخلاقی در فضای مجازی و عدم ارتباط با شبکه‌های معاند.
۷- دارا بودن کارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم، معافیت تحصیلی و یا دفترچه آماده به خدمت برای متقاضیان مذکر
* با توجه به اینکه دوره پسا دکترا منجر به اخذ مدرک تحصیلی نمی‌گردد و امکان صدور معافیت تحصیلی وجود ندارد فراهم نمودن مجوز تحصیل از نظر نظام وظیفه به عهده متقاضی استفاده از بورس پسا دکتری است.
۸- داشتن توانایی، جسمی علمی و مهارتی لازم متناسب با رشته تحصیلی و مطابق با اهداف بورس
* داوطلبان بورسیه جهت جذب به عنوان هیأت علمی باید دارای توانایی‌های لازم جهت تدریس از جمله قدرت بیان و فنون آموزش باشند این توانایی‌ها در مصاحبه علمی - عمومی اداره کل مورد بررسی قرار می‌گیرند.
حداکثر سن داوطلب در زمان تقاضا حسب مورد به شرح زیر است:
دانش آموخته کارشناسی ارشد برای بورس کامل دوره دکتری ۳۲ سال
دانشجوی دوره دکتری خارج از کشور برای بورس سال آخر در زمان شروع بورس ۳۵ سال
دانش آموخته مقطع دکتری برای دوره پسا دکتری ۳۶ سال
دانش آموخته مقطع کارشناسی برای مقطع کارشناسی ارشد. ۲۳ سال
* سقف سن داوطلب حسب مورد با توجه به شروط زیر و حداکثر تا ۴ سال افزوده می‌شود:
چنانچه متقاضی بورسیه دوره خدمت نظام وظیفه را طی نموده باشد متناسب با طول خدمت و حداکثر ۲ سال
جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر حداکثر ۳ سال
آزادگان دو برابر زمان دوره اسارت و حداکثر ۳ سال
رزمندگان دو برابر مدت حضور در جنگ تحمیلی و حداکثر ۳ سال
فرزندان جانبازان ۵۰ درصد و بالاتر و فرزندان شاهد حداکثر ۲ سال
مربیان عضو هیأت علمی واجد سایر شرایط حداکثر ۴ سال
کلیه متقاضیان بورس باید دارای توانایی روحی مناسب و سلامت روانی برای ادامه تحصیل در خارج از کشور باشند.
* شرایط اختصاصی داوطلبان
داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد متناسب با رشته مورد تقاضا برای بورس دوره دکتری و افزون بر مدارک فوق داشتن مدرک دکتری تخصصی جهت اعزام برای دوره پسا دکتری
* چنانچه هر یک از مدارک مقاطع تحصیلی ارائه شده توسط کلیه متقاضیان بورس (کارشناسی و کارشناسی ارشد و مدرک دکتری متقاضی دوره پسادکتری) مربوط به دانشگاه‌های خارج از کشور باشد. دانشگاه مربوطه بایستی
جزو دانشگاه‌های معتبر و دارای سطح (الف) یا (ب) در نظام ارزشیابی کشور باشد چنانچه مدارک فوق مربوط به دانشگاه‌های داخل کشور باشد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی پژوهشی باید دارای مجوز از مراجع ذی ربط طبق قوانین و مقررات کشور باشد.
حداقل میانگین معدل نمره‌های دروس کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته به ترتیب ۱۴ و ۱۶ و یا معادل آنها حسب ضوابط مراکز محل تحصیل و یا حوزه علمیه (و دوره‌های کارشناسی ارشد پیوسته و یا دکترای حرفه‌ای ۱۶ و یا معادل آن و معدل دکترای تخصصی ۱۷ برای دوره پسا دکتری)
* چنانچه دانشجو در مقاطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد واجد برجستگی علمی مذکور در بند ۴ ماده ۴ باشد به تشخیص کارگروه تخصصی معدل کمتر از ۱۴ برای کارشناسی و کمتر از ۱۶ برای کارشناسی ارشد نیز قابل بررسی است.
حداقل معدل در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد بورس سال آخر مشابه با شرایط بورس بلند مدت بوده و تبصره‌های مربوطه نیز مشمول حال این متقاضیان می‌شود.
داوطلبان دریافت بورس خارج از کشور با دارا بودن یکی از شرایط ذیل در زمینه مرتبط با تخصص مورد نظر به تشخیص کارگروه تخصصی در اولویت قرار می‌گیرند:
دارا بودن رتبه اول تا سوم فارغ التحصیلی در همه دوره تحصیلی قبل از دوره مورد تقاضا
کسب عنوان دانشجوی سرآمد کشوری در مقطع تحصیلی قبل از دوره مورد تقاضا مطابق با آیین نامه انتخاب دانشجوی سرآمد با تایید سازمان و یا معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
تألیف و یا ترجمه کتاب علمی در زمینه مرتبط با تخصص مورد نظر
انتشار حداقل سه مقاله -علمی- پژوهشی در مجلات معتبر داخل یا خارج از کشور در زمینه مرتبط
گواهی مشارکت مؤثر در طرح‌های تحقیقاتی کاربردی پایان یافته مورد نیاز کشور با تأیید از مراجع ذیربط
دارا بودن اختراع و یا اکتشافی که در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور تأیید شده باشد.
برگزیدگان رتبه‌های اول تا سوم جشنواره‌های معتبر مورد تأیید وزارت از قبیل خوارزمی، فارابی، رازی، شیخ بهانی و دارندگان مدال المپیادهای دانشجویی و دانش آموزی
دارا بودن سبک‌های هنری کاربردی نو و دانش فنی با تأیید از مراجع ذی ربط
دارا بودن خدمات و سوابق برجسته در زمینه‌های، اجرایی، ایثارگری فرهنگی اجتماعی و تربیتی با ارائه مدرک تأیید از مراجع ذی ربط
* مربیان دانشگاه‌ها می‌توانند در فرآیند اعطای بورس خارج همانند دیگر متقاضیان قرار گیرند.
* در شرایط مساوی اولویت با داوطلبان متاهل است
فرآیند نحوه پذیرش و اعطای بورس خارج از کشور:
اعلام تعداد مورد نیاز عضو هیأت علمی و رشته‌ها و گرایش‌های مورد نیاز توسط مؤسسات محل خدمت به اداره کل
بررسی پیشنهاد رشته و گرایش‌های مورد نیاز مؤسسات محل خدمت و میزان ظرفیت پذیرش در کارگروه تخصصی تصویب رشته گرایش‌ها و ظرفیت‌های مورد نیاز مؤسسات محل خدمت در شورا با هماهنگی معاونت‌های آموزشی و پژوهشی و مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت
شرکت متقاضیان در فراخوان سازمان از طریق سامانه یکپارچه با ثبت نام و انتخاب ۳ اولویت رشته گرایش محل خدمت اعلام شده
متقاضیان بورس سال آخر و دوره پسا دکترا نیز می‌توانند در فراخوانی که از سوی سازمان اعلام می‌گردد شرکت نموده و قسمت مربوط به بورس سال آخر یا دوره پسا دکترا را در سامانه انتخاب و مدارک خود را بارگذاری کنند.
بارگذاری مدارک درخواستی اعلام شده از سوی سازمان توسط متقاضی
استعلام و صحت سنجی مدارک ارسالی متقاضیان توسط سیستم و کارشناس اداره کل
دانشگاه محل تحصیل مقطع دکتری دانشجویان بورس سال آخر می‌بایست جزء دانشگاه‌های معتبر و دارای سطح (الف) یا (ب) در نظام ارزشیابی کشور باشد.
شورا با برگزاری آزمون به صورت شفاهی (مصاحبه علمی و عمومی) توسط کارگروه تخصصی و بر مبنای تعداد مورد نیاز از بین متقاضیان پذیرش می‌نماید.
هر داوطلب منتخب به مؤسسات انتخابی خود در مرحله ثبت نام جهت جایابی معرفی می‌شود.
دریافت حداقل یک اعلام نیاز الزامی است.
اعلام نیاز کلیه متقاضیان بایستی در هیأت اجرایی جذب هیأت علمی مؤسسه محل خدمت» بررسی و به همراه صورت جلسه آن که به تأیید اکثر اعضای حاضر در جلسه و ریاست مؤسسه محل خدمت رسیده است به اداره کل ارسال گردد.
پذیرفته شدگان اعزام بایستی حداکثر تا یک سال پس از تأیید توسط کارگروه تخصصی، نسبت به ارائه حد نصاب نمره زبان اعلام نیاز از یکی از مؤسسات محل خدمت، انتخابی پذیرش مورد تأیید کارگروه تخصصی ویزا و سایر موارد اعزام اقدام نمایند. بدیهی است پس از اتمام زمان مذکور قبولی فرد (کأن) لم یکن تلقی می‌گردد.
پس از اخذ اعلام نیاز از دانشگاه صلاحیت عمومی و استعلامات مورد نیاز توسط اداره کل نمره زبان پذیرش از دانشگاه خارج از کشور ویزا و سپردن سند تعهد مراحل صدور حکم بورس توسط اداره کل انجام می‌شود.
اداره کل بنا به صلاحدید و در صورت تأمین اعتبار می‌تواند برای پذیرفته شدگان به اعزام همایش در دوره‌های آموزشی توجیهی و تربیتی برگزار نماید.
ارائه گواهی معتبر زبان انگلیسی مبنی بر احراز نمره در یکی از آزمون‌های TOEFL (IBT) MSRT IELTS TOLIMO از سوی دانشجو الزامی است.
| ازمون | MSRT | IELTS | TOLIMO | TOEFL (IBT) |
| حداقل نمره | ۵۰ | ۵/۵ | ۴۸۰ | ۶۰ |
داوطلبان باید توجه داشته باشند که افزون بر نمره مذکور در صورتی که دانشگاه پذیرش دهنده، قبولی و کسب نمره آزمون زبان خاصی را ملاک پذیرش خود قرار دهد داوطلب موظف است آن شرط را تا قبل از اعزام برآورده نماید.
دانشگاه پذیرش دهنده استاد راهنمای خارج موضوع رساله دکتری و استاد ناظر داخلی (یکی از اعضای هیأت علمی مؤسسه محل خدمت مرتبط با تخصص پذیرفته شده) می‌بایست در کارگروه تخصصی مورد تأیید قرار گیرند.
میزان سپردن وثیقه با توجه به مقرری تعیین می‌گردد.
دانشجویان شاغل به تحصیل در دوره‌های کارشناسی ارشد باید در زمان درخواست بورس تمام دروس را گذرانده و دارای پیشنهاده تصویب شده باشند و تا قبل از اعزام فارغ التحصیل شوند.
تسهیلات پرداخت هزینه‌های ارزی و ریالی
مقرری ارزی تحصیلی دانشجویان براساس آخرین مصوبه هیأت وزیران و مقرری ارزی همسر (اعم از زن و شوهر) به میزان ۶۰٪ مقرری ارزی دانشجو و مقرری ارزی فرزندان به میزان ۳۰ مقرری ارزی دانشجو برای هر فرزند در وجه دانشجو یا وکیل قانونی دانشجو و یا به حساب دانشجو در کشور محل تحصیل وی قابل پرداخت است.
یک کمک هزینه جهت بلیط رفت و برگشت بیمه روادید و سایر هزینه‌های پیش بینی نشده به مبلغ ۲,۰۰۰ یورو برای مجردین و ۳۰۰۰ یورو برای متاهلین در وجه دانشجو یا وکیل قانونی دانشجو و یا به حساب دانشجو در کشور محل تحصیل وی در ابتدای دوره قابل پرداخت است.
*این کمک هزینه برای متقاضیان دوره پسا دکترا ۵۰ درصد و برای دانشجویان بورس سال آخر ۲۵ درصد مبالغ مذکور می‌باشد.
کمک هزینه شهریه تحصیلی
متقاضیان بورس ملزم به انتخاب دانشگاه‌هایی می‌باشند که نیاز به پرداخت شهریه نداشته باشند. در صورت تأیید شورا با در نظر گرفتن شرایط کشور پذیرنده کمک هزینه شهریه تحصیلی در صورت تأمین اعتبار تا سقفی که شورا تأیید می‌نماید با شرایط مندرج در ادامه این شیوه نامه قابل پرداخت است.
تعهدات
حداکثر مدت استفاده از بورس خارج برای دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ۲ سال و برای دوره دکتری ۴ سال از تاریخ شروع بورس خواهد بود. مجموع طول مدت مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به طور پیوسته نباید از ۵ سال تجاوز نماید در موارد خاص با ارائه مدارک و مستندات لازم این مدت با نظر شورا حداکثر تا ۶ ماه قابل تمدید است.
حداکثر طول مدت استفاده از بورس دوره پسا دکتری حداقل یک سال و حداکثر تا دو سال با تأیید شورا قابل تمدید است.
بورسیه موظف است قبل از صدور حکم بورس تعهد و تضمین محضری را حسب مورد به دانشگاه محل خدمت سازمان وزارت یا دستگاه اجرایی مربوطه بسپارد که بلافاصله پس از اتمام تحصیلات در موعد مقرر به کشور مراجعت و در محل مندرج در تعهدنامه و یا به تشخیص وزارت دو برابر مدت تحصیل خدمت نماید.
مؤسسات محل خدمت موظف هستند که پس از تأیید و معرفی دانشجوی فارغ التحصیل با بورس بلند مدت دکتری توسط سازمان مراحل اداری جهت جذب بورس را شروع نماید.
دانشجویانی که پس از اعزام به کشور محل تحصیل به هر علتی موفق به شروع و ادامه تحصیل نمی‌گردند باید بلافاصله به کشور مراجعت نموده و وجوه ارزی دریافتی و یا معادل ریالی نرخ روز ارز کلیه هزینه‌های دریافتی در روز باز پرداخت را پس از کسر هزینه مدت اقامت که بر پایه مقرری ارزی روزانه محاسبه می‌شود به سازمان عودت دهند.
تغییر رشته کشور یا دانشگاه محل تحصیل منوط به موافقت شورا خواهد بود.
دانشجویان صرفاً با موافقت شورا حق استفاده از بورس کمک هزینه تحصیلی و یا وام سایر مؤسسات دولتی یا غیر دولتی داخلی را دارند. ضمناً دانشجویانی که با استفاده از بورس تحصیلات خود را در یک رشته و یا یک مقطع به پایان برسانند مجاز نیستند با دریافت بورس وام یا کمک هزینه تحصیلی از مؤسسه ای دیگر در رشته دیگری در همان مقطع به تحصیلات خود ادامه دهند.
دانشجویان بورسیه در طول مدت تحصیل مجاز به کسب درآمد از طریق انجام کارهای علمی و تحقیقاتی برای مؤسسات دولتی و غیر دولتی و کارهای غیر علمی از هر نوع که باشد نیستند. در صورت تخلف با اطلاع مؤسسه معرف وتصمیم شورا تذکر، کاهش ارز، قطع ارز، حسب مورد درباره انها اجرا خواهد شد.
دانشجو در بورس بلند مدت موظف است پس از فراغت از تحصیل جهت معرفی به مؤسسه محل خدمت به سازمان مراجعه نماید. تاریخ مراجعه دانشجو به سازمان و معرفی به مؤسسه محل خدمت ملاک آماده به خدمت بودن متعهد در راستای انجام تعهدات محسوب می‌شود.
در صورت عدم بکارگیری بورسیه در دانشگاه محل خدمت و صدور عدم نیاز به تخصص وی بورسیه از سوی اداره کل جهت تعیین محل خدمت به مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت معرفی خواهد شد.
در صورت عدم امکان جایابی دانش آموختگان بورسیه در مؤسسات و سایر دستگاه‌های دولتی بر اساس اعلام نظر کمیته لغو و انتقال تعهدات که در مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت تشکیل می‌شود و موافقت وزیر علوم تحقیقات و فناوری نسبت به لغو تعهد این دسته از دانش آموختگان اقدام خواهد شد.
منظور از عدم امکان جایابی معرفی بورسیه به تمامی مؤسسات هم تراز در کشور بالاخص مناطق محروم و عدم ارائه اعلام نیاز و موافقت از سوی دانشگاه‌ها است.
جذب و بکارگیری دانش آموختگان بورسیه‌ای که با تأخیر به کشور مراجعت می‌نمایند بدون اخذ مجوز از سازمان غیر قانونی است و انجام خدمت آنان به منزله انجام تعهدات بورس تلقی نمی‌شود.
در صورتیکه بورسیه به تکالیف خود عمل نموده و آماده به خدمت باشد لکن تأخیر در بکارگیری وی در راستای انجام تعهدات خارج از اراده متعهد و ناشی از قصور با اهمال دانشگاه محل خدمت و یا سازمان باشد، به تشخیص کمیته سه نفره بورسیه‌های تأخیری و موافقت وزیر علوم تحقیقات و فناوری ایام انتظار بورسیه به عنوان سنوات انجام خدمت محسوب و از کل تعهدات وی کسر خواهد شد.
در خصوص دانش آموختگان بورسیه‌ای که تأخیر در بکارگیری و شروع به خدمت آنها ناشی از تقصیر بورسیه و متوجه وی است ایام انتظار به عنوان سنوات انجام خدمت قابل محاسبه نخواهد بود.
بررسی موضوع تأخیر در مراجعت بورسیه به کشور و تصمیم گیری در خصوص وقوع استنکاف با عدم استنکاف از تعهد در صلاحیت کمیته سه نفره بورسیه‌های تأخیری متشکل از مدیر کل بورس و اعزام دانشجویان، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور دانشجویان و رئیس مرکز نظارت ارزیابی و تضمین کیفیت وزارت و موافقت وزیر خواهد بود.
در فرض احراز عدم استنکاف بورسیه متاخر، تمام یا نیمی از مدت تاخیرحسب تشخیص کمیته سه نفره به کل مدت تعهدات بورسیه افزوده خواهد شد.
مؤسسات به اعضای هیات علمی بورسیه مأموریت تحصیلی می‌دهند و حقوق و فوق العاده مستمری آنها را پس از کسر مالیات و بازنشستگی جهت پرداخت هزینه‌های تحصیلی بورسیه به سازمان واریز می‌نمایند. در در صورتی که حقوق و فوق العاده مستمری بورسیه پس از کسر مالیات و بازنشتگی تکافوی هزینه ریالی بورسیه را ننماید ما به التفاوت آن از اعتبارات سازمان تأمین می‌شود.ا